6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun KapsamındaKadının ve Aile Bireylerinin Korunması
Özge BÖLÜKBAŞI
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
§ 1. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN AMACI, KAPSAMI, UYGULAMA ŞARTLARI VE TEMEL KAVRAMLAR 23
I. Kanun’un Amacı 23
II. Kanun’un Kapsamı 25
A. Genel Olarak 25
B. Kadınlar 25
C. Çocuklar 26
D. Aile Bireyleri 26
1. Genel Olarak 26
2. Dar Anlamda Aile 28
3. Geniş Anlamda Aile 29
4. En Geniş Anlamda Aile 29
E. Tek Taraflı Israrlı Takip Mağduru 30
III. Kanun’un Uygulama Şartları 32
A. Şiddete Uğrama veya Uğrama Tehlikesinin Bulunması 32
B. Mağdurun Kanunda Sayılan Kişilerden Biri Olması 34
C. Mağdurun ya da Üçüncü Kişilerin İhbar veya Şikayette Bulunması 35
D. Mülki Amir, Hakim ya da Kolluk Amiri Tarafından Karar Verilmesi 37
IV. Temel Kavramlar 38
A. Genel Olarak 38
B. Şiddet Kavramı ve Türleri 40
1. Şiddet Kavramı 40
a) Genel Olarak Şiddet 40
b) Aile (Ev) İçi Şiddet 41
c) Kadına Yönelik Şiddet 44
(1) Genel Olarak 44
(2) Kadına Yönelik Şiddetin Nedenleri ve Sonuçları 46
2. Şiddetin Türleri 49
a) Fiziksel Şiddet 49
b) Psikolojik Şiddet 51
c) Ekonomik Şiddet 52
d) Cinsel Şiddet 52
C. Şiddetin Tarafları 54
1. Şiddet Mağduru 54
2. Şiddet Uygulayan 54
D. Tedbir (Önlem) Kavramı 56
§ 2. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN DAYANDIĞI İLKELER VE İLGİLİ DİĞER DÜZENLEMELER 59
I. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un Dayandığı İlkeler 59
II. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi ile İlgili Diğer Düzenlemeler 62
A. Anayasa’da Kadının ve Aile Bireylerinin Korunması 62
B. Türkiye’nin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmelerde Kadının ve Aile Bireylerinin Korunması 65
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümleri 65
2. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) Hükümleri 67
3. Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin
Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) Hükümleri 70
a) Genel Olarak 70
b) Sözleşmenin Amacı, Kapsamı ve Tanımlar 71
c) Taraf Devletlerin Şiddetin Önlenmesine Yönelik
Yükümlülükleri 74
(1) Genel Olarak 74
(2) Genel Yükümlülükler 75
(3) Özel Yükümlülükler 78
d) İstanbul Sözleşmesinin İç Hukuka Etkisi 82
C. Türk Medeni Kanunu’nda Kadının ve Aile Bireylerinin Korunması 86
1. Evlilik Birliği Kavramı ve Evlilik Birliğinin Korunması 86
2. Evlilik Birliğinde Hakimin Önlem Alması 88
a) Önlem Almaya İlişkin Şartlar 88
(1) Şekli Şartlar 88
(2) Maddi Şartlar 89
(a) Genel Olarak 89
(b) Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin
Yerine Getirilmemesi 89
(i) Genel Olarak 89
(ii) Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü 90
(iii) Sadakat Gösterme Yükümlülüğü 91
(iv) Dayanışma ve Yardım Yükümlülüğü 91
(v) Çocukların Bakım ve Gözetimine
Özen Gösterme Yükümlülüğü 92
(vi) Birlikte Yaşama Yükümlülüğü 93
(vii) Birliği Beraberce Yönetme
Yükümlülüğü 93
(viii) Birliğin Giderlerine Katılma
Yükümlülüğü 94
(ix) Meslek ve İş Seçiminde Özen Gösterme
Yükümlülüğü 95
(x) Eşlerin Bilgi Verme Yükümlülüğü 96
(c) Evlilik Birliğine İlişkin Önemli Bir Konuda
Uyuşmazlığa Düşülmesi 97
b) Hakim Tarafından Alınabilecek Önlemler 98
(1) Genel Olarak 98
(2) Eşler Birlikte Yaşamaya Devam Ederken
Alınabilecek Önlemler 100
(a) Dar anlamda Önlemler 100
(i) Eşlerin Evlilik Birliği Giderlerine
Yapacağı Parasal Katkının Belirlenmesi 100
(ii) Borçlulara Emir Verilmesi 101
(iii) Eşlerden Birinin Belirli Bir Malvarlığı
Değeri Üzerinde Tasarruf Yetkisinin
Sınırlandırılması 102
(b) Geniş Anlamda Önlemler 104
(i) Eşlerden Birinin Evlilik Birliğini
Temsil Yetkisinin Tamamen veya
Kısmen Kaldırılması 104
(ii) Aile Konutuna İlişkin Tasarruflarda
Diğer Eşin Rızasını Sağlayamayan
Eşin Yetkili Kılınması 107
(iii) Eşlerden Birinin Diğerinden Olan
Alacağının Ertelenmesi 108
(iv) Ortaklık Mallarına Girecek Olan
Miras Üzerindeki Tasarruf Yetkisinin
Sınırlandırılması veya Kaldırılması 108
(iv) Diğer Eş ya da Üçüncü Kişilerden
Bilgi Alınması 108
(3) Eşlerin Birlikte Yaşamaya Ara Vermesi Halinde
Alınabilecek Önlemler 109
(a) Şartları 109
(i) Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesinin
Haklı Bir Sebebe Dayanması 109
(ii) Haklı Bir Sebep Olmaksızın
Diğer Eşin Birlikte Yaşamaktan
Kaçınması 111
(iii) Ortak Hayatın Başka Bir Sebeple
Olanaksız Hâle Gelmesi 111
(b) Hakim Tarafından Alınabilecek Önlemler 111
(i) Eşlerden Birinin Diğerine Yapacağı
Parasal Katkının Belirlenmesi 111
(ii) Eşlerin Konut ve Ev Eşyasından
Yaralanma Tarzının Belirlenmesi 112
(iii) Eşler ile Çocuklar Arasındaki İlişkilerin
Düzenlenmesi 114
(iv) Eşlerin Ortaklık Mallarını Ne Şekilde
Yöneteceğinin Belirlenmesi 114
(4) Önlemlerin Süresi, Değiştirilmesi ve Kaldırılması 115
§ 3. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’DA ÖNGÖRÜLEN KORUYUCU VE ÖNLEYİCİ TEDBİRLER 117
I. Genel Olarak 117
II. Mülki Amirler Tarafından Alınacak Koruyucu Tedbirler 118
A. Genel Olarak 118
B. Uygun Barınma Yeri Sağlanması 119
C. Geçici Maddi Yardım Sağlanması 122
D. Rehberlik ve Danışmanlık Hizmeti Verilmesi 124
E. Geçici Koruma Altına Alınması 125
F. Çocuklar İçin Kreş İmkanının Sağlanması 126
III. Kolluk Amiri Tarafından Alınacak Koruyucu ve
Önleyici Tedbirler 127
IV. Hakim Tarafından Alınacak Koruyucu ve Önleyici Tedbirler 129
A. Koruyucu Tedbir Kararları 129
1. Genel Olarak 129
2. İşyerinin Değiştirilmesi 130
3. Yeni Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 131
4. Tapu Kütüğüne Aile Konutu Şerhi Konulması 131
5. Kimlik ve Diğer Bilgi ve Belgelerin Değiştirilmesi 133
B. Önleyici Tedbir Kararları 134
1. Genel Olarak 134
2. Şiddet Uygulayanın Şiddet Tehdidinde veya
Küçük Düşürmeyi İçeren Söz ve Davranışlarda
Bulunmaması 135
3. Şiddet Uygulayanın Müşterek Konuttan
Uzaklaştırılması ve Konutun Korunan
Kişiye Tahsisi 137
4. Şiddet Uygulayanın Korunan Kişinin Bulunduğu
Yere Yaklaşmaması 139
5. Şiddet Uygulayanın Çocukla Kişisel İlişki Kurmasının
Sınırlandırılması 139
6. Şiddet Uygulayanın Korunan Kişinin
Yakınlarına, Çocuklarına ve Şiddetin Tanıklarına
Yaklaşmaması 140
7. Şiddet Uygulayanın Korunan Kişinin
Eşyalarına Zarar Vermemesi 141
8. Şiddet Uygulayanın Korunan Kişiyi
İletişim Araçlarıyla Rahatsız Etmemesi 142
9. Şiddet Uygulayana Ait Silâhların
Kolluğa Teslim Edilmesi 143
10. Şiddet Uygulayanın Korunan Kişilerin
Bulundukları Yerlerde Alkol veya
Uyuşturucu ya da Uyarıcı Madde Kullanmaması ve
Bağımlılık Halinde Muayene ve Tedavi Edilmesi 145
11. Şiddet Uygulayanın, Şiddet Eğilimine
Yol Açan Davranışlarının Tedavi Edilmesi 146
C. Diğer Kararlar 148
1. Hakim Tarafından Çocuk Koruma Kanunu’nda
Yer Alan Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlere ve
Velayet, Kayyım, Nafaka ve Kişisel İlişki Kurulmasına
Dair Karar Verilmesi 148
a) Genel Olarak 148
b) Çocuk Koruma Kanunu’nda Yer Alan Tedbirlere
Başvurulması 148
c) Türk Medeni Kanunu’na Göre Velayet,
Kayyım, Nafaka ve Kişisel İlişki Kurulması
Hakkında Karar Verilmesi 149
(1) Velayete İlişkin Tedbirlerin Alınması 149
(2) Kayyım Atanması 151
(3) Nafakaya Hükmedilmesi 152
(4) Çocukla Kişisel İlişki Kurulması 153
2. Hakim Tarafından Tedbir Nafakasına Karar Verilmesi 155
§ 4. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VEKADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN UYGULANMA USULÜ 157
I. Genel Olarak 157
II. Tedbir Kararının Verilmesi 158
A. İhbar ve Şikayet 158
B. Tedbir Kararı 160
C. İtiraz 164
1. Genel Olarak 164
2. Mülki Amir Tarafından Verilen Kararlara İtiraz 165
3. Hâkim Tarafından Verilen Tedbir Kararlarına İtiraz 166
D. Tedbir Kararlarının Bildirimi ve Uygulanması 166
E. Tedbir Kararlarına Aykırılık 168
1. Zorlama Hapsi Kararı 168
2. Zorlama Hapsi Kararına İtiraz 172
III. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin Kurulması, Destek Hizmetleri ve Kurumlararası Koordinasyon 173
A. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin Kurulması 173
B. Destek Hizmetleri 174
1. Genel Olarak 174
2. Şiddetin Önlenmesi ve Tedbir Kararlarının İzlenmesine Yönelik Hizmetler 175
3. Korunan Kişilere Yönelik Hizmetler 176
4. Şiddet Uygulayan veya Uygulama İhtimali Bulunan Kişilere Yönelik Hizmetler 178
5. Kurumlararası Koordinasyon 179
IV. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun’la Karşılaştırılması 181
SONUÇ 187
KAYNAKÇA 193