^{Açıklamalı}İdari Yargılama Usulü Kanunu

Turgut CANDAN ( Emekli Danıştay Başkanı )

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. VII

ONUNCU BASKI HAKKINDA YAZARIN AÇIKLAMASIIX

İLK BASKININ ÖNSÖZÜ. XV

YAZARIN ÖNCEKİ BASKILAR HAKKINDA

AÇIKLAMASI . XVII

KISALTMALARLXXV

GİRİŞ 3

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Kapsam ve Nitelik

MADDE 115

İDARİ YARGI DÜZENİ VE YARGILAMA USULÜ. 15

I- KURULUŞ VE GÖREVLERİ: 16

A- İLK DERECE YARGI YERLERİ: 16

1- İDARE MAHKEMELERİ:  17

a- Oluşumu: . 17

b- Görevleri:. 18

ba- İdare Mahkemelerinin Genel Görevli

Mahkeme Olarak Görevleri:  18

bb- İdare Mahkemelerinin Diğer Kanunlarda

Verilen İşlerle İlgili Görevleri:  19

bc- İdare Mahkemelerinin Özel Kanunlarda

Danıştay’ın Görevinde Olduğu Belirtilen

Davalarla İlgili Görevleri: 19

bd- İdare Mahkemelerinde Tek Hâkimin

Görevinin Parasal Sınırı: 22

ÖRNEK KARARLAR: 24

2- VERGİ MAHKEMELERİ:  27

XXIV Turgut CANDAN

a- Oluşumu: . 30

b- Görevleri:. 30

ba- Vergi Mahkemelerinin, Vergi, Resim, Harç

ve Benzeri Mali Yükümlerle Bunların Zam

ve Cezalarıyla ve Tarifelerle İlgili

Görevleri: . 31

ÖRNEK KARARLAR: 33

bb- 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü

Hakkında Kanunun Uygulanmasına İlişkin

Davalarla İlgili Görevleri: 37

ÖRNEK KARARLAR: 38

bc- Vergi Mahkemelerinde Tek Hâkimin

Görevinin Parasal Sınırı: 38

ÖRNEK KARARLAR: 40

bd- Vergi Mahkemelerinin Diğer Kanunlarla

Verilen İşlerle İlgili Görevleri:  41

3- DANIŞTAY DAVA DAİRELERİ:  41

a- Dava Dairelerinin Oluşumu: 44

b- Danıştay’ın İlk derece Mahkemesi Olarak

Görevleri:. 44

ba– Danıştay’ın, İlk Derece Mahkemesi

Sıfatıyla, Anayasa Değişikliğinden Sonraki

Düzenlemeye Göre Görevleri: . 45

x– Cumhurbaşkanının,

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri

Dışındaki Düzenleyici İşlemleri:  45

x- Bakanlıklar İle Kamu Kuruluşları

Veya Kamu Kurumu Niteliğindeki

Meslek Kuruluşlarınca Çıkarılan ve

Ülke Çapında Uygulanacak

Düzenleyici İşlemler: 46

x- Danıştay İdari Dairesince Veya İdari

İşler Kurulu’nca Verilen Kararlar

Üzerine Uygulanan Eylem Ve

İşlemler: 47

İçindekiler XXV

x- Birden Çok İdare veya Vergi

Mahkemesinin Yetki Alanına Giren

İşler: . 48

x- Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu

Kararları ile Bu Kurulun Görev Alanı

ile İlgili Danıştay Başkanlığı

İşlemleri:. 49

x– Tahkim Yolu Öngörülmeyen İmtiyaz

Sözleşmelerinden Doğan İdari

Davalar: . 49

bb- Danıştay’ın, İlk Derece Mahkemesi

Sıfatıyla, Anayasa Değişikliğinden Önce

Var Olup da Hala Devam Eden Görevleri:  51

x– Başbakanlığın Düzenleyici İşlemleri: . 51

x- Bakanlar Kurulu Kararları:  51

x- Müşterek Kararnameler: . 52

B- ÜST DERECE İDARİ YARGI YERLERİ:. 53

1- BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ:  54

2- DANIŞTAY:. 57

II- YARGILAMA USULÜ: 59

A- KAYNAK:. 59

B- YARGILAMA HUKUKUNUN TEMEL TAŞI: ADİL

YARGILANMA HAKKI VE ALT UNSURLARI:  64

1- Adil Yargılanma Hakkı, Dayanağı ve Kapsamı:  64

2- Anayasa Mahkemesinin Adil Yargılanma Hakkının

İhlali İddialarıyla İlgili İncelemesinin Kapsamı:  66

3- Adil Yargılanma Hakkının Alt Unsurları:  67

a- Yargıya Erişim Hakkı:

. 67

b- Yasa Dışı Elde Edilen Delillerin Kullanılmaması

Hakkı:  70

c- Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkesi: . 71

d- Dinlenilme Hakkı: . 73

e- Tanık Dinletme ve Tanığı Sorgulama Hakkı: 74

f- Gerekçeli Karar Hakkı: 75

XXVI Turgut CANDAN

g- Makul Sürede Karar Verilmesi Hakkı:  77

h- Kararların Gereğinin Yerine Getirilmesini

İsteme Hakkı:. 80

C- YARGILAMA USULÜNÜN ÖZELLİKLERİ:  81

1– YAZILILIK ÖZELLİĞİ:  81

2– İLK İNCELEME: . 82

3– YÜRÜTMENİN DURDURULMASI: . 83

4– RE’SEN ARAŞTIRMA YETKİSİ:  84

Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı

MADDE 2. 85

AÇIKLAMA  86

İDARİ DAVA TÜRLERİ 86

I– İDARİ DAVA TÜRLERİNİN AYIRICI ÖZELLİKLERİ: . 87

II– İPTAL DAVASI  93

A– İDARİ İŞLEM:  94

1– TANIM:  94

a– Yapıcısının İdare Olması: 95

b– Kamu Hizmetinin Yürütülmesi Amacıyla

Yapılması: 101

c– Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Kullanılması:. 102

d– Tek Yanlı İrade Açıklamasının Ürünü Olması:. 103

e– Kesin Olması:  105

f– Yürütülmesinin Gerekli Olması: 108

2– İDARİ İŞLEM TÜRLERİ: . 119

a– Düzenleyici İşlem– Kişisel İşlem Ayırımı: . 120

aa- Düzenleyici İşlem: . 120

i) Düzenleyici İşlemin Tanımı: 120

ii) Tüzükler/Cumhurbaşkanlığı

Kararnameleri:. 126

×- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Çıkarma Yetkisi Veren Genel

Düzenleme: . 128

İçindekiler XXVII

×- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Çıkarma Yetkisi Veren Özel

Düzenlemeler:. 130

×- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Çıkarma Yetkisinin Niteliği: . 130

×- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Çıkarma Yetkisinin Sınırları: 133

×- Cumhurbaşkanı Kararnameleri

İle Kanunların Aynı Konuyu

Düzenlemesi:. 137

×- Cumhurbaşkanlığı

Kararnamesinin Kanunla

Farklı Hükümler İçermesi: . 137

×- Türkiye Büyük Millet

Meclisi’nce, Sonradan, Aynı

Konuda Kanun Yürürlüğe

Konulması: 138

×- Cumhurbaşkanlığı

Kararnamelerinin Normlar

Hiyerarşisindeki Yeri Ve

Yargısal Denetimi: 139

iii) Bakanlar Kurulu/Cumhurbaşkanı

Kararları: . 144

iv) Yönetmelikler:. 144

v) Genelgeler ve Genel Tebliğler:. 145

vi) Tip İşlemler: 149

vii) Sirkülerler: 149

ab– Kişisel İşlemler: . 154

b– Olumlu İşlem– Olumsuz İşlem Ayırımı: . 156

c– Açık İşlem– Örtülü (Zımni) İşlem: 156

3– İDARİ İŞLEMLERİN GERİ ALINMASI VE

KALDIRILMASI:  157

a– İdari İşlemlerin Geri Alınması: 157

b– İdari İşlemlerin Kaldırılması:  163

B– MENFAAT İHLALİ:. 164

XXVIII Turgut CANDAN

1– TANIMI:. 164

2– İHLALİ İPTAL DAVASINA YOL AÇAN

MENFAATİN NİTELİĞİ: 173

3– MENFAAT İLİŞKİSİNİN KANUN

TARAFINDAN TAYİNİ:. 184

a– Vergi Usul Kanunu’nun 377’nci Maddesinin

Birinci Fıkrasındaki Durum: 185

b– Vergi Usul Kanununun 377’nci maddesinin

İkinci Fıkrasındaki Durum: 192

c– Vergi Usul Kanununun 377’nci maddesinin

Dördüncü Fıkrasındaki Durum:. 193

d– Vergi Usul Kanununun 378’inci Maddesinin

İkinci Fıkrasındaki Durum: 195

da– Beyanın Bağlayıcılığı Ve Dava Açma

Hakkına Etkisi:. 195

db- İhtirazi Kaydın Beyanın Bağlayıcılığına

Etkisi: . 201

dc- İhtirazi Kaydın Anılan Etkisinin,

Beyannamenin Yasal Süresinde Verilmiş

Olmasına Bağlı Olup Olmadığı:  204

x- Düzeltme Beyannamelerin Hukuki

Niteliği:. 206

xx- Düzeltme Beyannamesine

Dayanılarak Yapılan Tarhiyatın

Yöntemi: 209

xxx- Düzeltme Beyannamesine Dayanılarak

Vergi Dairesince Yapılan İşlemler ve Bu

İşlemler Üzerindeki Yargı Denetiminin

Kapsamı: 212

e– Vergi Usul Kanununun Mükerrer 49’uncu

Maddesinde Öngörülen Durum:  217

f- 6183 Sayılı Kanunda Düzenlenen Durumlar: 221

C– İŞLEMİN İPTALİNİ GEREKTİREN HUKUKA

AYKIRILIK HALLERİ: 222

1- YETKİ UNSURU: 222

İçindekiler XXIX

a– Tanım: 222

b– Özellikleri:. 223

c– Yetki Unsurunda Hukuka Aykırılık Halleri: . 227

ca- Fonksiyon Gaspı: . 227

cb- Yetki Gaspı: . 228

cc- Yetki Aşımı:. 231

2– ŞEKİL UNSURU:  237

a– Tanım: 237

b– Usul Kurallarına Uyulmaması: 238

ba- Süre koşuluna uyulmamış olması: . 239

bb- Görüş alınmamış olması: . 240

bc– Dava konusu edilebilirliği itiraza tabi

işlemlerin doğrudan itiraz merciince tesis

edilmiş olması:. 243

bd– Teklif (öneri) alınmamış olması: . 244

be- Savunma alınmamış olması:  244

bf- Toplanma biçimine veya nisaba uyulmamış

olunması: 247

bg- Usulde paralellik ilkesi: . 247

bh- Bildirim ve ilan koşuluna uyulmamış

olması: 248

c– Biçim (Şekil) Kurallarına Uyulmaması: 250

ca- Sözlü ve yazılı işlem:. 251

cb– İdare edilenin kimliği ile ilgili bilgi: 252

cc– Gerekli bilgileri içerme zorunluluğu:. 253

cd- Gerekçe:. 257

ce- İmza:  258

cf- Zımni ret veya kabul işlemi:  260

3- SEBEP UNSURU: 261

a– Hukuki Sebep: . 264

b– Maddi Sebep:. 266

4- KONU UNSURU:  268

5- AMAÇ UNSURU: 270

XXX Turgut CANDAN

III– TAM YARGI DAVASI: 273

A– TANIM: . 273

B– İDARENİN SORUMLULUĞUNUN DAYANAĞI:  274

C– İDARENİN SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI: . 276

1– İDARENİN ZARAR DOĞURUCU FAALİYETİ:  276

2– İDARE EDİLENLER BAKIMINDAN ZARAR

DOĞMUŞ OLMALIDIR:. 277

3– İDARENİN EYLEM VEYA İŞLEMİ İLE ZARAR

ARASINDA İLLİYET BAĞI (NEDENSELLİK

İLİŞKİSİ) BULUNMALIDIR: . 281

4– İDARENİN SORUMLULUĞUNUN SEBEBİ: . 284

a– Kusurlu Sorumluluk: 285

aa– Hizmet Kusuru ve Hukuka Aykırılık: . 289

ab– Hizmet Kusuru Çeşitleri:  292

ac– Kusurun Ağırlık Dereceleri: 300

b– Kusursuz Sorumluluk: . 302

ba– İdarenin Sorumluluğunun Riskin

Sosyalleştirilmesi Düşüncesine Dayanması: 304

bb– İdarenin Sorumluluğunun Kamu Külfetleri

Önünde Eşitlik İlkesine Dayanması: 307

5– İDARENİN SORUMLULUĞUNU AZALTAN VE

KALDIRAN DURUMLAR:. 309

a– Mücbir Sebep: 309

b– Beklenmedik Olay:  310

c– Mağdurun Kusuru: . 310

d– Üçüncü Kişinin Kusuru:  312

6– TAZMİNATIN HESAPLANMASI:. 315

a– Maddi Tazminatın Hesabı 315

b– Manevi Tazminatın Hesabı:. 322

IV– İDARİ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN DAVALAR: . 325

A– İDARİ SÖZLEŞME: 326

B– İDARİ SÖZLEŞMEDEN DOĞAN

UYUŞMAZLIKLAR VE KONU

EDİLEBİLECEKLERİ İDARİ DAVALAR:. 330

İçindekiler XXXI

1– AYRILABİLİR İŞLEMLERDEN DOĞAN

UYUŞMAZLIKLAR:. 330

2– SÖZLEŞMENİN KENDİSİNDEN DOĞAN

UYUŞMAZLIKLAR:. 331

V– YENİ BİR BAŞVURU YOLU: İDARİ PARA

CEZALARINA İTİRAZ:. 334

A– TARİHÇE: . 334

B– ÖZELLİKLERİ: . 340

C– SONUÇ: . 345

VI– VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KONU

EDİLEBİLECEKLERİ İDARİ DAVA TÜRLERİ:. 345

A– GENEL OLARAK: 345

B– VERGİ İDARESİNİN İDARİ İŞLEM TESİS ETMESİ

DURUMUNDA DAVA TÜRÜ: . 351

C– VERGİ İDARESİNİN İDARİ EYLEM TESİS

ETMESİ DURUMUNDA DAVA TÜRÜ:  355

VII– İDARİ YARGIDA TESPİT DAVASI AÇILABİLİR Mİ? 355

A– GENEL AÇIKLAMA:. 355

B- İDARİ YARGININ VARLIK NEDENİ: 357

C- DENETİM YETKİSİNİN SINIRI: . 358

D- DEĞERLENDİRME: . 359

E- UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN GÖRÜŞÜ: 361

İDARİ YARGI YETKİSİNİN SINIRI:. 364

I– HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ: . 364

II– HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ VE YERİNDELİK

DENETİMİ: . 367

III– HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ VE YÜRÜTME

GÖREVİNİN YERİNE GETİRİLMESİNİN

KISITLANMASI: 369

IV– HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ VE İDARENİN

YERİNE GEÇİLMESİ: . 370

V– HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ VE TAKDİR

YETKİSİ:. 372

XXXII Turgut CANDAN

CUMHURBAŞKANININ DOĞRUDAN DOĞRUYA

YAPTIĞI İŞLEMLER VE YARGI DENETİMİ:  376

İdari Davanın Açılması

MADDE 3. 379

DAVA DİLEKÇESİ  379

I- DİLEKÇENİN ŞEKLİ:  380

A- DİLEKÇEYE GİRİŞ:. 380

B- OLAYIN, DAVANIN SEBEPLERİNİN VE

DAYANAĞI DELİLLERİN AÇIKLANMASI: 386

1- OLAYIN AÇIKLANMASI:. 386

2- DAVANIN SEBEPLERİNİN VE DAYANDIĞI

DELİLERİN AÇIKLANMASI: 387

a- Davanın Sebeplerinin Açıklanması: . 387

b- Delil Gösterilmesi: 388

C- YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ VE

DİĞER İSTEMLER: 390

D- DİLEKÇENİN SONUCA BAĞLANMASI: . 391

II- DİLEKÇE SAYISI VE EKLERİ:  392

ÖRNEK KARARLAR  393

Dilekçelerin Verileceği Yerler

MADDE 4. 395

AÇIKLAMA  395

Aynı Dilekçe İle Dava Açılabilecek Haller

MADDE: 5 (Değişik: 18.6.1994-4001/3) .401

AYNI DİLEKÇE İLE DAVA AÇILMASI 401

I- BİRDEN FAZLA İDARİ İŞLEME KARŞI AYNI

DİLEKÇE İLE DAVA AÇILMASI: . 401

A- MADDİ YÖNDEN BAĞLILIK: . 407

B- HUKUKİ YÖNDEN BAĞLILIK:. 409

C– SEBEP- SONUÇ İLİŞKİSİ:. 412

D- DİĞER KOŞULLAR: 413

ÖRNEK KARARLAR  420

İçindekiler XXXIII

II- BİRDEN FAZLA DAVACININ MÜŞTEREK DİLEKÇE

İLE DAVA AÇMASI: . 422

ÖRNEK KARARLAR  427

Dilekçeler Üzerine Uygulanacak İşlem

MADDE 6431

İDARİ DAVANIN AÇILMASI VE İDARİ YARGI

HARÇLARI. 431

BİRİNCİ BÖLÜM YARGI HARÇLARI 433

BİRİNCİ ALT BÖLÜM BİRİNCİ KISIMDA YER ALAN

YARGI HARÇLARI. 435

I- BAŞVURMA HARCI:  435

A- KONUSU: 435

1- DAVA AÇILMASI: . 436

2- KARŞILIK DAVA AÇILMASI: 437

3- DAVAYA MÜDAHALE TALEBİNDE

BULUNULMASI:  437

4- DELİL TESPİTİ İSTEMİNDE BULUNULMASI: 437

5- YARGILAMANIN YENİLENMESİ: 438

B- MÜKELLEFİ: 438

C- ÖDEME ZAMANI: . 438

D- BAŞVURMA HARCINA TABİ OLMAYAN

YARGISAL İŞLEMLER: 438

II- KARAR VE İLAM HARCI: 439

A- NİSPİ HARÇ: . 439

1- KONUSU: . 439

2- MÜKELLEFİ: . 440

3- MİKTARI VE HESABI: . 441

4- ÖDEME ZAMANI:. 441

B- MAKTU HARÇ:. 442

1- KONUSU VE MİKTARI:. 442

a- İdare Mahkemelerinde:. 443

b- Bölge İdare Mahkemelerinde:  443

c- Danıştay’da: 445

XXXIV Turgut CANDAN

d- Yargılamanın Yenilenmesinde Maktu Harç: 445

2- MÜKELLEFİ: . 445

3- ÖDEME ZAMANI VE YERİ:  446

C- KARAR VE İLAM HARÇLARININ FERAGAT VE

DAVANIN KABULÜ HALİNDE HESAPLANMASI: 447

D- KARAR VE İLAM HARCINA TABİ OLMAYAN

KARARLAR:  448

III- CELSE HARCI:. 448

A- KONUSU:. 448

B- MÜKELLEFİ:. 449

C- MİKTARI:  449

IV- SURET HARÇLARI:. 449

A- KONUSU:. 449

B- MİKTARI:  449

C- MÜKELLEFİ:. 450

V- YARGI HARÇLARINDAN MÜSTESNA İŞLEMLER:  450

VI- YARGI HARCINDAN MUAF OLANLAR:  450

İKİNCİ ALT BÖLÜM VERGİ YARGISI HARÇLARI . 451

I- BAŞVURMA HARCI:  454

A- KONUSU:. 454

B- MİKTARI:  454

C- MÜKELLEFİ:. 454

D- ÖDEME ZAMANI VE YERİ: 454

II- KARAR VE İLAM HARÇLARI: 455

A- NİSPİ HARÇLAR: . 455

1- KONUSU VE MİKTARI: . 455

a- Vergi Mahkemeleri ile Bölge İdare

Mahkemelerinin Kararlarında:. 455

b- Danıştay’da: 457

2- MÜKELLEFİ: . 457

3- ÖDEME ZAMANI VE YERİ:  458

B- MAKTU HARÇLAR:. 458

1- KONUSU: . 458

İçindekiler XXXV

2- MİKTARI:. 460

3- ÖDEME ZAMANI VE YERİ:  462

C- KARAR VE İLAM HARCINA TABİ OLMAYAN

KARARLAR:  462

III- SURET HARÇLARI:  462

IV- İSTİSNA VE MUAFİYET: . 463

A- İSTİSNA: 463

B- MUAFİYET:. 463

İKİNCİ BÖLÜM NOKSAN HARÇ VE/VEYA POSTA

ÜCRETİ İLE DAVA AÇILMASI VE SONUÇLARI:. 463

ÖRNEK KARARLAR . 465

Dava Açma Süresi

MADDE 7467

İDARİ DAVA AÇMA SÜRELERİ:  467

I- İDARİ DAVA AÇMA SÜRELERİNİN TÜRLERİ:. 469

A- GENEL DAVA AÇMA SÜRELERİ: 469

B – İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNDA

DÜZENLENEN ÖZEL DAVA AÇMA SÜRELERİ:. 470

1- İVEDİ YARGILAMA USULÜNE TABİ İDARİ

DAVALARDA DAVA AÇMA SÜRESİ: 470

2- MERKEZÎ VE ORTAK SINAVLARA İLİŞKİN

YARGILAMA USULÜNE TABİ İDARİ

DAVALARDA DAVA AÇMA SÜRESİ: 471

C- ÖZEL KANUNLARDA GÖSTERİLEN DAVA

AÇMA SÜRELERİ:  471

1- DANIŞTAY’IN İLK DERECE MAHKEMESİ

OLARAK GÖREVİNE GİREN İDARİ

DAVALARDA ÖZEL DAVA AÇMA SÜRELERİ: . 472

2- İDARE MAHKEMELERİNDE AÇILACAK

İDARİ DAVALARDA ÖZEL DAVA AÇMA

SÜRELERİ: 472

3- VERGİ MAHKEMELERİNDE AÇILACAK

İDARİ DAVALARDA ÖZEL DAVA AÇMA

SÜRELERİ: 473

XXXVI Turgut CANDAN

a- 213 Sayılı Vergi Usul Kanununda Gösterilen

Özel Dava Açma Süreleri:. 473

b- 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü

Hakkında Kanunda Gösterilen Özel Dava Açma

Süreleri: . 474

D- EK DAVA AÇMA SÜRELERİ: 475

1- İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNDA

ÖNGÖRÜLEN EK SÜRELER: . 475

a- Görevli Olmayan Yerlere Başvurulması Halinde

Ek Süre: . 475

b- Dava Dilekçesinin Reddi Halinde:  475

2- VERGİ USUL KANUNUNDA ÖNGÖRÜLEN EK

SÜRE:  476

a– Uzlaşmanın Vaki Olmaması veya Temin

Edilememesi Halinde Ek Süre: 476

b– Karşılıklı Anlaşmaya Varılamaması Halinde Ek

Süre:. 479

E– DAVA AÇMA SÜRESİNİ İDARİ İŞLEMDE

BELİRTME ZORUNLULUĞU (AY. Md.40): . 480

II- İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: . 484

A- İDARİ UYUŞMAZLIKLARDA İDARİ DAVA

AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: . 485

1- 7201 SAYILI TEBLİGAT KANUNU İLE

TEBLİGAT KANUNUNUN UYGULANMASINA

DAİR YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNE GÖRE

TEBLİĞ:. 487

a- Kapsamı: 487

b- Memur Vasıtasıyla Tebliğin Koşulları: . 488

ba- 2’nciMaddeye Göre Memur Vasıtasıyla

Tebliğ: 489

bb- 41’inci Maddede Öngörülen Durum:. 489

bc- 48’inci Maddede Öngörülen Durum:. 489

c- Tebligat Esasları: . 489

ca- Tebligat Adresi ve Zamanı: 490

İçindekiler XXXVII

cb- Vekile ve Kanuni Temsilciye Tebligat: . 491

cc- Tüzel Kişilere ve Ticari İşletmelere

Tebligat:. 492

cd- Askeri Şahıslara Tebligat: 493

ce- Aynı Konutta Oturan Kişilere veya

Hizmetçiye Tebligat: 494

cf- İşyerinde Tebligat: . 494

cg- Otel, Hastane, Fabrika ve Okul Gibi

Yerlerde Tebligat, Mevkuf ve Mahkûmlara

Tebligat:. 495

ch- Muhatabın Geçici Olarak Başka Yere

Gitmesi Durumunda Tebligat (TK.md.20,

Yön. md. 29):. 496

cı- Tebliğ İmkansızlığı ve Tebliğlerden İmtina

(TK. md.21):  497

ci- Yabancı Ülkelere Tebligat (TK.md.25,

25/a, 27; Yön. md. 38-47):. 499

cj- Yaş ve Ehliyet Şartı (TK. md.22, Yön. md.

34, 36):. 500

ck– Elektronik Ortamda Tebliğ: . 501

cl- Tebliğ Mazbatası ve İmza:. 504

cm- Usule Aykırı Tebligat (TK.md.32, Yön.

md.53):. 505

2- 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU

HÜKÜMLERİNE GÖRE TEBLİĞ:. 508

a- Tahakkuk Fişinin Tebliği: . 509

b- Diğer Vergilendirme İşlemlerinin Tebliği: 509

c– Tebligat Hükümlerine Aykırı Davranılmasının

Sonuçları:. 526

ca– Tebligatın Geçersiz Sayılması ve Sonuçları: . 526

cb- Hatalı Tebliğ Ve Tebliğ Olunan Vesikanın

Hükümsüz Sayılması:  528

cc– İhbarnamenin Ekleri Olmaksızın Tebliği ve

Sonuçları:. 529

XXXVIII Turgut CANDAN

x– Genel Olarak:. 529

x– Savunma Hakkı Bakımından: . 530

3- TEBLİĞ YERİNE GEÇEN İŞLEM VE

DURUMLAR:  540

a- Makbuz Karşılığı Ödeme Yapılması:  540

b- Yurt Dışına Çıkış Tarihi: . 541

c- Tapu İstem Belgesinin Tarihi: . 541

d- Maaş Ödemesi ve Terfi:. 541

e- Tebliğden Önce Öğrenme:. 541

ÖRNEK KARARLAR 545

B- VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA İDARİ DAVA

AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: . 548

1- TAHAKKUKU TAHSİLE BAĞLI VERGİLERDE

İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİNİN

BAŞLANGICI: . 549

2- TEBLİĞ YAPILAN HALLERDE İDARİ DAVA

AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI:  549

3- TEBLİĞ YERİNE GEÇEN İŞLEMLERDE İDARİ

DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: 550

a- Verginin Tarh ve Tahakkukunda Tebliğ Yerine

Geçen İşlemler: 551

b- Basit Usulde Vergiye Tabi Mükelleflerin

Vergilerinin Tebliği:  551

4- TEVKİF YOLUYLA ALINAN VERGİLERDE

İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİNİN

BAŞLANGICI: . 552

5- TESCİLE BAĞLI VERGİLERDE İDARİ DAVA

AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI:  553

6- İDARENİN DAVACI OLMASI HALİNDE İDARİ

DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: 554

7- İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN EDİLEN

VERGİLERDE İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİ: 554

C- İLAN YOLUYLA TEBLİĞ OLUNAN İŞLEMLERE

KARŞI AÇILACAK İDARİ DAVALARDA

SÜRENİN BAŞLANGICI: 558

İçindekiler XXXIX

1- 7201 SAYILI TEBLİGAT KANUNUNA GÖRE

İLAN YOLUYLA TEBLİĞ:  559

a- Tespit:. 559

b- İlanın Şekli:  560

c- İlanın Muhteviyatı: . 560

d- Tebliğ Tarihi: 560

2- 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE

İLAN YOLUYLA TEBLİĞ:  561

a- İlan Yoluyla Tebliğin Koşulları:. 561

b- İlanın Şekli:  562

c- İlanın Muhteviyatı ve Sonuçları:  563

D- İLANI GEREKEN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERDE

DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI:. 565

1- İLANI GEREKEN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER:. 565

a- Tüzükler:. 565

b- Yönetmelikler: 565

c- Resmî Gazete ile Yayımlanması Gereken Diğer

Düzenleyici İşlemler:. 566

ca- 1322 Sayılı Kanunların ve Nizamnamelerin

Sureti Neşir ve İlanı ve Meriyet Tarihi

Hakkında Kanunda Sayılanlar:  566

cb- Resmî Gazete Hakkında Yönetmelikte

Sayılanlar:  567

cc- 213 Sayılı Vergi Usul Kanununda

Sayılanlar:  568

cd- Diğer Kanunlarda Sayılanlar:  568

2- DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLANGICI: 568

3- SON FIKRANIN UYGULANABİLME KOŞULU: 571

4- UYGULAMA İŞLEMİNİN DE İDARİ DAVAYA

KONU EDİLMESİ VE İPTALİ:  572

5– GÖREVLİ İDARİ YARGI YERİ: 576

Sürelerle İlgili Genel Esaslar

MADDE 8579

XL Turgut CANDAN

SÜRENİN HESABINDA UYGULANACAK ESASLAR  579

I- BİLDİRİM GÜNÜNÜN NAZARA ALINMAYACAĞI: . 579

II- SÜRENİN GÜN OLARAK HESAPLANMASI:  580

III- TATİL GÜNÜNÜN SÜREYE ETKİSİ: 581

A- SÜRENİN BAŞLANGICINA RASTLAYAN VEYA

SÜRE DEVAM EDERKEN BAŞLAYIP BİTEN

TATİL GÜNÜNÜN SÜREYE ETKİSİ: 581

B- SÜRENİN SON GÜNÜNÜN TATİL GÜNÜNE

RASTLAMASI:. 582

C- SÜRENİN SON GÜNÜNÜN ÇALIŞMAYA ARA

VERME ZAMANINA RASTLAMASI: . 583

1- ÇALIŞMAYA ARA VERME ZAMANI:  583

2- SÜRENİN UZAMASI:. 584

3- SÜRENİN SON GÜNÜNÜN 1- 7 EYLÜL

TARİHLERİ ARASINA RASTLAMASI:. 585

IV- ÜST MAKAMA YAPILAN BAŞVURUNUN DAVA

AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ:. 585

V- MÜCBİR SEBEBİN SÜREYE ETKİSİ: . 586

VI– MALİ TATİLİN SÜREYE ETKİSİ: . 589

VII– BİLGİ EDİNME DEĞERLENDİRME KURULUNA

İTİRAZIN SÜREYE ETKİSİ: . 593

VIII-İDARİ İŞLEMİN İKİNCİ KEZ TEBLİĞİ: 594

Görevli Olmayan Yerlere Başvurma

MADDE 9. 595

GÖREVSİZ YARGI DÜZENİNE DAHİL MAHKEMELERE

BAŞVURULMASI. 595

İdari Makamların Sükutu

MADDE 10599

İDARİ İŞLEM VEYA EYLEM YAPILMASI İÇİN İDARİ

MAKAMLARA BAŞVURU VE SONUÇLARI 600

I- 10’UNCU MADDEDE 4001 SAYILI KANUNLA

YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER: 602

A- İKİNCİ FIKRADA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER: 602

İçindekiler XLI

B- ÜÇÜNCÜ FIKRANIN YÜRÜRLÜKTEN

KALDIRILMASI: . 604

II- 10’UNCU MADDENİN İŞLEYİŞİ: 606

A- İDARENİN, BEKLEME SÜRESİ İÇİNDE

BAŞVURUYU CEVAPLANDIRMASI:  608

B- İDARENİN, BEKLEME SÜRESİ İÇİNDE

BAŞVURUYA CEVAP VERMEMESİ:. 609

C- İDARENİN BEKLEME SÜRESİ İÇİNDE VERDİĞİ

CEVABIN KESİN OLMAMASI: . 613

D- BEKLEME SÜRESİ İÇİNDE CEVAP VERMEYEN

İDARENİN, İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİ

GEÇTİKTEN SONRA CEVAP VERMESİ:. 617

E- İDARENİN NE OTUZ GÜNLÜK BEKLEME

SÜRESİ İÇİNDE, NE DE DAHA SONRA CEVAP

VERMİŞ OLMASI:. 618

III- 10’UNCU MADDENİN VERGİ HUKUKU İLE İLGİLİ

OLARAK İKİ ÖZEL UYGULAMASI:  618

A- VERGİ HATALARI VE DÜZELTİLMESİNE

İLİŞKİN BAŞVURULAR: 619

1- VERGİ HATALARI: 619

2- VERGİ HATALARININ DÜZELTİLMESİ:. 620

a- Vergi Hatasının Ortaya Çıkarılması: . 620

b- Re’sen Düzeltme:  621

c- Müracaat Üzerine Düzeltme:. 621

ca- Düzeltme İsteme Hakkı Olanlar: . 622

cb- Düzeltme İsteminin Yapılışı:. 623

cc- Düzeltme İsteme Zamanı: 623

cd- Düzeltme Yapma Yetkisi: . 626

ce- Şikâyet Başvurusu:  628

B- GÜMRÜK İDARELERİNİN TAHAKKUK VE

KARARLARINA İTİRAZ: . 632

1– GÜMRÜK İDARELERİNİN GÜMRÜK

MEVZUATINI UYGULAYARAK

YAPABİLECEKLERİ İŞLEMLER:  633

XLII Turgut CANDAN

a- Gümrük Vergisi Tahakkukları: 634

b- Para Cezası Kararları: 636

c- İdari Kararlar:  636

d- Gümrük İdarelerinin Kararlarının İdari İşlem

Olarak Niteliği: 638

2– İDARİ İTİRAZ YOLLARI: 642

a– Gümrük Vergilerine, Cezalara Ve İdari

Kararlara İtiraz: 643

aa- İtirazın Konusu: . 643

ab- İtirazın Şekli Ve Usulü: 644

ac- İtiraz Süresi:. 645

ad- İtirazın Vergi Ve Cezanın Ödenmesine

Etkisi: . 647

ae- İtirazın Karara Bağlanması: . 647

b– Kimyevi Tahlil Sonuçlarına İtiraz:  651

c– İdari Dava: . 653

ca- İtiraz ve Hiyerarşik Başvuru Farkı: 655

cb- “İtiraz Edebilir”, “Ya Da” ve “Veya”

İbareleri, Bulundukları Metin İçerisinde

Neyi İfade Etmektedirler? 659

i) Gümrük Kanunu’nun 242’nci

Maddesinde “İtiraz Eder Veya İtiraz

Etmek Zorundadır” Değil De; “İtiraz

Edebilir” Denilmesi Neyi Gösterir? . 659

ii) “Ya Da” Ve “Veya” Bağlaçları,

Bulundukları Metin İçinde Neyi

Göstermektedirler? . 661

cc) Kabahatler Kanununun 3’üncü Maddesi

Yönünden Değerlendirme:. 667

cd- Mahkemeye Erişim Hakkı Yönünden İtiraz

Müessesesinin Değerlendirilmesi: . 669

ce- Hukuki Güvenlik İlkesi Yönünden

Değerlendirme:  670

İçindekiler XLIII

3- ÖDENEN GÜMRÜK VERGİSİNİN VE

CEZASININ GERİ VERİLMESİNİN VEYA

KALDIRILMASININ İSTENİLMESİ: 673

IV– TERÖRLE MÜCADELE KANUNU KAPSAMINDAKİ

EYLEMLERDEN DOĞAN ZARARLARIN TAZMİNİ

İÇİN ÖZEL BAŞVURU YÖNTEMİ: 675

Üst Makamlara Başvurma

MADDE 11677

ÜST MAKAMA YAPILAN BAŞVURUNUN DAVA AÇMA

SÜRESİNE ETKİSİ 677

I– 11’İNCİ MADDEDE 4001 SAYILI KANUNLA

YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER: 678

II– 11’İNCİ MADDEYE UYGUN BAŞVURU:  681

III- ÜST MAKAMA BAŞVURUNUN İŞLEMİN

YÜRÜTÜLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ: 685

IV- İDARİ BAŞVURU İLE DURAN DAVA AÇMA

SÜRESİNİN YENİDEN İŞLEMEYE BAŞLAMASI VE

HESABI: 688

V- YENİ BİR BAŞVURU YOLU: İDARİ

UYUŞMAZLIKLARIN SULH YOLUYLA HALLİ  691

SULH YOLUNUN, ÜST MAKAMA BAŞVURU İLE

KARŞILAŞTIRILMASI:. 692

B- SULH YÖNTEMİNDEN YARARLANABİLECEK

KAMU İDARELERİ: 694

C- SULH OLMA YETKİSİNİ KULLANABİLECEK

BİRİM VEYA MAKAM: 702

Ç– YÖNTEM :. 703

1– Başvurunun Şekli:. 703

2– Başvuruda Bulunma Süresi: 704

3– Başvuruyu Sonuçlandırma Süresi: 705

4– Başvurunun İncelenip Sonuçlandırılması:  706

5- Sulh Tutanağının Kabul Edilmemesi veya Kabul

Edilmemiş Sayılması: . 707

XLIV Turgut CANDAN

VI– KAMU DENETÇİSİNE BAŞVURUNUN DAVA AÇMA

SÜRESİNE ETKİSİ: 708

A– KAMU DENETÇİSİNE BAŞVURU: 709

1– Başvurunun Konusu:. 709

2– Başvuru Usulü, Şekli, Süresi ve Sonuçlandırılması:. 710

B– DAVA AÇMA SÜRESİNİN YENİDEN İŞLEMEYE

BAŞLAMASI: . 711

VII- TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK

KURUMUNA BAŞVURUNUN DAVA AÇMA

SÜRESİNE ETKİSİ: 712

A– BAŞVURUNUN KONUSU: . 712

B- BAŞVURU HAKKI VE BAŞVURU MAKAMI:  713

C- BAŞVURU İÇİN ÖN KOŞUL:  713

D- BAŞVURUNUN DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ:. 714

E- DAVA AÇMA SÜRESİNİN HESABI:  714

VIII– KARŞILIKLI ANLAŞMA USULÜ: 715

İptal ve Tam Yargı Davaları

MADDE 12717

İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN TAM YARGI DAVALARI

VE DAVA AÇMA SÜRESİ 717

I- ZARARIN İŞLEMİN TEBLİĞİ ANINDA DOĞMASI

DURUMUNDA:  718

A- DOĞRUDAN DOĞRUYA TAM YARGI DAVASI

AÇILMASI: . 719

B- İPTAL VE TAM YARGI DAVALARININ

BİRLİKTE AÇILMASI: 721

C- ÖNCE İPTAL DAVASI AÇILMASI:. 725

II- ZARARIN İŞLEMİN İCRASI İLE DOĞMASI:  729

Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması

MADDE 13735

İDARİ EYLEMLERDEN DOĞAN TAM YARGI DAVALARI 735

I- İDAREYE BAŞVURUNUN YAPILIŞI:. 738

II- DAVA AÇMA SÜRESİ: . 745

İçindekiler XLV

III- SÜRENİN BAŞLANGICI: 747

IV- İDAREYE BAŞVURUDA BULUNMAKSIZIN DAVA

AÇILMASI YA DA GÖREVSİZ MAHKEMEYE DAVA

AÇILMASI: . 748

Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme

MADDE 14751

İLK İNCELEME. 751

I- DAVA DİLEKÇELERİNİN HAVALESİ VE KAYDA

GEÇİRİLMESİ:  753

II- İLK İNCELEME YÖNTEMİ: . 754

A- İLK İNCELEMEYE YETKİLİ OLANLAR: . 754

B- İNCELEMEDE NAZARA ALINACAK KANUNA

AYKIRILIK HALLERİ: 754

C- RAPOR HAZIRLANMASI:. 757

D- İLK İNCELEMEYİ SONUÇLANDIRMA SÜRESİ

VE BU SÜREYE UYULMAMASININ

SONUÇLARI: . 758

İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar

MADDE 15761

AÇIKLAMA  762

I– GÖREV VE YETKİ KURALLARINA UYULMADAN

DAVA AÇILMIŞ OLMASI: . 762

A– DAVANIN KONUSU OLAN UYUŞMAZLIĞIN

İDARİ YARGI DÜZENİNİN GÖREVİNE GİRMESİ: 762

1– Özel Hukuk Gerçek ve Tüzel Kişilerinin Kendi

Aralarında Doğan Uyuşmazlıklar: 769

2– İdarenin Davacı Olduğu Davalar: . 769

3– İdare Aleyhine Açılan, Ancak İdari Yargının Görev

Alanına Girmeyen Davalar: 770

a– İdarenin Kamu Hukukuna Tabi Olmayan

Faaliyetlerinden Doğan Uyuşmazlıklar: 771

b– Yargı Yolu Kapalı Olan veya Başka Yargı

Yerlerinin Görevine Bırakılan Uyuşmazlıklar: . 782

4– İdari Dava Türlerine Konu Edilen Uyuşmazlıklar:. 806

XLVI Turgut CANDAN

5– Sonuç: . 806

B– İDARİ YARGI YERLERİNİN GÖREVLERİ VE

YETKİ ALANLARI:. 810

1– İDARİ YARGI YERLERİNİN GÖREVLERİ:  810

2– YETKİLİ İDARİ YARGI YERİ: 810

C– GÖREVSİZLİK VE YETKİSİZLİK HALİNDE

VERİLECEK KARARLAR VE YAPILACAK

İŞLEMLER:. 811

1– DAVANIN BAŞKA YARGI DÜZENLERİNİN

GÖREVİNE GİRMESİ DURUMUNDA:  812

a– Dava İlk Kez İdari Yargı Yerinde Açılmışsa: 812

b– Dava, Adli Yargı Yerinin Görevsizlik Kararı

Üzerine Açılmışsa:  814

c– Görev İtirazı: 815

2– DAVANIN, BAŞKA İDARİ YARGI YERİNİN

GÖREVİNE VEYA YETKİSİNE GİRMESİ: 817

a– Dava, Başka İdari Yargı Yerinin Görevine

Giriyorsa:. 817

b– Dava Dosyası, Görevsizlik Nedeniyle Verilen

Davanın Reddine Dair Karar Üzerine Başka Bir

İdari Yargı Yerince Gönderilmişse:. 817

3– DAVA, GÖREVLİ, FAKAT YETKİSİZ İDARİ

YARGI YERİNDE AÇILMIŞSA: 819

II– DAVANIN, İDARİ MERCİ TECAVÜZÜ SONUCU

AÇILMIŞ OLMASI: 819

III– DAVANIN EHLİYETSİZ KİŞİ TARAFINDAN

AÇILMASI: . 826

IV– DAVAYA KONU OLABİLECEK KESİN VE

YÜRÜTÜLMESİ GEREKLİ İŞLEMİN OLMAMASI:  829

V– DAVANIN İDARİ DAVA SÜRESİ GEÇİRİLDİKTEN

SONRA AÇILMASI:. 830

VI- DAVANIN HASIM GÖSTERİLMEDEN VEYA

YANLIŞ HASIM GÖSTERİLEREK AÇILMASI: . 830

VII- DAVA DİLEKÇESİNDE USULE AYKIRILIK

YAPILMASI:. 835

İçindekiler XLVII

A- 3’ÜNCÜ MADDEYE AYKIRILIK:  835

1– ŞEKLE AYKIRILIK: . 835

a) Dilekçenin Hitap Kısmında/Başlığında

Dilekçenin Verildiği Yargı Yerinden Başka Bir

Yargı Yerinin Adı Yazılmış Olabilir.  836

b) Dava Dilekçesi İmzalanmadan Mahkemeye

Verilmiş Ve Mahkemenin Esas Kaydına Girmiş

Olabilir: 836

c) Dava Dilekçesinde İdari Yargılama Usulü

Kanununun 3’üncü Maddesinin 2’nci Fıkrasının

Bentlerinde Yazılı Bilgilerin Olmayabilir:  837

d) Dava Dilekçesine Dava Konusu Edilen

Karar/İşlem Ve Belgelerin Asıl Ya da Örnekleri

Eklenmemiş Olabilir:. 838

e) Dava Dilekçeleri Ve/Veya Ekli Belgelerin Sayısı

Karşı Taraf Sayısından Noksan Olabilir:. 838

2– VEKİLİN AVUKAT OLMAMASI:. 839

B- 5’İNCİ MADDEYE AYKIRILIK:  840

C- YENİLENEN DİLEKÇELERDE AYNI

YANLIŞLIKLARIN YAPILMASI:  841

VIII-İLK İNCELEME ÜZERİNE VERİLEN KARARLARA

KARŞI KANUN YOLU:. 842

Tebligat ve Cevap Verme

MADDE 16845

İDARENİN SAVUNMASI VE SAVUNMAYA CEVAP . 845

I- SAVUNMA VE CEVAP HAKLARI:. 845

II- SAVUNMA VE CEVAP SÜRELERİ: 847

III- SAVUNMA VE CEVAP HAKLARININ

SINIRLANDIRILAMAYACAĞI:  848

IV- SÜRESİ GEÇTİKTEN SONRA SAVUNMA VE CEVAP: . 849

V– TAM YARGI DAVALARINDA DAVA

DİLEKÇESİNDE TALEP EDİLEN MİKTARIN

ARTIRILMASI:. 850

XLVIII Turgut CANDAN

VI- SAVUNMA YAPILMAMASININ VEYA CEVAP

VERİLMEMESİNİN SONUÇLARI:  856

Duruşma

MADDE 17857

Duruşmalara İlişkin Esaslar

MADDE 18857

Duruşmalı İşlerde Karar Verilmesi

MADDE 19858

DURUŞMA. 858

I- DURUŞMA YAPILMASININ KOŞULLARI: . 858

A- DURUŞMANIN TARAFLARCA İSTENİLMESİ:  858

1- İLK DERECE MAHKEMELERİNDE: . 859

2- ÜST İDARİ YARGI YERLERİNDE: 865

B- DURUŞMA YAPILMASINA YARGI YERİNCE

KENDİLİĞİNDEN KARAR VERİLMESİ: 866

C- DURUŞMA YAPILMASINI ZORUNLU KILAN

ÖZEL HALLER: . 866

II- DURUŞMANIN AÇILMASI: . 866

III- DURUŞMANIN CEREYANI:  868

Dosyaların İncelenmesi

MADDE 20873

DOSYALARIN İNCELENMESİ. 874

I– RE’SEN ARAŞTIRMA YETKİSİ. 874

II– ARA KARARIYLA BELGE VE BİLGİ İSTENİLMESİ . 877

III– DOSYALARIN İNCELENMESİNDE SIRA:. 882

İvedi yargılama usulü:

MADDE 20/A-.885

İVEDİ YARGILAMA USULÜ  886

I– AÇIKLAMA:. 886

II– İVEDİ YARGILAMA USULÜNE TABİ İDARİ

DAVALAR:. 887

III– USUL:  888

İçindekiler XLIX

Merkezî ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü

MADDE 20/B 893

MERKEZÎ VE ORTAK SINAVLARA İLİŞKİN

YARGILAMA USULÜ. 894

I– AÇIKLAMA:. 894

II– BU YARGILAMA USULÜNE TABİ İDARİ DAVALAR: . 894

III– USUL: 895

IV– KARARLARIN SONUÇLARI:  899

Askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan

uyuşmazlıklara dair hükümler

MADDE 20/C- .901

I- AÇIKLAMA 901

II– KAPSAMI:  902

III– ÖZEL YARGILAMA KURALLARI:. 907

Sonradan İbraz Olunan Belgeler

MADDE 21909

AÇIKLAMA  909

Davaların Karara Bağlanması

MADDE 22913

Tutanaklar

MADDE 23913

Kararlarda Bulunacak Hususlar

MADDE 24913

Kararların Saklanması ve Tebliği

MADDE 25914

DAVANIN KARARA BAĞLANMASI VE KARAR. 914

I– DAVANIN KARARA BAĞLANMASI:  914

A– USUL SORUNLARININ KARARA BAĞLANMASI: . 915

B– DAVANIN ESASININ KARARA BAĞLANMASI: . 918

1– İPTAL DAVALARININ KARARA

BAĞLANMASI:  924

L Turgut CANDAN

2– TAM YARGI DAVALARININ KARARA

BAĞLANMASI:. 927

II– TUTANAK TUTULMASI: . 928

III– KARARIN YAZILMASI VE GEREKÇE: 929

A- KARARDA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER:. 929

B- GEREKÇE: 931

1- Tanımı: 931

2- Gerekçe Nasıl Olmalıdır:  932

C –YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ:. 939

D- KARARIN YAZILMA SÜRESİ:  940

E- GÖRÜŞME TUTANAĞI-KARAR İLİŞKİSİ: 940

IV– KARARIN SAKLANMASI: . 942

Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik

MADDE 26943

TARAFLARIN KİŞİLİK VEYA NİTELİKLERİNDE

DEĞİŞİKLİK. 943

I- AKTİF TARAFTA DEĞİŞİKLİK: 944

A- AKTİF TARAFIN GERÇEK KİŞİ OLMASI:  945

1- ÖLÜM SEBEBİYLE KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ:. 946

2- DAVAYI TAKİP EHLİYETİNDE DEĞİŞİKLİK:. 951

3- UYUŞMAZLIK KONUSU TAŞINIR VE

TAŞINMAZ MALLARIN EL DEĞİŞTİRMESİ:  952

B- AKTİF TARAFIN TÜZEL KİŞİ OLMASI: 953

II- PASİF TARAFTA DEĞİŞİKLİK:. 956

III– YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ

DURUMU:. 959

IV- DAVACIYA TEBLİGAT YAPILAMAMASI:. 962

V- YENİLEME SÜRESİ VE USUL: 966

A- YENİLEME SÜRESİ:  966

B– YENİLEMEDE USUL: 967

Yürütmenin Durdurulması

MADDE 27. (Değişik: 18.6.1994-4001/22)969

İçindekiler LI

İLK DERECE İDARİ YARGI YERLERİNDE AÇILAN

DAVALAR DOLAYISIYLA YÜRÜTMENİN

DURDURULMASI 970

I- İDARİ DAVA AÇILMASININ İDARİ İŞLEMİN

YÜRÜTÜLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ: 973

A- DANIŞTAY’DA VE İDARE MAHKEMELERİNDE

İDARİ DAVA AÇILMASI:  973

B- VERGİ MAHKEMELERİNDE İDARİ DAVA

AÇILMASI:. 974

II- YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ KOŞULLARI: 978

III– YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİN

YARGI YERİNCE İNCELENMESİ: 986

IV- YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA DAİR

KARARLARIN NİTELİĞİ VE DAVA KONUSU İŞLEM

ÜZERİNDE ETKİSİ:. 991

V - YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMLERİ

HAKKINDA VERİLEN KARARLARA İTİRAZ:. 992

Kararların Sonuçları

MADDE 28997

İDARİ YARGI KARARLARININ GEREKLERİNİN

YERİNE GETİRİLMESİ. 998

I- İNFAZ YÖNTEMİNİN DAVA TÜRÜNE BAĞLILIĞI: . 999

II- İPTAL DAVALARINDA VERİLEN KARARLARIN

İNFAZI: . 1001

A- İNFAZI 28’İNCİ MADDEYE GÖRE OLAN

KARARLAR:  1004

1– ESASA İLİŞKİN KARARLAR:  1005

2– YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA İLİŞKİN

KARARLAR: . 1008

B- İNFAZ YÖNTEMİ: . 1010

1– İPTAL VE YÜRÜTMENİN DUDURULMASI

KARARLARININ HUKUKİ SONUÇLARI VE

İNFAZLARI BAKIMINDAN KURAL:  1010

2– TARH, TAHAKKUK VE CEZA KESME

İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILAN DAVALARDA

LII Turgut CANDAN

VERİLEN KARARLARIN İNFAZI

BAKIMINDAN KURAL:  1019

C- İNFAZDA İMKÂNSIZLIK: 1021

1– HUKUKİ İMKÂNSIZLIK:  1022

2– MADDİ İMKÂNSIZLIK:. 1023

D- İNFAZ SÜRESİ: 1024

E- ADEMİ İNFAZ:. 1027

1– ADEMİ İNFAZ SAYILAN HALLER:  1027

a- Hiç İnfaz Etmeme:. 1028

b- Noksan İnfaz:. 1028

c- Hatalı İnfaz: . 1028

d- Geç İnfaz:  1029

e- Muvazaalı İnfaz:  1029

2– ADEMİ İNFAZIN BAŞLANGICI:  1029

3– ADEMİ İNFAZIN YAPTIRIMI: 1031

a- Tazminat:. 1032

aa- Ademi İnfazın Hizmet Kusuru Oluşturması: . 1033

ab- Ademi İnfaz Sebebiyle İdarenin

Sorumluluğunun Kusursuz Sorumluluk

İlkesine Dayalı Olması: 1034

ac- Tazminat Davasında Süre: . 1035

b- Gecikme Faizi:. 1041

c- Yeniden İptal Edilme: 1044

d– Cezai Yaptırım: 1045

III- TAM YARGI DAVALARINDA VERİLEN

KARARLARIN İNFAZI:  1046

A– BELLİ MİKTAR İÇEREN KARARLARIN İNFAZI:  1047

B– BELLİ MİKTAR İÇERMEYEN KARARLARIN

İNFAZI: . 1049

ÖNERİLER: 1049

Açıklama

MADDE 291053

İçindekiler LIII

Yanlışlıkların Düzeltilmesi

MADDE 301053

KARARIN AÇIKLANMASI, YANLIŞLIKLARIN

DÜZELTİLMESİ 1053

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul

Kanununun Uygulanacağı Haller

MADDE 311057

AÇIKLAMA  1057

I– HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNUNUN

HÜKÜMLERİNE GÖNDERME YAPILAN HALLER VE

GÖNDERMELERİN KAPSAMLARI İLE İDARİ

DAVALARDA UYGULANABİLİRLİKLERİ: 1058

A– HÂKİMİN DAVAYA BAKMAKTAN

YASAKLILIĞI VE REDDİ: . 1068

1– HÂKİMİN DAVADAN YASAKLILIĞINA

İLİŞKİN SEBEPLER:  1070

a– Hâkim, kendisine ait olan veyahut doğrudan

doğruya veya dolayısıyla ilgili olduğu davalara

bakamaz (a bendi):  1071

b– Hâkim; . 1072

ba- Aralarında evlilik bağı kalkmış olsa bile,

eşinin davasında (b bendi);  1072

bb- Kendisinin veya eşinin altsoyunun veya

üstsoyunun davasında (c bendi); 1072

bc– Kendisi ile evlatlık bağı bulunanın

davasında (ç bendi);. 1072

bç- Üçüncü derece de dahil olmak üzere kan

veya kendisini oluşturan evlilik bağı

kalkmış olsa dahi kayın hısımlığı

bulunanların davasında (d bendi); 1072

bd– Nişanlısının davasında (e bendi); . 1072

c– Hâkim, iki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı

veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği

davalara bakamaz (f bendi):  1073

LIV Turgut CANDAN

2- HÂKİMİN REDDİNİ GEREKTİREN SEBEPLER

VE RET USULÜ: . 1073

a- Hâkimin, davada, iki taraftan birine öğüt vermiş

veya yol göstermiş olması (a bendi): . 1074

b- Hâkimin, davada, taraflardan birine veya üçüncü

bir kişiye, kanunen gerekmemesine karşın,

görüşünü açıklamış olması (b bendi): 1074

c– Hâkimin, davada, tanık veya bilirkişi sıfatıyla

dinlenilmiş veya hâkim veya hakem sıfatıyla

hareket etmiş olması; (7251 sayılı Kanunun

3’üncü maddesiyle eklenen cümle) uyuşmazlıkta

arabuluculuk veya uzlaştırmacılık yapmış

bulunması (c bendi):  1075

d– Dava, hâkimin dördüncü derece de dahil yansoy

hısımlarına aitse (ç bendi):. 1076

e– Hâkimin, dava esnasında, iki taraftan biriyle

davası veya aralarında düşmanlık varsa (d

bendi): 1076

3– ÇEKİNME VE RET İSTEMİNİN KARARA

BAĞLANMASINDA USUL:. 1078

a– Danıştay’da Çekinme ve Ret (md.56):. 1078

b– Mahkemelerde Çekinme ve Ret (md.57): 1079

4– HAKİMİN REDDİ İSTEMİNİN KARARA

BAĞLANMASI (HMK. md. 41,42,43,44): 1079

B– EHLİYET: 1081

1– TANIM:  1081

2– HAK EHLİYETİ: 1083

3– FİİL EHLİYETİ:. 1083

a– Gerçek Kişiler: . 1084

b– Tüzel Kişiler: . 1086

ba- Özel Hukuk Tüzel Kişileri: 1087

*- Kar Amacı Gütmeyen Özel Hukuk

Tüzel Kişileri: . 1087

- Dernekler: 1087

- Vakıflar:. 1088

İçindekiler LV

- Sendikalar:. 1089

*- Kar Amacı Güden Özel Hukuk Tüzel

Kişileri:. 1090

- Şahıs Şirketleri: . 1090

- Kollektif Şirketler: . 1090

- Komandit Şirket: 1092

- Sermaye şirketleri:. 1093

- Anonim Şirket:. 1093

- Limited Şirket: . 1096

- Sermayesi Paylara Bölünmüş

Komandit Şirket: 1100

- Menkul Kıymetler Yatırım Fonları:1100

- Kooperatif Şirketleri:. 1101

bb- Kamu Tüzel Kişileri: . 1102

bc– Tüzel Kişiliği Olmayan Kuruluşlar veya

Tüzel Kişiliği Sona Erenlerle İlgili İdari

Dava: 1105

3– MENFAAT: 1109

C– DAVANIN İHBARI VE DAVAYA KATILMA

(MÜDAHALE):. 1109

1- DAVANIN İHBARI:. 1111

a– Tanımı:. 1111

b– Davanın İdari Yargı Yerince Re’sen İhbarı: 1112

c– Tarafların Davayı İhbarı: . 1114

2- DAVAYA KATILMA (MÜDAHALE):. 1114

a– Asli Müdahale:. 1115

b– Fer’i Müdahale: . 1116

3– DAVAYA KATILMANIN YÜRÜTMENİN

DURDURULMASI İSTEMİNİN

İNCELENMESİNE ETKİSİ:  1121

D– KARŞILIK DAVA (DAVAYI MÜTEKABİLE): . 1122

1– TANIM VE AMACI: 1123

2– KOŞULLARI:. 1123

a– Esasa İlişkin Koşullar (HMK. md. 132/1-b):. 1123

LVI Turgut CANDAN

b– Usule İlişkin Koşulları: 1123

3– KARŞILIK DAVANIN İDARİ YARGI İLE

BAĞDAŞABİLİRLİĞİ: 1124

E- FERAGAT VE KABUL . 1125

1– FERAGAT:. 1125

a- Tanımı: 1125

b- Davacıların Talep Sonucu Üzerindeki Tasarruf

Yetkilerinin Karşılaştırılması: . 1128

ba- Özel Hukuk Davalarında Talep Sonucu ve

Davacının Talep Sonucu Üzerinde Tasarruf

Yetkisi:. 1128

bb- İdari Davalarda Talep Sonucu ve Davacının

Talep Sonucu Üzerindeki Tasarruf Yetkisi:. 1130

c- Feragatin Zamanı ve Yargılamanın Farklı

Aşamalarına Göre Sonuçları:. 1136

ca- Özel Hukuk Davaları Bakımından: 1136

cb- İdari Davalar Bakımından:  1138

i- İptal Davaları Bakımından:  1139

x) İptal Kararının “Kendiliğinden”

Olan Sonuçları: 1141

x) İptal Kararının Davalı İdareyi

Yükümlendirici Sonuçları: . 1146

ii- Tam Yargı Davaları Bakımından:. 1148

2- KABUL. 1148

3- FERAGAT VE KABULÜN KOŞULLARI VE

YÖNTEMİ:. 1152

4– FERAGAT VE KABULÜN SONUÇLARI:  1155

5– EK KARAR MÜESSESESİ VE İDARİ YARGIDA

UYGULANABİLİRLİĞİ:  1157

F- TARAFLARIN VEKİLLERİ: . 1164

1– TANIM:  1164

2– İDARİ YARGI YERLERİNDE VEKİL

OLABİLECEKLER VE VEKÂLETİN ŞEKLİ:. 1166

3– VEKÂLETİN KAPSAMI: 1169

İçindekiler LVII

a– Vekilin Yapabileceği İşler: 1170

b– Vekilin İzinle Yapabileceği İşlemler: 1171

c– Vekilin Yapamayacağı İşlemler: . 1171

4– VEKÂLETİN SONA ERMESİ:. 1172

G– DOSYANIN TARAFLAR VE İLGİLİLERCE

İNCELENMESİ: 1173

H- TEMİNAT:  1175

1– TEMİNAT İSTENİLMESİNİ GEREKTİREN

DURUM:  1176

2– TEMİNAT GÖSTERMEK ZORUNDA

OLANLAR: 1177

3– TEMİNAT GEREKTİRMEYEN HALLER: 1178

4– TEMİNATIN TUTARI VE ŞEKLİ:. 1178

I- YARGILAMA GİDERLERİ: 1179

1– YARGILAMA GİDERİ SAYILABİLECEK

MASRAFLAR:. 1179

2– YARGILAMA GİDERLERİNİN AİDİYETİ: . 1181

a– Kural: . 1181

b– İstisnalar: . 1185

c– Vekâlet Ücretine Hükmedilmesi:. 1186

İ– ADLİ YARDIM: 1202

1– TANIMI VE YARARLANABİLECEK

OLANLAR: 1203

2– YARARLANMA KOŞULLARI:. 1204

a– Fakirlik Koşulu: . 1204

b– Haklılık Koşulu:. 1204

3– YÖNTEM: 1205

4– KAPSAMI: . 1206

5– YARGILAMA GİDERLERİNİN TAHSİLİ: . 1207

J– DELİLLERİN TESPİTİ: 1208

1- TANIM: 1208

2- DELİLLERİN TESPİTİNİN İSTENİLEBİLECEĞİ

YARGI YERİ:  1208

LVIII Turgut CANDAN

3– DELİLLERİN TESPİTİNİN USULÜ: . 1210

K– BİLİRKİŞİ:  1211

1– TANIMI:. 1211

2– BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASINI GEREKLİ

KILAN DURUMLAR:. 1212

3– KİMLER BİLİRKİŞİ TAYİN EDİLEBİLİR:  1218

4– BİLİRKİŞİLİĞİ KABUL ZORUNLULUĞU: . 1223

5– BİLİRKİŞİ TAYİNİNDE YÖNTEM VE

BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ:  1224

6– RAPOR ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEMLER: 1231

7– BİLİRKİŞİNİN SORUMLULUĞU:. 1235

8– BİLİRKİŞİ RAPORUNUN BAĞLAYICILIĞI:. 1236

L– KEŞİF: . 1239

1– TANIM:  1239

2– KEŞFE KARAR VERİLMESİ VE KEŞİF

YÖNTEMİ:. 1240

M– DURUŞMANIN SUKUNU VE İNZİBATI İLE

İLGİLİ KURALLAR: 1242

N– ELEKTRONİK İŞLEMLER:. 1242

O - SES VE GÖRÜNTÜ NAKLEDİLMESİ YOLUYLA

DURUŞMA İCRASI:  1246

II– VERGİ USUL KANUNUNA YAPILAN GÖNDERME:. 1248

VERGİ KANUNU: TANIMI VE YORUMU 1250

A– VERGİ KANUNU TERİMİ: . 1250

B- VERGİ KANUNLARININ YORUMU: 1252

VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN İSPATI. 1256

A- VERGİLENDİRMEDE İSPATI GEREKEN HUSUS: . 1257

1- GERÇEK MAHİYET ESASI: 1257

2- MUVAZAA TÜRLERİ:. 1261

a– Adi (Basit– Mutlak) Muvazaa:. 1261

b– Nitelikli (Mevsuf– Nispi) Muvazaa: 1262

aa- Aktin Niteliğinde (Vasfında) Muvazaa:. 1262

ab- Aktin Unsurlarından Birinde Muvazaa:. 1263

İçindekiler LIX

ac- Aktin Taraflarında Muvazaa:. 1264

B- İSPAT VASITALARI:  1265

1- KANIT (DELİL): 1272

a- İkrar:  1272

b- Karine: . 1275

ba- Kanuni Karineler:  1275

bb- İçtihadın Kabul Ettiği Karineler: . 1276

c- Resmi Kurum ve Mesleki Kuruluşlardan Alınan

Bilgi ve Belgeler:. 1278

ca- Bilirkişi Olarak Bilgi İsteme:. 1279

cb- Vergiyle İlgili Muamelenin Tarafı Sıfatıyla

Bilgi İsteme:. 1280

cc- Görevleriyle İlgili Olarak Bilgi İsteme:. 1280

d- Vergi İdaresinin İşlemleri:. 1282

e- Yoklama Fişi ve İnceleme Tutanağı:. 1283

f– El Defterleri (Özel Defterler): . 1285

2- KANIT SERBESTİSİNİN SINIRLARI: 1285

a- Belli Kanıtlarla İspatlama Zorunluluğu: 1286

aa- Kanuni Defter ve Belgelerle İspatlama

Zorunluluğu:  1286

ab- Belli Şekilde Kanıtlama Zorunluluğu:. 1288

b– Tanık (Şahit):. 1288

ba- Tanığın Vergiyi Doğuran Olayla İlgisi

Tabii Bulunmalıdır: 1289

bb- Tanığın Vergiyi Doğuran Olayla İlgisi Açık

Olmalıdır:. 1291

c- Vergilemede hukuki Değer Taşımayan Kanıtlar: 1292

ca- Yemin: . 1292

cb- Kanıt Serbestisine İçtihadın Getirdiği

Sınırlamalar:. 1293

d- Özel Hukuka İlişkin Kanıtlar: 1295

C- İSPAT KÜLFETİ: 1295

1- KURALIN İŞLEYİŞİ: 1296

LX Turgut CANDAN

a- Belge Düzenine Uyma Ödevi:. 1298

b- Defter Tutma Ödevi: 1300

c- Bildirme Ödevi: . 1301

d- Muhafaza ve İbraz Ödevi: . 1301

2- AKSİNİN İDDİA EDENCE KANITLANMASI

GEREKEN HALLER: 1305

a- İktisadi İcaplar:  1306

b- Ticari İcaplar:  1307

c- Teknik İcaplar:. 1308

d- Olayın Özelliğine Göre Normal ve Mutad

Sayılması Gereken Durum: 1309

İKİNCİ BÖLÜM

İdari Davalarda Yetki ve Bağlantı ile Görevsizlik ve

Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler

İdari Davalarda Genel Yetki

MADDE 321315

Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki

MADDE 331315

Taşınmaz Mallara ve Kamu İdarelerine İlişkin Davalarda Yetki

MADDE 34 (Değişik: 18.6.1994-4001/16).1315

Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki

MADDE 35. (10.4.1990-3622/13) .1316

Tam Yargı Davalarında Yetki

MADDE 361316

Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki

MADDE 371316

Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler

MADDE 431316

Merci Tayini

MADDE 441317

AÇIKLAMA  1317

İçindekiler LXI

YETKİLİ İDARİ YARGI YERİ 1318

I– İDARİ DAVALARDA GENEL YETKİ:  1318

II– KAMU GÖREVLİLERİ İLE İLGİLİ DAVALARDA

YETKİ:  1322

A– ATAMA VE NAKİLLERLE İLGİLİ DAVALAR:  1322

B– GÖREVE SON VERME HALİNDE YETKİ:  1324

C– 3’ÜNCÜ FIKRADA ÖNGÖRÜLEN DURUMLAR: . 1325

D– 4’ÜNCÜ FIKRADA ÖNGÖRÜLEN DURUMLAR: . 1326

III– TAŞINMAZ MALLARA İLİŞKİN DAVALARDA

YETKİ:  1327

IV– MAHALLİ İDARELERE İLİŞKİN DAVALARDA

YETKİ:  1328

V– TAŞINIR MALLARA İLİŞKİN DAVALARDA YETKİ:  1329

VI– TAM YARGI DAVALARINDA YETKİ: . 1329

A– İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN TAM YARGI

DAVALARINDA YETKİ: 1329

B– İDARİ EYLEMDEN DOĞAN TAM YARGI

DAVALARINDA YETKİ: 1330

C– DİĞER HALLERDE YETKİ:. 1331

VII– VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA YETKİ: 1332

A– TARH, TAHAKKUK VE CEZA KESME

İŞLEMLERİNİ KONU EDİNEN İDARİ

DAVALARDA YETKİ: 1333

B– GÜMRÜK VERGİLERİNDE VE VERGİ

HATALARINDA YETKİ:  1334

C– AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ

HAKKINDA KANUNDAN DOĞAN

UYUŞMAZLIKLARDA YETKİ: . 1335

D– DİĞER UYUŞMAZLIKLARDA YETKİ: 1336

VIII-GÖREVSİZLİK VE YETKİSİZLİK HALLERİNDE

YAPILACAK İŞLEMLER:. 1337

IX– MERCİ TAYİNİ:. 1339

A– TANIMI VE KOŞULLARI:  1339

B– USUL:  1340

LXII Turgut CANDAN

Bağlantılı Davalar

MADDE 381343

Bağlantının Danıştay’ca İncelenmesi

MADDE 391343

Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi

MADDE 401343

Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi

MADDE 411344

Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar

MADDE 421344

BAĞLANTILI DAVALAR. 1344

I– TANIM: . 1344

II– KOŞULLARI: 1345

A– KANUNUN ARADIĞI KOŞULLAR:  1345

B– DİĞER KOŞULLAR:  1347

III– BAĞLANTI HAKKINDA KARAR:. 1348

A– KARAR:. 1348

B– DANIŞTAY’IN İNCELEMESİ:  1350

C– BÖLGE İDARE MAHKEMESİNİN İNCELEMESİ: 1351

D– KARARLARIN KESİNLİĞİ: 1352

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kararlara Karşı Başvuru Yolları

İstinaf

MADDE 451355

Temyiz

“MADDE 461356

Temyiz Edilemeyecek Kararlar

MADDE 471359

Temyiz Dilekçesi

MADDE 481359

İçindekiler LXIII

Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar

MADDE 491360

Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem

MADDE 501361

AÇIKLAMA  1361

I- İSTİNAF VE TEMYİZ BAŞVURULARI: . 1361

A- ÜST İDARİ YARGI YERLERİ: . 1362

B- İSTİNAF BAŞVURUSUNUN KONUSU VE

TEMYİZ BAŞVURUSUNUN KONUSUNDAN

FARKI:  1362

1- İSTİNAF BAŞVURUSUNA KONU

EDİLEBİLECEK KARARLAR: 1364

a– Davanın Esası Hakkında Verilen Kararlar: . 1364

b- Usule İlişkin Kararlar: . 1365

c - Yargılamanın yenilenmesi istemleri hakkında

verilen kararlar: . 1366

2- İSTİNAF BAŞVURUSUNA KONU

EDİLEMEYECEK KARARLAR: . 1366

a- Nihai Kararlar:. 1366

b- Nihai Olmayan Kararlar: . 1371

C– TEMYİZ BAŞVURUSUNA KONU EDİLEBİLECEK

KARARLAR:  1372

1– Esasa İlişkin Kararlar:. 1372

2– Usule İlişkin Kararlar:  1375

Ç– TEMYİZ BAŞVURUSUNA KONU

EDİLEMEYECEK KARARLAR:  1376

1– Nihai Kararlar: 1376

2– Nihai Olmayan Kararlar:  1378

D– İSTİNAF VEYA TEMYİZ BAŞVURUSUNDA

BULUNABİLECEK OLANLAR:. 1379

E– İSTİNAF VE TEMYİZ DİLEKÇELERİNİN

DÜZENLENİŞİ:  1383

1- DİLEKÇENİN ŞEKLİ:. 1383

LXIV Turgut CANDAN

2- BİRDEN FAZLA KARARIN İSTİNAF VEYA

TEMYİZ BAŞVURUSUNA KONU EDİLMESİ: . 1388

3– İSTİNAF VE TEMYİZ DİLEKÇELERİNDE

USULE AYKIRILIK YAPILMASI:  1388

F- HARÇ VE POSTA ÜCRETİ: 1389

G- İSTİNAF VE TEMYİZ SÜRELERİ:. 1391

H- YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİNDE

BULUNMA GEREĞİ:. 1397

I- DURUŞMA:  1400

II– İSTİNAF VE TEMYİZ İNCELEMELERİ ÜZERİNE

VERİLEBİLECEK KARARLARI: . 1401

A– GÖREV VE YETKİ DIŞINDA İŞE BAKILMIŞ

OLMASI: . 1402

B– HUKUKA AYKIRI KARAR VERİLMİŞ OLMASI: . 1403

1– MADDİ UYUŞMAZLIĞIN VE BU

UYUŞMAZLIKLA İLGİLİ OLAYLARIN

SAPTANMASINDA HATA: . 1404

2– MADDİ UYUŞMAZLIĞIN VE OLAYLARIN

HUKUKİ NİTELEMESİNDE HATA:. 1406

3– HATALI HUKUK KURALI UYGULANMASI:  1410

4– UYUŞMAZLIĞA UYGULANAN HUKUK

KURALININ HATALI YORUMLANMASI: . 1411

5– HUKUK KURALININ OLAYA HATALI

UYGULANMASI: 1413

C– USUL HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINDA

KARARI ETKİLEYECEK NİTELİKTE HATA VE

EKSİKLİK BULUNMASI: . 1414

III– İSTİNAF VE TEMYİZ BAŞVURULARININ KARARA

BAĞLANMASI: 1424

A- İSTİNAF BAŞVURUSUNUN KARARA

BAĞLANMASI: 1424

B- TEMYİZ BAŞVURUSUNUN KARARA

BAĞLANMASI: 1438

IV– BOZMA KARARI ÜZERİNE VERİLEBİLECEK

KARARLAR VE SONUCU:. 1443

İçindekiler LXV

A- ALT DERECE İDARİ YARGI YERİNİN BOZMA

KARARINA UYMASI:  1444

1- UYMA KARARININ NİTELİĞİ VE

BAĞLAYICILIĞI: . 1444

2- UYMA KARARI ÜZERİNE VERİLEBİLECEK

KARARLAR: . 1450

3- BOZMA KARARINA UYULARAK VERİLEN

KARARIN TEMYİZİ: 1454

B– BOZMA KARARINA DİRENİLMESİ (İLK

KARARDA ISRAR EDİLMESİ):. 1456

1– ISRAR KARARI VE NİTELİĞİ:. 1456

2– ISRAR KARARININ TEMYİZİ VE DAVA

DAİRELERİ KURULLARININ İNCELEMESİ:  1458

V– TEMYİZEN VERİLEN KARARLAR ÜZERİNE

YAPILACAK İŞLEM:  1461

Kanun Yararına Temyiz

MADDE 511463

AÇIKLAMA  1463

I- HUKUKİ NİTELİĞİ:. 1464

II– KANUN YARARINA TEMYİZİN KOŞULLARI:  1465

A– KARAR MADDEDE YAZILI İDARİ YARGI

YERLERİNCE VERİLMİŞ OLMALIDIR:  1465

B– KARAR NİHAİ NİTELİKTE OLMALIDIR: . 1466

C– KANUN YARARINA TEMYİZ BAŞVURUSUNA

KONU EDİLECEK KARAR KESİN YA DA

İSTİNAF VEYA TEMYİZ İNCELEMESİNDEN

GEÇMEDEN KESİNLEŞMİŞ OLMALIDIR: 1466

1– İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNİN

KARARLARI: 1467

a- İstinaf Yolu Açık Olmayan İdare Ve Vergi

Mahkemesi Kararları: 1467

b- İstinaf İncelemesinden Geçmeden Kesinleşen

İdare ve Vergi Mahkemesi Kararları: 1467

LXVI Turgut CANDAN

c- İdare Mahkemelerinin Temyize Tabi Olan;

Ancak Temyiz İncelemesinden Geçmeden

Kesinleşen Kararları: . 1468

2– BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI: . 1468

a- Temyiz Yolu Açık Olmayan Bölge İdare

Mahkemesi Kararları:  1468

b- Bölge İdare Mahkemelerinin Temyiz

İncelemesinden Geçmeden Kesinleşen Kararları: . 1469

3– DANIŞTAYIN İLK DERECE MAHKEMESİ

OLARAK VERDİĞİ KARARLAR:  1469

D– KARAR, HUKUKA AYKIRI BİR SONUCU İFADE

ETMELİDİR:. 1469

III– KANUN YARARINA TEMYİZ BAŞVURUSUNDA

BULUNMA YETKİSİ: 1471

IV– KANUN YARARINA TEMYİZ BAŞVURUSU VE

KARARA BAĞLANMASI:  1472

V– BOZMA KARARININ HUKUKSAL SONUÇ VE

ETKİLERİ:. 1473

Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması

MADDE 521475

KANUN YOLLARINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI

MÜESSESESİ 1475

I- İLK DERECE İDARİ YARGI KARARININ DAVAYA

KONU İDARİ İŞLEMİN YÜRÜTÜLEBİLİRLİĞİ

(İCRAİLİĞİ)NE ETKİSİ:  1476

II- DAVANIN (KISMEN VEYA TAMAMEN) KABULÜNE

İLİŞKİN KARARLARIN YÜRÜTÜLMELERİNİN

DURDURULMASI:  1479

A- DAVANIN (KISMEN VEYA TAMAMEN)

KABULÜNE İLİŞKİN KARARLAR:  1479

B- YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA İLİŞKİN

KOŞULLAR: . 1480

C- YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA DAİR

KARARIN İLK DERECE İDARİ YARGI YERİNİN

İçindekiler LXVII

KANUN YOLU BAŞVURUSUNA KONU EDİLEN

KARARININ İNFAZ EDİLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ: . 1481

III- DAVANIN (KISMEN VEYA TAMAMEN) REDDİNE

DAİR KARARLARIN KANUN YOLU

BAŞVURUSUNA KONU EDİLMESİ DOLAYISIYLA

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:  1482

IV- YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMLERİ

HAKKINDA ÜST İDARİ YARGI YERİNCE VERİLEN

KARARLARA İTİRAZIN OLANAKSIZLIĞI: 1485

Yargılamanın Yenilenmesi

MADDE 531487

Kararın Düzeltilmesi

MADDE 541488

Yargılamanın Yenilenmesi Usulü

MADDE 551488

I- YARGILAMANIN YENİLENMESİ  1488

A- KONUSU: 1488

B- DİLEKÇENİN DÜZENLENMESİ:  1490

C- SÜRESİ:  1490

D- YARGILAMANIN YENİLENMESİ SEBEPLERİ: . 1490

E- SAVUNMA VE İSTEMİN KARARA

BAĞLANMASI: 1495

II- ANAYASA MAHKEMESİNE, YARGILAMANIN

YENİLENMESİ SONUCU DOĞURAN, BİREYSEL

BAŞVURU HAKKI: . 1495

A- BAŞVURU KOŞULLARI: 1496

1- Başvurucu İle İlgili Koşullar: . 1496

2- Tüm Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması: . 1497

3- Diğer Koşullar: . 1500

a- Başvuru Süresi: 1500

b- Dilekçenin Şekli: . 1500

c- Harç Ödeme Zorunluluğu:. 1500

B- BAŞVURU DİLEKÇESİNİN VERİLEBİLECEĞİ

YERLER:. 1500

LXVIII Turgut CANDAN

C- İHLALİN GİDERİLMESİNE İLİŞKİN

YÖNTEMLER: 1501

III– İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİNE,

YARGILAMANIN YENİLENMESİ SONUCU

DOĞURAN, BİREYSEL BAŞVURU HAKKI: 1504

A- BAŞVURU KOŞULLARI: 1508

1- Başvurucu İle İlgili Koşullar: 1508

2- Başvurunun Yöneltileceği Tarafla İlgili Koşul ve

Devletlerin Sorumluluğu: . 1509

3- Tüm Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması

Koşulu: 1509

4- Aykırılığın Ulusal Mahkemeler Önünde İleri

Sürülmüş Olması Koşulu:. 1511

5- Başvuru Süresi:. 1511

6- Dilekçenin Şekli ve Düzenlenmesi: 1512

7- Dilekçede Kullanılacak Dil Koşulu: . 1514

B- BAŞVURU DİLEKÇESİNİN VERİLMESİ:  1514

C- GEÇİCİ ÖNLEM TALEBİ:. 1514

D- ADİL TATMİN (TAZMİNAT) TALEBİ:. 1515

E- DOSTANE ÇÖZÜM:  1516

F- KAYITTAN DÜŞME KARARI:. 1516

G - DURUŞMA YAPILMASI: 1517

H- ADLİ YARDIM TALEBİ:. 1518

I- KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI:  1518

İ- BÜYÜK DAİREYE BAŞVURU: 1518

J- PİLOT KARAR:  1519

K- KARARLARIN UYGULANMASI VE

UYGULAMANIN DENETLENMESİ:. 1520

L- İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİNİN

KARARININ, DAHA ÖNCE AYNI OLAY

HAKKINDA İDARİ YARGI YERİNCE VERİLEN

KARARLAR ÜZERİNDE ETKİSİ: 1520

1– İç Hukuk Yolları Tüketilmeden Yapılan Bireysel

Başvurunun İdari Yargılama Sürecine Etkisi:  1522

İçindekiler LXIX

2- İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin İçtihadının

Görülmekte Olan İdari Davada Etkisi: . 1525

a- Mahkemenin önceki içtihadı, ulusal yargıcı, adil

yargılama ilkesi bakımından ilgilendirebilir:. 1526

b- Mahkemenin içtihadı, idari yargıcı, idarenin

işleminin veya eyleminin Sözleşmeye

uygunluğu bakımından ilgilendirebilir:. 1527

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Danıştay’da Çekinme ve Ret

MADDE 561531

Mahkemelerde Çekinme ve Ret

MADDE 571531

AÇIKLAMA  1532

İdari Davalarda Delillerin Tespiti

MADDE 581532

AÇIKLAMA  1532

Yol Giderleri, Tazminat ve Gündelikler

MADDE 591532

Tebliğ İşleri ve Ücretler

MADDE 60. (Değişik: 10.4.1990-3622/24) 1533

Çalışmaya Ara Verme

MADDE 611533

Nöbetçi Mahkemenin Görevleri

MADDE 621533

AÇIKLAMA  1533

I- ÇALIŞMAYA ARA VERME ZAMANI: . 1533

II– NÖBETÇİ MAHKEMENİN OLUŞUMU: 1534

III– ÇALIŞMAYA ARA VERME ZAMANINDA

GÖRÜLECEK İŞLER:  1535

1– Nöbetçi mahkemeler; 1535

LXX Turgut CANDAN

2– Danıştay Nöbetçi Dairesi de;  1535

EK MADDE 1.1536

EK MADDE 2.1536

AÇIKLAMA  1536

EK MADDE 3.1537

Kaldırılan Hükümler

MADDE 631537

GEÇİCİ MADDE 1.1537

GEÇİCİ MADDE 2.1537

GEÇİCİ MADDE 3.1537

GEÇİCİ MADDE 4.1538

GEÇİCİ MADDE 51538

GEÇİCİ MADDE (3622 sayılı Kanunun geçici maddesi).1538

4001 Sayılı Kanunla Getirilen Geçici Maddeler

GEÇİCİ MADDE 1. .1538

GEÇİCİ MADDE 2. .1538

GEÇİCİ MADDE 6. .1538

GEÇİCİ MADDE 7. .1539

18.6.2014 Gün ve 6545 Sayılı Kanunla Eklenen Geçici Madde

GEÇİCİ MADDE 8.1539

AÇIKLAMA  1540

Yürürlük

MADDE 641541

Yürütme

MADDE 651541

İçindekiler LXXI

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

AÇIKLAMA  1545

VUK’un 371’inci Maddesine Uygun Dilekçe Örneği 1547

VUK’un 376’ncı Maddesine Uygun Dilekçe Örneği. 1548

VUK’un Ek 1’inci Maddesine Uygun Uzlaşma Başvurusu

Dilekçesi Örneği. 1549

VUK’un 122’ nci Maddesine Uygun Düzeltme Dilekçesi

Örneği. 1550

VUK’un 124’üncü Maddesine Uygun Şikayet Başvurusu

Dilekçesi Örneği. 1551

Gümrük Kanununun 242’nci Maddesine Uygun İtiraz

Başvurusuna Ait Dilekçe Örneği 1553

İYUK’nın 11’inci Maddesi Uyarınca Üst Makama Başvuru

Dilekçesi Örneği. 1555

İYUK’nın 11’inci Maddesi Uyarınca Üst Makama Başvuru

Dilekçesi Örneği. 1556

İptal Davası İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun

Dilekçe Örneği.  1557

İptal Davası İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun

Dilekçe Örneği.  1560

Düzenleyici İşlemle Uygulama İşlemi İçin, İYUK’nın

7’nci Maddenin 4’üncü Fıkrasına Uygun Dava Dilekçe

Örneği. 1563

İdari İşlemin İcrasından Doğan Zararın Tazmini İstemiyle

Açılan Tam Yargı Davasına, İYUK’nın 3’üncü Maddesine

Uygun Dava Dilekçesi Örneği.  1566

İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması

Durumunda, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun Dava

Dilekçesi Örneği. 1568

İdari Eylemden Doğan Zararın Tazmini İstemiyle Açılan

Tam Yargı Davasına, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun

Dava Dilekçesi Örneği.  1571

Vergi Uyuşmazlıkları İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine

Uygun Dava Dilekçesi Örneği.  1573

Vergi Mahkemesi İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine

Uygun Dava Dilekçesi Örneği.  1576

Gümrük Vergisi Uyuşmazlıkları İçin, İYUK’nın 3’üncü

Maddesine Uygun Dava Dilekçesi Örneği. 1579

LXXII Turgut CANDAN

Gümrük Vergisi Uyuşmazlıkları İçin, İYUK’nın 3’üncü

Maddesine Uygun Dava Dilekçesi Örneği.  1582

İhtiyati Haciz Kararları İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine

Uygun Dava Dilekçesi Örneği 1585

Ödeme Emirleri İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun

Dava Dilekçesi Örneği.  1588

Haciz Kararları İçin, İYUK’nın 3’üncü Maddesine Uygun

Dava Dilekçesi Örneği.  1591

İYUK’nın 5’inci Maddesinin 1’inci Fıkrasına Uygun Dava

Dilekçesi Örneği. 1594

İYUK’nın 5’inci Maddesinin 2’nci Fıkrasına Uygun Dava

Dilekçesi Örneği. 1597

Dilekçenin Reddi Üzerine Davanın Yenilenmesi Dilekçesi

Örneği. 1601

Harç ve Posta Ücreti Tamamlama Dilekçesi Örneği 1604

İYUK’nın 6’ncı Maddesi Uyarınca İşlemden Kaldırılan

Dosyanın Yeniden İşleme Konulması İsteğine İlişkin

Dilekçe Örneği.  1605

Savunma Dilekçesi Örneği. 1606

Yürütmenin Durdurulması İstemlerine İlişkin Kararlara

İtiraz Dilekçesi Örneği.  1608

Hâkimin Reddi İstemine İlişkin Dilekçe Örneği. . 1610

Bilirkişiye İtiraza İlişkin Dilekçe Örneği. 1611

Bilirkişi Raporuna İtiraza İlişkin Dilekçe Örneği. 1613

Davaya Katılma İsteğine İlişkin Dilekçe Örneği 1615

Davanın İhbarı İsteği İle İlgili Dilekçe Örneği. 1617

İYUK’nın 26’ncı Maddesinin 1’inci Fıkrası Uyarınca

İşleme Konulma Dilekçesi Örneği.  1619

İYUK’nın 26’ncı Maddesinin 3’üncü Fıkrası Uyarınca

İşlemden Kaldırılan Dosyanın Yeniden İşleme Konulması

İsteğine İlişkin Dilekçe Örneği. 1620

İYUK’nın 29’uncu Maddesi Uyarınca Yapılan Açıklama

Veya Aykırılığın Kaldırılması İsteklerine Ait Dilekçe

Örneği. 1621

İYUK’nın 30’uncu Maddesi Uyarınca Yapılan

Yanlışlıkların Düzeltilmesi İsteklerine Ait Dilekçe Örneği.  1622

İYUK’nın 48’inci Maddesi Uyarınca Düzenlenecek İstinaf

ve Temyiz Başvurularına Ait Dilekçe Örneği. . 1623

İçindekiler LXXIII

Yargılamanın Yenilenmesi İstemlerine İlişkin Dilekçe

Örneği. 1626

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ, İDARE

MAHKEMELERİ, VERGİ MAHKEMELERİ VE

YARGI ÇEVRELERİ1629

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ KURULAN İLLER

İLE YARGI ÇEVRELERİ.1631

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU

GENEL KURUL KARARI. 1633

İDARE MAHKEMELERİ KURULAN İLLER VE

YARGI ÇEVRELERİ. 1637

VERGİ MAHKEMELERİ KURULAN İLLER VE

YARGI ÇEVRELERİ. 1639

YARARLANILAN KİTAP VE MAKALELER1641

İLKE – KAVRAM DİZİNİ .1649