Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 1. Bilgi Edinme Hakkı 1 2. Özelge Uygulaması ve Sirküler 3 3. Düzeltme 6 3.1. Düzeltme Talebi 6 3.2. Düzeltme dilekçesi (VUK Md.122) 7 3.3. Şikayet yoluyla düzeltme dilekçesi (VUK.Md.124) 8 4. Pişmanlık ve Islah 9 4.1. Konuya İlişkin Mevzuat 9 4.2. Pişmanlık Talep Dilekçesi 10 5. Cezalarda İndirim 10 5.1. Konuya İlişkin Mevzuat 10 5.2. Cezalarda İndirim Talep Dilekçesi 12 6. Uzlaşma 12 6.1. Konuya İlişkin Mevzuat 13 6.2. Uzlaşma Talep Dilekçesi 15 7. İzaha Davet 16 7.1. İzaha Davet Müessesesinin Yasal Dayanağı 16 7.2. İzaha Davet Müessesesinin Uygulanması 20 7.3. Ön Tespit ve Şartları 20 7.4. Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonu, Görevleri, Yetkileri 21 7.5. İzaha Davetin Kapsamı ve İzaha Davet Yazısı 22 7.6. İzahın Değerlendirilmesi ve Yapılacak İşlemler 23 7.7. Mükellefin İzahta Bulunmaması Durumu 24 7.8. Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge Kullanılması Durumu 25
7.8.1. Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge Kullanılması Durumunda Ön Tespit Yazısı 26 7.8.2. SMİYB Ön Tespit Yazısının Tebliği Üzerine Beyanname Verilmesi ve Ödemede Bulunulması Durumu 27 7.9. Vergi Ziyaı Cezasının Uzlaşılması 28 7.10. İndirimli Ceza Uygulaması ve Şartların İhlali 28 8. Kanun Yolundan Vazgeçme 28 8.1. Konuya ilişkin mevzuat 29 8.2. Kanun Yolundan Vazgeçme Hükümlerinden Faydalanma Şartları 30 8.4. Kanun Yolundan Vazgeçme Dilekçesine Göre Gecikme Faizinin Hesaplanması 32 8.5. Kanun Yolundan Vazgeçme Neticesinde Tahakkuk Eden Tutarların Ödenme Zamanı ve Ayrıca Yapılacak %20 Oranında İndirim 32 8.6. Kanun Yolundan Vazgeçmesi Halinde Yargılama Giderleri 32 9. Tecil ve Taksitlendirme 32 9.1. Konuya ilişkin mevzuat 32 9.2. Vergiye uyumlu mükelleflerin borçlarının tecili 35 9.3. Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu 37 VERGİSEL İŞLEMLERDE YARGI DENETİMİ 39 VERGİ HUKUKUNDA YORUM 42 İSPAT VE DELİL 44 İKİNCİ BÖLÜM 2577 SAYILI İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNUN KAPSAMI VE NİTELİĞİ 47 Madde 1- Kapsam ve nitelik 47 AÇIKLAMA 48 İDARİ DAVA TÜRLERİ VE İDARİ YARGI YETKİSİNİN SINIRI 49 Madde 2- İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı 49 AÇIKLAMA 49
İDARİ YARGI YETKİSİNİN SINIRI VE YERİNDELİK DENETİMİ 49 VERGİ YARGISI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 51 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 53 VERGİSEL ALANDA İDARİ İŞLEM NİTELİĞİ TAŞIYAN VE DAVA KONUSU YAPILAN KONULAR İLE İSTİSNAİ DURUMLAR 58 1- İHTİRAZİ KAYITLA VERİLEN BEYANNAMELERE İSTİNADEN AÇILAN DAVALAR 59 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 59 2- İKMALEN, RE’SEN VE İDARECE YAPILAN TARHİYATLARI GÖSTEREN VERGİ CEZA İHBARNAMELERİNE AÇILAN DAVALAR 63 2.1. Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi ile Yol Denetimi Esnasında Tutulan Tutanaklara İstinaden Düzenlenen Vergi-Ceza İhbarnamelerine Açılan Davalar 64 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 64 2.2. Vergi İnceleme Raporlarına İstinaden Düzenlenen Vergi-Ceza İhbarnamelerine Açılan Davalar 68 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 69 2.3. Takdir Komisyon Kararlarına İstinaden Düzenlenen Vergi - Ceza İhbarnamelerine Açılan Davalar 81 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 82 2.4. VUK’un Mükerrer 355. Maddesi Kapsamında Açılan Davalar 86 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 87 3- DÜZELTME TALEBİNİN REDDİ VE ŞİKAYET YOLU İLE MÜRACAAT KAPSAMINDA AÇILAN DAVALAR 90 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 93 4- YÖNETMELİK, GENEL TEBLİĞ, SİRKÜLER, ÖZELGE 102 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 102 5- MÜKELLEFİYET TESİSİ, MÜKELLEFİYET ŞEKLİ VE MUAFİYET 113 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 113 6- 6183 SAYILI KANUN UYARINCA ÖDEME EMRİ, HACİZ TATBİKİ, İHTİYATİ TAHAKKUK VE İHTİYATİ HACİZ İŞLEMLERİNE AÇILAN DAVALAR 117 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 118
İDARİ DAVALARIN AÇILMASI, DİLEKÇELERİN VERİLECEĞİ YERLER VE AYNI DİLEKÇE İLE DAVA AÇILABİLECEK HALLER 133 Madde 3- İdari Davaların Açılması 133 Madde 4- Dilekçelerin Verileceği Yerler 134 Madde 5 Aynı Dilekçe İle Dava Açılabilecek Haller 134 AÇIKLAMA 134 1- Dava dilekçesi vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış olmalıdır. İtiraz ve İstinaf başvurusu için Bölge idare mahkemesine veya temyiz başvurusu içinde Danıştay Başkanlığına sunulmak üzere vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben düzenlenir 135 2- Dava Dilekçesinde Tarafların ve Varsa Vekillerinin veya Temsilcilerinin Ad ve Soyadları veya Unvanları ve Adresleri ile Gerçek Kişilere Ait Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının Bulunması Gerekmektedir 136 3- Dava Dilekçesinde Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller, Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi, Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar, Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası gösterilir 137 4- Dava Dilekçesinde Davacının veya Vekilinin İmzasının Bulunması Gerekmektedir 139 5- Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep–sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir 139 6- Dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur 140 7- Birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerekir 141 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 141
MAHKEMECE DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNE UYGULANACAK İŞLEM 147 Madde 6- Dilekçe üzerine uygulanacak işlem 147 AÇIKLAMA 148 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 149 İDARİ YARGI YERLERİ VE DAVA AÇMA SÜRELERİ 152 Madde 7- Dava açma süresi 152 Madde 8- Sürelerle ilgili genel esaslar 153 Madde 9- Görevli olmayan yerlere başvurma 153 AÇIKLAMA 155 1- Vergi-Ceza İhbarnamesinin Tebliği ve Dava Açma Süresi 155 2- Ödeme Emrinin Tebliği ve Dava Açma Süresi 155 3- İhtiyati Haciz ve İhtiyati Tahakkuk İşlemlerinde Dava Açma Süresi 156 4- Haciz İşlemlerinde Dava Açma Süresi 156 5- Uzlaşmanın Vaki Olmaması/Temin Edilememesi Halinde Dava Açma Süresi 156 6- İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelerde Dava Açma Süresi 158 7- Düzeltme Başvurusu ve Dava Açma Süresi 158 7.1. Düzeltme başvurusunun dava açma süresi içinde yapılması 159 7.2. Düzeltme başvurusunun dava açma süresinden sonra yapılması 159 8- Takdir Komisyon Kararlarına Dava Açma Süresi 160 9- Düzenleyici İşlemlerde Dava Açma Süresi 161 10- İlanen Tebliğin Dava Açma Süresine Etkisi 161 11- 1136 Sayılı Avukatlık Kanunundaki Ek Dava Süresi 162 12- Mücbir Sebep Halinin Dava Sürelerine Etkisi 162 13- İdare veya Vergi Mahkemesi Bulunmayan Yerlerde Asliye Hukuk Hakimliklerine Dava Dilekçesinin Tesliminin Dava Açma Süresine Etkisi 162 14- Adli Tatil-Mali Tatil Zamanlarında Dava Açma Sürelerinin Durumu 163 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 164
İDARİ MAKAMLARIN SÜKUTU VE ÜST MAKAMLARA BAŞVURMA 183 Madde 10- İdari makamların sükutu 183 Madde 11- Üst makamlara başvurma 184 AÇIKLAMA 184 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 185 İPTAL VE TAM YARGI DAVALARI 202 Madde 12- İptal ve tam yargı davaları 202 Madde 13- Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması 202 AÇIKLAMA 202 DİLEKÇELER ÜZERİNE İLK İNCELEME VE VERİLECEK KARAR 204 Madde 14- Dilekçeler üzerine ilk inceleme 204 Madde 15- İlk inceleme üzerine verilecek karar 205 AÇIKLAMA 206 A- Görev ve Yetki Yönünden İnceleme 206 B- İdari Merci Tecavüzü Yönünden İnceleme 209 C- Ehliyet Yönünden İnceleme 210 D- İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı Yönünden İnceleme 212 E- Süre Aşımı Yönünden İnceleme 212 F- Husumet Yönünden İnceleme: 214 G- Dilekçenin 3 ve 5 inci Maddelere Uygunluğu Yönünden İnceleme 216 H- Diğer Hususlar 216 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 217 TEBLİGAT, CEVAP VERME VE VERGİ DAİRESİ İŞLEMLERİ 238 Madde 16- Tebligat ve cevap verme 238 AÇIKLAMA 239 1- Tebligat ve cevap verme 239 2- Dava Dilekçelerinin Vergi Dairesince Alınması Üzerine Yapılacak İşlemler 240
DURUŞMA, ESASLARI VE KARAR VERİLMESİ 246 Madde 17- Duruşma 246 Madde 18- Duruşmalara ilişkin esaslar 246 Madde 19- Duruşmalı işlerde karar verilmesi 247 AÇIKLAMA 247 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 249 DOSYA İNCELEMESİ VE MAHKEME KARARI İLE İLGİLİ İŞLEMLER 250 Madde 20- Dosyaların incelenmesi 250 Madde 20/A- İvedi yargılama usulü: 251 Madde 20/B- Merkezî ve ortak sınavlara ilişkin yargılama usulü: 253 Madde 21- Sonradan ibraz olunan belgeler 254 Madde 22- Davaların karara bağlanması 254 Madde 23- Tutanaklar 254 Madde 24- Kararlarda bulunacak hususlar 254 Madde 25- Kararların saklanması ve tebliği 255 AÇIKLAMA 255 DOSYAYI İŞLEMDEN KALDIRMA, ADRESE TEBLİGAT YAPAMAMA 257 Madde 26- Tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik 257 AÇIKLAMA 258 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 258 YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ KAPSAMI VE ŞARTLARI 262 Madde 27 - Yürütmenin durdurulması 262 AÇIKLAMA 263 1- Yürütmenin Durdurulmasının Şartları 265 a- Yürütmenin Durdurulması Talep Edilmeli 265 b- Telafisi Güç veya İmkansız Zararların Doğması 265 c- İşlemin Açıkça Hukuka Aykırı Olması 265 d- Kararların Gerekçeli Olması 266 e- Teminat İstenilmesi 266
2- Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması 267 a- İşlemden Kaldırılan Dosyaların Durumu 267 b- İhtirazi Kayıtla Verilen Beyana Açılan Davalar 268 c- Tahsilat İşlemlerinden Dolayı Açılan Davalar 268 3- Yürütmenin Durdurulması İstemleri Hakkında Verilen Kararlara Karşı İtiraz 268 4- Kanun Yollarında Yürütmenin Durdurulması 269 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 270 MAHKEME KARARLARI ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEMLER 274 Madde 28- Kararların sonuçları 274 AÇIKLAMA 275 1- Vergi Mahkeme Kararları Üzerine Yapılacak İşlemler 276 a- Vergi Ceza İhbarnamesi ile Yapılan Tarhiyatın Kaldırılmasına Yönelik Açılan Davalarda Verilen Kararlar Üzerine Yapılacak İşlemler 276 b- İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelere İstinaden Açılan Davalarda Verilen Kararlar Üzerine Yapılacak İşlemler 278 c- Ödeme Emrinin İptaline İlişkin Açılan Davalarda Verilen Kararlar Üzerine Yapılacak İşlemler 280 2- Kararların Yerine Getirilmemesi Durumu 282 a- Kararların Hiç Yerine Getirilmemesi 282 b- Kararların Geç Yerine Getirilmesi 282 c- Kararların Eksik Yerine Getirilmesi 282 d- Kararların Hatalı Yerine Getirilmesi 283 3- Kararların Yerine Getirilmesinde Uygulanacak Gecikme Faizi 283 4- Yargılama Sürecinde Zamanaşımı 284 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 284 KARARIN AÇIKLANMASI VEYA AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ 290 Madde 29- Açıklama 290 AÇIKLAMA 290 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 291
YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ VE DÜZELTME İLAMI 294 Madde 30- Yanlışlıkların düzeltilmesi 294 AÇIKLAMA 295 2577 SAYILI İYUK’DA HÜKÜM BULUNMAYAN HUSUSLAR 296 Madde 31- Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun uygulanacağı haller 296 AÇIKLAMA 296 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 299 İDARİ DAVALARDA YETKİ VE BAĞLANTI İLE GÖREVSİZLİK VE YETKİSİZLİK HALLERİNDE YAPILACAK İŞLEMLER 318 Madde 32- İdari davalarda genel yetki 318 Madde 33- Kamu görevlileri ile ilgili davalarda yetki 318 Madde 34- Taşınmaz mallara ve kamu idarelerine ilişkin davalarda yetki 319 Madde 35- Taşınır mallara ilişkin davalarda yetki 319 Madde 36- Tam yargı davalarında yetki 319 VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA YETKİLİ MAHKEME 319 Madde 37- Vergi uyuşmazlıklarında yetki 319 AÇIKLAMA 320 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 324 BAĞLANTI İDDİALARI VE BAĞLANTILI DAVALARLA İLGİLİ ESASLAR 341 Madde 38- Bağlantılı davalar 341 Madde 39- Bağlantının Danıştayca incelenmesi 341 Madde 40- Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince incelenmesi 342 Madde 41- Bağlantının mahkemelerce kabul edilmemesi 342 Madde 42- Bağlantılı davalarla ilgili diğer esaslar 342 AÇIKLAMA 342 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 344
GÖREVSİZLİK, YETKİSİZLİK VE MERCİ TAYİNİ 345 Madde 43- Görevsizlik ve yetkisizlik hallerinde yapılacak işlem 345 Madde 44- Merci tayini 346 AÇIKLAMA 346 KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI 346 İSTİNAF KANUN YOLU VE İSTİNAFA KONU OLABİLECEK KARARLAR 349 Madde 45 - İstinaf 349 AÇIKLAMA 350 1. İstinaf Kanun Yoluna İlişkin Açıklamalar 350 2. Mülga İtiraz Hakkında Açıklamalar 355 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 356 TEMYİZ BAŞVURUSU VE TEMYİZE KONU OLABİLECEK KARARLAR 359 Madde 46- Temyiz 359 Madde 47- Temyiz edilemeyecek kararlar 360 Madde 48- Temyiz dilekçesi 360 AÇIKLAMA 361 a- Temyiz Kavramı 361 b- Temyiz Edilebilecek ve Edilemeyecek Kararlar 362 c- Temyiz dilekçesinde, bulunması gereken hususlar 362 d- Temyiz Başvurusunun Süresi 363 e- Vergi Dairesince Yapılacak Hıfza Kaldırma İşlemleri 364 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 367 TEMYİZ ÜZERİNE VERİLECEK KARARLAR İLE VERİLEN KARARLARA YAPILACAK İŞLEMLER 370 Madde 49 - Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar 370 Madde 50- Temyizen verilen karar üzerine yapılacak işlem 371 AÇIKLAMA 371 İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI 373
KANUN YARARINA TEMYİZ 377 Madde 51- Kanun yararına temyiz 377 AÇIKLAMA 377 TEMYİZ VEYA İSTİNAF YOLUNDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 379 Madde 52- Temyiz veya istinaf istemlerinde yürütmenin durdurulması 379 AÇIKLAMA 379 YARGILAMANIN YENİLENMESİ 380 Madde 53- Yargılamanın yenilenmesi 380 AÇIKLAMA 381 KARARIN DÜZELTİLMESİ YOLU 388 Madde 54- Kararın düzeltilmesi 388 Madde 55- Yargılamanın yenilenmesi usulü 388 ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER 389 Madde 56- Danıştayda çekinme ve ret 389 Madde 57- Mahkemelerde çekinme ve ret 389 Madde 58- İdari davalarda delillerin tespiti 390 Madde 59- Yol giderleri, tazminat ve gündelikler 390 Madde 60- Tebliğ işleri ve ücretler 390 Madde 61- Çalışmaya ara verme 391 Madde 62- Nöbetçi mahkemenin görevleri 391 Madde 63- Kaldırılan hükümler 391 Ek Madde 1 392 Ek Madde 2 392 Ek Madde 3 392 Geçici Madde 1 392 Geçici Madde 2 392 Geçici Madde 3 392 Geçici Madde 4 393
Geçici Madde 5 393 Madde 64- Yürürlük 394 Madde 65- Yürütme 394 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ, İDARE MAHKEMELERİ VE VERGİ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN 395 DANIŞTAY KANUNU 412 İDARİ YARGIDA SÜRELER 452 DİLEKÇE FORMATLARI 455 KAYNAKÇA 463
