Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Madde 79-80 Uyarınca Sorumluluktan Kurtulma
Av. Adar UÇAR ( LL.M.)
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
CISG’IN AMACI, UYGULAMA ALANI VE
SORUMLULUK SİSTEMİ
AMAÇ UNSURU: YEKNESAK ULUSLARARASI TİCARET HUKUKU 19
CISG’İN UYGULAMA ALANI 21
Yer Bakımından Uygulama 23
Doğrudan Uygulama Alanı 23
Dolaylı Uygulama Alanı . 26
Kişi Bakımından Uygulama 27
Konu Bakımından Uygulama . 29
Şartlar 29
Mal Satım Sözleşmesi 29
Taşınır Mal . 31
CISG Kapsamına Giren Satış Sözleşmeleri . 31
CISG Kapsamı Dışında Kalan Satış Sözleşmeleri 32
Zaman Bakımından Uygulama. 35
III. CISG UYARINCA BENİMSENEN SORUMLULUK ANLAYIŞI VE TBK İLE
KARŞILAŞTIRILMASI . 36
Genel Açıklamalar . 36
CISG Sorumluluk Anlayışı, Kusursuz Sorumluluk İlkesi ve Türk Hukuku ile
Karşılaştırılması . 36
CISG Uyarınca Kusursuz Sorumluluğun Sınırları ve Sorumsuzluk Hâlleri. 41
Genel Olarak Kusursuz Sorumluluğun Sınırları 41
CISG Kapsamında Sorumsuzluk Halleri 41
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
CISG m. 79 UYARINCA SORUMLULUKTAN KURTULMA
VE KOŞULLARI
GENEL OLARAK CISG M. 79’DA DÜZENLENEN SORUMLULUKTAN KURTULMA
HALİ45
CISG m. 79/1 DÜZENLEMESİNE GÖRE SORUMLULUKTAN KURTULMANIN
ŞARTLARI 48
İfa Etmeme Ön Şartı.49
İfa Engelinin Mevcudiyeti.50
Denetim Dışında Kalma Şartı .51
Öngörülemezlik Veya Hesaba Katılamazlık Şartı53
Engel ve Sonuçlarının Kaçınılmazlığı Şartı55
İfa Engeli ile İfa Etmeme Arasında İlliyet Bağı56
III. İFA ENGELİNİN MEVCUDİYETİNİ BİLDİRİM KÜLFETİ .57
İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ .59
BİR KISIM İFA ETMEME DURUMLARINDA SORUMLULUKTAN KURTULMA60
Başlangıçtaki İfa İmkânsızlığı60
Aşırı İfa Güçlüğü (Hardship) .62
Ayıplı İfa .65
Geçici İfa Engelleri (CISG m. 79/3) .66
ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN FİİLLERİNDEN SORUMLULUK VE SORUMLULUKTAN
KURTULMA (CISG m. 79/2).67
CISG Uyarınca “Üçüncü Kişi” Kavramı68
Üçüncü Kişinin Fiillerinden Doğan Sorumluluktan Kurtulma .70
Normun Düzenlenme Saiki 70
Sorumluluktan Kurtulmanın Şartları 71
Borçlunun ve Üçüncü Kişinin CISG m. 79/1 Uyarınca
Sorumluluktan Kurtulma Şartlarını Taşıması 72
İfa Etmemenin Üçüncü Kişinin Fiillerinden İleri Gelmesi72
TBK Bağlamında Üçüncü Kişinin Eylemleri Hakkındaki Durum 73
VII. CISG m. 79 BAĞLAMINDA SORUMLULUKTAN KURTULMANIN KAPSAMI VE
SONUÇLARI.74
CISG m. 79/5 Uyarınca Alıcının Tazminat Talep Hakkından Kurtulması.75
Cezai Şart ve Götürü Tazminat Talebi 77
Aynen İfa Talebi (CISG m. 46).79
Alıcı Tarafından Sözleşmeden Dönülmesi81
İçindekiler 11
Semenin İndirilmesi (CISG m. 50) 83
Malın Tamiri (CISG m. 46/3) veya İkame Mal Teslimi (CISG m. 46/2) . 85
Muaccel Borcun Faizi (CISG m. 78) 86
Satıcının Sahip Olduğu Hakların Akıbeti 88
Sorumluluktan Kurtulmanın Taraflarca Farklı Şekilde Düzenlenmesi . 89
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CISG m. 80 UYARINCA ALICININ SEBEBİYET VERDİĞİ İFA ENGELLERİ VE
SORUMLULUKTAN KURTULMA
CISG m. 80 DÜZENLEMESİ VE GETİRİLME AMACI 93
CISG m. 80 UYARINCA SORUMLULUKTAN KURTULMANIN ŞARTLARI. 95
İfa Etmeme Yoluyla Sözleşme İhlâli. 95
Eylem veya Eylemsizlik 96
Alıcının Eylem veya Eylemsizliği 97
Her İki Tarafın Eylem Veya Eylemsizliği. 102
İfa Etmeme İle Eylem veya Eylemsizlik Arasında İlliyet Bağı . 104
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN DURUMU 107
SORUMLULUKTAN KURTULMANIN KAPSAMI VE SONUÇLARI. 108
CISG m. 80 UYARINCA GENEL OLARAK İSPAT VE İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ 112
SONUÇ 113
KAYNAKLAR.117