^{Açıklamalı – İçtihatlı ve Örnek Dilekçelerle}İmar Davaları Rehberi

Suat ŞİMŞEK ( Daire Başkanı- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Milli Emlak Genel Müdürlüğü )

İlhami HAZAR ( Avukat )

Çalışma, imar hukukuyla ilgilenen belediye personeli, hukukçular, akademisyenler, avukatlar ve hâkimler için imar mevzuatı kapsamında açılabilecek davaların tüm yönleriyle incelenmesi açısından kaynak kitap niteliğindedir.

Çalışmada imar hukuku kapsamında açılacak belli başlı davalar (imar planları, parselasyon işlemleri, ifraz-tevhit işlemleri, yapı ruhsatı ve kullanma izni işlemleri, inşaat durdurma ve yıkım işlemleri, imar para cezalarına karşı açılabilecek davalar), idari dava sistematiğine göre açıklanmıştır.

Bu kapsamda bu işlemlerdeki muhtemel hukuka aykırılık nedenleri, bu işlemlere karşı açılacak iptal davalarında ön koşullar, davanın esasının görülmesi, bilirkişi görevlendirilmesi, yürütmenin durdurulması, davanın karara bağlanması, idari yargı kararının uygulanması ve uygulanmaması halinde yapılacak işlemler, Danıştay içtihatları ışığında açıklanmıştır. Ayrıca her bölümün sonunda bölümde ele alınan konuyla ilgili itiraz ve dava dilekçelerine yer verilmiştir.

Kitap, imar planlarına, parselasyon işlemlerine, ayırma ve birleştirme işlemlerine, yapı ruhsatı-kullanma izni işlemlerine, tehlike arz eden yapıların yıkılması işlemlerine ve para cezalarına karşı açılacak davalar olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır.

İÇİNDEKİLER

İçindekiler
Yazar Özgeçmişleri 7
Önsöz 9
Şekiller ve Tablolar Listesi 46
Birinci Bölüm
İMAR PLANLARINA İTİRAZ VE DAVA
I. İMAR PLANI KAVRAMI VE TÜRLERİ 47
A. Giriş 47
B. İmar Planı Kavramı 47
C. İmar Planlarının Önceliği 49
1. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin İmar Planına ve İdarelerin İmar Yönetmeliklerine Göre Evveliyatla Uygulanacak Hükümleri 49
2. İmar Planlarının Öncelikle Uygulanacağı Hususlar 50
3. İdarelerin İmar Yönetmelikleri 50
4. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin Diğer Hükümleri 50
D. Plan Amacında Kullanma Zorunluluğu 50
E. İmar Planı Türleri 51
1. Metropoliten Alan Planları 52
2. Mekânsal Strateji Planları 54
3. Çevre Düzeni Planları 55
4. Nazım İmar Planları 57
5. Uygulama İmar Planları 59
F. Plan Değişiklikleriyle İlgili Kavramlar 61
1. Plan Revizyonu (Revizyon İmar Planı) 61
2. Plan Değişikliği 61
3. İlave İmar Planı 61
II. İMAR PLANLARINDA MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 61
A. Planların Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Yapılması 62
1. Metropoliten Alan Planlarında Yetki 67
2. Çevre Düzeni Planlarında Yetki 69
a. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevre Düzeni Planı Yapma Yetkisi 69
b. Yerel Yönetimlerin Çevre Düzeni Planı Yapma Yetkisi 69
c. Yerel Yönetimlerce Süresinde Yapılmayan Çevre Düzeni Planlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılması 70
d. Çevre Düzeni Planları Konusunda Özel Yetkiler 71
3. Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Yetki 72
a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçerisinde Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi 72
b. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi 73
c. Büyükşehirlerde Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi 76
(1) Nazım İmar Planları Yapma Yetkisi 76
(2) Uygulama İmar Planlarının İlçe Belediyeleri Tarafından Yapılması 76
(3) Süresi İçerisinde İlçe Belediyesi Tarafından Yapılmayan Uygulama İmar Planlarının Büyükşehir Belediyesi Tarafından Yapılabilmesi 77
(4) Kanunlarla Büyükşehir Belediyelerine Verilmiş Görevlerin Yerine Getirilmesi Amacıyla Yapılacak Planlarda Büyükşehir Belediyelerinin Yetkili Olması 77
(5) Büyükşehir Mücavir Alanlarında Plan Yapma Yetkisi 78
(6) İlçe Belediyesi Ait Planlama Yetkisinin Büyükşehir Belediyesine Devredilebilmesi 78
d. Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi 79
(1) Merkezi İdarenin Yetkisi Dâhilindeki Kamu Yatırımları ve Tesisleri İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi 79
(2) Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı (PPP) Yatırımları İçin Gereken Alanlarda Planlama Yetkisi 80
(3) Kamu Yapıları ve Enerji Tesisleriyle İlgili Alt Yapı, Üst Yapı ve İletim Hatlarına İlişkin İmar Planlarında Planlama Yetkisi 80
(4) Resmi Bina ve Tesisler Konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri 80
(5) İçişleri Bakanlığının İhtiyaç Duyacağı Taşınmazlarda Planlama Yetkisi 83
e. Kentsel Dönüşüm Alanlarında Planlama Yetkisi 83
(1) Belediye Sınırları İçinde İlan Edilen Kentsel Dönüşüm Alanlarında 83
(2) Büyükşehir Sınırları İçinde İlan Edilen Kentsel Dönüşüm Alanlarında 83
(3) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanlarında Toplu Konut İdaresi Başkanlığının Yetkisi 84
f. Gecekondu Kanunu’na Tabi Alanlarda Planlama Yetkisi 84
(1) Gecekondu Kanunu’na Tabi Bölgeler 84
(2) Gecekondu Alanlarında Plan Türleri 85
(3) Gecekondu Kanunu’na Tabi Bölgelerde Genel Yetki Kuralı 86
(4) Büyükşehir Belediyelerinde Gecekondu Kanunu’na Tabi Alanlarda Yetki 87
(5) Gecekondu Alanlarında Belediyeler Tarafından Hazırlanan Islah ve İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 87
(6) Gecekondu Alanlarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkisi 88
g. Toplu Konut Alanlarında Planlama Yetkisi 89
h. 2981 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde 91
(1) 2981 sayılı Kanunun Uygulama Alanı 91
(2) Islah İmar Planı Yapılabilecek Alanlar 91
(3) Islah İmar Planlarının Onayı 94
i. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi 94
(1) Taşınmaz Maliklerinin Dönüşüm Yaptıkları Durumda Planlama ve Plan Uygulama Yetkisi 94
(2) Maliklerin Dönüşümü Yapmadığı Durumlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkili Olması 95
(3) Çevre ve Şehircilik Bakanlığının TOKİ Başkanlığını veya Belediyeleri Yetkilendirmesi 96
(4) Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda 97
j. Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Projeler İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi 98
k. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Planlama Yetkisi 98
(1) Genel Yetki Kuralı 98
(2) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlara Ait Taşınmazlarda 99
l. Sit Alanlarında Planlama Yetkisi 99
(1) Genel Olarak Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi 99
(2) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgelerinde Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi 100
(3) Atatürk Orman Çiftliğinde Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi 100
(4) Sit Alanında Kalan Taşınmazlarda Özelleştirme İdaresi Başkanlığının Planlama Yetkisi 101
m. Milli Parklarda Planlama Yetkisi 101
n. Özelleştirme Kapsamındaki İdarelere Ait Taşınmazlarda Planlama Yetkisi 102
(1) Genel Olarak 102
(2) Hizmet Özelleştirmesine Ait İmar Planları 102
(3) Kıyıda ve Turizm Alanlarında Kalan Yerlerde İmar Planları 103
o. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Planlama Yetkisi 104
p. GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde Planlama Yetkisi 104
q. Afet Bölgelerinde Planlama Yetkisi 106
r. Boğaziçi Alanında Planlama Yetkisi 108
s. Kıyılarda ve Sahil Şeritlerinde Planlama Yetkisi 110
(1) Kıyılarda Yapılacak Planlarda Genel Yetki 110
(2) Turizm Amaçlı Konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının Yetkisi 111
(3) Özelleştirme Kapsamındaki Taşınmazlarda Özelleştirme İdaresi Başkanlığının Yetkisi 111
(4) Kıyılardaki Endüstri Bölgelerinde Plan Onaylama Yetkisi 112
t. Organize Sanayi Bölgelerinde Planlama Yetkisi 112
u. Endüstri Bölgelerinde Planlama Yetkisi 113
(1) Genel 113
(2) Özel Endüstri Bölgelerinde 113
v. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Planlama Yetkisi 114
w. Türk Boğazlar Bölgesinde Planlama Yetkisi 115
x. Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi 116
y. Haydarpaşa Limanında Planlama Yetkisi 116
z. TCDD Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlarda Planlama Yetkisi 117
aa. Atatürk Orman Çiftliğinde Planlama Yetkisi 117
bb. 1164 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi 117
cc. Olimpiyat Köyünde Planlama Yetkisi 118
dd. 6292 Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında Planlama Yetkisi 118
ee. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde Planlama Yetkisi 119
ff. Balıkçı Barınaklarında Planlama Yetkisi 120
gg. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında (Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında) Planlama Yetkisi 120
hh. Yalova Termal Kaplıcalarında Planlama Yetkisi 121
ii. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda Planlama Yetkisi 122
jj. Atatürk Kültür Merkezinde Planlama Yetkisi 123
kk. İzmir Expo Alanında Planlama Yetkisi 123
ll. İskan Kanunu Kapsamında Yapılacak Uygulamalarda Planlama Yetkisi 123
B. Planların Kamu İdaresinin Yetkili Olmayan Birimleri Tarafından Onaylanması 123
1. Çevre Düzeni Planlarında Plan Onama Yetkisi 124
2. Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Plan Onama Yetkisi 125
a. Belediye Sınırları İçinde 125
b. Büyükşehir Belediyelerinde 125
c. Belediye Sınırları Dışında 125
C. Planın Yetkili Olmayan Kişiler Tarafından Hazırlanması 125
1. Genel Olarak Müellif Şartı 125
2. Müelliflerin Nitelikleri 129
3. Müelliflerin Derecelendirilmeleri 130
4. Yeterlik Belgesinin Verilmesi ve Sicillerin Tutulması 132
5. Yeterlik Belgesinin İptali 133
6. Müelliflerin Sorumlulukları 133
D. Planlama Alanının Mevzuata Uygun Şekilde Belirlenmemesi 134
1. Mekânsal Strateji Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi 134
2. Çevre Düzeni Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi 134
3. Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi 134
E. Planların Gerekli Verilerin Tam Olarak Toplanmadan Hazırlanması 135
1. Genel Olarak Veri Toplama Zorunluluğu 135
2. Jeolojik–Jeoteknik Etüt Raporlarının Hazırlanması 136
3. Mekânsal Strateji Planı İçin Gerekli Veriler 137
4. Çevre Düzeni Planları İçin gerekli Veriler 138
5. Nazım İmar Planları İçin Gerekli Veriler 139
6. Uygulama İmar Planları İçin Gerekli Veriler 139
F. Halihazır Haritası Bulunmayan veya Güncel Olmayan Alanlarda Plan Yapılması 140
G. Gerekli İzinlerin Alınmaması 142
1. Tarım Arazileri İçin İzin Alınmaması 142
a. Mutlak Tarım Arazileri, Özel Ürün Arazileri, Dikili Tarım Arazileri ve Sulu Tarım Arazilerinin Tarım Dışı Amaçlarla Planlanması 142
b. Diğer Tarım Arazileri 144
c. Tarımsal Amaçlı Planlamalarda İzin 144
2. Meralar İçin İzin Alınmaması 144
a. Mera Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Önce Nazım İmar Planı Kapsamına Alınan Meralar 145
b. Mera Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra İzin Alma Zorunluluğu 146
(1) Talep 147
(2) İnceleme 147
(3) Mera Komisyonu ve Defterdarlığın Uygun Görüşü 148
(4) Tescil 149
3. Organize Sanayi Bölgesi, Endüstri Bölgesi, Sanayi Sitesi ve Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve Sanayi Alanları İçin İzin Alınmaması 149
4. Vakıf Taşınmazları İçin İzin Alınmaması 150
5. Mezarlıklar İçin İzin Alınmaması 150
6. Su ve Kanalizasyon Alt Yapısı (Sadece İstanbul İçin) 151
7. Hava Alanları İçin İzin Alınmaması 151
8. Şehir İçi Yolların Karayolları ile Bağlantısı İçin İzin Alınmaması 151
9. Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında İzin 152
10. Devlet Ormanlarında ve Özel Ormanlarda Planlama İçin İzin Alınması 152
H. Bilimsellik İlkesine Aykırılık: Analiz ve Sentez Yapılmadan Plan Hazırlanması 152
İ. Kurum Görüşlerinin Alınmaması ve Eşik Analizi Yapılmaması 153
J. Planların Şehircilik İlkelerine Uygun Olarak Hazırlanmaması 154
1. Kazanılmış Hakların Korunmaması veya Dikkate Alınmaması 154
2. Planlama Sürecine Katılımın Sağlanmaması 154
3. Kentsel Asgari Standartların (Sosyal ve Teknik Altyapı İçin Gerekli Alanların) Ayrılmaması 155
a. Genel Olarak Sosyal ve Teknik Altyapı Alanlarının Belirlenmesi 155
b. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Alanlarının İlgili Kamu İdaresinin Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlar Dikkate Alınarak Belirlenmesi 159
c. İbadet Yerlerinin Ayrılması 159
d. İmar Planlarında Otopark Alanlarının Ayrılmasıyla İlgili İlkeler 160
(1) Otopark Yönetmeliğine Uyulması Zorunluluğu 160
(2) Otopark İhtiyacının Parselinde Karşılanması 160
(3) İmar Parseli Büyüklüklerinin Otoparklar Dikkate Alınarak Belirlenmesi 162
(4) İmar Planlarında Park Et–Devam Et Otoparklarının Düzenlenme Esasları 162
(5) Parselinde Otopark Yapılmayacak Güzergahların Belirlenmesi 162
(6) Diğer Hususlar 162
e. İtfaiye Alanlarının Ayrılması 163
f. Fonksiyon Bölgelerinin Yeşil Kuşaklarla Ayrılması 163
g. Pazaryerlerinin Belirlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar 163
h. Toptancı Hallerinin Planlanması 164
ı. Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Sistemlerinin Planlanmasında Uyulması Gereken Esaslar 164
4. Hizmet Etki Alanı ve Yürüme Mesafelerine Uygun Planlama Yapılmaması 165
5. Araç Trafiğinin Azaltılması ve Toplu Taşımaya Ağırlık Verilmesi Hususlarına Dikkate Edilmemesi 167
6. Çevresel Gürültünün Dikkate Alınmaması 167
7. LPG ve Akaryakıt İstasyonlarında Tampon Bölge Oluşturulmaması 168
8. Özellik Arz Eden Alanlarda Kurum Görüşlerinin Plana Yansıtılmaması 169
9. Demiryolları Yapı Yaklaşma Mesafesine Uyulmaması 170
10. Karayolu Güzergahlarının Dikkate Alınmaması 170
11. Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Koruma Alanı Etüt Raporlarının Dikkate Alınmaması 171
12. Ham Petrol Boru Hattı Güzergahlarının Dikkate Alınmaması 171
13. Ormanlarda Yapılacak Planlamalarda Orman Kanunu’na Aykırı Plan Yapılması 172
14. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı Olarak Belirlenecek Taşınmazların Kullanımını ve Verimliliğini Etkileyecek Plan Yapılması 173
15. Milli Parklarda Uyulması Gereken İlkelere Uyulmaması 173
16. Sivil Savunma Bakımından Uyulması Gereken Hususlara Uyulmaması 176
17. Zeytincilik Alanlarında Dikkate Alınması Gereken Hususlara Uyulmaması 179
18. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında Yapılacak Planlarda Dikkate Alınması Gereken Hususlara Uyulmaması 179
19. Boğaziçi Alanında Uyulması Gereken Esaslara Uyulmaması 180
20. Islah İmar Planı Yapımı Esaslarına Uyulmaması 182
21. Yağmursuyu Toplama, Depolama ve Deşarj Sistemlerinin Planlanması 183
22. Bisiklet Yolu Zorunluluğu 184
23. DSİ Tarafından Belirlenen Kret Kotunun Dikkate Alınması 186
24. Akarsu Yatakları Mücavirlerindeki İmar Plan Çalışmalarında Taşkın Sınırlarının Dikkate Alınması 186
K. Plan Revizyon ve Değişikliklerinde Şehircilik İlkelerine Uyulmaması 186
1. Plan Değişikliklerinin ve Revizyonlarının Sebep Unsuru: Kamu Yararı Dışında Amaçlarla Plan Değişikliği Yapılması 187
a. Çevre Düzeni Planlarında Revizyon ve Değişikliklerin Sebep Unsuru 187
b. İmar Planlarında İlave, Revizyon ve Değişikliklerin Sebep Unsuru 188
(1) Yeni Planlama Alanlarına İhtiyaç 188
(2) Üst Ölçekli Plana Uygunluğu Sağlama 188
(3) Kamu Yararı ve Zorunluluk 189
2. Plan Ana Kararlarını, Plan Sürekliliğini, Bütünlüğünü, Sosyal ve Teknik Altyapı Dengesini Bozucu Plan Değişikliği Yapılması 189
3. Sosyal ve Teknik Alt Yapının Bozulması Sonucu Doğuraca Plan Değişikliği Yapılması 190
a. Zorunluluk 192
b. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Değişikliklerinde İlgili Yatırımcı Bakanlık veya Kuruluşların Görüşü Alınması 193
c. Eşdeğer Alan Ayrılması 197
4. Kat Adedi veya Bina Yüksekliğini Artıran İmar Planı Değişikliklerinde Komşu Parsellerin Haklarının İhlal Edilmemesi 197
5. İmar Yollarıyla İlgili Plan Değişikliklerinde Yönetmelikte Belirtilen Hususlara Uyulmaması 198
6. Karayolu ve Çevresine İlişkin Olarak Yapılacak Planlarda Karayolları Genel Müdürlüğünün Görüşünün Alınmaması 198
7. Milli Savunma Bakanlığına Tahsisli Taşınmazlarda Görüş Alınmaması 199
8. Tekel Niteliğinde Hizmet Sunan Kamu İdarelerinin İhtiyaçlarının Dikkate Alınmaması 201
9. Plan Müellifinin Uygun Görüşünün Alınmaması 202
L. Planların Planlama Esaslarına Aykırı Olması 203
1. Üst Ölçekli Planı Bulunmayan Alanlarda Plan Yapılması 203
2. Üst Ölçekli Plana Aykırılık: Plan Hiyerarşisi ve Kademelenme 209
a. Genel Olarak Planlama Hukukunda Kademelenme 210
b. Planlama Kademeleri Arasında Hiyerarşi İlkeleri 212
c. Hiyerarşi İlkesinin Gerekçeleri 213
d. Genel Olarak Üst Ölçekli Plana Uygunluk Zorunluluğu 214
e. Plan Silsilesinin Bütünlük Arz Etmesi 218
f. Plan Ölçeğinden Kaynaklanan Farklılıklar 219
g. Sonradan Değiştirilen Üst Ölçekli Plana Uyum Zorunluluğu 221
h. Üst Ölçekli Mekânsal Planların Sosyo–Ekonomik Planlara Uygunluğu 221
ı. Nazım İmar Planlarının Üst Ölçekli Planlara Uygunluğu 222
i. Üst Ölçekli Planda Bulunmayan Hususlar 224
j. Üst Ölçekli Planı Olmasına Rağmen Süresi İçinde Alt Ölçekli Planın Yapılmaması 225
k. İmar Kanunu Gereğince Hazırlanan Planlar ile Özel Kanunlar Gereğince Hazırlanan Planlar Arasındaki Hiyerarşi 226
3. Her Planın Niteliğine Uygun Olarak Hazırlanmaması 226
4. Mekânsal Uyum 228
5. Esneklik 229
M. Kamu Yararı Amacı Dışında Plan ve Plan Değişikliği Yapmak 229
1. Genel Olarak Mekânsal Planların Amacı: Kamu Yararı ve Hukuk Devleti İlkesi 229
a. Genel Olarak 229
b. Doğal, Tarihi ve Kültürel Değerlerinin Koruma ve Kullanma Dengesinin Sağlanması 232
c. Yapıların ve Çevrenin Kalitesinin Artırılması 232
d. Engelliler, Çocuklar ve Yaşlıların Yaşam Koşullarının Dikkate Alınması 232
2. Alt Ölçekli Planı Yönlendirmek 232
3. Mekânsal Strateji Planları Açısından Özel Amaçlar 233
4. Çevre Düzeni Planlarında Amaç Yönünden Hukuka Aykırılık Halleri 233
N. Bölgeleme ve Yapılaşma Koşullarının Belirlenmemesi veya Mevzuata Uygun Olarak Belirlenmemesi 234
1. Kullanım Bölgelemesi 238
2. Yoğunluk Bölgelemesi 238
3. Yapının Şeklinin ve Arsa Üzerinde Kapsayacağı Alana İlişkin Sınırlamaların Belirlenmesi 241
a. Yapı Nizamı 241
(1) Ayrık Nizam 242
(2) Blok Nizam 242
(3) Bitişik Nizam 243
b. TAKS ve KAKS 243
(1) TAKS 245
(2) KAKS 247
c. Bahçe Mesafeleri ile Bina Cepheleri ve Derinliklerinin Belirtilmesi 250
d. Diğer Mevzuatta Yer Alan Sınırlamalar 253
4. Yükseklik Bölgelemesi 253
O. Planların Mevzuata Uygun Şekilde (Pafta, Lejant, Açıklama Raporu, Plan Hükümleri) Oluşturulmaması 255
1. Pafta 255
2. Gösterim 256
3. Plan Notları 258
4. Plan Açıklama Raporu 260
P. Planların Onaylanmasındaki Hatalar 260
1. Gerçek ya da Tüzel Kişiler Tarafından Hazırlanan Planların İdareye Sunulması ve İdarece Değerlendirilmesindeki Hatalar 261
2. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçerisinde 261
a. Meclis Onayı 261
b. Kararların Belediye Başkanına Gönderilmesi 262
c. Büyükşehir Belediyesi Olan Yerlerde Kararların Büyükşehir Belediyesine Gönderilmesi 263
d. Kararların Mülki Amire Gönderilmesi 266
3. Belediye Sınırları Dışında 266
a. Onay 266
b. Kararın Valiye Gönderilmesi 266
III. İMAR PLANLARININ İLANI VE BU PLANLARA İTİRAZ 267
1. Genel Olarak İmar Planlarının İlanı ve İtiraz 267
a. İlan 267
b. İmar Planlarına İtiraz 268
c. İtirazın Yapılacağı ve İtirazı Karara Bağlayacak Merci 269
d. İtirazı Karara Bağlama Süresi 269
e. İtirazın Karara Bağlanması 269
2. Toplu Konut Kanunu’na Göre Onaylanan Planların İlanı ve İtiraz 270
3. 775 sayılı Kanun Kapsamında Hazırlanan Islah Planlarının İlanı ve İtiraz 271
4. Turizm Amaçlı Planların İlanı ve İtiraz 271
5. Koruma Amaçlı Planların İlanı ve İtiraz 274
a. Koruma Amaçlı Planların İlanı 274
b. Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz 275
c. Koruma Bölge Kurullarınca Alınan Kararlara İtiraz 275
d. Islah İmar Planlarına İtiraz 276
6. OSB Planlarının İlanı ve İtiraz 277
7. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Hazırlanan Planların İlanı ve İtiraz 277
8. Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılan Planların İlanı ve İtiraz 277
IV. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 278
A. Görevli Yargı 278
B. Yetkili Mahkeme 278
C. Ehliyet 282
1. Taşınmaz Maliklerinin Dava Açma Ehliyeti 283
2. Malik Olmamakla Birlikte Plandan ya da Plan Değişikliğinden Doğrudan Etkilenenler 286
3. Kiracının Dava Açma Ehliyeti 287
4. Kent ya da Semt Sakinlerinin Dava Açma Ehliyeti 287
5. Plan Müelliflerinin Dava Açma Ehliyeti 292
6. Meslek Odalarının Dava Açma Ehliyeti 292
7. Baroların Dava Açma Ehliyeti 295
8. Derneklerin Dava Açma Ehliyeti 296
9. Ormanları İlgilendiren Konularda Orman Genel Müdürlüğünün Dava Açma Ehliyeti 300
10. Aynı Tüzel Kişiliğe Dahil Kamu İdarelerinin Dava Ehliyeti 301
11. Taşınmazı Bir Başka Kamu İdaresine Devreden Kamu İdaresi 303
12. Tapu Tahsis Belgesi Sahibinin Dava Açma Ehliyeti 304
13. Zilyedin Dava Açma Ehliyeti 305
14. Belediye Başkanının Dava Açma Ehliyeti 308
15. Büyükşehir Belediye Başkanının Dava Ehliyeti 308
16. Mülki Amirlerin Belediye Meclisi Kararlarına Karşı Dava Açma Ehliyeti 309
17. Valinin Dava Açma Ehliyeti 311
18. Belediye Meclisi Üyelerinin Dava Açma Ehliyeti 311
19. Siyasi Parti Teşkilatlarının Dava Açma Ehliyeti 315
20. Yatırımcıların Dava Açma Ehliyeti 316
21. Sendikaların Dava Açma Ehliyeti 318
22. Bakanlıklar Tarafından Onaylanan Planları İlan Etmekle Yükümlü İdarelerin Dava Açma Ehliyeti 320
D. Dava Açma Süresi 321
1. İmar Planlarına İtiraz Edilmemişse Dava Açma Süresi 322
2. İmar Planlarına İtiraz Edilmişse Dava Açma Süresi 324
3. İYUK 11. Maddenin Uygulanması 330
4. Uygulama İşlemi Üzerine Planlara Dava Açılması 334
a. Genel Kural 334
b. Uygulama İşlemi Olarak Kabul Edilen Uygulamalar 336
5. Plan Değişikliği Talep Edilmişse 340
6. İşlem Yok Hükmünde İse 342
E. İşlemin Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Olup Olmadığı 342
1. Genel Olarak 342
2. İlan Edilmeyen Planların Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Olup Olmadığı 342
3. Bir Başka Kurumun Onayına Tabi İmar Planlarının Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Niteliği 346
F. Husumet 347
G. Birden Fazla İdari İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılması 347
V. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILACAK DAVALARDA DAVANIN ESASININ GÖRÜLMESİ VE SONUCA BAĞLANMASI 348
A. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişilik Meselesi 348
1. Çözümü Teknik Bilgi Gerektiren Konularda Bilirkişi Görevlendirilmesinin Zorunlu Olması 348
2. İmar Planlarına karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler 351
3. Özellik Arz Eden Planlara Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Kurulunda Uzman Bulundurulması Zorunluluğu 353
4. İmar Planlarına karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi İncelemesi ve Raporuyla İlgili Özellik Arz Eden Hususlar 354
B. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davalarda Yürütmenin Durdurulması 357
C. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davanın Esasının Görülmesi 360
D. İmar Planlarına Karşı Açılan Davalarda Temyiz 364
E. İmar Planlarının İptal Edilmesinin Sonuçları 365
1. İmar Planların İptali 365
2. Plan Değişikliklerinin İptali 367
VI. İMAR PLANINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 369
VII. İMAR PLANINA DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 371
İkinci Bölüm
PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ)
İŞLEMLERİNE İTİRAZ VE DAVA
I. GENEL OLARAK PARSELASYON İŞLEMLERİ 373
A. Yasal Dayanak 373
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Tarihçesi 378
II. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 382
A. Arazi ve Arsa Düzenlemesinde Sebep (Hukuki Dayanak) Yönünden Hukuka Aykırılık Halleri 382
1. İmar Planı Bulunmayan Alanlarda Parselasyon Yapılması 383
2. Parselasyon İşleminin İmar Planına Uygun Olmaması 386
3. İdarelerin Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yapmaya Zorlanıp Zorlanmayacağı 387
4. Uygulama İmar Planının Yargı Kararıyla İptal Edilmesi Durumu 392
5. Uygulama İmar Planı Değişikliği Durumu 393
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinde Amaç Yönünden Hukuka Aykırılık: İnşaata Elverişli Parsel Üretmek Dışında Amaçlarla Parselasyon Yapmak 393
1. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Genel Amacı: Kamu Yararının Sağlanması 394
2. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Asli Amacı ve Bu Amacın Ortaya Çıkardığı Gereklilikler: İnşaata Elverişli İmar Parseli Üretmek 394
a. Yapılaşmaya Elverişli Parsel Tahsis Zorunluluğu 400
b. Artık Parsel Oluşturulmaması Gerekliliği 402
c. Müstakil Parsel Oluşturma Zorunluluğu 402
d. İnşaat Yapmaya Elverişli Parsel Üretilmesi Mümkün Olmayan Alanların Düzenlemeye Tabi Tutulamaması 403
3. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Tali Amacı 404
C. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Yapılması 404
1. Genel Yetki Kuralları 405
a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde/Dışında 405
b. Büyükşehir Belediyesi Olan Yerlerde 405
(1) Genel Kural: Parselasyon Yapmaya İlçe Belediyelerinin Yetkili Olması 405
(2) Büyükşehir Belediyelerinin Parselasyon Yapmaya Yetkili Olduğu Durumlar 405
(3) İlçe Belediyelerinin Yaptığı Parselasyon İşlemlerinin Büyükşehir Belediyesinin Onayına Tabi Olması 406
(a) Büyükşehir Belediyesinin Onay ve Denetim Yetkisinin Niteliği 406
(b) Parselasyon İşlemlerini Büyükşehir Belediyesine Gönderme Zorunluluğu 406
(c) Gönderme Zorunluluğunun Kapsamı 407
(d) Gönderme Zamanı 408
(e) Büyükşehirlerde Onay Mercii 408
(f) Büyükşehir Belediyesinin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 7/b Maddesindeki Denetim Yetkisinin Kapsamı 408
c. 2981 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda 409
2. Özel Yetki Kuralları 410
a. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri 410
b. Organize Sanayi Bölgelerinde 411
(1) Genel Olarak 411
(2) Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri 411
c. Endüstri Bölgelerinde 412
d. TCDD’ye Ait Taşınmazlarla İlgili Yetkiler 413
e. Gecekondu Alanlarında 414
f. Atatürk Kültür Merkezi Alanında 416
g. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde 416
h. Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda 417
(1) Merkezi İdarenin Yetkisi Dâhilindeki Kamu Yatırımları ve Tesisleri İçin Gerekli Alanlarda 417
(2) Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı (PPP) Yatırımları İçin Gereken Alanlarda 417
(3) Kamu Yapıları ve Enerji Tesisleriyle İlgili Alt Yapı, Üst Yapı ve İletim Hatlarına İlişkin İmar Planlarında 418
(4) Resmi Bina Tesisler Konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri 418
(5) İçişleri Bakanlığının İhtiyaç Duyacağı Taşınmazlar 418
i. Atatürk Orman Çiftliğinde 418
j. Haydarpaşa Limanı ile İlgili Yetkiler 419
k. Kentsel Dönüşüm Alanlarında 419
l. Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu Kapsamında Kalan Yerler 419
m. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde 419
n. Toplu Konut Alanlarında 420
o. GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde Planlama 421
p. 1164 Sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda 422
q. 2981 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde 422
r. Tabii Afetlerle İlgili Kanunlar Kapsamındaki Yerlerde 422
s. Boğaziçi Alanında Planlama 422
t. Özelleştirme Programındaki Kuruluşlara Ait Taşınmalarda 423
(1) Genel Olarak 423
(2) Hizmet Özelleştirmesine Ait İmar Planları 423
u. Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Projeler İçin Gerekli Alanlarda 423
v. Milletvekilleri Lojmanları 424
w. Türk Boğazlar Bölgesinde 424
x. Olimpiyat Köyünde 424
y. 6292 Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında 425
z. Kamu ve Özel Sektör Yatırımları İçin Gereken Alanlarda 425
aa. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde 425
bb. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda 426
cc. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda 426
dd. Milli Parklarda 427
ee. İskan kanunu Kapsamında Yapılacak Uygulamalarda 427
ff. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda 427
gg. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında (Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında) 428
hh. Balıkçı Barınaklarında 428
ii. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde 428
D. Parselasyon İşleminin, Kamu İdarelerinin Parselasyon Yapmaya Yetkili Organları Tarafından Yapılmaması 428
1. Belediyelerde 428
2. İl Özel İdarelerinde 431
3. Diğer İdarelerde 432
E. Parselasyon İşleminin Teknik Açıdan Yeterli Olmayan Personel Tarafından Yapılması 432
1. Meslek Türü Açısından Gereklilik 432
2. Mesleki Yeterlilik Şartı 433
3. İdarenin Parselasyon İşlemini Kendisinin Yapması Durumunda Müellifin Memur ya da Diğer Kamu Görevlisi Olması Şartı 435
F. Parselasyon Yapılırken Tapudaki Mülkiyet Durumunun Dikkate Alınmaması 435
G. Parselasyon İşlemlerinde Düzenleme Alanının Hatalı Tespiti 437
1. Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yapılabilmesi İçin İmar Planı Şartı 438
2. Düzenleme Sonucu Oluşturulacak İmar Parseli Sayısının Bir Önceki Yıl Verilen İnşaat Ruhsatından Az Olmaması Gerekliliği 440
3. Yapılaşmış Alanla İrtibatlı ve Şehrin Gelişme Yönündeki Alanların Tercih Edilmesi 441
4. Düzenleme Alanının, Düzenleme Ortaklık Payının Dengeli Çıkmasını Sağlayacak Şekilde Belirlenmesi 441
5. Bir İmar Adasından Küçük Alanda Parselasyon İşlemi Yapılamaması 445
6. Düzenleme Alanında Bulunan Tüm Parsellerin Uygulamaya Dahil Edilmesi Gerekliliği 447
H. Mera, Yaylak ve Kışlaklar İçin İzin Alınmaması ve Bunların Parselasyonda Hatalı Tescil Edilmesi 448
1. Mera Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Önce İmar Planları Kapsamında Kalan Meralar 450
2. Mera Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra İmar Planları Kapsamında Kalan Meralar 455
İ. Sit Alanları İçin İzin Alınmaması 456
J. Düzenleme Sınırının Hatalı Geçirilmesi 457
1. Düzenleme Sınırının Geçirilmesiyle İlgili Kurallar 457
2. Düzenlemeye Giren Parsellerin Belirlenmesi 459
3. Düzenleme Sınırının ve Ayırma Çaplarının Encümen Tarafından Onaylanması 461
K. Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerde Yüzölçümü Düzeltmesinin Hatalı Yapılması 462
1. Yüzölçümü Kontrolünün Zorunluluğu 462
2. Yüzölçümü Kontrolünün Şekli 463
3. Yüzölçümü Düzeltmesinin Şekli 463
a. Tecviz Dahilinde Kalan Yüzölçümü Farklılıkları 463
b. Tecvizi Aşan Fakat Kaba Olmayan Yüzölçümü Farklılıkları 465
c. Kaba Hatalar 466
(1) Tapudaki Yüzölçümünün Yanlış Yazılmış Olması 469
(2) Ölçü, Sınırlandırma, Tersimat ve Hesaplamalardan Doğan Hatalar 470
(3) Sayısallaştırmadan Sırasında Tespit Edilen Hatalar 472
d. Kısmen Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerde Yapılacak İşlem 472
L. Düzenleme Ortaklık Payı ile İlgili Hatalar 472
1. Hiç Hesaplanmadan Yasal Sınırdan DOP Alınması 473
2. Düzenleme Ortaklık Payı Oranının İmar Planı ya da Meclis Kararıyla Belirlenerek Kesinti Yapılması 474
3. Düzenleme Ortaklık Payının Hatalı Hesaplanması 475
a. Umumi Hizmetlere Ayrılacak Alanın Hesabı 476
(1) Umumi Hizmet Alanları Toplamında Dikkate Alınacak (DOP’tan Karşılanabilecek) Alanlar 477
(2) Şahıslar Tarafından Yapılan Bağışların Umumi Hizmetler Alanı Toplamından Düşülmesi 477
(3) Kapanan Yolların DOP’tan Düşülüp Düşülmesi 478
(4) Hazine ya da Belediye Tarafından Umumi Hizmetler İçin Tahsis Edilen Alanların DOP’tan Düşülmesi 478
(5) Kamulaştırılacak Alanların Düşülmesi 479
(6) Düzenleme Alanında Kalan Park, Yeşil Alan Gibi Tescil Harici Alanların Düşülmesi 479
b. Düzenleme Alanının (Katılım Kütlesinin) Yüzölçümünün Belirlenmesi 480
(1) İhdasların Katılım Kütlesine Dahil Edilmesi 480
(2) Daha Önceden DOP Kesintisi Yapılmış Eski İmar Parsellerinin Düşülmesi 480
(3) Değer Artışı Olmayan Parsellerin Katılım Kütlesinden Düşülmesi 480
(4) Şahıslar Tarafından Bağışlanan Alanların Katılım Kütlesinden Düşülmesi 481
(5) Hazine ya da Belediye Tarafından Umumi Hizmet Alanları İçin Terk Edilen Parsellerin Katılım Kütlesinden Düşülmesi 481
(6) Kamulaştırılacak Alanın Katılım Kütlesinden Düşülmesi 482
c. Düzenleme Ortaklık Payının Hesap Şekli 482
d. Düzenleme Ortaklık Payının Yasal Orandan Fazla Çıkması Durumunda Yapılması Gereken İşlemler 483
(1) Tescil Harici Alanların ve Kamu Mülkiyetindeki Taşınmazların DOP Hesabında Değerlendirilmesi 483
(2) DOP İçin Kamulaştırma Yapılması 484
(3) DOP İçin Yapılacak Kamulaştırmaların Trampa Yoluyla Sağlanması 485
e. Düzenleme Ortaklık Payının Bedele Dönüştürülmesi 486
f. Üzerinde Yapılaşma Olan Parsellerde Düzenleme Ortaklık Payı Kesintisinin Yapılaşma Olmayan Kısımdan Yapılması 487
4. DOP Kesintisinin ve Dağıtımının Hatalı Yapılması ve DOP’tan Oluşan Alanların Hatalı Şekilde Tescili 488
a. Genel Olarak Kesinti Şekli 488
b. DOP’tan Oluşan Alanların Tescili 489
5. Hesaplamada Bulunan Orandan Fazla Düzenleme Ortaklık Payı Alınması 490
6. Parselasyon Yapılmadan Düzenleme Ortaklık Payı Alınması 492
7. Değer Artışı Olmayan Parsellerden DOP Alınması 493
8. Daha Önceden DOP Alınmış Parsellerden İkinci Kez DOP Alınıp Alınmayacağı 495
a. İmar Kanunu Kapsamında Yapılan Uygulamalarda 496
b. 2981 sayılı Kanun’un 10/C Maddesi Kapsamında Yapılan Uygulamalarda 497
c. 5233 sayılı Kanun Kapsamında Yapılacak Uygulamalarda 498
9. Daha Önceden Terk Yapılan Parsellerden DOP Alınıp Alınmayacağı 499
a. Genel Olarak 499
b. 3194 Sayılı İmar Kanunu’na Göre Terk Yapılan Parseller 501
c. 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 11. Maddesine Göre Yola Terk Yapılan Parseller 502
d. 2981 Sayılı Kanun’un 10/B Uygulaması Yapılmış Yerlerde 503
e. Belediye Yapı ve Yollar Kanunu’na Göre Terkler 505
f. 1351 sayılı Ankara Şehri İmar Müdüriyeti Teşkilat ve Vazaifine Dair Kanun Kapsamında Terk Edilen Yerler 506
g. Umumi Hizmet Alanları İçin Yapılan Bağışlar 507
10. Düzenleme Ortaklık Payının Tüm Parsellerden Eşit Şekilde Alınmaması 508
11. Düzenleme Ortaklık Payından Oluşması Gereken Yerlerin Hazine’den veya Şahıslardan Karşılanması 510
12. Düzenleme Ortaklık Payından Karşılanmaması Gereken Alanların DOP’tan Karşılanması 514
a. Kanun’da Sayılanlar 516
(1) Yollar 516
(2) Meydanlar 517
(3) Parklar 517
(4) Yeşil Alanlar 517
(5) Çocuk Bahçeleri 519
(6) Otoparklar 519
(7) Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Öğretime Yönelik Eğitim Tesis Alanları 519
(8) İbadet Yerleri 520
(9) Karakollar 520
(10) Su Yolları 520
(11) Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesis Alanları 520
(12) Pazaryerleri 521
(13) Semt Spor Alanları 521
(14) Ağaçlandırılacak Alanlar 522
(15) Rekreasyon Alanı Olarak Ayrılan Parseller ve Mesire Alanları 523
(16) Toplu Taşıma İstasyonları ve Durakları 523
(17) Resmî Kurum Alanı ve Belediye Hizmet Alanı 523
(18) Mezarlık Alanı, Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı 523
(19) Taşkın Kontrol Tesis Alanları 523
b. Kanun’da Sayılmayanlar 524
13. Düzenleme Ortaklık Payının, Mülkiyet Hakkına ve Anayasaya Aykırı Olup Olmadığı 525
M. Umumi Hizmet Alanları İçin Kamulaştırılacak Alanın Hatalı Hesaplanması 526
1. Genel Olarak 526
2. Kamulaştırılacak Alanın Hesap Edilmesi 526
3. Kamulaştırma Oranının ve Her Bir Parselden Kamulaştırılacak Alanın Hesaplanması 528
4. DOP Kesintisi Yapılan ve İkinci Kez Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerden Kamulaştırılacak Alan Kesintisi Yapılması 528
5. Kamulaştırılacak Alanların Temin Edilmesi 528
6. Kamulaştırılacak Alanların Tescili 530
N. Kamu Tesisleri Alanına Tahsis (Kop) Hatalı Hesaplanması 530
O. Aynı Yerden Parsel Verilmesi İlkesine Uyulmaması 531
1. Genel Olarak Aynı Yerden Parsel Verilmesi Zorunluluğu 532
2. Hak Sahiplerine Aynı Yerden Parsel Tahsisi Olanağını Kaldıran Durumlar 536
a. Hukuki Zorunluluk Halleri 538
(1) Kadastro Parselinin Düzenleme Ortaklık Payından Oluşturulması Gereken Alanda Kalması 538
(2) Kadastro Parselinin Umumi Hizmet Alanlarında Kalması 539
(3) Kadastro Parselinin Özel Mülkiyete Konu Olamayacak Alanda Kalması 540
(4) Kadastro Parselinin Resmi Hizmet Alanlarında Kalması 541
b. Teknik Zorunluluk Halleri 541
(1) Aynı Parselden Yer Tahsis Edilmesi Gereken Birden Fazla Parsel ya da Hak Sahibi Bulunması 541
(2) Müstakil İmar Parseli Oluşturamayacak Parseller 541
c. Fiili Zorunluluk Halleri 544
(1) Taşınmazın Yapı Yapılamayacak Alanlarda Kalması 544
(2) Mevcut Kullanım Şeklinden Farklı Bir Amaca Ayrılmış Alanda Kalan Taşınmazların Durumu 545
3. Başka Yerden Parsel Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar 546
a. En Yakın Yerden Parsel Verilmesi İlkesi 548
b. Eşdeğer Yer Verilmesi İlkesi 548
c. İlkeler Çatışması 550
P. Hisse Çözümü (Ferdileştirme) Yapılması 551
1. Paydaşların Anlaşmaları Halinde Ferdileştirme 552
2. Kayden Hisseli Fiilen Müstakil Parseller 553
3. Ek 1. Madde Uygulamaları 554
a. Genel Olarak Ek 1. Madde Uygulamaları 554
b. Ek 1. Madde Uygulamalarının Şartları 556
c. Şartların Denetimi 561
4. 2981/10–c Uygulamasında Hisse Çözümü 562
Q. Korunmasında Sakınca Olmayan Yapıların Tek Bir İmar Parselinde Bırakılmaması ve İmar Parsellerinin Yapılaşma Dikkate Alınarak Oluşturulması 564
R. Müstakil Parsel Verilmesi Zorunluluğu 564
1. Genel Olarak 564
2. Hisselendirmenin Mümkün Olduğu Durumlar 568
S. Hisse Yerine Bedel Verilmesi 569
1. 2981 sayılı Kanun Uyarınca Yapılacak İşlemlerde 569
2. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. Madde Uyarınca Yapılacak İşlemlerde 571
T. Tarıma Elverişli Olmayan Tescil Harici Alanların Hazine Adına İhdasen Tescil Edilmemesi 572
U. Genel Sular ve Bunların Metrukatı 574
V. Mevzuata Göre Mümkün Olmadığı Halde Bazı Kamu Mallarının Parselasyona Tabi Tutulması 574
1. Kıyılarda Parselasyon Yapılması 576
2. Ormanlarda Parselasyon Yapılması 577
3. Mezarlıkların İmar Uygulamasına Tabi Tutulması 579
4. Sulak Alanların Düzenlemeye Tabi Tutulması 580
5. Askeri Yasak Bölgelerin ve Güvenlik Bölgelerinin Parselasyona Tabi Tutulması 581
W. Hizmet Mallarında Kamu Hizmetinin Devamını Engelleyecek Şekilde İmar Uygulaması Yapılması 582
1. Genel Olarak 582
2. Parselasyon Öncesi Resmi Kurum Alanı Olarak Kullanılan Hazine Taşınmazlarının Parselasyondaki Durumu 584
X. Daha Önceden İmar Uygulamasına Tabi Tutulmuş Taşınmazların İmar Planı Değişikliği Olmadan İkinci Kez Parselasyona Tabi Tutulması 584
Y. Hazine Adına Tescil Edilmesi Gereken Bazı Kapanan Yolların Hazine Adına İhdasen Tescil Edilmemesi 588
1. İmar Kanunu’nun 11. Maddesi veya Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un 7. Maddesi Kapsamında Terk Edilen Yerlerin Durumu 588
2. Karayolları Genel Müdürlüğü Tarafından Satın Alma, Kamulaştırma veya Maliye Bakanlığından Devralınmak Suretiyle Edinilen ve Sonrasında Yol Ağı İçin Terk Edilen Yollar 589
3. Turizmi Teşvik Kanunu Kapsamında Kalan Yollar 590
4. Afet Bölgesi İçinde İmar Planına Göre İnşaat Alanında Kalan Yollar 591
5. Savunma ve Emniyet Hizmetleri Kullanımında Olan Alanlarda Kapanan Yollar 592
Z. Düzenleme Alanındaki Kapanan Yolların Düzenleme Ortaklık Payı Hesabında Değerlendirilmemesi 592
AA. Asgari Parsel Büyüklüğü Kuralına Uyulmaması 593
BB. Parsellerin Hatalı Oluşturulması ve Cetvellerin Hatalı Düzenlenmesi 593
1. Her Bir Parselden İmar Parsellerine Yapılacak Tahsis Miktarının Belirlenmesi 593
2. Parselasyon Açıklama Raporunun Düzenlenmesi 594
3. Parselasyon Planı Paftasının Hazırlanması 594
4. İmar Adalarının ve Parsellerinin Numaralandırılması 595
5. Cetvellerin Düzenlenmesi 595
a. Özet Cetveli 596
b. Mal Sahipleri Araştırma Özet Formu 597
c. Tescile Esas Dağıtım Cetveli 599
d. Tescil Sayfası 600
e. İrtifak Hakkı Cetveli ve Yapı–Muhdesat Cetveli 600
CC. Parselasyonun Onayının Hatalı Şekilde Yapılması 602
III. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNİN TESCİLİ, TEBLİĞİ VE BU İŞLEMLERE İTİRAZ 605
A. İmar Uygulamasının Tapuya Tescili, Beyan ve Şerhlerin Nakli 605
1. Genel Olarak Tescilin Şekli 605
2. Mülkiyeti Davalı Yerlerde İmar Uygulamasının Tescil Şekli 606
3. Tescildeki Hatanın Parselasyon İşleminin İptaline Neden Olup Olmayacağı 607
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin İlanı ve Tebliği 607
1. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin İlanı 607
2. Genel Tebligat Zorunluluğu 608
3. Vakıflar Genel Müdürlüğüne Tebligat Zorunluluğu 612
C. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerine İtiraz 613
1. İtirazın Yapılacağı Merci 613
2. İtirazı Karara Bağlanması İçin Süre 614
3. İtirazı Karara Bağlanması 614
IV. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 615
A. Görev ve Yetki 615
1. Görevli Yargı 615
2. Yetkili Mahkeme 617
B. İdari Merci Tecavüzü 618
C. Ehliyet 618
1. Tapu Maliklerinin Ehliyeti 619
a. Genel Olarak 619
b. Taşınmazı Düzenleme Alanı Dışında Bırakılan Malikin Dava Açma Ehliyetti 621
c. Parselasyona Tabi Tutulan Taşınmazı Sonradan Edinen Kişinin Dava Açma Ehliyeti 622
d. Paylı Mülkiyette Bulunan Taşınmazlar Açısından Paydaşların Dava Açma Ehliyeti 623
e. Elbirliği Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlar Açısından Ortakların Dava Açma Ehliyeti 623
f. Tapu Malikleri Açısından Menfaatin Devamı Şartı 624
2. Malik Olmayan Kişilerin Ehliyeti 625
a. Meslek Odalarının ve Semt/Mahalle/Kent Sakinlerinin Dava Açma Ehliyeti 625
b. Zilyedin Dava Açma Ehliyeti 626
c. Sınırlı Ayni Hak Lehtarının Dava Açma Ehliyeti 627
d. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakkı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti 627
e. Alacak Hakkı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti 628
f. Yapı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti 629
g. Yatırımcıların Dava Açma Ehliyeti 630
h. Taşınmazın Mülkiyetini Tescilden Önce İktisap Eden Kişilerin Dava Açma Ehliyeti 631
i. Satış Vaadi Alacaklısının Dava Açma Ehliyeti 633
j. Ormanlar İçin Orman Genel Müdürlüğünün Dava Açma Ehliyeti 634
D. Parselasyon İşleminin Kesin ve İcrai İşlem Niteliği 635
E. Dava Açma Süresi 638
1. Encümene İtiraz Edilmişse Dava Açma Süresi 639
2. Encümene İtiraz Edilmemişse Dava Açma Süresi 643
3. İşlem Yok Hükmünde İse Dava Açma Süresi 650
4. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. Maddesine Göre Başvuru Halinde Dava Açma Süresi 651
5. Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılan Planlara Karşı Açılacak Davalarda Süre 654
F. Husumet 654
G. Dilekçenin 2577 sayılı Kanun’un 5. Maddesine Uygun Olması 655
1. Birden Fazla İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılması 657
2. Birden Fazla Kişinin Tek Dilekçe ile Dava Açması 660
V. DAVANIN ESASININ GÖRÜLMESİ 661
A. Parselasyon İşlemlerini Nasıl İnceleyebilirim? Belgeleri Nasıl Temin Edebilirim? 661
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesine Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Müessesi 663
1. Arazi ve Arsa Düzenlemesinde Bilirkişiye Başvurulmasını Gerektiren Haller 663
2. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerine Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler 665
C. Yürütmenin Durdurulması 666
D. İptal Davasının Karara Bağlanması 667
1. Uygulama İmar Planı– Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemi 667
2. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Kısmen mi, Tamamen mi İptal Edileceği Sorunu 670
3. İptal Kararının Tapu Siciline Etkisi 674
E. Parselasyona İlişkin İlk Derece Mahkeme Kararlarının Temyizi 677
VI. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNİN İPTALİNE İLİŞKİN YARGI KARARININ YERİNE GETİRİLMESİ 677
A. Genel Olarak 677
B. Yerine Getirme Zorunluluğu 678
C. Yargı Kararının Yerine Getirilmesi İçin İdareye Başvuru 678
1. İdareye Başvurunun Zorunlu Olup Olmadığı 678
2. Başvuruda Süre ve Zaman Aşımı 679
D. Yerine Getirme Şekli 680
1. Şekil Eksikliklerinin Düzeltilmesi 680
2. Maddi Hataların Düzeltilmesi 681
3. Parsel Bazlı İptal Kararlarının Uygulanması 682
4. Parselasyonun Tamamının veya Encümen Kararının İptal Edilmesi Halinde Yapılması Gereken İşlemler 682
5. İptal Kararından Önce Mülkiyeti Değişen Taşınmazların Durumu 683
6. İptal Kararından Sonra Mülkiyeti Değişen Taşınmazların Durumu 684
7. Düzenleme Ortaklık Payının İadesi Meselesi 685
8. DOP’un Bedele Dönüştürülmesi Karşılığında Tahsil Edilen Tutarların İadesi 686
E. Yargı Kararının Uygulanamaması Halinde Tazmin 686
F. Yargı Kararının Yerine Getirilmemesi Halinde Açılabilecek Davalar 686
1. İmar Uygulaması Sonucu Oluşan Parsellerin İptali ile Eski Kaydın İhyası Davası Açılması 690
a. Eski Kaydın İhyası Davası Açılması İçin Parselasyonun İdari Yargı Kararı ile İptal Edilmesi Gerekliliği 691
b. Yok Hükmünde Olan Parselasyonlar İçin Doğrudan İmar Uygulaması Sonucu Oluşan Parsellerin İptali ile Eski Kaydın İhyası Davası Açılması 693
c. Husumet 693
d. Kararın Sonuçları 694
2. Tapu Müdürlüğüne İdari Yargı Kararının Uygulanması Amacıyla Yapılan Başvurunun Reddi Yönündeki İşleme Karşı İptal Davası Açılması 697
3. Parselasyonun İptaline İlişkin Yargı Kararını Uygulamayan İdare Aleyhine Tazminat Davası Açılması 700
a. Genel Olarak 700
b. Tam Yargı Davasının Ön Koşulları 700
(1) Görev ve Yetki 700
(2) İdari Merci Tecavüzü (İdareye Başvurunun Zorunlu Olup Olmadığı) 700
(3) Ehliyet 705
(4) İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 705
(5) Süre 705
(a) Tam Yargı Davası Açma Süresi 705
(b) Sürenin Başlangıcı 705
(6) Husumet 705
c. Tam Yargı Davasının Esası 706
VII. PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ) İŞLEMLERİNE İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 707
VIII. PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ) İŞLEMLERİNE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 709
Üçüncü Bölüm
AYIRMA, BİRLEŞTİRME, TERK,
İHDAS İŞLEMLERİYLE İLGİLİ DAVALAR
I. GİRİŞ 711
A. Yasal Dayanak 711
B. İş Akış Süreci 712
C. Ayırma ve Birleştirme İşlemlerinde Yetki 712
1. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde 712
2. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında 713
3. Özelleştirme Kapsamına Alınan İdarelere Ait Taşınmazlarda 714
4. 6292 Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında 714
II. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİNDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 714
A. Talep Olmadığı Halde İlgili İdare Tarafından Resen Ayırma ve Birleştirme Yapılması 714
B. Maliklerin Tamamının Başvurusu Olmadan İşlem Yapılması 717
C. Gerekli Şartlar Sağlandığı Halde Ayırma ve Birleştirme Başvurusunun Reddi 718
1. Ayırma ve Birleştirme İşlemleri İçin Malikler Tarafından Harita Yaptırılmış Olması 718
2. Ayırmanın İmar Planında ve İmar Mevzuatında Öngörülen Şartlarının Sağlanması 719
a. İmar Planı Bulunan Alanlarda Ayrıma/Birleştirme Şartları 720
(1) İfraz/Tevhitte İmar Planına Uygunluk 720
(2) İfraz/Tevhitte Parselasyon Şartı 720
(3) İfraz/Tevhitte Asgari Parsel Büyüklüklerine Uygunluk Şartı 724
(4) İfraz/Tevhitte Yapı Estetiğini ve Sokak Silüetini Bozmama Şartı 724
(5) Kademe Hattına Uygunluk Şartı 725
(6) İfrazda Yola Cephe Şartı 725
(7) Afet Alanlarında İfraz Yasağı 725
(8) Farklı Yapılaşma Koşullarına Sahip Parsellerin Tevhidi 726
(9) Kamu Hizmetleri İçin veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca Yapılan İfraz/Tevhitler 727
b. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde İmar Planı Bulunmayan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları 727
c. Belediye Mücavir Alan Sınırları Dışında Planı Bulunmayan Köy ve Mezraların Yerleşik Alanlarında Ayırma İşleminin Şartları 727
d. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışındaki Yerleşme Alanı Dışında Kalan (İskan Dışı) Alanlarda Ayırma İşleminin Şartları 728
e. Özel Mevzuatıyla Getirilen Kısıtlamalar 729
(1) Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarında Ayırma İşlemi 729
(2) Tarım Arazilerinde Ayırma İşleminin Şartları 729
(3) Özel Ormanlarda Ayırma İşleminin Şartları 730
(4) Arazi Toplulaştırması Yapılan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları 730
(5) Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlara Ait Taşınmazlar 730
(6) Taşkömürü Havzasındaki Taşınmaz Malların İktisabına Dair Kanun 731
(7) Yapı Yasaklı Alanlar 731
(8) Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarında Ayırma İşlemi 731
(9) Tarım Arazilerinde Ayırma İşleminin Şartları 731
(10) Özel Ormanlarda Ayırma İşleminin Şartları 732
(11) Arazi Toplulaştırması Yapılan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları 732
3. Ayırma ve Birleştirme İşlemleri Nedeni ile DOP Talep Edilmesi 732
4. Ayırma ve Birleştirmenin Yola Terk veya Kamulaştırma Şartına Bağlanamaması 733
5. Ayırma ve Birleştirme Harcının Hatalı Olarak Tahsil Edilmesi 735
a. Genel Olarak Ayırma ve Birleştirme Harcı 735
b. İstisnalar 735
c. Tarife 737
7. Ayırma ve Birleştirme İşlemlerinde Yüzölçümü Hataları 738
D. Ayırma ve Birleştirme Dosyasının Süresi İçerisinde Onaylanmaması 738
E. Ayırma ve Birleştirme Dosyasının Belediye veya İl Encümeni Dışındaki Organlarca Karara Bağlanması 738
III. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİYLE İLGİLİ AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 740
A. Görev ve Yetki 740
B. İdari Merci Tecavüzü 741
C. Ehliyet 741
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 741
E. Süre 741
F. Husumet 742
G. Dilekçenin İYUK’un 5. Maddesine Uygun Olup Olmadığı 742
IV. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİYLE İLGİLİ AÇILACAK İPTAL DAVASININ ESASININ GÖRÜLMESİ VE KARARA BAĞLANMASI 742
A. Bilirkişi Görevlendirilmesi 742
B. Muhtemel Hukuka Aykırılıklar 743
C. Davanın Karara Bağlanması 743
D. Kararın Temyizi veya İstinafı 744
Dördüncü Bölüm
YAPI RUHSATI VE KULLANMA İZNİYLE
İLGİLİ İŞLEMLERE İTİRAZ VE DAVA
I. GİRİŞ 745
A. İş Akış Şeması 745
B. Ruhsat Verme Yetkisi 746
1. Belediye Sınırları İçinde ve Dışında 747
2. Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda 748
3. Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Yatırımlarda 749
4. Gecekondu Alanlarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkisi 750
5. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda 750
a. Genel Yetki 750
b. Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda 751
6. Kentsel Dönüşüm Alanlarında 751
7. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde 751
8. Atatürk Kültür Merkezinde 752
9. Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlara Ait Taşınmazlarda 752
10. Haydarpaşa Limanında 752
11. 5104 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde 752
12. Türk Boğazlar Bölgesinde 753
13. Organize Sanayi Bölgelerinde 753
14. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde 754
15. Endüstri Bölgelerinde 754
16. Özel Endüstri Bölgelerinde 755
17. Boğaziçi Öngörünüm Bölgesinde 755
18. Özel Çevre Koruma Alanında Kalan Yapılar 755
19. Kıyılarda, Doldurma ve Kurutma Suretiyle Elde Edilen Alanlarda 756
20. 7269 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde 756
21. Büyükşehirlerdeki Akaryakıt İstasyonlarında 756
22. Alışveriş Merkezlerinde 756
C. Ruhsat Alma Zorunluluğu 757
D. Ruhsat Alınmasını Gerektirmeyen Durumlar 758
1. Yapı Kavramına Dahil Olmayan İnşaatlar 758
2. Kamu Kuruluşlarınca Yaptırılacak Enerji, Ulaşım ve Benzeri Tesisler 762
3. Erişme Kontrolü Uygulanan Karayolu Sınırları İçinde Kurulacak Tesisler 765
4. Basit Tamirat 766
a. Basit Tamirat ve Tadilat Nedir? 766
b. Basit Tamirat ve Tadilat Ruhsata Tabi mi? 766
c. Basit Tamirat ve Tadilatın Ruhsata Tabi Olmamasının Şartları? 767
(1) Taşıyıcı Sistemi Etkilememek 767
(2) Kapalı Alan Oluşturmamak 770
(3) Belediye İmar Yönetmeliklerine Uygun Olmak 772
(4) Kat Mülkiyeti Kanunu’na Uygunluk 773
5. Belediye ve Mücavir Alan Sınırı Dışında Bulunan Köy Yerleşik Alanlarındaki Yapılar 773
a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışındaki Köylerde Yapılmış Olmak 774
b. Köy Yerleşik Alanının Tespit Edilmiş Olması Gerekliliği 774
c. Köy Yerleşme Planının Yapılmamış Olması 777
d. Yapının, Köy Nüfusuna Kayıtlı ve Köyde Sürekli Oturan Kişilerce Yapılmış Olması Gerekli Değildir 777
e. Yapılacak Yapının Yönetmelikte Belirtilen Şartları Taşıması 779
(1) TAKS 779
(2) Bahçe Mesafeleri 779
(3) Bina Cepheleri ve Derinlikleri 779
(4) Bina Yükseklikleri 779
(5) Binalara Kot Verilmesi 780
(6) Bir Parsele Birden fazla Yapı Yapılması 780
(7) Binalarda Bulunması Gereken Unsurlar 780
f. Yapının Konut ve Hayvancılık Amaçlı Yapılmış Olması 780
g. Valilik İncelemesinin Yapılmış ve Muhtarlığa Bildirimin Yapılmış Olması 781
6. Büyükşehir Belediyesinde Mahalleye Dönüşen 5000’den Az Nüfuslu Köylerde Yapılacak Yapılar 781
7. Halk Konutları 781
8. 2981 Sayılı Kanun Kapsamına Giren Yapıların Durumu 782
9. Şantiye Binaları 784
10. Plansız Alanda Bulunan Madencilik Tesisleri 786
11. İstinat Duvarları 786
12. Seralar 787
13. Baz İstasyonlarında Ruhsat 787
II. YAPI RUHSATI VE KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 790
A. Projelerin Hazırlanması İçin Temin Edilmesi Gereken Belgelerin Verilmemesi 790
1. Jeolojik–Jeoteknik Etüt Raporunun Verilmesi 791
2. Kanal Kotu Tutanağının Verilmesi 792
B. İmar Durumu Belgesinin Hatalı Verilmesi 792
1. Gerekli Koşullar Gerçekleştiği Halde İmar Durumu Belgesinin Verilmemesi 794
a. İmar Durumu Belgesi Verilmesi İçin İmar Planı Zorunluluğu ve İmar Parseline Dönüşme Şartı 794
b. Parselasyon İşlemleri Davalı Alanlarda İmar Durumu Belgesi ve Ruhsat Verilmesi 796
c. Alt Yapı Hizmetlerinin Götürülmüş Olması 796
d. Kayıt ve Suret Harcının Yatırılmış Olması 796
(1) Genel Olarak Kayıt ve Suret Harcı 796
(2) İstisnalar 797
(3) Tarife ve Matrah 797
2. İmar Durumu Belgesinin İmar Planına ve İmar Mevzuatına Aykırı Olması 798
a. Genel Olarak İmar Planına ve İmar Mevzuatına Uygunluk Şartı 798
b. Üst Ölçekli Planı Değiştirilmiş Alanlarda İmar Planına Uygunluk 799
d. Çizim Tekniğine Uygunluk ve Açıklık 799
e. Yola Cephesi Olmayan Parsellerde İmar Durumu Belgesinin Verilmesi 799
C. Bina Kotunun Hatalı Verilmesi 800
1. Yoldan Kotlandırma 802
2. Tabii Zeminden Kotlandırma 803
3. Köşe Başı Parsellerde Kotlandırma 803
4. İki Yola Bakan Ara Parsellerde Kotlandırma 804
5. Bahçe Tesviyelerine İlişkin Esaslar 804
a. Genel İlkeler 804
b. Ön Bahçelerin Tesviyesi 805
c. Yan Bahçelerin Tesviyesi 805
d. Arka Bahçelerin Tesviyesi 805
D. Mevzuata Uygun Olarak Hazırlanan Projelerin Onaylanmaması 806
1. Projelerin Gerekli Eğitimi Almış Meslek Gruplarınca Hazırlanması 807
a. Meslek Grubu Şartı 807
b. Fen Adamlarının Proje Hazırlama Yetkisi 807
c. Oda Tescil Zorunluluğu 808
2. Projelerin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Usullere Uyulması 809
a. Mimari Proje ve Yapı Aplikasyon Projesi 810
b. Statik Proje 811
c. Mekanik Tesisat Projesi 812
d. Mekanik Tesisat Projesinde Yağmursuyu Toplama Sistemi Projesi Zorunluluğu 812
e. Elektrik Tesisat Projesi 813
f. Isı Yalıtım Projesi 813
3. Projelerin İmar Planına ve Mevzuata Uygun Olarak Hazırlanması 814
a. İmar Planına ve İlgili İdare İmar Yönetmeliklerine Uygunluk 815
(1) Genel Olarak 815
(2) Ruhsat Süresi İçerisinde Plan Değişikliği Yapılması Durumu 815
(3) Ruhsat Süresi İçinde Planın İptal Edilmesi 816
b. Yapılaşma Konusunda Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine Uygunluk 816
(1) Merkezi İş Alanı Yapılaşma Koşulları 816
(2) Sanayi Bölgesi Yapılaşma Koşulları 816
(3) Park Alanları Yapılaşma Koşulları 816
(4) Piknik ve Eğlence (Rekreasyon) Alanları Yapılaşma Koşulları 817
(5) Spor ve Oyun Alanları Yapılaşma Koşulları 817
(6) Stadyum Yapılaşma Koşulları 818
(7) Konut Alanı Yapılaşma Koşulları 818
(8) Ticaret Alanı Yapılaşma Koşulları 819
(9) Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret, Turizm+Ticaret+Konut Gibi Karma Kullanım Alanları Yapılaşma Koşulları 819
(10) Sosyal Mekânlar Yapılaşma Koşulları 820
(11) İbadet Yeri Yapılaşma Koşulları 820
c. Projelerde TAKS, KAKS ve Bahçe Mesafeleri 820
(1) Projelerde Taban Alanı ve TAKS 820
(2) Projelerde Katlar Alanı ve KAKS 822
(3) Bahçe Mesafeleri 825
d. Projelerin İmar Durumu Belgesine, Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporuna, Yol Kotu Tutanağı ve Kanal Kotu Tutanağına Uygun Olması 826
e. Projelerin, İmar Planı Olmasına Rağmen Planda Hüküm Bulunmayan Hallerde Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine Uygun Olması 826
(1) Kat Yükseklikleri 827
(2) Bahçe Mesafeleri 828
(3) Yapı Piyesleri ve Ölçüleri 829
(4) Bina Girişleri ve Rampaları 830
(5) Merdivenler 831
(6) Işıklıklar ve Hava Bacaları 832
(7) Bacalar 833
(8) Akaryakıt Servis İstasyonları 834
(9) Fosseptikler 835
(10) Korkuluklar 835
(11) Kapı ve pencereler 836
(12) Çatılar 836
(13) Çıkmalar 838
(14) Saçaklar 840
(15) Bahçe Duvarları 840
(16) Portikler 840
(17) Fırınlar 840
(18) Pasajlar ve Alışveriş Merkezleri 841
(19) Tuvaletler 842
(20) Çay Ocakları 843
(21) Yığma, Ahşap ve Kâgir Yapılarda Aranan Şartlar 843
(22) Bodrumlar 843
(23) Müştemilatlar 844
(24) Paratonerler 845
(25) Yapı Ünite Fonksiyonlarına Göre Yapılaşma Koşulları 845
(26) Su depoları 846
f. İmar Planı Bulunmayan Belediyelerin Yerleşik Alanlarında Yapılaşmayla İlgili Koşullara Uygunluk 846
(1) Bahçe Mesafeleri 846
(2) Bina Cephesi ve Derinliği 847
(3) Bina Yükseklikleri 847
(4) Parselde Birden Fazla Yapı Yapılıp Yapılamayacağı 848
(5) Yapı Yerinin Tayini 848
(6) Binalara Kot Verilmesi 848
(7) Genel Olarak Bazı Yapılarda Aranacak Şartlar 849
(8) Çıkmalar 849
(9) Işıklıklar ve Hava Bacaları 850
(10) Konutlarda Bulunması Gereken Odalar 850
(11) İç Yükseklikler 850
(12) Pencereler 851
(13) Kapılar 851
(14) Merdivenler 851
(15) Bacalar 853
(16) Kapalı Çarşılar ve Pasajlar 853
(17) Sıhhi Tesisler 854
(18) Bodrumlar 854
(19) Bahçe Duvarları 854
g. Belediye Mücavir Alan Sınırları Dışında, Planı Bulunmayan Köy ve Mezraların Yerleşik Alanlarında Uygulanacak Esaslar 854
h. Yerleşme Alanı Dışında Kalan (İskan Dışı) Plansız Alanlarda 855
(1) KAKS 855
(2) Bahçe Mesafeleri 856
(3) Yapılarla İlgili Hükümler 856
i. Büyükşehirlerde Mahalle Olan Köylerde Tip Mimari Projeye Uygunluk 856
j. Yöresel Mimariye Uygunluk 857
k. Projelerde Sığınak Düzenleme Zorunluluğu 858
(1) Sığınak Zorunluluğu 858
(2) Sığınakların Özellikleri 859
l. Projelerde Asansör Zorunluluğu 859
m. Projelerde Otopark Zorunluluğu 861
(1) İnşaat Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Açısından Otopark Zorunluluğu 861
(2) Mimari Projede Otopark Düzenlemesi 861
(3) En Az Otopark Miktarı 861
(4) Mimari Projede Otoparklarla İlgili Hususlar 864
(5) Otoparkların Amacı Dışında Kullanılamayacağı 868
n. Projelerde Kapıcı Dairesi Zorunluluğu 868
o. Projelerde Yapı Denetim Kuruluşu Onayı 870
p. Bina Enerji Performansı Açısından Mimari Proje Tasarımı 870
q. Mimari Projelerin Hazırlanmasında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi 871
r. Projelerin Hazırlanmasında Binaların Gürültüye Karşı Korunması 871
s. Standartlara Uygunluk 872
t. Engelliler İçin Yürürlüğe Konulan Mevzuatın Dikkate Alınması 872
u. Diğer Mevzuata Uygunluk 873
v. Plan/Proje Tasdik Harcının Yatırılmış Olması 873
(1) Genel Olarak Plan/Proje Tasdik Harç 873
(2) Matrah 873
(3) İstisnalar 874
(4) Tarife 874
4. Projelerin Onaylanması/Onaylanmaması 874
E. Maliklerin ya da Kat Maliklerinin Tamamının Başvurusu Olmadığı Halde Ruhsat Verilmesi 875
F. Gerekli Şartlar Sağlandığı Halde Ruhsat Verilmemesi 879
1. Ruhsat Verilmesi İşlemlerinde Özel Durumlar 880
a. Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Yaptırılacak Diğer Tesislere Ruhsat Verilmesi 880
b. Devletin Güvenlik ve Emniyeti ile İlgili Yapılar 883
c. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Tarafından Yapılan Yapılar 884
e. Kıyılarda Ruhsat 884
f. Doğal Gaz İletim, Dağıtım Hatları ile Depolama Tesislerinde 885
g. Akaryakıt İstasyonlarında Mesafe Şartı 885
h. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkisinde Kalan Konularda İnşaat Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni 886
2. Ruhsat Verilmesi İçin Gerekli Şartlar 887
a. Gerekli Belgelerle Birlikte Müracaat 887
(1) Tapu Yoksa Tapu Yerine Geçen Belgeler 888
(2) İdarece Onaylı Projeler 889
(3) Numarataj Bilgileri 889
(4) Diğer Evraklar 889
b. Yapıda Ruhsat ve Eklerine Aykırılık Bulunmaması 890
c. Otopark Ücretinin Ödenmesi 890
d. Zemin Açma ve Toprak Hafriyatı Harcının Ödenmesi 892
(1) Genel Olarak Zemin Açma ve Toprak Hafriyatı Harcı 892
(2) İstisnalar 893
(3) Tarife 893
e. Kanal Katılım ve Yol katılım Paylarının Ödenmesi 894
f. İlgili Mevzuatı Uyarınca Alınması Gerekli İzinlerin Alınması 894
(1) Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler İçin İzin Alınmış Olması 894
(2) ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yapılar İçin ÇED Kararı Alınması 895
(3) Sit Alanlarında Kalan Yapılar İçin Koruma Kurullarından İzin Alınması 896
(a) Gruplandırma Şartı 896
(b) İzin Verme Yetkisi 897
(c) Taşınmaz Kültür Varlıklarında Esaslı Onarım 897
(4) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği Kapsamındaki Tesisler 897
(5) Havaalanları Çevresinde Yapılacak Yapılar 897
(6) Umumi Hıfzıssıhha Kanunu Kapsamındaki Yapılar 898
(7) Ormanlarda Gerekli İzinlerin Alınmış Olması 898
(a) Devlet Ormanlarında 898
(b) Tüzel Kişiliğe Sahip Kamu İdarelerine Ait Ormanlarda 899
(c) Özel Ormanlarda 899
(8) Özel Hastanelerde 899
(9) Su Taşkınına Uğrama Riski Altında Olan Yerlerde İzin Alınmış Olması 900
(10) İçme ve Kullanma Suyu Kaynaklarında 900
(a) Mutlak Koruma Alanı 901
(b) Kısa Mesafeli Koruma Alanı 901
(c) Orta Mesafeli Koruma Alanı 902
(d) Uzun Mesafeli Koruma Alanı 904
g. Bina İnşaat Harcının Ödenmesi 905
(1) Genel Olarak Bina İnşaat Harcı 905
(2) İstisnalar 905
(3) Mükellef 906
(4) Matrah 906
(5) Tarife 907
(6) Harcın Ödenmesi ve Ödeme Yeri 908
h. Gelişme Alanlarında Ruhsat Verilecek Ruhsatlar İçin Teknik Alt Yapı Bedelinin Ödenmesi 908
ı. Silüet Onayı 910
3. Müracaatın Değerlendirilmesi 910
G. Ruhsatın Yenilenmesinde Uygulanacak Şartların Yanlış Belirlenmesi 910
1. Beş Yıllık Süre İçerisinde Yenileme Yapılan Ruhsatlarda Uygulanacak Hükümler 911
2. Ruhsat Süresi Geçtikten Sonra Başvuru Yapılan Ruhsatlarda Uygulanacak Hükümler 914
a. Yapının Ruhsatsız Hale Gelmesi 914
b. Yeniden Ruhsat Alınma Zorunluluğu 914
c. Yeni Ruhsat Talebinde Uygulanacak Hükümler 916
3. Tamamlandığı Halde Yapı Kullanma İzni Verilmemiş Yapılar 916
H. Gerekli Koşullar Sağlandığı Halde Yapı Kullanma İzninin Verilmemesi 917
1. Yapı Kullanma İzni Alma Zorunluluğu 917
2. Yapı Kullanma İzni Almanın Şartları 918
a. Yapının Ruhsat ve Eklerine Uygun Olarak Yapılmış ve Tamamlanmış Olması 918
(1) Temel Vizesi Almak 919
(2) Su Basmanı Vizesi Almak 919
(3) Isı Yalıtım ve Kaba İnşaat Vizesi Almak 919
b. TSE Standartlarına Uygun Malzeme Kullanılması 920
c. Yapı Denetim Firmasının Raporu 920
d. SGK İlişiksiz Yazısının İstenilmesi 920
e. Enerji Kimlik Belgesinin Alınması 922
f. Cins Tashihinin Yapılması 923
g. Yapı Kullanma İzni Harcının Ödenmesi 925
(1) Genel Olarak Yapı Kullanma İzni Harcı 925
(2) Matrah 925
(3) Tarife 925
(4) Mükellef 926
(5) İstisnalar 926
h. Müracaat 926
i. Yapı Müteahhidinin, Şantiye Şefinin, Mimari Proje Müellifinin İmzası 928
3. Müracaat ve Değerlendirme 928
III. YAPI RUHSATI VE KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 932
A. Görev ve Yetki 932
B. Ehliyet 932
C. İdari Merci Tecavüzü 933
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 933
1. Projelerin Hazırlanması İçin Temin Edilmesi Gereken Belgelerin Verilmemesi 933
2. İmar Durumu Belgesinin Dava Konusu Yapılabilmesi 934
3. Yol Kotu Tutanağı 935
4. Mevzuata Uygun Olarak Hazırlanan Projelerin Onaylanmaması 936
5. Gerekli Koşullar Sağlandığı Halde Ruhsat Verilmemesi, Ruhsatın Uygun Şekilde Yenilenmemesi 936
6. Yapı Kullanma İzni Belgesi 936
E. Süre 937
F. Husumet 938
G. Dilekçenin İYUK’un 5. Maddesine Uygun Olup Olmadığı 939
IV. DAVANIN ESASININ GÖRÜLMESİ VE SONUÇLARI 939
A. Bilirkişi Görevlendirilmesi 939
1. Bilirkişi Görevlendirilmesini Gerektiren Durumlar 939
2. Bilirkişi Görevlendirilmesini Gerektirmeyen Durumlar 939
3. Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler 939
B. Muhtemel Hukuka Aykırılıklar 940
C. Davanın Esasının Karara Bağlanması 940
D. Kararın Temyizi 940
V. RUHSAT VE YAPI KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERE İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 941
VI. RUHSAT VE YAPI KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 943
Beşinci Bölüm
İNŞAAT DURDURMA VE YIKIM İŞLEMLERİNE KARŞI
İTİRAZ VE DAVA
I. GİRİŞ 945
A. Genel Olarak İnşaat Durdurma ve Yıkım İşlemleri 945
B. İş Akış Şeması 947
II. İNŞAAT DURDURMA VE YIKIM İŞLEMLERİNDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 948
A. İşlemin Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Yapılması 948
1. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde Yıkım Yetkisi 948
2. Büyükşehir Belediyelerinde Yıkım Yetkisi 949
3. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Yıkım Yetkisi 951
4. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Denetim Yetkisi 952
5. Alışveriş Merkezlerinde Yıkım Yetkisi 953
6. Organize Sanayi Bölgelerinde Yıkım Yetkisi 953
7. İstanbul’da İçme Suyu Havzalarında 954
8. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Yıkım Yetkisi 955
9. Kıyılarda Yıkım Yetkisi 955
10. Devlet Ormanlarında Yıkım Yetkisi 956
11. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında Yıkım Yetkisi 958
B. İşlemin Kamu İdaresinin Yetkisiz Organı Tarafından Yapılması 959
C. Yapı Durdurma Tutanağın Yetkili Personel Tarafından Düzenlenmemesi 961
D. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık Halleri: Ruhsat Almadan veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapı Yapmak 963
1. Genel Olarak Ruhsat Almadan veya Ruhsat ve Eklerine veya Ruhsat Alınmadan Yapılabilecek Yapılarda Projelerine ve İlgili Mevzuatına Aykırı Yapı Yapmak 963
2. Ruhsat Almadan Yapı Yapmak 963
3. Ruhsatlı Olarak Başlanan Fakat Ruhsat Yenilemesi Yapılmayan Yapılar 964
4. Ruhsat ve Eklerine veya Ruhsat Alınmadan Yapılabilecek Yapılarda Projelerine ve İlgili Mevzuatına Aykırı Yapı Yapmak 965
a. Genel Olarak 965
b. Kabili Tecviz Hata 966
c. Başkasının Taşınmazına Tecavüzlü Yapı 967
d. Hatalı Olarak Düzenlenen Ruhsata ya da Onaylanan Projelere Dayanılarak Yapılan Yapılar 967
5. Yapı Kayıt Belgesine Sahip Yapıların Durumu 972
E. Yapı Durdurma veya Tespit Tutanağı Düzenlenmeden Yıkım Kararı Alınması 972
F. İnşaatın Durdurulma Nedeninin Tutanakta Açıkça Belirtilmemesi 975
G. Tutanakta Tebligata Dair Hususların Bulunmaması 975
H. Durdurma Tutanağının Yapıya Asılmaması 976
İ. Kısmen Aykırı Yapının Tamamını Durdurulması ve Mühürlenmesi 978
J. Yapının Ruhsatlandırılmaması veya Yıkılmaması Durumunda İdarece Gerçekleştirilecek Yıkımın Masraflarının Yüzde Yirmi Fazlasıyla Tahsil Edileceğine Dair Bildirimde Bulunulması 979
K. Ruhsat Alınması İçin Uygun Süre Verilmemesi 980
1. Ruhsatlı Hale Getirilmesi Mümkün Olan Yapılar 980
2. Ruhsatlı Hale Getirilmesi Mümkün Olmayan Yapılar 984
L. Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapıda Ruhsat veya Yapı Kullanma İzni İptal Edilmeden Yıkım Kararı Alınması 987
M. Encümen Kararı Alınmaması 988
N. Encümen Kararında İşlemin Dayanağının Gösterilmemesi 990
III. İNŞAAT DURDURMA VE YIKIM İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 991
A. Görev ve Yetki 991
B. İdari Merci Tecavüzü 992
C. Ehliyet 993
1. Taşınmaz Maliki 993
2. Yapı Sahibi 994
3. İnşaatı Yapan Müteahhit 994
4. Kiracı 994
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 995
1. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapının Yıkılması Gerektiği Yönünde Belediye Başkanlığınca Yapılan Bildirim 996
2. Yapı Durdurma Tutanağı 997
3. Encümen Tarafından Alınan Yıkım Kararları 999
E. Süre 999
1. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapının Yıkılması Gerektiği Yönünde Belediye Başkanlığınca Yapılan Bildirim 999
2. Durdurma İşlemlerine Karşı Açılacak Davalarda Süre 1000
3. Yıkıma İlişkin Encümen Kararlarına Karşı Açılacak Davalarda Süre 1000
F. Husumet 1001
G. Dilekçenin İYUK’un 5. Maddesine Uygun Olup Olmadığı 1002
IV. DAVANIN ESASININ GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARA BAĞLANMASI 1002
A. Yürütmenin Durdurulması 1002
B. Bilirkişi Görevlendirilmesi 1003
1. Bilirkişi Görevlendirilmesi Gereken ve Gerekmeyen Durumlar 1003
2. Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler 1003
C. Muhtemel Hukuka Aykırılıklar 1004
D. Davanın Karara Bağlanması 1005
1. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapının Yıkılması Gerektiği Yönünde Belediye Başkanlığınca Yapılan Bildirim Hakkında Açılan Dava 1005
2. Durdurma İşlemleri Hakkında Açılan Dava 1006
3. Yıkıma İlişkin Encümen Kararı Hakkında Açılan Dava 1006
E. Kararın Temyizi 1007
Altıncı Bölüm
TEHLİKE ARZ EDEN YAPILARIN YIKTIRILMASINA İLİŞKİN İŞLEMLERE KARŞI İTİRAZ VE DAVA
I. GİRİŞ 1009
A. Yasal Dayanak 1009
B. İş Akış Şeması 1010
II. TEHLİKE ARZ EDEN YAPILARIN YIKTIRILMASINA İLİŞKİN İŞLEMLERDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 1011
A. İşlemin Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Uygulanması 1011
B. İşlemin Kamu İdaresinin Yetkisiz Organı Tarafından Uygulanması 1012
C. Rapor Düzenlenmeden Yıkım Kararı Alınması veya İşlemin Dayanağı Olan Raporun Hatalı Olması 1012
D. Tehlike Arz Etmeyen veya Esaslı Tamiratla Tehlike Arz Etmeyecek Duruma Getirilebilecek Yapıların Yıktırılması 1013
1. Genel Güvenlik ve Asayiş Bakımından Tehlike Arz Eden Metruk Yapılar 1014
2. Yıkılacak Derecede Tehlikeli Olduğu Tespit Edilen Yapılar 1014
E. Kültür ve Tabiat Varlıkları İçin Koruma Kurullarından İzin Alınmaması 1015
F. Tebligatın ve İlanın Usulüne Uygun Yapılmaması 1017
III. TEHLİKE ARZ EDEN YAPILARIN YIKTIRILMASINA İLİŞKİN İŞLEMLERE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 1018
A. Görevli Yargı 1018
B. Yetkili Mahkeme 1020
C. İdari Merci Tecavüzü 1021
D. Ehliyet 1021
E. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 1023
F. Süre 1025
G. Husumet 1025
H. Dilekçenin İYUK’un 3. ve 5. Maddelerine Uygun Olup Olmadığı 1026
IV. İPTAL DAVASININ KARARA BAĞLANMASI 1026
A. Bilirkişi Görevlendirilmesi 1026
B. Davanın Esasının Karara Bağlanması 1026
Yedinci Bölüm
İMAR PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK DAVALARLA İLGİLİ TEMEL HUSUSLAR
I. GİRİŞ 1029
A. Yasal Dayanak 1029
B. İş Akış Süreci 1032
II. İMAR PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVALARINDA MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ 1033
A. Para Cezasının Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Uygulanması 1033
1. Belediye Sınırları İçinde 1033
2. Mücavir Alanlarda 1033
3. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında 1034
4. Büyükşehir Belediyelerinde 1034
5. Organize Sanayi Bölgelerinde 1035
6. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde 1036
7. Kıyılarda 1036
8. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde 1037
9. Serbest Bölgelerde 1038
10. Alışveriş Merkezlerinde Yıkım Yetkisi 1038
B. Para Cezasının İdarenin Yetkisiz Organı Tarafından Uygulanması 1038
C. Para Cezası Uygulanmasını Gerektiren Fiillerin Tespitinin Yapılmadan Ceza Uygulanması 1040
D. Para Cezasına Dayanak Teşkil Eden Tutanakların Gerekli Bilgileri İçermemesi 1041
E. Tespit Tarihinden Makul Süre Geçtikten Sonra Para Cezası Uygulanması 1043
F. Para Cezası Uygulanması Gerekmeyen Durumlarda Ceza Uygulanması 1045
1. Ruhsat Almadan veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapı Yapmak 1048
a. Ruhsat Almadan Yapı Yapmak 1048
b. Ruhsat veya Eklerine Aykırı Yapı Yapmak 1050
c. Belediye ve Mücavir Alanlar Dışında Köylerin Köy Yerleşik Alanlarında Kanun’un 27. Maddesinde Sayılan Koşullara Uymadan Yapı Yapmak 1052
d. Yapı Kayıt Belgesine Sahip Yapıların Durumu 1053
e. Ruhsat Süresi Dolmuş Yapılar 1053
f. Ruhsat Alınması ve Aykırılıkların Giderilmesi Durumunda Para Cezası uygulanıp Uygulanmayacağı 1054
g. İmar Mevzuatına Aykırı Olarak Yapı Yapmak 1055
2. Mevzuata Aykırılığı Yapı İnşaat Alanı Üzerinden Hesaplanması Mümkün Olmayan, Yapının Cephelerini ve Diğer Yapı Elemanlarını Değiştiren İnşaat Yapmak veya Standartlara Aykırı Yapı Malzemesi Kullanmak 1055
3. Kanunun Diğer Maddelerinde Belirtilen Zorunluluklara Uymamak 1057
a. Özel Parselasyon ile Hisse Karşılığı Belirli Bir Yer Satmak veya Almak 1057
b. 28. Maddedeki Yükümlülüklere Uymamak 1058
c. Ruhsatsız Yapılar İçin Ruhsat Almamak, Ruhsat ve Eklerine Aykırılığı Gidermemek 1060
d. Geçici İnşaat ve Tesislerin Yıktırılması 1060
e. İnşaat ve Tamirat Yapılırken Uyulması Gereken Kurallara Uyulmaması 1060
f. 35. Maddedeki Yükümlülüklere Uyulmaması 1061
g. Kapıcı Daireleri ve Sığınaklarla İlgili Zorunluluklara Uyulmaması 1061
h. Otoparklarla İlgili Zorunluluklara Uyulmaması 1061
i. Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Alınmaması 1062
j. 41. Maddeye Aykırı Davranmak 1062
4. Köy Yerleşme Alanı Sınırı İçinde Muhtarlık İzni Olmadan Yapı Yapmak 1062
5. Tehlike Arz Eden Yapısını Yıkmamak 1063
6. Çevre Kanunu Kapsamında Ceza Verilen Hallerde Ayrıca İmar Para Cezası Uygulanıp Uygulanamayacağı 1063
G. Ceza Miktarının Hatalı Olarak Belirlenmesi 1065
1. Temel Ceza Miktarının Hatalı Olarak Belirlenmesi 1065
2. Temel Ceza Miktarına Arsa Payıyla Emlak Vergi Değerinin Çarpımı Sonucu Bulunacak Tutarın Eklenmesi 1069
3. Artırım Sebeplerinin Hatalı Olarak Uygulanması 1069
4. Tekerrür Hükümlerinin Yanlış Uygulanması 1072
H. Para Cezasının Yanlış Kişiye Uygulanması 1076
1. Yapı Sahibi 1077
a. Genel Olarak 1077
b. Müteahhiti Uyaran Malikin Durumu 1079
c. Kat Mülkiyetine Tabi Binalarda 1079
d. Mirasçıların Durumu 1080
2. Özel Parselasyonla Hisse Karşılığı Belirli Bir Yer Satan veya Alan Kişi 1081
3. Kiracı 1081
4. Fenni Mesul 1082
5. Müteahhit 1083
İ. Ceza İhbarnamesinin Hatalı Olarak Düzenlenmesi veya Süresinde Düzenlenmemesi 1083
III. İMAR PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 1084
A. Görevli Yargı 1084
B. Yetkili Mahkeme 1090
C. İdari Merci Tecavüzü 1090
D. Ehliyet 1090
E. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 1091
F. Dava Açma Süresi 1092
G. Husumet 1092
H. Dilekçenin İYUK’un 5. Maddesine Uygun Olup Olmadığı 1092
IV. İMAR PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ KARARA BAĞLANMASI 1092
A. Bilirkişi Görevlendirilmesi 1092
1. Bilirkişi Görevlendirilmesini Gerektiren Durumlar 1092
2. Bilirkişi Görevlendirilmesini Gerektirmeyen Durumlar 1093
3. Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler 1094
B. Muhtemel Hukuka Aykırılık Nedenleri 1094
C. Davanın Karara Bağlanması 1095
V. İNŞAAT DURDURMA, YIKIM, TEHLİKE ARZ EDEN YAPILARIN YIKIMI, PARA CEZASI İŞLEMLERİNE İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 1102
VI. İNŞAAT DURDURMA, YIKIM, TEHLİKE ARZ EDEN YAPILARIN YIKIMI, PARA CEZASI İŞLEMLERİNE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 1104
Kaynakça 1107
İçtihatlar Dizini 1115
Kavramlar Dizini 1165