Anayasa Hukuku Dersleri_{Genel Esaslar - Türk Anayasa Hukuku}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 27
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASACILIK HAREKETLERİ
I. ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASANIN YAPILMASI 33
A. Anayasa Kavramı 33
1. Terminoloji 33
2. Tanımı 36
a. Maddi–Şekli Anayasa 36
b. Yazılı–Yazısız Anayasa 38
3. Özellikleri 40
a. Anayasanın Üstünlüğü 40
b. Anayasanın Katılığı 43
c. Anayasanın Çerçeve Olması 45
d. Anayasanın İdeolojisi 48
B. Anayasanın Yapılması ve Değiştirilmesi 50
1. Anayasa Yapımı 50
a. Anayasa Yapma Yetkisinin Niteliği 51
aa. Kurucu İktidar Yetkisi 51
ab. Kurucu İktidar Yetkisinin Sınırı 55
ac. Kurucu İktidar Yetkisinin Hukukiliği 58
b. Anayasa Yapım Yöntemleri 63
ba. Kurucu Meclis Yöntemi 64
bb. Olağan Meclis Yöntemi 67
bc. Referandum Yöntemi 69
2. Anayasa Değişikliği 70
a. Anayasa Değiştirme Yetkisinin Sınırları 70
aa. Maddi Sınırlar 71
ab. Şekli Sınırlar 75
b. Anayasayı Değiştirme Yöntemi 76
ba. Teklif Aşaması 76
baa. Halkın Teklifi 76
bab. Milletvekillerinin Teklifi 78
bb. Karar Aşaması 79
bba. Görüşmeler 79
bbb. Oylamalar 80
bc. Yayımlanma Aşaması 82
bd. Onaylama Aşaması 88
c. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi 91
ca. Esas Denetimi 91
cb. Şekil Denetimi 93
II. ANAYASACILIK HAREKETLERİ 97
A. Anayasacılık Kavramı 97
B. Temel Anayasacılık Akımları 98
1. Liberal Anayasacılık 99
a. Genel Olarak Liberalizm 99
b. Liberal Anayasacılığın Unsurları 107
ba. Milli Egemenlik 108
bb. Kuvvetler Ayrılığı 109
bc. Bireycilik 112
bd. Liberal Demokrasi 113
be. Serbest Piyasa Ekonomisi 114
2. Sosyalist Anayasacılık 116
a. Genel Olarak Sosyalizm 116
b. Sosyalist Anayasacılığın Unsurları 122
ba. Halk Egemenliği 122
bb. Demokratik Merkeziyetçilik 124
bc. Kolektivizm 125
bd. Sosyalist Demokrasi 126
be. Sosyalist Ekonomik Sistem 129
3. İslami Anayasacılık 131
a. Genel Olarak İslami Anayasacılık 131
b. İslami Anayasacılığın Unsurları 136
ba. Allah’ın Egemenliği 137
bb. Kuvvetler Ayrılığı 138
bc. Ümmetçilik 139
bd. İslami Demokrasi 142
be. İslam Ekonomik Sistemi 145
III. OSMANLI–TÜRK ANAYASAL GELİŞMELERİ 147
A. Mutlak Monarşi Dönemi: İlk Anayasal Nitelikte Belgeler 148
1. Osmanlı Devleti’nin Temel Özellikleri 148
2. İlk Anayasal Nitelikte Belgeler 155
a. 1808 Sened–i İttifak 155
b. 1839 Tanzimat Fermanı 159
c. 1856 Islahat Fermanı 162
B. Meşruti Monarşi Dönemi: 1876 Kanun–u Esasi 165
1. Hazırlanışı 165
a. Yapım Koşulları 166
b. Yapım Yöntemi 168
2. Kanun–u Esasi’nin Temel Özellikleri 169
a. Teokratik Meşruti Monarşi 170
b. Çift Meclisli Yasama Organı 171
c. Parlamenter Sistem 172
d. Yargı Ayrılığı Sistemi 173
e. Osmanlı Devleti Vatandaşlarının Temel Hakları 174
3. 1909 Değişiklikleri 174
C. Cumhuriyet Dönemi: 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları 181
1. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 182
a. Hazırlanışı 182
aa. Yapım Koşulları 182
ab. Yapım Yöntemi 191
b. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri 192
ba. Yumuşak ve Çerçeve Anayasa 193
bb. Millet Egemenliği 193
bc. Meclis Hükümet Sistemi 194
bd. İstiklal Mahkemeleri 198
c. Cumhuriyetin İlanı 198
2. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 203
a. Hazırlanışı 203
aa. Yapım Koşulları 203
ab. Yapım Yöntemi 204
b. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri 205
ba. Atatürk İlkeleri 205
bb. Kuvvetler Birliği Görevler Ayrılığı Sistemi 206
bc. Yargılama Kuvveti 208
bd. Türklerin Temel Hakları 209
c. Çok Partili Dönem 210
3. 1961 Anayasası 213
a. Hazırlanışı 213
aa. Yapım Koşulları 213
ab. Yapım Yöntemi 216
b. 1961 Anayasası’nın Temel Özellikleri 218
ba. Liberal Anayasal İlkeler 218
bb. Sosyal Haklar 221
bc. Parlamenter Sistem 222
bd. Anayasa Mahkemesinin Kurulması 223
c. 1971–1973 Anayasa Değişiklikleri 224
4. 1982 Anayasası 226
a. Hazırlanışı 227
aa. Yapım Koşulları 227
ab. Yapım Yöntemi 228
b. 1982 Anayasası’nın Temel Özellikleri 229
ba. Atatürk Milliyetçiliği 229
bb. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 232
bc. Devlet Başkanını Güçlendirme 233
bd. Askeri – Sivil Yargı Ayrılığı 234
c. 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler 235
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN UNSURLARI, ŞEKİLLERİ VE İLKELERİ
I. DEVLET KAVRAMI VE DEVLETİN UNSURLARI 241
A. Devlet Kavramı ve Kökeni 241
1. Tabi Hukukçu Teoriler 242
2. Pozitivist Teoriler 244
B. Devletin Unsurları 248
1. İnsan Unsuru 248
a. Objektif Millet Anlayışı 250
b. Sübjektif Millet Anlayışı 251
c. Vatandaşlık 253
d. Osmanlı – Türk Anayasalarında Millet Anlayışı 256
2. Ülke Unsuru 261
a. Ülkenin Sınırları 261
b. Ülkenin Bölünmez Bütünlüğü 262
3. Egemenlik Unsuru 264
a. Egemenlik Kavramı 264
b. Egemenlik Türleri 266
ba. Dini Egemenlik 267
bb. Milli Egemenlik 270
c. Egemenliğin Sınırlanması 274
II. DEVLET ŞEKİLLERİ 275
A. Egemenlik Yetkilerini Kullanan Organların Seçimi Bakımından Devlet Şekilleri 276
1. Cumhuriyet 277
2. Monarşi 278
B. Egemenlik Yetkilerinin Paylaşımı Bakımından Devlet Şekilleri 280
1. Üniter Devlet 281
a. Tanımı 281
b. Üniter Devletin Özellikleri 282
ba. Egemenlik Yetkilerinin Yatay Paylaşımı 283
bb. İdari Özerklik 285
bc. Yerinden Yönetim 286
2. Federal Devlet 288
a. Tanımı 288
b. Federal Devletin Özellikleri 290
ba. Egemenlik Yetkilerinin Dikey Paylaşımı 290
bb. Siyasi Özerklik 291
bc. Federal Hukukun Üstünlüğü 293
bd. Federal Yönetime Katılım 294
3. Bölgeli Devlet 295
a. Tanımı 295
b. Bölgeli Devletin Özellikleri 296
ba. Yasama Yetkisinin Bölge Düzeyinde Paylaşımı 296
bb. Bölgesel Siyasi Özerklik 298
bc. Merkezi Hukukun Üstünlüğü 299
bd. Merkezi Yönetime Katılım 300
III. DEVLETİN TEMEL İLKELERİ 301
A. Demokratik Devlet İlkesi 302
1. Demokrasi Kavramı 302
2. Demokratik Devletin Temel Özellikleri 303
a. Halkın Yönetime Katılımı 303
aa. Doğrudan Demokrasi 306
ab. Temsili Demokrasi 308
b. Siyasi Partiler 310
ba. Siyasi Partilerin Tanımı 313
bb. Siyasi Partilerin Hukuki Niteliği 317
bc. Siyasi Partilerin Kuruluşu 318
bd. Siyasi Parti Sistemleri 319
bda. Çok Parti Sistemi 320
bdb. Tek Parti Sistemi 321
c. Serbest Seçimler 322
ca. Seçme Hakkı 323
cb. Seçimin Temel İlkeleri 327
cc. Seçim Sistemleri 332
cca. Çoğunluk Sistemi 333
ccb. Nispi Temsil Sistemi 334
B. Laik Devlet İlkesi 335
1. Din ve Devlet İlişkileri 336
a. Teokratik Devlet Modeli 336
b. Marksist Devlet Modeli 337
c. Seküler/Laik Devlet Modeli 338
ca. Resmi Din Anlayışı 339
cb. Dini Kurumlarla İşbirliği Anlayışı 340
cc. Devletin Dini Kontrol Anlayışı 343
2. Laik Devletin Temel Özellikleri 344
a. Din ve Vicdan Özgürlüğü 344
b. Hukuk Düzeninin Dine Dayanmaması 353
c. Dini Kurumların Bağımsız Olması 356
C. Hukuk Devleti İlkesi 360
1. Hukuk Devleti Kavramı 361
2. Hukuk Devletinin Temel Özellikleri 364
a. Hukukun Üstünlüğü 365
b. Hukuk Önünde Hesap Verebilirlik 366
c. Hukuk Güvenliği 370
D. Sosyal Devlet İlkesi 373
1. Sosyal Devlet Kavramı 375
2. Sosyal Devletin Temel Özellikleri 378
a. Asgari Yaşam Standardı 378
b. Sosyal Adalet 380
c. Sosyal Güvenlik 382
d. Planlama 383
e. Devletin İktisadî ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları 385
E. Eşitlik İlkesi 386
1. Eşitlik Kavramı 388
a. Şekli Eşitlik 390
b. Maddi Eşitlik 391
2. Eşitlik İlkesine Aykırılığın Unsurları 394
a. Durumlarda Benzerlik 397
b. Farklı Muamele 398
c. Objektif ve Makul Neden 401
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI
I. GENEL OLARAK İNSAN HAKLARI 405
A. İnsan Hakları Kavramı 407
1. İnsan Hakları Tanımı 410
a. Doğal Haklar Olarak İnsan Hakları 410
b. Pozitif Haklar Olarak İnsan Hakları 413
2. İnsan Haklarının Özellikleri 415
a. Doğumla Kazanılma 415
b. İnsan Doğasından Kaynaklanma 416
c. Devredilmez Olma 416
d. Evrensel Olma 417
B. İnsan Haklarının Sınıflandırılması 419
1. Kişisel ve Siyasal Haklar 421
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar 422
3. Haklar ve Ödevler 423
C. İnsan Hakları Hukukunun Kaynakları 424
1. Asıl Kaynaklar 425
a. Anayasalar 425
b. İnsan Hakları Sözleşmeleri 425
c. Örf ve Adet Hukuku 428
d. Hukukun Genel İlkeleri 430
2. Yardımcı Kaynaklar 431
a. İnsan Hakları Bildirileri ve Tavsiye Kararları 432
b. İçtihatlar 433
c. Öğreti 435
D. İnsan Haklarının Normatif Yapısı 435
1. İnsan Haklarının Konusu 435
2. İnsan Haklarının Öznesi 437
a. Gerçek Kişiler 438
b. Tüzel Kişiler 440
c. Kişi Toplulukları 442
3. İnsan Haklarının Yükümlüsü 443
a. Devletin Genel Yükümlülükleri 445
aa. İnsan Haklarına Saygı 445
ab. Uygulama 447
ac. Koruma 448
b. Negatif – Pozitif Yükümlülük 449
c. Dikey – Yatay Yükümlülük 452
II. İNSAN HAKLARININ KORUNMASI 454
A. Evrensel Koruma: Birleşmiş Milletler Koruma Sistemi 455
1. Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları 459
a. Sözleşme Dışı Denetim Organı: İnsan Hakları Konseyi 460
b. Sözleşme Dışı Denetim Yöntemleri 462
ba. Şikâyet Yöntemi 462
bb. Özel Yöntemler 464
bc. Evrensel Periyodik İzleme Yöntemi 467
2. Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları 470
a. Sözleşme İçi Denetim Organları: İnsan Hakları Komiteleri 473
b. Sözleşme İçi Denetim Yöntemleri 475
ba. Rapor Yöntemi 475
bb. Şikâyet Yöntemi 478
bc. Soruşturma Yöntemi 479
bd. Ziyaret Yöntemi 480
B. Bölgesel Koruma: Avrupa Konseyi Koruma Sistemi 482
1. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yardımcı Organları 485
a. İnsan Hakları Komisyonerliği 486
b. Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi 487
c. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu 488
d. Eşitlik ve Ayrımcılık Komitesi 490
2. Avrupa Konseyi Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları 490
a. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 491
aa. Denetim Organı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 496
ab. Denetim Yöntemi 499
aba. Devlet Başvurusu 500
abb. Bireysel Başvuru 500
b. Avrupa Sosyal Şartı 507
ba. Denetim Organı: Avrupa Sosyal Haklar Komitesi 508
bb. Denetim Yöntemleri 509
bba. Rapor Yöntemi 509
bbb. Toplu Şikâyet Yöntemi 510
c. Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi 512
ca. Denetim Organı: Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi 513
cb. Denetim Usulü: Ziyaretlere Dayalı Denetim 514
C. Ulusal Koruma Mekanizmaları 516
1. Yargısal Mekanizmalar 516
2. Yargı Dışı Mekanizmalar 517
a. Kamu Denetçiliği Kurumu 521
b. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 529
III. TÜRKİYE’DE İNSAN HAKLARI REJİMİ 538
A. Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği 539
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması 541
1. Kanunilik İlkesi 544
a. Şekli Kanun–Maddi Kanun Anlayışı 545
b. Sınırlama–Düzenleme Ayrımı 549
c. Kanunilik İlkesinin İstisnaları 551
2. Sebebe Bağlılık İlkesi 554
a. Genel – Özel Sınırlama Sebepleri 555
b. Amaç Saptırma Yasağı 560
3. Öz İlkesi 562
4. Ölçülülük İlkesi 565
5. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi 568
a. Müdahalenin Gerekliliği 571
b. Zorlayıcı Toplumsal İhtiyaç 573
c. Orantılılık 576
6. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 578
7. Laik Cumhuriyetin Gerekleri İlkesi 580
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağı 588
1. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı 588
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağının Unsurları 591
a. Bir Temel Hakka Dayanılmalı 591
b. Hak Amacı Dışında Kullanılmalı 594
c. Kötüye Kullanma Faaliyetle Olmalı 595
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları 597
D. Olağanüstü Hal Yönetiminde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması 598
1. Hürriyetlerin Sınırlanması – Durdurulması – Askıya Alınması Kavramları 599
2. Olağanüstü Yönetimde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanmasının Koşulları 603
a. Olağanüstü Hal Yönetiminin Resmen İlanı 605
b. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülüklerin İhlâl Edilmemesi 607
c. Sınırlamaların Durumun Gerektirdiği Ölçüde Olması 607
d. Mutlak Olarak Korunması Gereken Haklar 609
E. Temel Hakların Sınırlanmasında Yabancıların Durumu 612
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YASAMA ORGANI
I. GENEL OLARAK YASAMA ORGANI 619
A. Yasama Organının Yapısı 620
1. Tek veya Çift Meclislilik 620
2. Birinci Meclis ile İkinci Meclis Arasındaki Farklar 622
B. Yasama Organının İşlevleri 623
1. Temsil 623
2. Müzakere 627
3. Denetim 628
4. Yasama Yetkisi 630
a. Yasama İşlemleri 630
aa. Kanunlar 630
ab. Meclis Kararları 634
b. Yasama Yetkisinin Özellikleri 636
ba. Genellik 636
bb. Aslilik 636
bc. Devredilmezlik 637
II. TÜRKİYE’DE YASAMA ORGANI 639
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu 639
1. Milletvekili Sayısı 640
2. Seçilme Yeterliliği 641
a. Vatandaşlık 643
b. Seçilme Yaşı 645
c. Eğitim 646
d. Askerlik 647
e. Kısıtlılık 647
f. Hükümlülük 648
g. Kamu Görevinden Çekilme 653
3. Seçim Dönemi 656
4. Seçimlerin Geriye Bırakılması 658
5. Ara Seçimler 660
6. Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi 664
a. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu 666
b. Yüksek Seçim Kurulunun Görev ve Yetkileri 667
c. Yüksek Seçim Kurulunun Kararlarının Hukuki Niteliği 668
7. Milletvekili Seçimleri 672
a. Seçim Çevreleri 673
b. Milletvekili Adaylığı 674
c. Seçim İttifakı 678
d. Seçim Sistemi 680
B. TBMM Üyelerinin Hukuki Statüsü 682
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 683
2. Milletvekili Andı 685
3. Üyelikle Bağdaşmayan İşler 691
4. Yasama Bağışıklığı 693
a. Yasama Sorumsuzluğu 697
aa. Sorumsuzluğun Amacı 698
ab. Sorumsuzluğun Kapsamı 699
aba. Sağladığı Koruma Bakımından Kapsam 699
abb. Kişi Bakımından Kapsam 702
abc. Konu Bakımından Kapsam 704
abd. Yer Bakımından Kapsam 704
b. Yasama Dokunulmazlığı 707
ba. Dokunulmazlığın Amacı 707
bb. Dokunulmazlığın Kapsamı 708
bba. Kişi Bakımından Kapsam 708
bbb. Konu Bakımından Kapsam 709
bbc. Zaman Bakımından Kapsam 711
bc. Dokunulmazlığın İstisnaları 711
bca. Suçüstü Hali 712
bcb. Anayasanın 14’üncü Maddesindeki Durumlar 713
bd. Dokunulmazlığın Kaldırılması 714
5. Milletvekilliğinin Düşmesi 716
a. Milletvekilliğini Sona Erdiren Genel Sebepler 717
aa. Ölüm 717
ab. Seçimlerin Yenilenmesi 717
ac. Seçilme Yeterliliğinin Olmaması 718
ad. Yürütme Organına Seçilme 722
b. Milletvekilliğinin Düşme Sebepleri 722
ba. İstifa 724
bb. Kesin Hüküm Giyme ve Kısıtlanma 726
bc. Bağdaşmaz Görevi Sürdürme 727
bd. Devamsızlık 727
6. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşmesine Dayalı İptal İstemi 731
C. TBMM’nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni 733
1. İçtüzük 733
a. İçtüzüğün Yapılması 734
b. İçtüzüğün Denetlenmesi 735
2. Başkanlık Divanı 738
3. Siyasi Parti Grupları 740
4. Komisyonlar 741
5. Danışma Kurulu 743
6. Meclisin Toplanması ve Tatili 744
a. Olağan Toplantılar 744
b. Olağanüstü Toplantı 746
7. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 747
D. TBMM’nin Görev ve Yetkileri 750
1. Kanun Yapmak 750
a. Teklif 751
b. Görüşme 752
c. Kabul 754
d. Yayımlanma 754
2. Özel Nitelikli Kanunlar 757
a. Bütçe ve Kesinhesap Kanunu 757
aa. Bütçe Kanunu 757
ab. Kesinhesap Kanunu 763
b. Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması 764
ba. Andlaşmaların Onaylanması 765
baa. Onaylamanın Uygun Bulunması Gereken Andlaşmalar 767
bab. Onaylamanın Uygun Bulunması Gerekmeyen Andlaşmalar 767
bb. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri 769
bba. Andlaşmaların İçhukutaki Yerine İlişkin Genel Kural 769
bbb. İnsan Hakları Andlaşmalarının İç Hukutaki Yerine İlişkin Özel Kural 771
cc. Andlaşmaların Anayasaya Uygunluk Denetimi 774
c. Genel ve Özel Af Kanunları 776
ca. Af Yetkisinin Hukuki Niteliği 779
cb. Genel ve Özel Af Ayrımı 784
d. Para Basılmasına Karar Vermek 785
3. Savaş İlanına Karar Vermek 786
4. Bilgi Edinme ve Denetim 788
a. Yazılı Soru 790
b. Genel Görüşme 791
c. Meclis Araştırması 792
d. Meclis Soruşturması 793
da. Meclis Soruşturması Açılması 795
db. Meclis Soruşturması Komisyonunun Kuruluşu 797
dc. Yüce Divana Sevk Kararı 798
BEŞİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI
I. YÜRÜTME ORGANININ YAPISI 803
A. Tek Yapılı Yürütme: Başkanlık Sistemi 804
1. Yürütme Yetkisi Devlet Başkanına Aittir 806
2. Devlet Başkanı Halk Tarafından Seçilir 807
3. Devlet Başkanı Halka Karşı Sorumludur 809
B. İki Yapılı Yürütme 810
1. Parlamenter Sistem 811
a. Yürütme Yetkisini Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu Birlikte Kullanır 813
b. Hükümet Yasama Organı İçinden Belirlenir 815
c. Hükümet Yasama Organına Karşı Sorumludur 817
2. Yarı Başkanlık Sistemi 819
a. Yürütmede Cumhurbaşkanı Yetkilidir 820
b. Cumhurbaşkanı Halk Tarafından Seçilir 820
c. Bakanlar Kurulu Yasama Organına Karşı Sorumludur 821
C. Ortaklaşa Yürütme: Meclis Hükümeti Sistemi 821
1. Yasama ve Yürütme Yetkisi Mecliste Toplanır 823
2. Yürütme Kurulu Meclis Tarafından Seçilir 824
3. Yürütme Kurulu Yasama Organına Karşı Sorumludur 825
II. YÜRÜTME ORGANININ İŞLEVLERİ 826
A. Devleti Temsil 827
B. Genel Politikayı Belirlemek 828
C. Kamu Görevlilerini Seçmek ve Atamak 829
D. Düzenleme Yetkisi 830
1. Kararnameler 833
2. Düzenleyici İdari İşlemler 837
3. Düzenleyici İşlemlerin Özellikleri 838
a. Kanuna Aykırı Olmama 838
b. Kanuna Dayanma 839
III. TÜRKİYE’DE YÜRÜTME ORGANI 839
A. Cumhurbaşkanının Hukuki Statüsü 840
1. Cumhurbaşkanının Nitelikleri ve Seçimi 840
a. Cumhurbaşkanının Nitelikleri 840
b. Cumhurbaşkanının Seçimi 843
2. Seçimlerin Yenilenmesi 847
a. Genel Olarak Fesih Yetkisi 848
b. Birlikte Seçim Usulü 851
3. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri 855
a. Devlet Başkanlığı Yetkileri 855
b. Hükümet Yetkileri 859
4. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 859
a. Siyasi Sorumluk 860
b. Cezai Sorumluluk 863
5. Cumhurbaşkanına Vekâlet 870
6. Cumhurbaşkanına Bağlı Kurumlar 873
a. Milli Güvenlik Kurulu 873
b. Devlet Denetleme Kurulu 875
c. Diyanet İşleri Başkanlığı 876
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 877
1. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Belirlenmesi 877
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 883
a. Siyasi Sorumluluk 883
b. Cezai Sorumluluk 885
C. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 887
1. Kararnamelerin Tarihsel Gelişimi 887
2. Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 892
a. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Niteliği 893
b. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri 903
c. Münhasır Alan Bakımından Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 907
ca. Münhasır Kanun Alanı 910
cb. Münhasır Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Alanı 915
d. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Kuralı Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 923
e. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetimi 931
3. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 938
a. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yapılması 938
b. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetimi 942
D. Olağanüstü Hal Yönetimi 947
1. Olağanüstü Hal İlan Yetkisi 950
2. Olağanüstü Hal İlan Sebepleri ve Sonuçları 953
3. Olağanüstü Halin Yargısal Denetimi 955
E. İdare 956
1. İdarenin Kuruluş Esasları 956
a. İdarenin Bütünlüğü İlkesi 956
b. İdarenin Kanuniliği İlkesi 958
2. İdarenin Teşkilat Yapısı 959
a. Merkezi İdare Teşkilatı 959
b. Mahalli İdarelerin Teşkilatı 960
3. İdarenin Yargısal Denetimi 962
4. Kamu Hizmeti Görevlilerinin Statüsü 966
5. Kamu Görevlilerinin Görev ve Sorumlulukları ile Kanunsuz Emir 968
6. Anayasal Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları 971
a. Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları 971
b. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 975
c. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 977
d. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları 978
ALTINCI BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. GENEL OLARAK YARGI ORGANI 983
A. Yargı Organının Yapısı 983
1. Yargı Birliği Sistemi 984
2. Yargı Ayrılığı Sistemi 985
B. Yargı Yetkisi ve Özellikleri 986
C. Yargıya İlişkin Temel İlkeler 988
1. Adil Yargılanma 988
2. Kanunî Hâkim Güvencesi 993
3. Suç ve Cezalara İlişkin İlkeler 996
4. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 998
II. TÜRKİYE’DE YARGI TEŞKİLATI 1002
A. Yüksek Mahkemeler 1003
1. Anayasa Mahkemesi 1004
2. Yargıtay 1004
3. Danıştay 1005
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 1006
B. Sayıştay 1007
1. Sayıştayın Oluşumu 1007
2. Sayıştayın Görev ve Yetkileri 1009
3. Sayıştay Kararlarının Hukuki Niteliği 1011
C. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 1013
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Oluşumu 1017
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Görev ve Yetkileri 1021
III. GENEL OLARAK ANAYASA YARGISI 1023
A. Anayasa Yargısı Sistemleri 1024
1. Genel Mahkeme Sistemi 1024
2. Özel Mahkeme Sistemi 1025
B. Denetim Türleri 1027
1. Denetimin Niteliği Bakımından 1027
a. Siyasal Denetim 1027
b. Yargısal Denetim 1028
2. Denetimin Zamanı Bakımından 1029
a. Ön Denetim 1029
b. Sonradan Denetim 1030
C. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı 1030
1. Norm Denetimi 1031
2. Yetki İhtilaflarının Çözümü 1032
3. Bireysel Başvuru 1032
4. Yüce Divan 1033
5. Siyasi Partilerin Denetimi 1033
6. Seçimlerin Denetimi 1033
D. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar 1033
1. Doğrudan Ölçü Norm 1034
2. Destek Ölçü Norm 1035
IV. TÜRKİYE’DE ANAYASA YARGISI 1039
A. Anayasa Yargısının Tarihsel Gelişimi 1039
B. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu 1041
1. Üyelerin Seçimi ve Nitelikleri 1041
2. Görev Süresi ve Teminatı 1044
3. Teşkilat Yapısı 1045
C. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri 1046
1. Norm Denetimi 1047
a. Denetime Tabiî Normlar 1047
b. Dava Türleri 1048
ba. İptal Davası 1048
bb. İtiraz Yolu 1050
bba. Mahkemede Görülmekte Olan Dava 1051
bbb. Davada Uygulanacak Hüküm 1055
bbc. Anayasaya Aykırılık İddiasının Ciddî Görülmesi 1056
bbd. Beş Aylık Karar Süresi 1057
bbe. Red Kararından Sonra On Yıllık Tekrar Başvuru Yasağı 1057
c. Denetimin Kapsamı 1064
ca. Şekil Yönünden Denetim 1065
cb. Esas Yönünden Denetim 1067
d. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri 1071
da. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı 1074
db. İptal Kararlarının Gerekçesi Yazılmadan Açıklanmaması 1077
dc. Kanun Koyucu Gibi Hareket Etmeme 1080
dd. İptal Kararlarının Yürürlüğü 1082
dda. İptal Kararının Yürürlük Tarihini Erteleme 1083
ddb. İptal Kararları Geriye Yürümez 1084
ddc. Yürürlüğü Durdurma Kararı 1085
2. Siyasi Partilerin Denetimi 1091
a. Siyasi Parti Yasakları ve Kapatılması 1091
aa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı 1092
ab. Venedik Kriterleri 1094
ac. 1982 Anayasası’nda Kapatma Rejimi 1100
aca. Kapatma Nedenleri 1101
acb. Kapatma Davası Açılması 1103
b. Siyasi Partilerin Mali Denetimi 1104
ba. Siyasi Partilerin Gelirleri ve Giderleri 1104
bb. Mali Denetim Usulü 1107
3. Yüce Divan Yargılaması 1108
a. Yüce Divanda Yargılanacak Kişiler 1111
b. Yüce Divan Yargılamasının Konusu 1114
c. Yargılama Usulü 1115
4. Bireysel Başvuru 1116
a. Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği 1117
b. Bireysel Başvuru Usulü 1119
c. Başvuruların Ön İncelemesi 1121
d. Kabul Edilebilirlik İncelemesi 1122
da. Zaman ve Süre Bakımından Yetki 1122
db. Kişi Bakımından Yetki 1125
dc. Konu Bakımından Yetki 1134
dd. Başvuru Yollarının Tüketilmesi 1143
de. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk 1147
e. Bireysel Başvuru Kararları 1148
ea. Esas Kararı 1148
eb. Düşme Kararı 1156
ec. Tedbir Kararı 1156
ed. Pilot Kararı 1158
Kaynakça 1163
Kavram Dizini 1187