Prof. Dr. Ali Cem BUDAK
Prof. Dr. Varol KARAASLAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . III
İÇİNDEKİLER.V
KISALTMALAR XV
GENEL KAYNAKÇA . XIX
§ 1- GİRİŞ 1
I.MEDENÎ USUL HUKUKUNUN KONUSU . 1
II.MEDENÎ USUL HUKUKUNUN POZİTİF KAYNAKLARI 3
III.YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE MEDENÎUSUL HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMİ . 4
IV.MEDENÎ USUL HÜKÜMLERİNİN YORUMU 6
§ 2- MAHKEME TEŞKİLATI VE YARGI GÖREVLİLERİ . 9
I.YARGI ERKİ VE ADLÎ YARGI MAHKEMELERİ 9
II.HÂKİMLİK MESLEĞİ . 10
III.HÂKİMLERİN BAĞIMSIZLIĞI 10
IV.HÂKİMLERİN TARAFSIZLIĞI 12
V.HÂKİMİN YASAKLILIĞI VE REDDİ . 13
VI.HÂKİMİN HUKUKÎ SORUMLULUĞU . 16
VII. İSTİNABE 17
VIII. AVUKATLIK . 19
§ 3- DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME (GÖREV VE YETKİ) 23
I.DAVANIN HANGİ MAHKEMEDE AÇILACAĞI . 23
A. Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, Hak Arama Hürriyeti ve Tabii Hâkim İlkesi . 23
B. Mahkemelerin Görevi . 23
1. Genel Görevli Mahkeme . 23
2. Özel Görevli Mahkemeler 24 İçindekiler
a. Sulh Hukuk Mahkemesi 24
b. Asliye Ticaret Mahkemesi . 25
c. Diğer Özel Görevli Mahkemeler 28
C. Mahkemelerin Yetkisi . 30
1. Genel Yetki Kuralı 30
2. Sözleşmeye Dayanan Davalarda Yetki 32
3. Haksız Fiil Davalarında Yetki . 33
4. Mirastan Doğan Davalarda Yetki . 34
5. Taşınmaz Davalarında Yetki 35
6. Karşı Davada Yetki 35
7. Şubeler ve Tüzel Kişilerle İlgili Davalarda Yetki 36
8. Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetki 36
9. Yetki Sözleşmesi 37
D. Görevsizlik ve Yetkisizlik Hakkındaki Usulî Savunmaların İleri Sürülmesi 38
E. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yargı Yerinin Belirlenmesi . 38
§ 4- YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER . 41
I.YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ 41
A. Adil Yargılanma Hakkı 41
B. Hukukî Dinlenilme Hakkı 43
II.YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER . 44
A. Aleniyet İlkesi 44
B. Doğrudanlık İlkesi . 46
C. Usul Ekonomisi İlkesi 48
D. Tasarruf İlkesi . 49
E. Taraflarca Getirilme İlkesi 52
F. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi . 54
G. Tarafların Dürüst Davranma ve Doğruyu SöylemeÖdevi 57
H. Yargılamayı Hâkimin Sevk ve İdare Etmesi 59
III.YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİNİN VEYARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELERİN İHLALİ 59 İçindekiler
§ 5 - DAVADA TARAFLAR 61
I.TARAF KAVRAMI 61
II.İKİ TARAF SİSTEMİ . 62
III.TARAF EHLİYETİ, DAVA EHLİYETİ VE DAVA TAKİPYETKİSİ . 62
A. Taraf Ehliyeti. 63
B. Dava Ehliyeti . 66
C. Dava Takip Yetkisi 68
IV.DAVAYA VEKÂLET . 70
V.TARAFLARA İLİŞKİN DAVA ŞARTLARININİNCELENMESİ 72
VI.DAVADA TARAFIN YANLIŞ GÖSTERİLMESİ 73
§ 6- DAVA ARKADAŞLIĞI VE DAVAYA MÜDAHALE 75
I.DAVA ARKADAŞLIĞI . 75
A. İhtiyarî Dava Arkadaşlığı 75
B. Mecburî Dava Arkadaşlığı . 78
II.FER’Î MÜDAHALE VE DAVANIN İHBARI . 81
A. Fer’î Müdahale 81
B. Davanın İhbarı 85
III.ASLÎ MÜDAHALE 87
IV.CUMHURİYET SAVCISININ DAVADA YER ALMASI. 88
§ 7- TEBLİGAT, SÜRELER, ESKİ HÂLE GETİRME VE ADLÎ TATİL 89
I.TEBLİGAT 89
A. Genel Olarak 89
B. Tebligat Usulleri 89
C. Milletlerarası Tebligat 92
II.SÜRELER VE ESKİ HÂLE GETİRME 93
A. Süreler 93
B. Eski Hâle Getirme . 96
III.ADLÎ TATİL 98
§ 8- DAVA TÜRLERİ .101
I.GİRİŞ . 101 İçindekiler
II.HUKUKÎ HİMAYENİN NİTELİĞİNE GÖRE DAVA TÜRLERİ .101
A. Eda Davası . 101
B. Tespit Davası 102
C. İnşaî Dava . 103
III.HMK’DA YER VERİLEN DİĞER DAVA TÜRLERİ .105
A. Kısmî Dava . 106
B. Belirsiz Alacak Davası 107
C. Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi) 110
D. Terditli Dava . 111
E. Seçimlik Dava 111
F. Topluluk Davası 112
§ 9- DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR . 115
I.Dava Şartları .115
A. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 115
1. Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisinin (Yargı Hakkının) Bulunması 115
2. Yargı Yolunun Caiz Olması . 116
B. Taraflara İlişkin Dava Şartları 120
C. Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları 120
1. Hukukî Menfaat . 120
2. Derdestlik . 123
3. Kesin Hüküm Bulunmaması 125
4. Gider Avansı 125
5. Teminat . 126
6. Diğer Dava Şartları. 127
II.DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ .128
III.İLK İTİRAZLAR 129
A. İlk İtirazların İleri Sürülmesi 129
B. İlk İtirazların İncelenmesi 130
§ 10- DAVANIN AÇILMASI VE KARŞI DAVA . 131
I.DAVA KAVRAMI 131
II. DAVANIN AÇILMASI VE DİLEKÇELER AŞAMASI 131 İçindekiler
A. Dava Dilekçesi 132
1. Dava Dilekçesinin Zorunlu Unsurları 132
2. Dava Dilekçesinin Zorunlu Olmayan Unsurları 135
B. Dava Açılması ve Sonuçları 137
C. Cevap Dilekçesi 139
D. Savunma Araçları 140
E. İkinci Dilekçeler Aşaması 144
III.KARŞI DAVA 145
§ 11- İDDİA VE SAVUNMANIN DEĞİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAĞI VE ISLAH .149
I.İDDİA VE SAVUNMANIN DEĞİŞTİRİLMESİ VEGENİŞLETİLMESİ YASAĞI 149
II.ISLAH . 152
§ 12- DAVANIN GERİ ALINMASI, DAVA KONUSUNUN DEVRİ, İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ .155
I.DAVANIN GERİ ALINMASI . 155
II.DAVA KONUSUNUN DEVRİ 156
III.İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ 157
§ 13- ÖN İNCELEME .159
§ 14- TAHKİKAT .163
I.İSTİCVAP 164
II.TARAFLARIN DİNLENMESİ . 165
III.TUTANAKLAR 166
IV.DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI 167
V.ÖN SORUN 168
VI.BEKLETİCİ SORUN . 168
VII. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI 170
§ 15- İSPAT VE DELİLLER 173
I.İSPAT HUKUKUNA İLİŞKİN BAZI TEMEL KAVRAM VEMÜESSESELER . 173
A. İspat Kavramı173
B. İkrar .174 İçindekiler
C. İspat Yükü 175
D. Karineler . 177
II.DELİLLER .179
A. Delil Sistemleri 179
B. Hukuka Aykırı Deliller . 181
C. Delil Sözleşmeleri . 183
D. Delillerin İleri Sürülmesi . 184
E. Delil Türleri . 186
1. Kesin Deliller 186
a. Senet . 186
b. Yemin 190
c. Kesin Hüküm 193
2. Takdirî Deliller . 193
a. Tanık Beyanı . 193
aa. Tanıklıktan Çekinme . 195
i. Kişisel Nedenlerle TanıklıktanÇekinme . 195
ii. Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 196
iii. Menfaat İhlali Tehlikesi NedeniyleTanıklıktan Çekinme . 196
bb. Tanık Beyanının Değerlendirilmesi 197
b. Bilirkişi 198
aa. Genel Olarak 198
bb. Bilirkişilik Kanunu ile Yapılan Düzenlemeler . 198
cc. Bilirkişi Raporu . 200
dd. Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi . 203
ee. Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 203
c. Keşif 203
d. Kanunda Düzenlenmemiş Deliller 204
III.SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU 205
A. Temel Kural . 205
B. Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları . 206
1. Ticarî Defterlerle İspat Usulü 206 İçindekiler
2. Manevî İmkânsızlık Hâlleri 208
3. Maddî İmkânsızlık Hâlleri .209
4. Delil Başlangıcı .210
C. Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu 211
§ 16- SÖZLÜ YARGILAMA VE HÜKÜM .213
I.SÖZLÜ YARGILAMA . 213
II.KARAR VE HÜKÜM 214
III.HÜKMÜN TASHİHİ, TAVZİHİ VE TAMAMLANMASI . 216
IV.KESİN HÜKÜM . 217
A. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm .218
B. Maddî Anlamda Kesin Hüküm 218
1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Unsurları 218
2. Kesin Hükmün Etkileri .219
a. Kesin Hükmün Olumsuz (Dava Şartı) Etkisi 219
b. Kesin Hükmün Olumlu (Kesin Delil) Etkisi 220
3. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesini Bağlaması 221
§ 17- HÜKÜM VE USULÎ RET DIŞINDAKİ NİHAÎ KARARLAR .223
I.GİRİŞ . 223
II.DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ . 224
A.Davadan Feragat ve Davayı Kabul 226
B.Sulh 228
III.DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI 230
IV.DAVANIN KONUSUZ KALMASI 231
§ 18- YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLÎ YARDIM 233
I.YARGILAMA GİDERLERİ . 233
II.ADLÎ YARDIM . 236
§ 19- BASİT YARGILAMA USULÜ 239
§ 20- GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TEDBİRLERİ 243
I.GENEL OLARAK 243
II.İHTİYATÎ TEDBİR . 244 İçindekiler
A. İhtiyatî Tedbirde Görev ve Yetki . 245
B. Tedbir Talebi 245
C. İhtiyatî Tedbirde Teminat 245
D. İhtiyatî Tedbir Kararına İtiraz ve Kanun Yolu 246
E. İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve Tedbiri Tamamlayan İşlemler. 247
F. İhtiyatî Tedbir Dolayısıyla Tazminat 247
III.DELİLLERİN TESPİTİ 248
§ 21- ÇEKİŞMESİZ YARGI . 251
I.GENEL OLARAK .251
II.ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ 253
III.ÇEKİŞMESİZ YARGI ORGANLARI 254
IV.ÇEKİŞMESİZ YARGIDA GÖREV VE YETKİ 254
V.ÇEKİŞMESİZ YARGIDA İLGİLİLER 255
VI.ÇEKİŞMESİZ YARGIDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİNYARGILAMAYA KATILMASI .255
VII. ÇEKİŞMESİZ YARGIDA YARGILAMA USULÜ 257
A. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Başlaması . 257
B. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Konusunun Belirlenmesi 258
C. Çekişmesiz Yargıda Re’sen Araştırma İlkesininUygulanması . 258
D. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Sona Ermesi 259
1. Talebin Geri Alınması, Feragat, Kabul ve Sulh 259
2. Nihaî Karar 259
§ 22- KANUN YOLLARI . 261
I.GENEL BİLGİLER 261
II.HMK’NIN KANUN YOLLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ .263
A. İstinaf . 257
1. İstinaf Başvurusu 263
a. İstinaf Edilebilecek Kararlar . 263
b. İstinaf Gerekçesi ve Talep Sonucu 266
c. İstinaf Tarihi . 267 İçindekiler
d. İstinaf Süresi 267
e. İstinaf Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluylaİstinaf 268
f. İstinaftan Feragat 269
g. İstinafın İcraya Etkisi 269
2. İstinaf İncelemesi 271
a. İstinafta Ön İnceleme 271
b. İstinafta Esastan İnceleme 272
3. İstinafta Karar .275
a. Bölge Adliye Mahkemesinin DuruşmaYapmadan ve Kesin Olarak Karar Vereceği Hâller .278
b. Bölge Adliye Mahkemesinin DuruşmaYapmadan Esasa İlişkin Karar Vereceği Hâller 279
4. İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşlemler 280
B. Temyiz 281
1. Temyiz Başvurusu 281
a. Temyiz Edilebilecek Kararlar 281
b. Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu .283
c. Temyiz Tarihi 287
d. Temyiz Süresi287
e. Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma YoluylaTemyiz 287
f. Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay DairesineGönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İşbölümü)287
g. Temyizden Feragat .289
h. Temyizin İcraya Etkisi 289
2. Temyiz İncelemesi 289
a. Temyizde Ön İnceleme .289
b. Temyizde Esastan İnceleme.289
3. Temyizde Karar .291
4. Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 292
C. Kanun Yararına Temyiz .296
D. Yargılamanın İadesi .297 İçindekiler
§ 23- TAHKİM VE ARABULUCULUK . 305
I.TAHKİM 305
II.ARABULUCULUK 306
A. Genel Olarak 306
B. Zorunlu Arabuluculuğa Tâbi Uyuşmazlıklar . 307
1. İş Davalarında Arabuluculuk 307
2. Ticarî Davalarda Arabuluculuk 308
3. Tüketici Davalarında Arabuluculuk 308
KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 311
