Doç. Dr. Ecehan YEŞİLOVA ARAS ( İzmir Demokrasi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZVII
KISALTMALARXV
GİRİŞ .1
I- Konu1
A- Gemilerin İhtiyati Haczine İlişkin Milletlerarası
Sözleşme, 1999.1
B- Çalışmanın Kapsamı.4
II- Çalışmanın Amacı6
III- Terminoloji .8
BİRİNCİ BÖLÜM
1999 TARİHLİ GEMİLERİN İHTİYATİ HACZİNE İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMENİN TÜRK HUKUKUNDA
ANLAMI VE UYGULAMA ALANI
I- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme’nin Tarihi Gelişimi ve
Yürürlüğe Girmesi 13
II- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme’nin Türk Hukukunda
Kanun Hükmünde Olması16
III- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşmenin Uygulama Alanı .18
A- Gemi ve Bayrağı.20
B- Çekinceler.22
C- İdari Mevzuat .25
Ç- Tüm Malvarlığını Hedef Alan Talepler27
D- Sorumluluğun Sınırlandırılması .28
E- Yabancılık Unsuru 28
X
İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
KAVRAMLAR VE TANIMLAR
I- “Arrest” : “Geminin İhtiyati Haczi”33
A- Genel Olarak.33
B- İşlevleri.44
Geçici Hukuki Koruma .44
Deniz Alacağının Esası Hakkındaki Yargılamanın Yeri
Olarak: “Forum Arresti”49
a- Genel Olarak .49
b- Geminin İhtiyati Haczinin Deniz Alacağının Esası
Hakkındaki Yargılamaya Etkisi52
ba- Uyuşmazlığın Esası Hakkında Milletlerarası
Yetki Kuralı 52
bb- Kuralın İstisnası54
c- Uyuşmazlığın Esası Hakkındaki Yargılamanın
Başlaması ve İhtiyaten Haczedilmiş Gemi
Üzerinde İlamın İcrası57
İkame Güvence Yaratma .60
Deniz Alacağını Güvence Altına Almak .61
II- “Deniz Alacaklısı”66
III- “Mahkeme” 67
IV- Gemi69
V- Deniz Alacakları 71
A- Genel Olarak.71
B- Geminin Kullanılması ve İşletilmesi ile Bağlantılı Alacaklar76
Maddi ve Bedensel Zarar ile Can Kaybı 76
Gemide Taşınmak Üzere Bulunan Eşya Zararı 81
Gemide Eşya veya Yolcu Taşınmasına, Geminin
Kullanılmasına ve Kiralanmasına İlişkin Sözleşmelerden
Doğan Uyuşmazlıklar .82
Kurtarma, Römorkaj ve Kılavuzlukla İlgili Talepler 83
Gemi veya Maliki için Yapılan Harcamalar ve
Ödemeler Yahut Gemiye Tedarik Edilen Mal ile
Sunulan Hizmetlerden Doğan Talepler 85
XI
Müşterek Avarya 108
C- Mülkiyet Hakkı, Zilyetlik ve Gemi Üzerindeki Aynî
Yükümlülüklerle Bağlantılı Talepler108
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DENİZ ALACAKLISININ TALEP EDEBİLECEĞİ
GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA
Genel Bilgiler113
A- Teminat Amaçlı Geçici Hukuki Koruma113
B- Eda (İfa) Amaçlı İhtiyati Tedbir Talebi 116
C- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme’de Geçici Hukuki
Koruma.121
Ç- Türk Deniz İcra Hükümlerinde Geçici Hukuki Koruma .126
II- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme Kapsamında Geçici
Hukuki Korumanın Talep Edilmesi ve Yargılama .131
A- Milletlerarası Yetkili Mahkeme131
B- Talebe Konu Olabilecek Alacaklar.135
C- Deniz Alacaklısının Tâbi Olduğu Usulî Sözleşmelerin Geçici
Hukuki Koruma Yargılamasına Etkisi144
Ç- Yargılama Usulü ve Esasları.146
D- Talep ve Şartları149
Deniz Alacağının Varlığı .149
Gemi Üzerinde Geçici Hukuki Koruma Tedbirinin
İnfazının Yasaklanmamış Olması151
Borçlunun Lehine Fon Tesis Edilmemiş Olması .151
İnfaza Elverişli Bir Geminin Varlığı 152
Teminat157
a- Genel Olarak 157
b- Mahkemenin Takdiri162
c- Liman Masrafları ve Giderleri İçin Ayrıca
Teminatın Gerekliliği Önerisi 166
XII
ç. Deniz Alacaklısının Geminin Haksız ve
Sebepsiz İhtiyati Haczinden Dolayı Sorumluluğu.178
E- Karar ve İçeriği .182
Genel Olarak 182
İddianın Vasıflandırılması, Hakkın Varlığı ve
Değerine İlişkin İspat Şartının Karşılanmış
Olması .186
Teminat.187
Geçici Hukuki Koruma Kararının Sebebi188
Haczolunacak Şeyler192
III- 1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme Kapsamında Talep
Edilen Geçici Hukuku Koruma Kararının İcrası.201
A- İcra Edecek Makam201
B- Makamın Yetkileri202
C- 1999 tarihli Milletlerarası Sözleşme’de Düzenlenen
İnfaz Yöntemi.204
Ç- Haczin İcrasında Usul ve Tertip (Sıra).213
D- Kararın Hangi Gemi Üzerinde İnfaz Edilebileceği 225
Genel Olarak : “İnfaza Elverişli Gemi” .225
Deniz Alacağının Doğumuna Sebep Olan Gemi:
“İlgili Gemi”231
a- Genel İlke: Borçlunun Geminin Maliki Olması .231
b- Genel İlkenin İstisnaları 232
b.1- Borçlunun Geminin Kiracısı veya Sonradan
Maliki Olması 232
b.2- Deniz Alacağının Gemi Üzerinde Aynî Bir
Yükümlülüğe Dayanması 235
b.3- Deniz Alacağının Geminin Mülkiyeti veya
Zilyetliğine Dayanması 236
b.4- Deniz Alacağının Bir Gemi Alacaklısı Hakkı
İle Teminat Altına Alınmış Olması 237
c- İstisnaların Beraberindeki Koşul: Geminin İcra
Satışının Mümkün Olması 239
XIII
3- Deniz Alacağından Sorumlu Olan Kişinin Gemisi:
“Kardeş Gemi” 242
4- Deniz Alacağından Sorumlu Olmayan Kişinin Gemisi:
“Bağlantılı Gemi”245
E- Kararın Sefere Hazır veya Seferdeki Geminin Üzerinde
İcra Edilebilmesi.250
1999 Tarihli Milletlerarası Sözleşme’nin Hazırlık
Çalışmalarındaki İrade 250
Fiilen Harekete Geçmiş Geminin Durdurulması 254
Seferdeki Geminin Durdurulması .256
a- Karasularından Zararsız Geçiş Düzeni İçinde
İhtiyati Haciz Kararının İnfazı.256
b- Boğazlardan Geçiş Düzeni İçinde İhtiyati Haciz
Kararının İnfazı257
F- Mahcuz Geminin Serbest Bırakılması (İhtiyati Haczin
Kaldırılması).265
Genel Olarak .266
Deniz Alacakları Arasında Ayırım Yapılmış Olması.269
Yeni Bir Mahkeme Kararını Gerektirmesi 270
Uygun ve Yeterli Teminatın Tespiti 272
Sorumluluğun Sınırlandırılması ve “Yeterli” Teminat275
Geçici Hukuki Korumanın Taraf Olmayan Bir
Devlette Uygulanmış Olması 277
G- Aynı Deniz Alacağı İçin Geminin Yeniden İhtiyati Haczini
Talep Hakkı 279
Genel Olarak .279
Kararın İnfazının Talep Edilmemesi 282
Teminat Karşılığı Geminin Serbest Bırakılması .284
Deniz Alacaklısının Rızasıyla Geminin Teminatsız
Serbest Bırakılması 288
Menfaati İhlâl Edilen Üçüncü Kişilerin Girişimi İle
Geminin Serbest Bırakılması 290
XIV
Ğ- Aynı Deniz Alacağı İçin Birden Fazla Geminin İhtiyati
Haczi 292
Genel Olarak .292
Geminin Serbest Bırakılması İçin Sunulan İkame
Teminatın Yetersizliği297
Muhafaza Tedbiri Altındaki Geminin Teminatsız
Serbest Bırakılması veya İnfazın Hükümsüz Hale
Gelmesi .297
İnfazın Hangi Gemiler Üzerinde
Gerçekleştirilebileceğine Kimin Karar Vereceği.298
SONSÖZ .301
GEMİLERİN İHTİYATİ HACZİNE İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞME, 1999 (Serbest Çevirisi).315
BİBLİYOGRAFYA329
