Açıklamalı – İçtihatlıHekimin Hukuki Sorumluluğu
Battal YILMAZ (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Üyesi)
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ.7
İÇİNDEKİLER.9
KISALTMALAR. 15
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK TIBBİ MÜDAHALE
KAVRAM. 17
TARİHİ GELİŞİM . 17
Tıp Açısından 17
Hukuk Açısından . 18
III. TIBBİ MÜDAHALE ŞARTLARI. 19
Tıbbi Müdahalenin, Tıp Mesleğini İcraya Kanunen Yetkili Kişiler
Tarafından Gerçekleştirilmesi. 19
Tıp Fakültesi Mezunu Olmak ve Hekimlik Diplomasına Sahip Olmak. 20
Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak 20
Türk Tabibler Birliğine Kayıt Olmak. 21
Hekimlik Mesleğinin İcrasına Geçici veya Sürekli Bir Engelin
Bulunmaması . 21
Geçici olarak hekimlik mesleğinin icra edilememesi 21
Sürekli olarak hekimlik mesleğinin icra edilememesi . 22
Tıbbi Müdahalenin Kanunen Öngörülmüş Amaçlara Yönelik Olması 22
Teşhis. 23
Tedavi 23
Hastalıktan Korumak 23
Nüfus Planlaması 24
Tıbbi Müdahalenin, Tıp Bilimince Genel Kabul Görmüş İlke ve
Kurallara Uygun Olarak Yapılması 24
Hastanın Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermesi 25
KİŞİLİK HAKKININ TIBBİ YARDIM VE ELATMALARDAKİ YERİ . 25
Kişilik Hakkının Tanımı. 25
Kişilik Hakkının Niteliği 26
Kişilik Hakkının Kazanılması ve Kaybedilmesi 27
10 İçindekiler
Kişilik Hakkının Konusu ve Kişisel Değerler . 27
Hasta Hakları 30
Sözleşme Serbestisi. 31
Sözleşmelere Hakim Olan Belli Başlı Prensipler . 31
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKİ SORUMLULUK TÜRLERİ
KUSUR SORUMLULUĞU 33
SEBEP SORUMLULUĞU . 34
III. HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN SEBEPLERİ 34
Hekimin Akdi Sorumluluğu 34
Genel Olarak . 34
Akdi Sorumluluğun Şartları. 34
Akit. 34
Akdin ihlali . 35
Zarar 35
Kusur. 35
İlliyet Bağı. 35
Hekimin Akit Dışı Sorumluluğu 36
Genel Olarak . 36
Hekimin Akit Dışı Sorumluluğunun Şartları 36
Fiil. 36
Hukuka Aykırılık 36
Zarar 36
Kusur. 37
İlliyet Bağı. 37
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ
HUKUKİ İLİŞKİNİN MAHİYETİ
SÖZLEŞME İLİŞKİSİ. 49
Hizmet Sözleşmesi 49
Eser Sözleşmesi . 50
Vekalet Sözleşmesi . 50
Unsurları 50
Vekaletin Eser ve Hizmet Sözleşmesinden Farkı . 55
Vekalet ve Eser 55
Vekalet ve Hizmet 57
İçindekiler 11
Sonuç. 57
Özel Durumlar 58
Özel Hastanelerde Çalışan Doktor ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişki. 58
Kamu Hastanelerinde Çalışan Doktor ile Hasta İlişkisinin
Hukuki Niteliği. 59
SÖZLEŞMENİN KURULMASI . 61
Genel Olarak 61
Hukuka Uygun Sözleşmenin Koşulları 61
Hastanın Rızası 61
Rızanın koşulları 63
Beyan şekli . 63
Rızaya ehliyet . 65
Hastanın Aydınlatılması. 67
aaa. Genel olarak. 67
bbb. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı 72
Aydınlatma Yükümlülüğünün Istisnaları. 74
aaa. Hastanın istememesi . 74
bbb. Tehlike olasılığının ender olarak gerçekleşmesi 75
ccc. Hastanın Bilgisinin Bulunması 75
ddd. Hastanın Aydınlatılması ile Sağlığı ve Yaşamı
Ciddi Bir Tehlikeye Düşecek ise . 76
eee. Zorunluluk 76
fff. Tıbbi ve İnsani Nedenlerle Hastanın
Aydınlatılmadığı Durumlar. 79
Rızanın konusu. 79
Rızanın Kapsamı 81
Rızanın Zamanı 81
Aydınlatma Ile Yükümlü Olanlar 82
Aydınlatılacak Kişi 83
Aydınlatmanın İspatı. 83
Rızanın Alınmaması veya Aydınlatılmadan Alınmasının Sonuçları. 84
III. SÖZLEŞME İÇİNDEKİ HEKİMİN BORÇLARI 85
Sadakat Borcu. 85
Sır Saklama Borcu. 85
Özen Borcu. 90
Arşivleme ve Kayıt Tutma Borcu . 95
Tedavinin Yürütülmesi Borcu 102
Tedavi Borcunun Amacı. 102
Ötanazi ve Ortanazi . 103
12 İçindekiler
Estetik Ameliyatları104
Deneysel Çalışmalar.107
Cinsel Hayat Üretim Fonksiyonları Üzerinde Tıbbi El Atmalar 108
Gebeliğe son verme108
Cinsiyet Değişikliği.109
Kısırlaştırma111
Yapay Döllenme.112
Embriyo nakli .113
Kan verme 113
Hipnotizma 114
TIBBİ VEKALET AKTİNİN SONA ERMESİ114
Genel Olarak 114
İfa İle Sona Ermesi114
Tıbbi Vekalet Aktinin Azil ve İstifa İle Sona Ermesi118
Tıbbi Vekalet Aktinin Ölüm ve Ehliyetsizlik veya İflas ile Sona Ermesi118
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ZARAR ÇEŞİTLERİ
TIBBİ MÜDAHALELERDEN DOĞAN ZARARLAR135
Genel Olarak 135
Maddi Zararlar .136
Tedavi Giderleri 136
Çalışma Gücü Kaybı Zararları.137
Destekten Yoksun Kalma Zararı137
Ölüm Nedeniyle Diğer Maddi Zararlar.137
Manevi Zarar .138
İlliyet Bağı.140
BEŞİNCİ BÖLÜM
KUSUR İNCELEMESİ
DOKTORUN KUSURUNUN İNCELENMESİ 155
Kusur 155
Unsurları 162
Bir Eylem 162
Tehlikeli Sonucun Öngörülebilir Ve Önlenebilir Olması .162
Kusurun Belirlenmesinde Ölçü164
Hekimin Kusurunun Derecesi .166
Kasta Dayalı Kusur 166
İçindekiler 13
İhmal . 166
Hafif ya da Ağır Kusur . 168
Meslek Hataları 170
Meslek Hatalarının İspat Edilmesi 172
Haksız Fiilden Doğan Hukuki İlişki. 175
Hukuka Aykırılık. 175
Kusur 176
Zarar . 176
İlliyet Bağı 176
Hekimin Haksız Fiil Sorumluluğunda Yardımcı Personelin
Sorumluluğu 177
Hekimin Sorumluluktan Kurtulma Şartını Öngörmesi 180
Hekimin Seçtiği Yardımcının Kusurundan Sorumluluğu 182
Hekimin Vekaletsiz İş Görmesi ve Bundan Doğan Sorumlulukları . 182
Hekimin Vekaletsiz İş gördüğü Durumlar 182
Acil Durumlar 182
Ameliyatın Genişletilmesi Durumu. 183
Hekimin Vekaletsiz Tıbbi Müdahale Sorumluluğu 183
Hekimin Umulmayan Halden Sorumluluğu 184
Hekimin Tıbbi Ihtilat ya da Komplikasyonlardan Sorumluluğu 185
Tanı Kusurları. 186
Tedavi Kusurları 189
Araç ve Metod Seçiminde Kusur 189
Tıp Kurallarının Uygulamasında Kusur . 193
Durum ve Koşulların Gerektirdiği Özen Yükümlülüğü Kusurları 194
Beceri Kusurları 202
Özel Sorumluluk Durumları . 203
Hekimin Kusursuz Sorumluluğu . 203
Hekimin İlaç Kullanılmasından Sorumluluğu . 219
Hekimin Çalıştırana Karşı Sorumluluğu 220
ALTINCI BÖLÜM
SAĞLIK KURUMLARININ SORUMLULUĞU
ÖZEL HASTAHANE SORUMLULUĞU. 231
Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi 234
Bölünmüş Hastaneye Kabul Sözleşmesi 234
Hekimlik Sözleşmesi İlaveli Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi . 235
14 İçindekiler
KAMU HASTANELERİNDE YAPILAN TIBBİ TEDAVİ VE GİRİŞİMLERDEN
DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK235
III. TIBBİ MÜDAHALE YAPAN EKİP ÇALIŞMASINDA SORUMLULUK 241
YEDİNCİ BÖLÜM
HUKUKİ SORUMLULUĞUN SONUÇLARI
HEKİMİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VE AZALTAN DURUMLAR251
Sorumsuzluk Anlaşması.251
Hastanın Rızasının Sorumluluğa Etkisi.251
Çaresizlik Durumu252
Tazminat Kapsamına Etkili Eylem ve Olgular .253
Tıbbi Eylemlerden Doğan Zararlar İçin Sorumluluk Sigortası.259
TAZMİNAT DAVALARINDA TARAFLAR 259
Davacı .259
Davalı259
III. GÖREV VE YETKİ 259
KANITLAR .261
Çeşitleri261
Kanıtlama Yükü263
Bilirkişi İncelemesi.267
HUKUKİ SORUMLULUĞUN SONUÇLARI277
Maddi Tazminat.277
Ölüm Halinde Tazminat 277
Destek kavramı 278
Bakım gücü.278
Bakım ihtiyacı .278
Cismani Zarar Halinde Tazminat 279
Tedavi giderleri279
Çalışma gücü kaybı zararları280
Manevi Tazminat.280
ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 293
YARGITAY VE DANIŞTAY İÇTİHATLARI .301
KAYNAKLAR459