AB ve Türk Hukukunda Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanması

AB VE TÜRK HUKUKUNDA ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ TOPLANMASI



Dr. Salih Önder YEŞİLTEPE



- Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin AB Direktifinin Olgunlaşma Süreci Ve Türk Hukukunda Uygulanma Alanı Bulan Pozitif Hukuk Düzenlemeleri



- Terminoloji Ve Ortaklık Kontrolünü Ele Geçirme Kavramı



- Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin AB Direktifi'nin Olgunlaşma Süreci



- Türk Hukuk Sisteminde Yer Alan Düzenlemelere Genel Bakış



- Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin AB Direktifi



- Direktifin İçeriğine Genel Bakış



- Direktifin Uygulanma Alanı



- Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına Hakim Olan İlkeler



- Çağrıda Bulunma Yükümlülüğü (Zorunlu Çağrı)



- Çağrı Prosedürü



- Şirketlerin Açıklama Yükümlülükleri



- Yönetim Kontrolünün Ele Geçirilmesine Karşı Alınan Savunma Tedbirlerinin Sınırlandırılması Ve Seçimlik Düzenlemeler Sistemi



- İşçi Temsilcilerinin Bilgilendirilmesi Ve Durumun Müzakeresi



- Şirkette Kalan Azınlık Pay Sahiplerine İlişkin Düzenlemeler



- Direktifin Revize Edilmesi Şartı



- Türk Hukukunda Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin Düzenlemeler Ve Bu Düzenlemelerin AB Direktifi Işığında Değerlendirilmesi



- Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına Hakim Olan İlkelerin Değerlendirilmesi



- Çağrıda Bulunma Yükümlülüğü (Zorunlu Çağrı)



- Çağrı Prosedürü



- Şirkette Kalan Azınlık Pay Sahiplerine İlişkin Düzenlemeler



ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii

İÇİNDEKİLER......................................................................................................xi

KISALTMALAR CETVELİ............................................................................x xi

GİRİŞ.........................................................................................................................1

I. KONUNUN SUNUMU....................................................................1

II. KONUYA İLİŞKİN AB VE TÜRK HUKUKU

DÜZENLEMELERİ ..........................................................................5

III. KONUNUN AMACI VE İNCELEME PLANI .........................9

IV. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI .......................................10

Birinci Bölüm

ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA İLİŞKİN AB

DİREKTİFİ'NİN OLGUNLAŞMA SÜRECİ

VE TÜRK HUKUKUNDA UYGULANMA

ALANI BULAN POZİTİF HUKUK

DÜZENLEMELERİ

§ 1. TERMİNOLOJİ VE ORTAKLIK KONTROLÜNÜ ELE

GEÇİRME KAVRAMI...................................................................11

I. Terminoloji...........................................................................................11

II. Ortaklık Kontrolünü Ele Geçirme Kavramı ................................15

İÇİNDEKİLERxii

§ 2. ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA İLİŞKİN AB DİREKTİFİ'NİN

OLGUNLAŞMA SÜRECİ.............................................................17

I. İlk Gelişmeler ......................................................................................17

II. Komisyonun 1997 Teklifi ve Avrupa Parlamentosu'nca

Reddedilişi ...........................................................................................19

III.Winter Raporu ve 2002 Teklifi....................................................... 20

IV. Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin

2004/25 AT Sayılı AB Direktifi'nin Kabulü................................21

§ 3. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE YER ALAN

DÜZENLEMELERE GENEL BAKIŞ ......................................... 26

I. Türk Ticaret Kanunu........................................................................ 26

II. Sermaye Piyasası Hukukuna İlişkin Mevzuat ............................ 28

A. Sermaye Piyasası Kanunu......................................................... 30

B. Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına

İlişkin Esaslar Tebliği (Seri IV No 44 Sayılı Tebliğ)...........31

C. Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin

Esaslar Tebliği (Seri VIII No 54 Sayılı Tebliğ) ....................33

III. Rekabet Hukukuna İlişkin Mevzuat..............................................35

IV. Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı .............................37

İkinci Bölüm

ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA İLİŞKİN AB DİREKTİFİ

§ 4. DİREKTİFİN İÇERİĞİNE GENEL BAKIŞ .............................. 39

§ 5. DİREKTİFİN UYGULANMA ALANI........................................41

I. Maddi Uygulanma Alanı ..................................................................42

II. Coğrafi Uygulanma Alanı ............................................................... 44xiii

§ 6. ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA HAKİM OLAN İLKELER ......................... 45

I. Eşit İşlem İlkesi (Equal Treatment Principle) ............................ 46

II. Pay Sahiplerine Bilgi Sağlama Yükümlülüğü.............................. 50

III. Şirket Menfaatlerinin Gözetilmesi.................................................52

IV. Çağrının Dürüst ve Düzenli İşleyen Bir Piyasada

Yapılmasının Sağlanması................................................................. 56

V. Teklif Bedelinin Karşılanması.........................................................57

VI. Hedef Şirketin Korunması................................................................58

§ 7. ÇAĞRIDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (ZORUNLU

ÇAĞRI) ........................................................................................... 58

I. Tanım ....................................................................................................58

II. Çağrıda Bulunma Yükümlülüğünün Kökeni...............................59

III.Çağrıda Bulunma Yükümlülüğünün Amacı ................................61

IV. Çağrıda Bulunma Yükümlülüğünün Doğması........................... 64

V. Adil Fiyat ..............................................................................................65

A. Fiyatın Son Dönemde Yapılmış Olan Ödemeler

Üzerinden Belirlenmesi............................................................. 66

B. Hesaplama Yönteminin İstisnaları..........................................67

C. Ödeme Şekli................................................................................. 68

D. Üye Ülkelerce Getirilebilecek Olan Düzenlemeler.............70

§ 8. ÇAĞRI PROSEDÜRÜ................................................................... 70

I. Çağrı ve İçeriği Hakkında Bilgilendirme......................................70

A. Bilgilendirmenin Kapsamı ........................................................70

B. Çağrı Dokümanında Bulunması Gereken Asgari

Unsurlar ........................................................................................ 72

1. Çağrının Şartlarına İlişkin Genel Bilgi (m. 6.3.a )...... 72

2. Çağrıda Bulunan Ve Birlikte Hareket Ettiği

Kişilere İlişkin Olarak ........................................................ 72

3. Çağrıya İlişkin Olarak .........................................................73xiv

4. Ortaklık Payları İçin Ödenecek Olan Fiyata

İlişkin Olarak.........................................................................73

II. Çağrının Kabulü İçin Tanınan Süre...............................................74

III.Çağrı Dokümanının İlanı.................................................................75

IV. Hedef Şirket Yönetim Kurulunun Raporu....................................76

§ 9. ŞİRKETLERİN AÇIKLAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ...............76

I. Yükümlülüğe Tabi Olan Şirketler.................................................. 77

II. Açıklanması Gereken Bilgi...............................................................78

A. Sermaye Yapısı..............................................................................78

B. Ortaklık Paylarının Devrine İlişkin Sınırlamalar................79

C. Şirketin Doğrudan Ya Da Dolaylı Olarak Sahip

Olduğu Önemli Miktardaki Paylar .........................................79

D. Yönetim Kontrolünde İmtiyaz Sağlayan Paylar ve

İmtiyazlı Pay Sahipleri............................................................... 80

E. İşçi Paylarına Bağlı Oy Hakları............................................... 80

F. Oy Haklarına İlişkin Sınırlamalar.......................................... 80

G. Oy Anlaşmaları ............................................................................81

H. Kurul Üyelerinin Atanması ve Esas Sözleşmenin

Değiştirilmesine İlişkin Kurallar.............................................81

I. Kurul Üyelerinin Yetkileri.........................................................81

J. Şirketteki Kontrol Değişikliği İle Bağlantılı

Sözleşmeler................................................................................... 82

K. Yönetim Kurulu Üyelerine ve Şirket Çalışanlarına

Tazminat Ödenmesini Öngören Sözleşmeler (Golden

Parachute ve Tin Parachute) .................................................... 82

III. Açıklanması Gereken Bilgilerin Yıllık Faaliyet Raporu

İle İlânı ................................................................................................. 83

IV. Kurul Tarafından Sunulan Rapor.................................................. 83

§ 10. YÖNETİM KONTROLÜNÜN ELE GEÇİRİLMESİNE

KARŞI ALINAN SAVUNMA TEDBİRLERİNİN

SINIRLANDIRILMASI VE SEÇİMLİK

DÜZENLEMELER SİSTEMİ ...................................................... 84xv

I. Yönetim Kurulunun Tarafsızlığı Kuralı (Board

Neutrality Rule) ve Etkisizleştirme Kuralı (Breakthrough Rule)...................................................................................... 88

A. Yönetim Kurulunun Tarafsızlığı Kuralı................................ 88

1. Kuralın Uygulanması.......................................................... 88

2. Tarafsızlık Kuralına Yöneltilmiş Olan Eleştiriler........ 90

B. Etkisizleştirme Kuralı (Break-through Rule)....................... 92

1. Çağrının Yapılması İle Kabul İçin Tanınan Süre

Arasındaki Devre ................................................................. 92

2. Savunma Tedbirlerine Karar Verme Sürecindeki

Devre........................................................................................93

3. Bir Teklifin Başarıya Ulaşmasından Sonraki

Devre....................................................................................... 94

4. Tazminat.................................................................................95

5. Etkisizleştirme Kuralının İstisnaları .............................. 96

6. Etkisizleştirme Kuralına Yöneltilmiş Olan

Eleştiriler................................................................................ 97

II. Seçimlik Düzenlemeler Sistemi ..................................................... 99

A. Birinci Aşama: Üye Devletin Seçimi ..................................... 99

B. İkinci Aşama: Şirketin Seçimi ................................................. 99

C. Mütekabiliyet Kuralı (Reciprocity Rule)............................ 100

1. Üye Ülkenin Kararı........................................................... 100

2. Pay Sahipleri Genel Kurulunun Kararı..........................101

3. Mütekabiliyet Kuralının Uygulanmasına İlişkin

Örnekler............................................................................... 102

D. Seçimlik Düzenlemeler Sisteminin

Değerlendirilmesi ..................................................................... 104

§ 11. İŞÇİ TEMSİLCİLERİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE

DURUMUN MÜZAKERESİ..................................................... 107

§ 12. ŞİRKETTE KALAN AZINLIK PAY SAHİPLERİNE

İLİŞKİN DÜZENLEMELER ..................................................... 107xvi

I. Hâkim Ortağın Azınlık Paylarını Satın Alma Hakkı

(Squeeze-out).................................................................................... 108

A. Uygulanma Alanı ......................................................................110

B. Eşik................................................................................................110

C. Hakkın Kullanılmasının Pay Sınıfları İle

Sınırlanması ............................................................................... 112

D. “Satın Alma Hakkının” Kullanılması İçin Tanınan

Süre............................................................................................... 112

E. Satın Alma Fiyatı ...................................................................... 113

II. Azınlık Pay Sahiplerinin Paylarını Satma Hakkı (Sellout) .......................................................................................................114

III. Satın Alma ve Satma Haklarını Düzenleyen Kurallarının

Milli Hukuklarda Yer Alan Düzenlemelerle İlişkisi.................117

§ 13. DİREKTİF'İN REVİZE EDİLMESİ ŞARTI.............................117

Üçüncü Bölüm

TÜRK HUKUKUNDA ÇAĞRI YOLUYLA

ORTAKLIK PAYLARININ TOPLANMASINA

İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE BU

DÜZENLEMELERİN AB DİREKTİFİ

IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

§ 14. ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA HAKİM OLAN İLKELERİN

DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................................119

I. Eşit İşlem İlkesi ................................................................................ 123

II. Pay Sahiplerine Bilgi Sağlama Yükümlülüğü............................ 129

III. Şirket Menfaatlerinin Gözetilmesi.............................................. 135

IV. Çağrının Dürüst ve Düzenli İşleyen Bir Piyasada

Yapılmasının Sağlanması ...............................................................141

V. Teklif Bedelinin Karşılanması...................................................... 145xvii

VI. Hedef Şirketin Korunması............................................................. 147

§ 15. ÇAĞRIDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (ZORUNLU

ÇAĞRI) ......................................................................................... 148

I. Çağrıda Bulunma Yükümlülüğüne İlişkin Kavramlar........... 149

A. Birlikte Hareket Eden Kişiler Kavramı ............................... 149

B. Yönetim Kontrolü Kavramı.................................................... 150

C. Dolaylı Kontrol Kavramı......................................................... 156

II. Çağrıda Bulunma Yükümlülüğünün Doğması......................... 157

A. Seri IV No 8 Sayılı Eski Tebliğ Düzenlemesi ..................... 157

B. Seri IV No 44 Sayılı Tebliğ Düzenlemesi............................ 159

III.Çağrıda Bulunma Yükümlülüğüne İlişkin Süreler.................. 165

IV. Zorunlu Çağrıda Adil Fiyatın Belirlenmesi .............................. 167

A. Adil Fiyat Kavramı ve Kavramın İki Yönlü Oluşu............ 167

B. Seri IV No 8 Sayılı Eski Tebliğ Düzenlemeleri.................. 168

C. Seri IV No 44 Sayılı Tebliğ Düzenlemeleri..........................170

1. Fiyatın Son Dönemde Yapılmış Olan Ödemeler

Üzerinden Belirlenmesi.....................................................171

a. Hedef şirketin yönetim kontrolünde

doğrudan değişiklik olması ve isteğe bağlı

çağrıda hedef şirketteki farklı pay gruplarının

her birinin pay devrine konu olması (m. 8/1) ..... 172

b. Hedef şirketin yönetim kontrolünde dolaylı

bir değişiklik olması (m.8/2) ................................. 172

c. Hedef şirketin sermayesini temsil eden

birden fazla pay grubunun bulunması

durumunda, çağrı zorunluluğunu doğuran

pay devrine konu olmayan grup veya

grupların bulunması (m.8/3).................................. 173

2. Fiyat Eşitliğinin Sağlanması.............................................174

3. Fiyatın Belirlenmesinde Kur ve Faize İlişkin

Esaslar....................................................................................175xviii

(i) Çağrıyı doğuran işlemde fiyatın Türk Lirası

cinsinden belirlenmiş olması durumunda: .176

(ii) Çağrıyı doğuran işlemde fiyatın yabancı

para biriminden belirlenmiş olması

durumunda: .......................................................176

V. Zorunlu Çağrıdan Muafiyet.......................................................... 177

A. Muafiyet Halleri ve Muafiyet Başvurusu ........................... 177

1. Ortaklığın Mali Yapısının Güçlendirilmesi ( m.

11/1(a))..................................................................................178

2. Yönetim Kontrolünü Sağlayan Payların Elden

Çıkarılması (m.11/1(b))................................................... 179

3. İştirak Konumundaki Ortaklığın Yönetim

Kontrolünün Elde Edilmesinin Amaçlanmaması

( m. 11/1(c)) ........................................................................ 180

4. Özelleştirme Kapsamındaki Ortaklıklar ( m.

11/1(ç)) ................................................................................ 180

B. SPK'nın Takdir Yetkisini Kullanması.................................. 180

VI. Çağrıda Bulunma Yükümlülüğünün Yerine

Getirilmemesi................................................................................... 184

§ 16. ÇAĞRI PROSEDÜRÜ................................................................. 187

I. Aracı Kuruluşlarla Aracılık Sözleşmesi Yapılması................... 187

II. Başvuru Evrakının Hazırlanarak SPK'ya Başvurulması........ 189

III. Bilgi Formunun İlânı ...................................................................... 192

IV. Satın Alma Süreci ........................................................................... 193

V. Çağrı Sürecinin Sonunda Kamunun Aydınlatılması .............. 195

§ 17. ŞİRKETTE KALAN AZINLIK PAY SAHİPLERİNE

İLİŞKİN DÜZENLEMELER ..................................................... 196

I. Hâkim Ortağın Azınlık Paylarını Satın Alma Hakkı

(Squeeze-out) ................................................................................... 196

II. Azınlık Pay Sahiplerinin Paylarını Satma Hakkı

(Sell-out) ............................................................................................200

SONUÇ................................................................................................................203xix

EKLER

ÇAĞRI YOLUYLA ORTAKLIK PAYLARININ

TOPLANMASINA İLİŞKİN ESASLAR TEBLİĞİ ................................ 215

DIRECTIVE 2004/25/EC OF THE EUROPEAN

PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL OF 21 APRIL

2004 ON TAKEOVER BIDS (TEXT WITH EEA RELEVANCE) .... 235

KAYNAKÇA ...................................................................................................... 267