İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V İÇİNDEKİLER VII KISALTMALAR XVII GENEL KAYNAKÇA XXI § 1- GİRİŞ 1 I. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN KONUSU 1 II. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN POZİTİF KAYNAKLARI 3 III. YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE MEDENÎ USUL HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMİ 4 IV. MEDENÎ USUL HÜKÜMLERİNİN YORUMU 6 § 2- MAHKEME TEŞKİLATI VE YARGI GÖREVLİLERİ 9 I. YARGI ERKİ VE ADLÎ YARGI MAHKEMELERİ 9 II. HÂKİMLİK MESLEŠİ 10 III. HÂKİMLERİN BAŠIMSIZLIŠI 10 IV. HÂKİMLERİN TARAFSIZLIŠI 12 V. HÂKİMİN YASAKLILIŠI VE REDDİ 13 VI. HÂKİMİN HUKUKÎ SORUMLULUŠU 16 VII. İSTİNABE 17 VIII. AVUKATLIK 19 § 3- DAVANIN AÇILACAŠI MAHKEME (GÖREV VE YETKİ) 23 I. DAVANIN HANGİ MAHKEMEDE AÇILACAŠI 23 A. Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, Hak Arama Hürriyeti ve Tabii Hâkim İlkesi 23 B. Mahkemelerin Görevi 23
1. Genel Görevli Mahkeme 23 2. Özel Görevli Mahkemeler 25 a. Sulh Hukuk Mahkemesi 25 b. Asliye Ticaret Mahkemesi 25 c. Diğer Özel Görevli Mahkemeler. 28 C. Mahkemelerin Yetkisi 30 1. Genel Yetki Kuralı 30 2. Sözleşmeye Dayanan Davalarda Yetki 33 3. Haksız Fiil Davalarında Yetki 34 4. Mirastan Doğan Davalarda Yetki 34 5. Taşınmaz Davalarında Yetki 35 6. Karşı Davada Yetki 36 7. Şubeler ve Tüzel Kişilerle İlgili Davalarda Yetki 36 8. Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetki 37 9. Yetki Sözleşmesi 38 D. Görevsizlik ve Yetkisizlik Hakkındaki Usulî Savunmaların İleri Sürülmesi 40 E. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yargı Yerinin Belirlenmesi 41 § 4- YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER 43 I. YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ 43 A. Adil Yargılanma Hakkı 43 B. Hukukî Dinlenilme Hakkı 45 II. YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER 46 A. Aleniyet İlkesi 47 B. Doğrudanlık İlkesi 48 C. Usul Ekonomisi İlkesi 50 D. Tasarruf İlkesi 51 E. Taraflarca Getirilme İlkesi 54
F. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 57 G. Tarafların Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Ödevi 60 H. Yargılamayı Hâkimin Sevk ve İdare Etmesi 62 III. YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİNİN VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELERİN İHLALİ 62 § 5 - DAVADA TARAFLAR 65 I. TARAF KAVRAMI 65 II. İKİ TARAF SİSTEMİ 66 III. TARAF EHLİYETİ, DAVA EHLİYETİ VE DAVA TAKİP YETKİSİ 67 A. Taraf Ehliyeti 67 B. Dava Ehliyeti 70 C. Dava Takip Yetkisi 72 IV. DAVAYA VEKÂLET 74 V. TARAFLARA İLİŞKİN DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ 76 VI. DAVADA TARAFIN YANLIŞ GÖSTERİLMESİ 78 § 6- DAVA ARKADAŞLIŠI VE DAVAYA MÜDAHALE 79 I. DAVA ARKADAŞLIŠI 79 A. İhtiyarî Dava Arkadaşlığı 79 B. Mecburî Dava Arkadaşlığı 82 II. FER’Î MÜDAHALE VE DAVANIN İHBARI 85 A. Fer’î Müdahale. 86 B. Davanın İhbarı 90 III. ASLÎ MÜDAHALE 91 IV. CUMHURİYET SAVCISININ DAVADA YER ALMASI 92 § 7- TEBLİGAT, SÜRELER, ESKİ HÂLE GETİRME VE ADLÎ TATİL 93 I. TEBLİGAT 93 A. Genel Olarak 93 B. Tebligat Usulleri 93
C. Milletlerarası Tebligat 96 II. SÜRELER VE ESKİ HÂLE GETİRME 98 A. Süreler 98 B. Eski Hâle Getirme 100 III. ADLÎ TATİL 102 § 8- DAVA TÜRLERİ 105 I. GİRİŞ 105 II. HUKUKÎ HİMAYENİN NİTELİŠİNE GÖRE DAVA TÜRLERİ 105 A. Eda Davası 105 B. Tespit Davası 106 C. İnşaî Dava 107 III. HMK’DA YER VERİLEN DİŠER DAVA TÜRLERİ 109 A. Kısmî Dava 110 B. Belirsiz Alacak Davası 111 § 9- DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR 115 I. DAVA ŞARTLARI 115 A. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 115 1. Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisinin (Yargı Hakkının) Bulunması 115 2. Yargı Yolunun Caiz Olması 116 B. Taraflara İlişkin Dava Şartları 119 C. Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları. 119 1. Hukukî Menfaat 119 a. Eda Davalarında Hukukî Menfaat 121 b. Tespit Davalarında Hukukî Menfaat 122 c. İnşaî Davalarda Hukukî Menfaat 123 2. Derdestlik 123 3. Kesin Hüküm Bulunmaması 125 4. Gider Avansı 125
5. Teminat 126 6. Diğer Dava Şartları 128 II. DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ 128 III. İLK İTİRAZLAR 130 A. İlk İtirazların İleri Sürülmesi 130 B. İlk İtirazların İncelenmesi 131 § 10- DAVANIN AÇILMASI VE KARŞI DAVA 133 I. DAVA KAVRAMI 133 II. DAVANIN AÇILMASI VE DİLEKÇELER AŞAMASI 133 A. Dava Dilekçesi 134 1. Dava Dilekçesinin Zorunlu Unsurları 134 2. Dava Dilekçesinin Zorunlu Olmayan Unsurları 137 B. Dava Açılması ve Sonuçları 139 C. Cevap Dilekçesi 141 D. Savunma Araçları 143 E. İkinci Dilekçeler Aşaması 147 III. KARŞI DAVA. 148 § 11- İDDİA VE SAVUNMANIN DEŠİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAŠI VE ISLAH 151 I. İDDİA VE SAVUNMANIN DEŠİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAŠI 151 II. ISLAH 155 § 12- DAVANIN GERİ ALINMASI, DAVA KONUSUNUN DEVRİ, İRADÎ TARAF DEŠİŞİKLİŠİ 157 I. DAVANIN GERİ ALINMASI 157 II. DAVA KONUSUNUN DEVRİ 158 III. İRADÎ TARAF DEŠİŞİKLİŠİ 159
§ 13- ÖN İNCELEME 161 § 14- TAHKİKAT 165 I. İSTİCVAP 166 II. TARAFLARIN DİNLENMESİ 167 III. TUTANAKLAR 168 IV. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI 169 V. ÖN SORUN 170 VI. BEKLETİCİ SORUN 171 VII. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI 173 § 15- İSPAT VE DELİLLER 175 I. İSPAT HUKUKUNA İLİŞKİN BAZI TEMEL KAVRAM VE MÜESSESELER 175 A. İspat Kavramı 175 B. İkrar 176 C. İspat Yükü 177 D. Karineler 179 II. DELİLLER 182 A. Delil Sistemleri 182 B. Hukuka Aykırı Deliller 183 C. Delil Sözleşmeleri 185 D. Delillerin İleri Sürülmesi 186 E. Delil Türleri 188 1. Kesin Deliller 189 a. Senet 189 b. Yemin 193 c. Kesin Hüküm 196 2. Takdirî Deliller 196 a. Tanık Beyanı 196 aa. Tanıklıktan Çekinme 199
i. Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme 199 ii. Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 199 iii. Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 200 bb. Tanık Beyanının Değerlendirilmesi 201 b. Bilirkişi 202 aa. Genel Olarak 202 bb. Bilirkişilik Kanunu ile Yapılan Düzenlemeler 202 cc. Bilirkişi Raporu 204 dd. Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi 207 ee. Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 207 c. Keşif. 208 d. Kanunda Düzenlenmemiş Deliller 209 III. SENETLE İSPAT ZORUNLULUŠU 209 A. Temel Kural 209 B. Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları 211 1. Ticarî Defterlerle İspat Usulü 211 2. Manevî İmkânsızlık Hâlleri 213 3. Maddî İmkânsızlık Hâlleri 213 4. Delil Başlangıcı 214 C. Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu 216 § 16- SÖZLÜ YARGILAMA VE HÜKÜM 219 I. SÖZLÜ YARGILAMA 219 II. KARAR VE HÜKÜM 220 III. HÜKMÜN TASHİHİ, TAVZİHİ VE TAMAMLANMASI 222 IV. KESİN HÜKÜM 223 A. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm 224 B. Maddî Anlamda Kesin Hüküm 224 1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Unsurları 224
2. Kesin Hükmün Etkileri 225 a. Kesin Hükmün Olumsuz (Dava Şartı) Etkisi 225 b. Kesin Hükmün Olumlu (Kesin Delil) Etkisi 226 3. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesini Bağlaması 227 § 17- DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 229 I. GİRİŞ 229 II. DAVADAN FERAGAT VE DAVAYI KABUL 231 III. SULH 234 § 18- YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLÎ YARDIM 237 I. YARGILAMA GİDERLERİ 237 II. ADLÎ YARDIM 241 § 19- BASİT YARGILAMA USULÜ 243 § 20- GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TEDBİRLERİ 247 I. GENEL OLARAK 247 II. İHTİYATÎ TEDBİR 248 A. İhtiyatî Tedbirde Görev ve Yetki 249 B. Tedbir Talebi 249 C. İhtiyatî Tedbirde Teminat 250 D. İhtiyatî Tedbir Kararına İtiraz ve Kanun Yolu 250 E. İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve Tedbiri Tamamlayan İşlemler 251 F. İhtiyatî Tedbir Dolayısıyla Tazminat 252 III. DELİLLERİN TESPİTİ 252 § 21- ÇEKİŞMESİZ YARGI 255 I. GENEL OLARAK 255 II. ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ. 257 III. ÇEKİŞMESİZ YARGI ORGANLARI 258 IV. ÇEKİŞMESİZ YARGIDA GÖREV VE YETKİ 258
V. ÇEKİŞMESİZ YARGIDA İLGİLİLER 259 VI. ÇEKİŞMESİZ YARGIDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN YARGILAMAYA KATILMASI 259 VII. ÇEKİŞMESİZ YARGIDA YARGILAMA USULÜ 261 A. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Başlaması 261 B. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Konusunun Belirlenmesi 262 C. Çekişmesiz Yargıda Re’sen Araştırma İlkesinin Uygulanması 262 D. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Sona Ermesi 263 1. Talebin Geri Alınması, Feragat, Kabul ve Sulh 263 2. Nihaî Karar 263 § 22- KANUN YOLLARI 265 I. GENEL BİLGİLER 265 II. HMK’NIN KANUN YOLLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ 267 A. İstinaf 268 1. İstinaf Başvurusu 268 a. İstinaf Edilebilecek Kararlar 268 b. İstinaf Gerekçesi ve Talep Sonucu 271 c. İstinaf Tarihi 271 d. İstinaf Süresi 272 e. İstinaf Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla İstinaf 273 f. İstinaftan Feragat 273 g. İstinafın İcraya Etkisi 274 2. İstinaf İncelemesi 276 a. İstinafta Ön İnceleme 276 b. İstinafta Esastan İnceleme 277 3. İstinafta Karar 280 a. Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan ve Kesin Olarak Karar Vereceği Hâller 283 b. Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan Esasa İlişkin Karar Vereceği Hâller 284
4. İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşlemler 285 B. Temyiz 287 1. Temyiz Başvurusu. 287 a. Temyiz Edilebilecek Kararlar 287 b. Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu 289 c. Temyiz Tarihi 293 d. Temyiz Süresi 293 e. Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla Temyiz 293 f. Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay Dairesine Gönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İşbölümü) 293 g. Temyizden Feragat 295 h. Temyizin İcraya Etkisi 295 2. Temyiz İncelemesi 295 a. Temyizde Ön İnceleme 295 b. Temyizde Esastan İnceleme 296 3. Temyizde Karar 297 4. Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 298 C . Kanun Yararına Temyiz 303 D. Yargılamanın İadesi 304 § 23- TAHKİM VE ARABULUCULUK. 311 I. TAHKİM 311 II. ARABULUCULUK 312 A. Genel Olarak 312 B. Zorunlu Arabuluculuğa Tâbi Uyuşmazlıklar 313 KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 315
