Yıllık Ücretli İzin Hakkına Aykırılığın Neticeleri
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR CETVELİ 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ TEMEL ESASLARI I. YILLIK ÜCRETLİ İZİN KAVRAMI 17 A. Tanım 17 B. Unsurları 18 II. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ DÜZENLENME AMACI 19 III. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ HUKUKİ DAYANAKLARI 22 A. Uluslararası Belgelerdeki Düzenlemeler 22 1. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 22 2. Avrupa Sosyal Şartı 24 3. Roma Antlaşması 25 4. Uluslarası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri ve Tavsiye Kararları 27 5. Avrupa Birliği Konsey Direktifi 29 B. Türk Hukukundaki Düzenlemeler 29 1. 1982 Anayasası 29 2. 4857 Sayılı İş Kanunu 30 3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 31 4. 5953 sayılı Basın İş Kanunu 32 5. 854 sayılı Deniz İş Kanunu 35 6. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 36 7. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği 37 IV. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 38 A. Genel Olarak. 38 B. Yıllık Ücretli İzin Hakkının Hukuki Dayanağına İlişkin Görüşler 39 1. İşverenin Lütfu/ Bağışı Olduğu Görüşü 39 2. İşverenin Ahlaki Borcu Olduğu Görüşü 40 3. Örf ve Adetten Kaynaklı Bir Borç Olduğu Görüşü 40 4. İşverenin İş Sözleşmesi Karşılığı Borcu Olduğu Görüşü 41
5. Yıllık Ücretli İzin Hakkının Hukuki Dayanağına İlişkin Değerlendirmemiz 42 V. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN HUKUKİ ÖZELLİĞİ 44 İKİNCİ BÖLÜM YILLIK ÜCRETLİ İZNE HAK KAZANMA KOŞULLARI I. GENEL OLARAK 51 II. İŞÇİ, İŞYERİ VE İŞİN NİTELİĞİNE İLİŞKİN KOŞULLAR 52 A. İşçiye İlişkin Koşullar 52 1. İş Sözleşmesine Bağlı Olarak Çalışmak 52 a. Genel Olarak 52 b. İş Sözleşmesinin Geçersizliği 53 2. İş Kanunu Kapsamında Çalışıyor Olmak 55 B. İşyerine İlişkin Koşullar 56 C. İşin Niteliğine İlişkin Koşullar 59 1. Sürekli Bir İş Olması 59 2. Yapılan İşin Mevsimlik ve Kampanya İşlerinden Olmaması 61 3. İş Kanunun 4. Maddesi Kapsamında Bir İş İlişkisi Olmaması 70 a. Deniz ve Hava Taşıma İşleri 70 b. Tarım ve Orman İşleri 72 c. Aile Ekonomisi Sınırları İçinde Kalan Tarımla İlgili Her Çeşit Yapı İşleri 75 d. Evlerde ve El Sanatlarına Giren İşler 75 e. Ev Hizmetleri 76 f. Çırakların İşleri 77 g. Sporcuların işleri 78 h. Rehabilite Edilenlerin Yaptıkları İşler 80 ı. 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı İşyerlerinde Yapılan İşler 80 III. ASGARİ BEKLEME SÜRESİNİN TAMAMLANMASI KOŞULU 82 A. Genel Olarak 82 B. Bekleme Süresinin Başlangıcı 85 C. Bekleme Süresi Kapsamında Değerlendirilecek Süreler 88 1. İşçinin Fiilen Çalıştığı Süreler 88 a. Genel Olarak 88 b. Aynı İşverenin Birden Fazla İşyerinde Çalışma Hali 89 c. İşyerinin veya Bir Bölümünün Devri Hali 96 d. İş Sözleşmesinin Devri Hali 99 e. Geçici İş İlişkisinin Kurulması Halindeki Çalışmalar 101
f. Asıl-Alt İşveren İlişkisi Durumu 104 g. Kısmi Süreli veya Çağrı Üzerine Çalışma Hali 108 h. İş Kanununun 54/son maddesi Kapsamındaki İşyerlerindeki Çalışma Süresi 111 ı. Feshin Geçersizliğine Karar Verilmesi Üzerine 113 2. Çalışılmış Sayılan Süreler 117 a. İşçinin Uğradığı Kaza veya Tutulduğu Hastalıktan Ötürü İşine Gidemediği Günler 117 b. Kadın İşçilerin 74 üncü madde Gereğince Doğumdan Önce ve Sonra Çalıştırılmadıkları Günler 119 c. İşçinin Muvazzaf Askerlik Hizmeti Dışında Manevra veya Herhangi Bir Kanundan Dolayı Ödevlendirilmesi Sırasında İşine Gidemediği Günler 121 d. Çalışmakta Olduğu İşyerinde Zorlayıcı Sebepler Yüzünden İşin Aralıksız Bir Haftadan Çok Tatil Edilmesi Sonucu Olarak İşçinin Çalışmadan Geçirdiği Zamanın Onbeş Günü 122 e. 66’ıncı maddede Belirtilen Süreler 124 f. Hafta Tatili, Ulusal Bayram, Genel Tatil Günleri 131 g. 3153 sayılı Kanuna Dayanılarak Çıkarılan Yönetmeliğe Göre Röntgen Muayenehanelerinde Çalışanlara Pazardan Başka Verilmesi Gereken Yarım Günlük İzinler 132 h. İşçilerin Örgütlenme ve Katılım Haklarını Kullandıkları Günler 133 ı. Mazeret İzin Süreleri 133 i. İşveren Tarafından Verilen Diğer İzinler ile 65 inci maddedeki Kısa Çalışma Süreleri 134 j. Bu Kanunun Uygulanması Sonucu Olarak İşçiye Verilmiş Bulunan Yıllık Ücretli İzin Süresi 139 D. Bekleme Süresine Dahil Edilemeyecek Süreler 140 E. Bekleme Süresinin İspatı 144 F. Bekleme Süresinin Sonu 147 ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ I. GENEL OLARAK 151 II. YILLIK İZİN SÜRELERİ 152 A. Asgari İzin Süreleri 152 B. İzin Sürelerinin Arttırılma İmkanı 158 C. İzin Sürelerinin Kısaltılamaması 161 III. YOL İZNİ SÜRESİ 163 IV. YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİNDEN MAHSUP EDİLEMEYECEK SÜRELER 168 V. YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİNDEN SAYILAMAYACAK SÜRELER 172 A. Hafta Tatili, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri 172
B. Fesih Bildirimi ve Yeni İş Arama İzni 175 C. Hastalık Süreleri 179 D. Evlenme, Doğum, Ölüm ve Diğer Gerekçelerle İşçiye Verilen İzinler 181 VI. YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİNDEN SAYILACAK SÜRELER 182 A. Çalışılmayan Cumartesi Günü 182 B. Grev ve Lokavtta Geçen Süre 184 VII. KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA YILLIK İZİN SÜRESİ 188 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKINI KULLANMA ESASLARI I. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKININ KULLANIMI 193 A. İşçinin İzin Kullanma Talebinin İşverene İletilmesi 193 B. İzin Kullanma Dönemi 196 1. İznin Gelecek Yıl İçin Kullanılması 196 2. İzin Takviminin İşverence Belirlenmesi 200 a. Genel Olarak 200 b. İzin Kurulu 210 c. Belirlenen İzin Tarihlerinin Değiştirilmesi veya İptali 213 d. Birden Fazla İşçinin İzin Talebinin Çakışması 216 e. Toplu İzin Uygulaması 218 C. Yıllık Ücretli İznin Bölünmeden Kullandırılması 221 1. Bölünmezlik Prensibi 221 2. Yıllık Ücretli İznin Bölünerek Kullanılması 223 a. Genel Olarak 223 b. Bölünme Anlaşmasının Tarafları 224 c. Bölünme Anlaşmasının Zamanı 225 d. Bölünme Anlaşmasının Şekli 225 e. Bölünme Modeli 226 f. Bölünen İzin Tarihleri Arasındaki Süre 229 g. Yol İzninin Bölünmesi 231 II. YILLIK ÜCRETLİ İZNİN KULLANDIRILMASI ZORUNLULUĞU 233 A. Genel Olarak 233 B. İzin Hakkından Vazgeçilememesi 235 C. İş Sözleşmesinin Devamında İzin Hakkının Ücret Alacağına Dönüşmeyeceği 239 III. YILLIK ÜCRETLİ İZİN ESNASINDA ÇALIŞMA YASAĞI 241 A. Genel Olarak 241 B. Çalışma Yasağına Aykırı Davranışın Yaptırımı 249 IV. YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİNİN BİTİMİNDE İŞE BAŞLAMA GEREĞİ 253 V. YILLIK ÜCRETLİ İZNİN İŞÇİ TARAFINDAN BİZZAT KULLANILMASI 255
A. İznin Haczedilmezlik ve Devredilmezliği 255 B. İznin Mirasçıya İntikal Yasağı 255 VI. YILLIK ÜCRETLİ İZİNLERİN KULLANDIRILDIĞININ İSPATI 256 BEŞİNCİ BÖLÜM YILLIK İZİN ÜCRETİ I. YILLIK İZİN ÜCRETİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 269 A. Genel Olarak. 269 B. Yıllık İzin Ücretinin Özellikleri 270 1. Yıllık İzin Ücretinin Haciz ve Devir Edilip Edilemeyeceği 271 2. Yıllık İzin Ücretinin Miras Konusu Olup Olamayacağı 274 II. ÖDENECEK YILLIK İZİN ÜCRETİNİN HESAPLANMASI 277 A. Genel Olarak. 277 B. Ücretin Belirlenme Şekli 282 1. Belirli Zaman Dilimi Esas Alınarak Ücret Ödenmesi Halinde 282 2. Ücretin Değişkenlik Göstermesi Halinde 284 C. Ücretin Belirlenmesinde Esas Alınacak Tarih 286 1. Sözleşmenin Devamı Halinde 286 2. Sözleşmenin Sona Ermesi Halinde 288 III. YILLIK İZİN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ 292 A. Ödeme Zamanı 292 1. İş Sözleşmesi Devam Ederken 292 2. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde 297 B. Ödeme Şekli ve Yeri. 299 C. Yıllık İzin Ücretini Ödeme Yükümlüsü 301 1. Genel Olarak 301 2. İşveren Sıfatında Değişiklik Hallerinde Sorumluluk 302 3. İşyerinin Bir Başkasına Devri Halinde Sorumluluk 302 4. Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi Kapsamında ve Alt İşveren Değişikliğinde Sorumluluk 306 5. Geçici İş İlişkisinde Yıllık İzin Ücreti Borçlusu 309 6. İş Sözleşmesinin Devri Halinde 311 D. Yıllık İzin Ücreti ve Sigorta Primi Kesintisi 312 E. Yıllık İzin Ücretine Uygulanacak Faiz 314 1. İş Sözleşmesinin Devamı Esnasında Yıllık İznin Kullanılması Halinde Faiz Hesabı 315 2. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Ödenmeyen Yıllık İzin Ücretine Uygulanacak Faiz 317 3. Toplu İş Sözleşmesinde Yer Verilen Hükümlere Göre Yıllık İzin Ücreti Faizi 322 IV. YILLIK İZİN ÜCRETİ TALEBİNDE ZAMANAŞIMI 325
ALTINCI BÖLÜM YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKINA AYKIRILIĞIN NETİCELERİ I. HUKUKİ NETİCELERİ 333 A. İş Sözleşmesinin Devamında 333 1. İşçi Tarafından Sözleşmenin Haklı Sebeple Feshi 333 2. Tespit Davası Açılması 339 3. Eda Davası 344 B. İş Sözleşmesinin Sona Ermesinde 346 1. Eda Davası 346 2. Belirsiz Alacak Davası 347 C. Açılacak Davalarda Usul Prensipleri 350 1. Davanın Tarafları 350 a. Davacı Olma Ehliyeti 350 b. Davalı Olma Ehliyeti. 352 2. Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu 353 3. Görev ve Yetki Kuralları 357 a. Görevli Mahkeme 357 b. Yetkili Mahkeme 361 4. Dava Açma Süresi 366 5. Yargılama Usulü 367 6. Kanun Yolları 373 a. İstinaf 373 b. Temyiz 376 II. İDARİ BAŞVURU. 379 III. YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKINA İLİŞKİN HÜKÜMLERE AYKIRILIĞIN CEZAİ NETİCELERİ 382 A. İdari Para Cezası Uygulaması 382 B. İdari Para Cezalarına İtiraz Yolu 387 SONUÇ 389 KAYNAKÇA 397
