Adli Belge İncelemeleri

Doç. Dr. Yasin ATAÇ

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ve TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
RESİM, ÇİZELGE VE ŞEKİLLER DİZİNİ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
EL YAZISI İNCELEMESİ
1. YAZININ TANIMI VE TARİHÇESİ 18
1.1. Yazının Tanımı 19
1.2. Yazının Tarihçesi 20
2. YAZIM TARZLARI 22
2.1. Büyük Harf Yazısı 22
2.2. Küçük Harf Yazısı 23
2.3. Bağlantılı Yazı (El Yazısı). 24
2.4. Rakamlar 25
3. EL YAZISININ NİTELİKLERİ 26
3.1. Yazının Yapısal Nitelikleri 27
3.2. Yazının Kişiye Özgü Nitelikleri 28
4. YAZANI BELLİ OLMAYAN YAZININ AİDİYET TESPİTİ 29
4.1. Samimi Yazılar 30
4.2. Huzurda Alınmış Mukayese Yazılar 31
5. YAZININ TASNİFİ 32
6. DEĞİŞTİRME GAYRETİ İÇERİSİNDE YAZILAN YAZILAR 33
7. İKİZLERİN EL YAZISI 34
8. EL YAZISININ ADLİ BİLİMLERDE İLK KULLANIMI 35
9. YAZILARIN KARŞILAŞTIRILMASI VE KANAAT BEYANI 35
10. EL YAZISI KARŞILAŞTIRMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR 37
BÖLÜM KAYNAKÇASI 40
İKİNCİ BÖLÜM İMZA İNCELEMESİ
1. İMZANIN TANIMI 44
2. İMZANIN YAPISI 46

3. YASALARIMIZDA İMZA 47
3.1. Soyadı Kanunu 48
3.2. Türk Borçlar Kanunu 48
3.3. Türk Ticaret Kanunu 49
3.4. Noterlik Kanunu 49
3.5. İcra İflas Kanunu 49
4. İMZANIN KANUNİ UNSURLARI 50
5. ORİJİNAL İMZALAR VE ÖZELLİKLERİ 51
6. GERÇEK İMZALARIN KALİGRAFİK ÖZELLİKLERİ 52
6.1. İşleklik 52
6.2. Süreklilik 52
6.3. Tutarlılık 53
6.4. Gerçek İmzaların Kaligrafisini Etkileyen Faktörler 53
6.4.1. Yaşlılık ve Hastalık: 53
6.4.2. Zaman Farkı 54
6.4.3. Eğitim Seviyesi 55
6.4.4. Günlük Olaylar ve Sosyal-Psikolojik Durumlar 56
6.4.5. Özen Göstermeme. 56
7. İMZALARIN ANALİZİNDE DİKKATE ALINACAK FAKTÖRLER 57
8. İMZA SAHTECİLİĞİ TÜRLERİ VE SAHTELİK ARIZALARI. 58
8.1 Sahte İmzaların Oluşturuluş Süreci 58
8.2. İmza Sahteciliği Türleri 59
8.2.1. Üsten Kopya Usulü İle İmza Sahteciliği 61
8.2.1.1. Doğrudan Doğruya Üzerinden Gitme 61
8.2.1.2. Karbon Kâğıdı Kullanılarak Atılan Sahte İmzalar 62
8.2.1.3. Kopya Kâğıdı Kullanılarak Atılan Sahte İmzalar 62
8.2.1.4. Referans Çizgiler Kullanılarak Atılan Sahte İmzalar 62
8.2.2. Bakarak Kopya Usulü ile İmza Sahteciliği 63
8.2.3. Serbest Taklit Usulü ile İmza Sahteciliği 64
8.2.4. İmzalı Pul Nakli ile Sahtecilik: 64
8.2.5. Bilgisayar Yardımıyla Oluşturulan Sahte İmzalar 65
8.2.6. Uydurma Sahte İmzalar 66
9. İMZA KARŞILAŞTIRMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 66
10. SAHTE İMZALARIN TESPİT EDİLMESİ 67
11. İNCELEME KONUSU (ŞÜPHELİ) OLAN GERÇEK İMZALAR 69

11.1. Hatırlanamayan İmzalar 70
11.2. Hileyle Elde Edilen İmzalar 70
11.3. İnkâr Kastı İle Atılı Bulunan İmzalar 70
12. İMZANIN İNCELEME AŞAMALARI 71
13. İMZA ATAN KİŞİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR 71
BÖLÜM KAYNAKÇASI 75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KÂĞIDIN YAPISI VE İNCELEME YÖNTEMLERİ
1. KÂĞIDIN TANIMI VE YAPISI 78
1.1. Kâğıdın Tanımı 78
1.2. Kâğıdın Ham Maddesi 80
2. KÂĞIDIN YAPIMI 81
2.1. Kâğıt Hamuru 81
2.1.1. Mekanik Odun Hamuru Üretimi 81
2.1.2. Kimyasal Odun Hamuru Üretimi 82
2.1.3. Yarı Kimyasal Odun Hamuru Üretimi 83
3. KÂĞIT YAPIMINDA KULLANILAN YARDIMCI MADDELER 83
4. KÂĞIDIN FABRİKADA YAPIMI 84
BÖLÜM KAYNAKÇASI 85
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KÂĞIT FİZİĞİ
1. BELGEYİ TAHRİP ETMEYEN FİZİKSEL ÖZELLİKLER 88
1.1. Yapısal Özellikler 88
1.1.1. Gramaj (m2 Ağırlık) 88
1.1.2. Kalınlık, Yoğunluk ve Hacimlilik 89
1.1.3. Yüzey Düzgünlüğü 90
1.1.4. Hava Geçirgenliği 90
1.1.5. Rutubet İçeriği 91
1.1.6. Boyutsal Kararlılık 91
1.1.7. Formasyon 91
1.1.8. İki Yüzlülük 92
1.1.9. Yapısal Düzensizlik 92
1.2. Kağıdın Optik Özellikleri 92

1.2.1. Beyazlık 93
1.2.2. Opaklık 93
1.2.3. Parlaklık 94
2. BELGEYİ TAHRİP EDEN FİZİKSEL ÖZELLİKLER 94
2.1. Yırtılma Direnci 94
2.2. Yırtılma indisi 95
2.3. Patlama Direnci 96
2.4. Çekme Direnci, Kopma Uzunluğu ve Gerilme 97
2.4.1. Yaş Çekme Direnci 98
2.5. Çift Katlama Direnci 98
BÖLÜM KAYNAKÇASI. 99
BEŞİNCİ BÖLÜM
BELGELERDE KULLANILAN TEMEL GÜVENLİK UNSURLARI
1. BELGELERDE UYGULANAN TEMEL GÜVENLİK UNSURLARI 102
2. GÜVENLİK UNSURLARININ TEMEL NİTELİKLERİ 103
3. GÜVENLİ KÂĞIT 103
4. ÜRETİMİ ESNASINDA KÂĞIDA EKLENEN GÜVENLİK UNSURLARI 104
4. 1. Flüoresans Özelliği 104
4.2. Kılcal lifler 105
4.2.1. Renkli Kılcal Lifler 105
4.2.2. Flüoresans Veren Kılcal Lifleri 106
4.3. Planşetler (Konfetti) 107
4.4. Filigran 107
4.5. Emniyet Şeridi (Teli) 108
BÖLÜM KAYNAKÇASI 109

ALTINCI BÖLÜM
BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN TEMEL IŞIK KAYNAKLARI VE CİHAZLAR
1. BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN TEMEL IŞIK KAYNAKLARI İLE
YAPILAN İNCELEME 111
1.1. Üstten Uygulanan Işık: 111
1.2. Yatay Işık 112
1.3. Alttan Gelen Işık 113
1.4. Ultraviyole (UV) Işık 113

2. BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN TEMEL CİHAZLAR 115
2.1. Birinci Kontrol Seviyesi 115
2.2. Birinci Kontrol Seviyesindeki Bir Belgenin İncelenmesi 115
2.1.1. Katlanabilir Lup 116
2.1.2. UV- Lamba 116
2.1.3. Küçük Pens 117
2.1.4. 3M Lamba 117
2.1.5. Mühür Mukayese Şablonu 117
2.1.6. Taşınabilir Optik Aletler 118
2.2. İkinci Kontrol Seviyesi 118
2.2.1. Doküman İnceleme Cihazları 119
2.2.2. Masa Stereo Makroskobu 119
2.3. Üçüncü Kontrol Seviyesi 119
YEDİNCİ BÖLÜM TEMEL SAHTECİLİK
1. BELGE NEDİR? 122
1.1. 5237 Sayılı Yasa Gerekçesinde Belge (TCK 204) 124
2. BELGENİN UNSURLARI 125
3. BELGE TÜRLERİ 125
3.1. Resmî Belgeler 126
3.2. Özel Belgeler 126
3.3. Resmî Belge Hükmündeki Özel Belgeler 126
4. SAHTECİLİK. 127
4.1. Bütünüyle Yapılan Sahtecilik 128
4.2. Kısmi Sahtecilik 131
4.2.1. İlave Suretiyle Yapılan Sahtecilik 132
4.2.2. Sürşarj Yöntemiyle Yapılan Sahtecilik 133
4.2.3. Silme 134
4.2.3.1. Fiziksel Silme 134
4.2.3.2. Kimyasal Silme 135
4.2.4. Fotoğraf Değişikliği 136
4.2.5. Karalama 138
4.2.6. Lekeleme 139
4.2.7. Yırtma ve yakma 139

4.3. Kısmi Sahteciliğin Yapılış Amaçları 139
4.3.1. Zaman Yönünden 139
4.3.2. Anlam Yönünden 140
4.3.3. Değer Yönünden 140
4.3.4. Fotoğraf Değişikliği Yönünden: 140
4.4. Diğer Sahtecilik Çeşitleri: 140
4.4.1. Uydurma Suretiyle Oluşturulan Belgeler 140
4.4.2. Hayalî Belgeler 141
4.4.3. Kamuflaj Belgeler 141
4.4.4. Sahte Belgelere İstinaden Alınan Belgeler 142
5. SAHTECİLİĞİN YASAL BOYUTU 142
BÖLÜM KAYNAKÇASI 146
SEKİZİNCİ BÖLÜM MÜHÜR VE KAŞE SAHTECİLİĞİ
1. RESMȊ MÜHÜRÜN TANIMI 147
2. MÜHÜR STANDARDININ TESPİTİ 148
3. MÜHRÜN STANDART ÖZELLİKLERİ 149
3.1. Tek Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü. 150
3.2. İki Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü. 150
3.3. Üç Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü 151
4. MÜHÜR KAŞE İZİ İNCELEME YÖNTEMLERİ 151
4.1. Milimetrik Mesafelerin Ölçülmesi Suretiyle İnceleme 152
4.2. Üst Üste Çakıştırmak Suretiyle İnceleme 153
DOKUZUNCU BÖLÜM İĞFAL (ALDATMA) KABİLİYETİ
1. İĞFAL (ALDATMA) KABİLİYETİ 155
1.1. Madde Gerekçesi İğfal (TCK 204) 156
2. İĞFAL KABİLİYETİNİN TESPİTİ 156
2.1. Uzman Kişi/Kurum Tarafından Belirlenme Şartı 157
2.2. İşlenen Suç Türünün Değişeceği Hususu 158
2.3. Objektif Kriterlere Dayandırılarak Karar Verilmesi Gerektiği 159
2.4. İğfal Kabiliyetinin Kim Tarafından Tespit Edileceği Hususu 160

RESİM, ÇİZELGE VE ŞEKİLLER DİZİNİ
Resim 1.2 Büyük “K” harfinin yaygın kullanılan tersim şekilleri 23
Resim 1.3 Küçük “k” harfinin yaygın tersim şekilleri 23
Resim 1.4 “a” harfinin farklı kişiler tarafından yapılmış farklı tersim şekilleri 24
Resim 1.5 Bağlantılı el yazısının görünümü 24
Resim 1.6 “k” harfinin yeni tersim tarzı 25
Resim 1.7 “8” rakamının yaygın olarak kullanılan tersim türleri 25
Resim 1.8 Değiştirme gayreti içinde yazılmış yazının görünümü 33
Resim 1.9 Değiştirme gayreti olmadan normal yazılan yazının görünümü 34
Resim 2.1 Yazı tarzında atılmış imza 46
Resim 2.2 Şekilsel tarzda atılmış imza 47
Resim 2.3 Basit tarzda atılmış imza 47
Resim 2.4 İmzanın zamana bağlı değişkenliği 55
Resim 2.5 Üstünden kopya yöntemiyle atılmış imzanın görünümü 63
Resim 2.6 İnkâr kastıyla atılan imza ve şahsın orijinal imzası 71
Resim 3.1 Papirus 79
Resim 3.3 Tsai Lun 80
Resim 3.4 Sonsuz Elek Görüntüsü 84
Resim 4.1 Hassas terazi (Kaynak: Ataç, 2004). 88
Resim 4.2 Kalınlık ölçme cihazı (Kaynak: Ataç, 2004). 89
Resim 4.3 Yüzey düzgünlüğü ölçüm cihazı (Kaynak: Ataç, 2004). 90
Resim 4.4 Beyazlık ve opaklık ölçüm cihazı (Kaynak: Ataç, 2004) 93
Resim 4.5 Yırtılma direnci ölçüm cihazı (Kaynak: Ataç, 2004). 97
Resim 4.6 Gerilme direnci ölçüm cihazı (Kaynak: Ataç, 2004). 97
Resim 4.7 Çift katlama direnci ölçüm cihazı (Kaynak: Ataç, 2004). 98
Resim 5.1 Flüoresans özelliği 105
Resim 5.2 Renkli kılcal lifler 106
Resim 5.3 Flüoresans veren kılcal lifler 106
Resim 5.4 Planşetler 107
Resim 5.5 Filigran görüntüleri 108
Resim 5.6 Sahte filigran görüntüsü 108
Resim 5.7 Emniyet teli görüntüsü 109
Resim 6.1 Katlanabilir lup 116
Resim 6.2 UV lamba 116
Resim 6.3 Küçük pens 117
Resim 6.4 3M lamba 117

16 Resim, Çizelge ve Şekiller Dizini

Resim 6.5 Mühür şablonu 117
Resim 6.6 Taşınabilir Optik Cihaz 118
Resim 6.7 Belge inceleme cihazları (Kaynak:http:// forentek.net/m900) 118
Resim 6.8 Işık kaynaklarıyla yapılan inceleme 120
Resim 6.9 Gelişmiş belge inceleme cihazları 120
Resim 7.1 Ayna üzerine yazılmış inceleme konusu yazının görüntüsü 123
Resim 7.2 Külliyen sahte olarak düzenlenmiş vize etiketi 130
Resim 7.3 Külliyen sahte olarak oluşturulmuş araç tescil belgesinin UV ışık altındaki görünümü 130
Resim 7.4 Senet üzerinde yapılan ilave 132
Resim 7.5 Kazı-Kazan üzerinde yapılan sahtecilik 133
Resim 7.6 “3” rakamının “8” rakamına dönüştürülmesinin görünümü 133
Resim 7.7 Senet üzerinde yapılan sürşarj 134
Resim 7.8 Çek üzerinde yapılan fiziksel silinti görünümü 135
Resim 7.9 Çek üzerinde yapılan silintinin SPOT ışık kaynağı altındaki görünümü 135
Resim 7.10 Fotoğraf üzerine fotoğraf yapıştırma 136
Resim 7.11 Lamine açılarak yapılan fotoğraf değişikliği 136
Resim 7.12 Lamine ile birlikte kesilerek fotoğraf değişikliği 137
Resim 7.13 Fotoğraf değişikliği 138
Resim 7.14 Karalanmış bir belge ve altında yazan ibarenin görünümü 138
Resim 7.15 Yanmış bir belge parçasından elde edilmiş görüntü 139
Resim 7.16 Dünya Servis Pasaportu 141
Resim 7.17 Kamuflaj sahteciliğine örnek pasaport 141
Resim 7.18 Sahte belgeye gerçek belge çıkarma 142
Resim 8.1 Tarihsel mühür örnekleri 147
Resim 8.2 Tek satırlı mühür 150
Resim 8.3 İki satırlı mühür 150
Resim 8.4 Üç satırlı mühür 151
Resim 8.5 Orijinal ve sahte mühür izi görüntüsü 153
Resim 8.6 Baskı ile oluşturulmuş mühür izinin detay görüntüsü 153
Resim 8.7 Soğuk mühür izi karşılaştırmasında kullanılan cımbız görüntüsü 154
Resim 8.8 Mühür karşılaştırmasının şematik görüntüsü 154
Resim 8.9 Ön ve arka yüzeyden cımbız ile mührün karşılaştırılması 154
Şekil 7.1 Belgede sahteciliğinin bölümleri 128
Şekil 7.2 Kısmi sahteciliğin yapılma yöntemleri. 132
Şekil 7.3 Belge üzerinde yapılan silme çeşitleri 134
Şekil 7.4 Kısmi sahteciliğin yapılış amaçları 139
Şekil 8.1 Mühür sahteciliği 152