Tanzimat Dönemi Osmanlı Yargılama Hukukunda İstinaf

Abdullah Vefa KARATAŞ

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ. 5

ÖNSÖZ. 7

İÇİNDEKİLER  9

TABLOLAR DİZİNİ  15

KISALTMALAR . 17

GİRİŞ . 19

BİRİNCİ BÖLÜM

TANZİMAT DÖNEMİNDE İSTİNAF MÜESSESESİNE İLİŞKİN

TEMEL KAVRAMLAR VE KURUMLAR

TERMİNOLOJİ, KAVRAMLAR VE BENZER MÜESSESELERLE MUKAYESE. 27

Dava, Muhakeme ve Derece Kavramları . 27

Turuk-ı Müracaat / Turuk-ı Kanuniye (Kanun Yolları) 31

Turuk-ı Adiye – Turuk-ı Fevkalade (Olağan – Olağanüstü Kanun Yolları) 38

İstinaf Terimi . 42

İstinafın Tanımı 42

İstinafın Unsurları ve Özellikleri . 46

İstinafın Benzer Müesseselerle Mukayesesi 49

Hukuk ve Ceza Muhakemesinde Ortak Şekilde Kabul Edilen Yollar

Bakımından  49

(1) İtiraz Alelhüküm (Gıyabi Hükme İtiraz) . 49

(2) Temyiz . 57

(3) İade-i Muhakeme (Yargılamanın İadesi) 67

(4) İştikâ-ı Ani’l-Hükkâm (Hâkimden Şikâyet) . 76

Yalnızca Hukuk Muhakemesinde Kabul Edilen Yollar Bakımından. 78

(1) İtirazü’l-Gayr (Üçüncü Kişinin İtirazı). 79

(2) Tashih-i Karar (Karar Düzeltme)  84

Yalnızca Ceza Muhakemesinde Kabul Edilen Yollar Bakımından . 96

(1) Nef’an Li’l-Kanun Nakz (Kanun Yararına Bozma). 96

(2) Müstantik Kararnamesine İtiraz (Sorgu Hâkimi Kararına İtiraz) 101

10 İçindekiler

İSTİNAFA GİDEN SÜREÇ VE TANZİMAT DÖNEMİ MAHKEME TEŞKİLATI107

Tanzimat Öncesi Dönemde İstinaf Müessesesine Bakış 107

İslam Hukuk Tarihinde İstinafın Varlığı. 107

Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda İstinafın Yeri 115

(1) Şer’iyye mahkemeleri / Kadı 116

(2) Divan-ı Hümayun ve Diğer Divanlar. 123

Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye ve Usul-i Muhakeme-i Şer’iyye

Kararnamesinde İstinaf  129

Tanzimat Döneminde Hukuki Gelişmeler ve Mahkeme Teşkilatı 137

Tanzimat Dönemindeki Hukuki Gelişmeler 138

Nizamiye Mahkemeleri. 144

(1) Sulh Mahkemeleri 146

(2) Bidayet Mahkemeleri  153

(3) İstinaf Mahkemeleri. 157

(4) Ticaret Mahkemeleri . 167

(5) İdare Mahkemeleri  174

(6) Temyiz Mahkemesi 182

İKİNCİ BÖLÜM

HUKUK MUHAKEMESİNDE İSTİNAF

İSTİNAFI MÜMKÜN KARARLAR 187

İstinaf Yoluna Başvurmak İçin Gerekli Ön Şartlar 188

Genel Kural 190

Dava Değerinin Tespiti. 200

Değeri Belirli Olmayan veya Belirlenemeyen Davalar . 205

Değeri Belirlenmemiş Davalar 206

(1) Menkul Mallara İlişkin Uyuşmazlıklar  208

(2) Gayrimenkul Mallara İlişkin Uyuşmazlıklar 210

Değeri Belirlenemeyen Davalar 212

Ara Kararlar 216

Görev ve Yetki İtirazına İlişkin Kararlar. 220

Müruruzaman İtirazına İlişkin Kararlar . 223

Karşı Dava ve Birden Çok Alacak ile Borç Olması Halleri 226

İstinaftan Feragat ve İstinaf Anlaşması 229

İSTİNAF HAKKI SAHİPLERİ 235

Müddei ve Müddeialeyh (Davacı ve Davalı) 236

İçindekiler 11

Verese (Mirasçılar) 238

Vasi (Kanuni Temsilci) 239

Vekil. 240

Şirket Müdürleri 241

Devletin İdare Memurları 241

İflas Meselelerinde Sindikler (İflas İdaresi) 242

İstinafta İtirazü’l-Gayr ve Dâhil-i Dava. 243

İ. Davalı veya Davacının Birden Çok Olması Durumu . 245

III. İSTİNAFA BAŞVURU SÜRESİ . 246

Genel Kural 247

İstinaf Süresinde Yapılan Değişiklik . 253

İstinaf Müddetinin Durduğu Haller . 260

İstinaf Süresinin Sona Ermesi 263

İSTİNAFA BAŞVURU USULÜ 269

İstinaf Davasının Açılması / İstinafa Başvuru Dilekçesinin Verilmesi. 269

a İstinafa Başvuru Tarihi ve Bidayet Mahkemesinin Hükmü Tebliğ

Tarihi  273

Müste’nif ve Müste’nefün Aleyhin İsim, Şöhret, Sanat / İş ve İkameti. 275

İstinaf Konusu Hükmün Hangi Mahkemece Verildiği ve Hükmün

Özeti. 278

İstinafa Başvuru Sebebi / Sebepleri . 279

Kefaletname. 280

Müste’nefün Aleyhin Mahkemeye Davet Edilmesi Talebi . 285

Başvuru Dilekçesinde Bulunması Gereken Unsurlarda Eksiklik Olması. 289

İstinafa Başvuru Usulüne İlişkin Getirilen Değişiklikler . 292

İSTİNAF YOLUNA BAŞVURULMASININ SONUÇLARI. 294

Hükmün İcrasının Ertelenmesi ve İcra-yı Muvakkat Kurumu 294

İstinaf Yargılaması . 300

İstinaf Dava ve Cevap Dilekçelerinin Mahkemeye Sunulması 300

İstinaf Duruşması . 303

İstinaf Yargılamasında İlk Defa Öne Sürülebilecek İddia ve Deliller . 312

(1) Takas ve Mahsup İddiaları. 312

(2) Asıl İddiayı İptal Ettirecek veya Doğrulayacak Deliller. 313

(3) İlk Derece Mahkemesinin Verdiği Karar Sonrası İşleyen Faiz ve

Kira Alacağı ve Buna Bağlı Oluşan Masraf ve Zararlara İlişkin

İddialar  315

12 İçindekiler

İSTİNAF YARGILAMASI SONUCU VERİLEBİLECEK HÜKÜMLER 316

İstinaf Davasının Sukutu 317

Bidayet Kararının Onanması 326

Bidayet Kararının Feshi 328

Müzeyyel Kanunun İle Getirilen Değişiklik / Düzelterek Onama Kararı. 329

Uygulamada İstinafın Verdiği Kararlardan Örnekler 330

Bidayet Kararını Feshedip İade Etme. 338

VII. 1807 TARİHLİ FRANSIZ HUKUK USUL KANUNU İLE 1879 TARİHLİ USUL-İ

MUHAKEME-İ HUKUKİYE KANUNUNUN İSTİNAF HÜKÜMLERİNİN

KARŞILAŞTIRILMASI .345

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

CEZA MUHAKEMESİNDE İSTİNAF

İSTİNAFI MÜMKÜN HÜKÜMLER .357

Genel Kural 360

İstinaf Kabiliyeti Olan Kabahatler 365

İstinafı Mümkün Hüküm Olarak Cünha . 374

Ara Kararların İstinafı. 380

Görev ve Yetki İtirazına İlişkin Kararlar. 384

Müruruzaman İtirazına İlişkin Kararlar . 387

İSTİNAF HAKKI SAHİPLERİ 389

Kabahatlerde İstinafa Başvuru Hakkı Sahipleri 389

Cünhalarda İstinafa Başvuru Hakkı Sahipleri . 391

Mücrim / Maznunun Aleyh. 392

Mesulün Bi’l-Mâl 398

Müddei Şahsi 399

Müddeiumumi 409

Orman İdaresi. 414

III. İSTİNAFA BAŞVURU SÜRESİ419

Kural Olarak İstinaf Süresi 421

İstinaf Müddeiumumisinin İstinaf Süresi . 424

İstinaf Süresinin Başlangıcı, Hesaplanması ve Ek Süre. 427

İSTİNAFA BAŞVURU USULÜ436

İstinafa Başvuru Dilekçesi 437

İstinaf Dava Layihası 443

İstinafa Başvuru Dilekçesinin Reddedilebileceği Durumlar 447

İçindekiler 13

İSTİNAF YOLUNA BAŞVURULMASININ SONUÇLARI. 451

Hükmün İcrasının Ertelenmesi 452

İstinaf Yargılaması . 458

Kabahatlerde İstinaf Duruşması. 460

Cünhalarda İstinaf Duruşması 463

Uygulamada İstinaf Duruşması 473

İstinaf Duruşmasında Şahitlerin Dinlenilmesi 477

İSTİNAF YARGILAMASI SONUCU VERİLEBİLECEK HÜKÜMLER 485

Bidayet Kararının Feshi 487

Fiilin Ne Kabahat Ne Cünha Olması 487

Fiilin Kabahate Giren Bir Ceza Gerektirmesi 490

Fiilin Cinayete Giren Bir Ceza Gerektirmesi . 491

Usulen veya Esasen Bir Eksiklik ya da Hata Olması 496

(1) Fesih Kararı Sonrası Davanın Yeniden Görülmesi 502

(2) Bidayet Kararını Feshedip İade Etme  507

Bidayet Kararının Onanması 510

Tanzimat Uygulamasında Özet Cetveli ve İstatistiksel Bir Örnek 516

VII. 1808 TARİHLİ FRANSIZ CEZA MUHAKEMESİ KANUNU İLE 1879 TARİHLİ

USUL-İ MUHAKEMÂT-I CEZAİYE KANUNUNUN İSTİNAF HÜKÜMLERİNİN

KARŞILAŞTIRILMASI. 525

SONUÇ  535

KAYNAKÇA  551

KAVRAM DİZİNİ . 569