Adli Hemşirelik

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
BÖLÜM 1
THE SPECIALTY OF FORENSIC NURSING SCIENCE
Virginia A.LYNCH, MSN, RN
1.1. Notes on Forensic Nursing 31
1.2. Forensic Nursing Services 32
1.3. Sexual Assault Nurse Examiner 33
1.4. Forensic Nurse Hospitalist 34
1.5. Standards Of Practice 34
1.6. Purpose 35
1.7. Historical Foundations 36
1.8. Role of Investigation 37
REFERENCES 39
BÖLÜM 2
ADLİ BİLİMLERİN ALANLARI
Prof.Dr.İ.Hamit HANCI
Hemşire Nutiye KAPAN
1.1. Giriş 41
1.2. Adli Bilimlerin Alanları 41
1.3. Adli Bilimciler Derneği 41
1.4. Adli Bilimciler Derneği İşbirliği ile Düzenlenen Etkinlikler 41
KAYNAKÇA 44
BÖLÜM 3
DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ADLİ HEMŞİRELİĞİN
TARİHSEL GELİŞİMİ
Prof.Dr. Yurdagül ERDEM
Prof.Dr. İ.Hamit HANCI
Doç.Dr. Hüsna ÖZVEREN
1.1. Dünya’da Adli Hemşireliğin Gelişimi 45
1.2. Türkiye’de Adli Hemşireliğin Gelişimi 49
KAYNAKÇA 51
BÖLÜM 4
ADLİ HEMŞİRELERİN ÇALIŞMA ALANLARI
Doç.Dr. Hüsna ÖZVEREN
Prof.Dr. Yurdagül ERDEM
Prof.Dr. Sevinç POLAT
1.1. Giriş 53
1.2. Adli Hemşireliğin Uygulama Alanları (IAFN) 54
1.3. Adli Hemşirelikle İlgili Alanlar 54
1.3.1. Kişiler Arası Şiddet 54
1.3.2. Halk Sağlığı ve Güvenliği 54
1.3.3. Acil / Travma Hemşireliği 54
1.3.4. İnsan Hakları İhlalleri 55
1.4. Adli Hemşirelerin Çalışma Alanları 55
1.4.1. Klinik Adli Hemşirelik 55
1.4.2. Cinsel Saldırı Muayene Hemşireliği 55
1.4.3. Adli Psikiyatri Hemşireliği 57
1.4.4. Adli Pediatri Hemşireliği 58
1.4.5. Adli Cezaevi Hemşireliği 59
1.4.6. Adli Geriatri Hemşireliği 61
1.4.7. Adli Ölüm Soruşturma Hemşireliği 62
1.4.8. Olay Yeri Hemşireliği 63
SONUÇ 64
KAYNAKÇA 65
BÖLÜM 5
ADLİ HEMŞİRELİK EĞİTİMİ
Doç. Dr. Hüsna ÖZVEREN
Prof. Dr. Yurdagül ERDEM
Prof. Dr. Sevinç POLAT
1.1. Giriş 71
1.2. Adli Hemşirelik Eğitiminin Tarihsel Gelişimi 73
1.3. Bütünleşmiş (Entegre) Uygulama Modeli 75
1.4. Adli Hemşirelik Eğitimi 77
1.5. Adli Hemşirelik Süreci 78
1.5.1. Adli Hemşirelikte Tanılama 78
1.5.2. Adli Hemşirelikte Planlama 79
1.5.3. Adli Hemşirelikte Uygulama 79
1.5.4. Adli Hemşirelikte Değerlendirme 79
1.6. Amerika Birleşik Devletleri’nde Adli Hemşirelik Eğitimi 80
1.6.1. Program içeriği 80
1.6.2. Adli Hemşirelik Yüksek Lisans Programına Kabul Koşulları 81
1.6.3. Adli Bilimlerde Bir Öğrenciden Beklenen Temel Yetkinlikler 82
1.7. Türkiye’de Adli Hemşirelik Program İçeriği 83
KAYNAKÇA 87
BÖLÜM 6
HEMŞİRELİK İLE İLGİLİ ULUSAL VE ULUSLARARASI MEVZUAT
Avukat Mustafa Remzi TOPRAK
1.1. Hemşirelik Kanunu (6283 S.K.) 89
1.2. Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun (11.04.1928 T.,1219 S.K.) 90
1.3. Türk Ceza Kanununda Sorumluluk Doğuran Maddeler 91
a. Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi (M.83) 91
1.4. Hemşire Kıyafeti Hakkında Genelge (2004) 97
1.5. Uluslararası Hukukta Hemşirelik 98
1.5.1. Cenevre Sözleşmeleri (1864–1949) 98
1.5.2. Dünya Sağlık Örgütü 98
KAYNAKÇA 100
BÖLÜM 7
İNSAN HAKLARI VE HASTA HAKLARI
Avukat Mustafa Remzi TOPRAK
Avukat Devrim KARAKÜLAH
Arş.Gör.Dr. Emine Gül TAŞ
Avukat Alp ASLAN
1.1. Hak ve Özgürlük Kavramları 101
1.2. İnsan Hakları Kavramı 102
1.3. İNSAN HAKLARI SINIFLANDIRMASI 102
1.3.1. Negatif Haklar 102
1.3.2. Pozitif Haklar 103
1.3.3. Aktif Haklar 103
1.4. Kuşak Sınıflandırması 103
1.4.1. Kuşak Haklar 103
1.4.2. Kuşak Haklar 104
1.4.3. Kuşak Haklar 104
1.4.4. Kuşak Haklar 105
1.5. İnsan Haklarının Tarihsel Gelişimi ve Uluslararası Sözleşmeler 105
1.6. Türkiye’de Anayasaların İnsan Haklarına Yaklaşımı 107
1.7. Ulusal Düzeyde İnsan Haklarının Korunması 108
1.8. Sağlık ve Hastalık Kavramları 109
1.9. Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları 109
1.9.1. Hasta Haklarının Tarihsel Gelişimi ve Uluslararası Belgeler 111
1.9.2. Hasta Haklarıyla İlgili Ulusal Düzenlemeler 113
1.9.3. Aydınlatılmış Onam 114
1.9.4. Hasta Yükümlülükleri 116
1.9.5. Hemşirelik ve Hasta Hakları 117
KAYNAKÇA 119
BÖLÜM 8
HEMŞİRELERİN İDARİ SORUMLULUĞU VE
İDARECİLERLE İLİŞKİSİ
Dr. Ayhan ÖZKAN
1.1. Giriş 123
1.2. İdare Nedir? 124
1.3. Merkezi İdare 125
1.4. Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı 125
1.5. Merkezi İdarenin Taşra Uzantısı Olarak Mülki İdare Amirliği 126
1.6. Sağlık Teşkilatı 127
1.7. Hemşirelik Mesleği 129
1.8. Hemşirelerin İdari Sorumlulukları 131
1.8.1. Öğrenme Sorumluluğu 131
1.8.2. Öğretme Sorumluluğu 131
1.8.3. Uygulama Sorumluluğu 132
1.8.4. Yönderlik Sorumluluğu 132
1.8.5. Yöneticilik Sorumluluğu 132
1.8.6. Liderlik Sorumluluğu 133
1.9. Hemşirelerin İdari Görevleri 133
1.10. Hemşirelerin İdarecilerle İlişkisi 140
SONUÇ 141
KAYNAKÇA 142
BÖLÜM 9
ADLİ HEMŞİRELİK VE ETİK
Dr.Öğr.Üyesi Esin KAVURAN
Prof.Dr. Ayşe GÜROL
1.1. Giriş 143
1.2. Etik Kavramı 143
1.3. Etik ve Felsefedeki Yeri 144
1.4. Metafizik 144
1.5. Mantık 145
1.6. Epistemoloji 145
1.7. Estetik 145
1.8. Evrensellik– Etik Çerçeveler 146
1.9. Normatif Etik 146
1.9.1. Betimleyici Etik 146
1.9.2. Meta–Etik 147
1.9.3. Küresel Etik 147
1.10. Meslek Etiği 147
1.11. Uygulamalı Etik 148
1.12. Hemşirelikte Etik 148
1.12.1. İnsana Saygı 149
1.12.2. İyilik/fayda 150
1.12.3. Adalet 150
1.12.4. Topluma Saygı 151
1.13. Uluslararası Adli Hemşireler Birliği Etik Uygulama Vizyonu 151
1.14. Adli Hemşirelik ve Etik Karar Verme 153
1.15. Adli Vakalarda Etik Karar Vermede Hemşirelik Sürecinin Uygulanması 154
1.15.1. Tanılama 155
1.15.2. Planlama 155
1.15.3. Değerlendirme 155
1.15.4. Vaka Çalışması 155
KAYNAKÇA 157
BÖLÜM 10
ADLİ ALANLA İLGİLİ BİRİM VE KURULUŞLAR
Dr. Nimet SAYGIN
Hemşire Nutiye KAPAN
1.1. Giriş 159
1.2. Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM) 159
1.3. Çocuk İzlem Merkezleri’nin Özellikleri 161
1.4. Çocuk İzlem Merkezleri’nin İşleyişi 163
1.5. Adli Bilimler ve Adli Tıp Enstitüleri 165
1.5.1. İstanbul Üniversitesi–Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü 166
1.5.2. Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü 166
1.5.3. Polis Akademisi Adli Bilimler Enstitüsü 166
1.5.4. Karadeniz Teknik Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü 167
1.5.5. Çukurova Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü 167
1.5.6. Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü 168
1.6. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) 168
1.6.1. TAEK’in Görev, Yetki ve Sorumlulukları 169
1.7. Adli Tıp Kurumu 172
1.7.1. İhtisas Daireleri 172
1.7.2. İhtisas Dairelerinin Genel Yapısı ve Görevleri 173
1.7.3. Fizik İhtisas Dairesi 173
1.7.4. Kimya İhtisas Dairesi 174
1.7.5. Biyoloji İhtisas Dairesi 174
1.7.6. Trafik İhtisas Dairesi 174
1.7.7. Gözlem İhtisas Dairesi 175
1.7.8. Adli Bilişim İhtisas Dairesi 175
1.8. Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Sistemi 176
1.8.1. Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı 176
1.8.2. Olay Yeri İnceleme Timleri (OYİT) 177
1.9. Polis Kriminal 177
1.9.1. Bomba İmha ve İnceleme Birimi’nde Olay Yeri Belgelendirme: 180
1.9.2. Patlayıcı Madde Olayında Neler Delil Olabilir? 180
KAYNAKÇA 182
BÖLÜM 11
BİLİRKİŞİLİK VE ÇAPRAZ SORGU
Öğr.Gör.Dr. Emrah EMİRAL
Prof. Dr. İ. Hamit HANCI
Doç.Dr. Selen ÖZAKAR AKÇA
Arş.Gör.Dr. Eniscan KARAALP
1.1. Bilirkişilik 185
1.1.1. Ceza Muhakemesi Kanununda (CMK) Bilirkişilik ile İlgili Maddeler 186
1.1.2. Hukuk Muhakemeleri Kanununda (HMK) Bilirkişilik ile İlgili Maddeler 190
1.2. Çapraz Sorgu 196
KAYNAKÇA 198
BÖLÜM 12
ADLİ VAKALARLA İLETİŞİM
Dr.Öğr. Üyesi Emel GÜLNAR
Prof. Dr. Sevinç POLAT
Doç.Dr. Özlem ŞAHİN ALTUN
1.1. Giriş 199
1.2. Yetişkin Adli Vakalar ile İletişim 202
1.3. Geriatrik Adli Vakalar ile İletişim 204
1.4. Çocuk Adli Vakalar ile İletişim 205
1.5. Öfkeli Adli Vakalar ile İletişim 207
1.6. Kriz Durumunda İletişim 208
SONUÇ 209
KAYNAKÇA 210
BÖLÜM 13
NUMUNE ALIMINDA HEMŞİRENİN ROLÜ
Prof. Dr. M. Fevzi POLAT
Dr. Öğr. Üyesi Betül KUŞ
Uzm.Biyolog Büşra GÖRGÜN
1.1. Numune Alımında Hemşirenin Rolü 213
1.2. Hemşirenin Sorumlulukları 213
1.3. Numune Alımı 215
1.4. Kan Örnekleri 216
1.4.1. Kan Kültürü 216
1.4.2. EDTA’lı Tam Kan–Edta’lı Plazma 216
1.4.3. Periferik Kanın Alınması (Sıtma ve Leishmaniasis için Preparat Hazırlanması) 217
1.4.3.1. Kalın Damla Preparat Hazırlanması 217
1.4.3.2. İnce Yayma Preparat Hazırlanması 217
1.5. Numune Alımı ve Hemşirenin Rolü 224
1.6. Süreç İçerisinde Görülebilen Aksaklıklar 227
1.7. Numune Alımının Hukuki Yönü 229
KAYNAKÇA 230
BÖLÜM 14
HEMŞİRELİK VE MALPRAKTİS
Dr.Öğr.Üyesi Ebru EREK KAZAN
Prof.Dr.Ayşe GÜROL
1.1. Giriş 233
1.2. Malpraktis 234
1.3. Hemşirelikte Malpraktis 236
1.3.1. İhmal 236
1.3.2. İhmalin Unsurları 236
1.4. Tıbbi Hata Türleri ve Sebepleri 237
1.5. Malpraktis ve Hemşirelerin Hukuki Sorumlulukları 238
1.5.1. Hemşirelerin Cezai Sorumluluğu 240
1.5.2. Hemşirelerin Hukuki (Tazminat) Sorumluluğu 241
1.5.3. Hemşirelerin Disiplin Sorumluluğu 245
1.6. Malpraktis Riskini Azaltmaya Yönelik Yaklaşımlar 246
SONUÇ 247
KAYNAKÇA 248
BÖLÜM 15
ACİL SERVİSLERDE ADLİ HEMŞİRELİK
Arş.Gör. Emine Tuğba TOPÇU
Dr.Öğr.Üyesi Ebru EREK KAZAN
Öğr.Gör.Dr. Zehra AYDIN
1.1. Giriş 251
1.2. Acil Servislerde Adli Olgular 252
1.3. Acil Servis Hemşiresinin Adli Olgulardaki Rolü 255
1.3.1. Locard’s Prensipleri 256
1.4. Acil Servislerde Adli Hemşirelik Süreci 257
1.4.1. Delillerin Tanılanması 257
1.4.2. Delillerin Toplanması ve Korunması 259
1.4.3. Kıyafetler 260
1.4.4. Ayakkabılar 262
1.4.5. Lekeler ya da Toplanan Diğer Materyaller 263
1.4.6. Mermiler 263
1.4.7. Kesiciler 263
1.4.8. Delil Kitleri 263
1.4.9. Delillerin Kayıt Edilmesi 264
1.4.10. Delil Teslim Zinciri 265
1.4.11. Adli Fotoğrafçılık 265
1.4.12. Gözaltındaki Hastalar 266
1.4.13. Vücut Aramaları 268
SONUÇ 268
KAYNAKÇA 269
BÖLÜM 16
SAĞLIK PERSONELİNE YÖNELİK ŞİDDET
Öğr.Gör.Dr. Emrah EMİRAL
Prof. Dr. İ. Hamit HANCI
Doç.Dr. Selen ÖZAKAR AKÇA
1.1. Şiddetin Tanımı 273
1.2. Sağlık Personeline Yönelik Şiddet 273
1.3. Şiddetten Korunma 275
KAYNAKÇA 277
BÖLÜM 17
MOBBİNG
Dr.Öğr.Üyesi Nigar ÜNLÜSOY
DİNÇER Prof.Dr. İ.Hamit HANCI
1.1. Kavramsal Çerçeve 279
1.2. Mobbing Nedenleri 283
1.2.1. Zorba Neden Mobbing Yapar? 284
1.2.2. Mağdurdan Kaynaklı Özellikler 285
1.2.3. Örgütsel ve Sosyal Nedenler 286
1.2.4. Toplumsal Değer Yargıları ve Normlardan Kaynaklanan Nedenler 286
1.3. Mobbing Türleri 287
1.4. Mobbingin Etkileri 287
1.5. Başa Çıkma Stratejileri 288
1.5.1. Bireysel Önlem ve Müdahaleler 289
1.5.2. Organizasyonel Önlem ve Müdahaleler 290
1.6. Ülkemizdeki Hukuki Düzenlemeler 290
1.7. Hemşirelik ve Mobbing 291
Sonuç 294
KAYNAKÇA 295
BÖLÜM 18
AKRAN ZORBALIĞI
Doç. Dr. Sevil ALBAYRAK
Doç. Dr. Selen ÖZAKAR AKÇA
Prof. Dr. İ. Hamit HANCI
1.1. Akran Zorbalığının Önemi 297
1.2. Akran Zorbalığının Tanımı 297
1.3. Akran Zorbalığı Epidemiyolojisi 298
1.4. Akran Zorbalığı Çeşitleri 299
1.5. Akran Zorbalığına Karışanların Özellikleri 301
1.6. Zorba ve Kurban Olmanın Belirtileri 304
1.7. Akran Zorbalığının Sonuçları 305
1.8. Akran Zorbalığına Müdahalede Yetişkin Rolleri 307
1.9. Akran Zorbalığını Önlemede Model ve Yaklaşımlar 308
1.10. Okul Sağlığı Hemşireliği ve Akran Zorbalığı 310
KAYNAKÇA 313
BÖLÜM 19
OLAY YERİ HEMŞİRELİĞİ
Dr.Öğr.Üyesi Gülay OYUR ÇELİK
Ali Osman ELMAS
1.1. GİRİŞ 317
1.2. Olay Yeri İnceleme 317
1.3. Olay Yeri Hemşireliğinin Kapsamı, İçeriği ve Sorumlulukları 318
1.4. Olay Yerinin Tanımlanması, Olay Yeri Hemşiresi ve İlk Ekibin Olay Yerine İlişkin Uygulamaları 321
1.4.1. Öykü Alma (Anamnez) 323
1.4.2. Fiziksel Muayene 324
1.4.3. Delillerin Tanımlanması 324
1.4.4. Delillerin Toplanması 325
1.4.5. Delillerin Saklanması 327
1.4.6. Delil Koruma Zincirinin Sağlanması 328
1.4.7. Delillerin Kayıt Edilmesi 329
1.4.8. Fotoğraflama 329
1.4.8.1. Neden Fotoğraf Çekme İhtiyacı Doğmuştur? 330
1.4.8.2. Bilgilendirilmiş Onam Alınmalıdır 330
1.4.8.3. Yaralanmaların Fotoğrafının Çekim Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Şunlardır 331
1.4.9. Krize Müdahale 331
1.5. Olay Yeri Hemşiresi ve Olay Yerindeki Yaşayan Mağdur 332
1.6. Olay Yeri Hemşiresi ve Olay Yerindeki Ölü Mağdur/Maktul 332
1.7. Benzer Uygulamalar 333
1.7.1. Ani Bebek Ölümü 333
1.8. Ölüm Araştırmaları 334
1.9. Olay Yeri Araştırma Hemşireliğinin Hukuki Boyutu 335
KAYNAKÇA 338
BÖLÜM 20
ADLİ PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ
Dr.Öğr. Üyesi Gülay YILMAZ
Prof. Dr. Ayşe OKANLI
Prof. Dr. Sevinç POLAT
1.1. Giriş 341
1.2. Adli Psikiyatrinin Tanımı ve Uygulama Alanları 341
1.3. Adli Psikiyatri Hemşireliği 341
1.4. Adli Hemşireliğin Dünyadaki Gelişimi 342
1.5. Türkiye’de Adli Psikiyatri Hemşireliği 342
1.6. Adli Psikiyatri Hemşiresinin Çalışma Alanları 343
1.7. Adli Psikiyatri Hemşiresinin Becerileri 344
1.8. Adli Psikiyatri Hemşiresinin Özellikleri 344
1.9. Adli Psikiyatri Hemşiresinin Rol ve Sorumlulukları 346
1.9.1. Psikiyatride Hukuki Tanımlar 348
1.9.2. Mahkemeye Çıkabilme Yeterliliği 350
1.9.3. Psikiyatride Hukuki Dayanaklar 350
1.10. Adli Psikiyatri Hemşireliği ve Etik 354
Sonuç 355
KAYNAKÇA 356
BÖLÜM 21
YÜKSEK GÜVENLİKLİ HASTANELER VE ADLİ HEMŞİRELİK
Prof. Dr. Leyla BAYSAN ARABACI
Adli Bil Uzm.Dilek TEKTAŞ BAYSAL
Arş. Gör. Gülsenay TAŞ
1.1. GİRİŞ 359
1.2. Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanelerinin Özellikleri 361
1.3. Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hasta Profilleri 362
1.4. Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastaneleri ve Adli Psikiyatri Hemşireliği 364
KAYNAKÇA 371
BÖLÜM 22
CEZAEVİ VE TUTUKEVİ HEMŞİRELİĞİ
Prof. Dr. Aynur UYSAL TORAMAN
Dr. Öğr. Üyesi Esma KABASAKAL
Arş. Gör. Ayşegül AKCA
1.1. Giriş 375
1.2. Cezaevinde Sağlığı Geliştirme 376
1.3. Cezaevinde Risk Grupları 380
1.3.1. Kronik Hastalıklar 380
1.3.2. Bulaşıcı Hastalıklar 383
1.3.3. Mental ve Ruhsal Sorunlar 384
1.3.4. Cezaevinde Kalan 0–6 Yaş Çocuklar 385
1.4. Cezaevi ve Tutukevi Hemşireliği 386
1.4.1. Hemşirelik Uygulama Standartları 387
1.4.2. Ceza ve Tutukevi Hemşirelerinin Rol ve Sorumlulukları 388
1.4.3. Cezaevi Hemşireliği Eğitimi 391
SONUÇ 391
KAYNAKÇA 393
BÖLÜM 23
ÇOCUKLARA SİBER ZORBALIK
Doç.Dr. Selen ÖZAKAR AKÇA
Doç.Dr. Sibel KÜÇÜK
1.1. Giriş 397
1.2. Siber Zorbalık Tanımı 397
1.3. Siber Zorbalığın Çocuk ve Gençler Arasındaki Yaygınlığı 398
1.4. Siber Zorbalık Nedenleri 399
1.5. Siber Zorbalık Türleri 401
1.6. Siber Zorbalık Araçları 402
1.7. Siber Zorbalık ile Geleneksel Zorbalık Arasındaki Farklar ve Benzerlikler 405
1.8. Siber Zorbalığın Sonuçları 408
1.9. Siber Zorbalığı Önlemede Uygulanacak Stratejiler 410
KAYNAKÇA 413
BÖLÜM 24
CİNSEL SALDIRI MUAYENE HEMŞİRELİĞİ
Prof.Dr. Leyla BAYSAN ARABACI
Dr.Öğr. Üyesi Ayşe AYDIN
1.1. Giriş 419
1.2. Cinsel Saldırı Suçlarının Tanımı ve Türleri 421
1.3. Cinsel Saldırı Sonrası Tedavi ve Bakım: Cinsel Saldırı Muayene Hemşireliği 422
1.4. Akut Dönemde Cinsel Saldırı Muayene Hemşireliği 423
1.9. Adli Kanıt Koruma Zincirinin Sağlanması ve Kaydedilmesi 432
1.10. Akut Dönem Sonrası Cinsel Saldırı Muayene Hemşireliği 433
KAYNAKÇA 438
BÖLÜM 25
KRİMİNAL ABORTUS
Dr. Sibel PEKSOY KAYA
Dr. Öğr. Üyesi Aytül HADIMLI
1.1. Giriş 443
1.2. Düşüklerin Tanımı 443
1.2.1. Spontan Abortus 444
1.2.2. Habitual Abortus (Tekrarlayan Gebelik Kaybı) 444
1.2.3. İndüklenmiş Abortus 445
1.3. Güvenli ve Güvenli Olmayan Düşükler 445
1.4. İstenmeyen Gebelikler ve Kriminal Abortus 447
1.5. Düşüklerle İlgili Dünyada ve Ülkemizde Yasal Düzenlemeler 449
1.5.1. Dünyada Yasal Düzenlemeler 449
1.5.2. Ülkemizde Yasal Düzenlemeler 454
1.5.3. 2827 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun 454
1.5.4. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 456
1.6. Uluslararası Konferanslarda/Sözleşmelerde Düşükler Açısından Haklar 457
1.7. Düşüklerin Etik Boyutu 459
1.7.1. Embriyo/fetus Açısından Etik Değerlendirme 459
1.7.2. Kadın/Anne Açısından Etik Değerlendirme 460
1.8. Düşüklerin Neden Olduğu Sağlık Sorunları ve Hemşirelik Yaklaşımı 461
1.9. Düşüklerde hemşirelik girişimleri 461
1.10. İsteğe Bağlı Düşüklerde Danışmanlık Hizmetleri 462
KAYNAKÇA 465
BÖLÜM 26
YAŞLI İSTİSMARI
Dr.Öğr.Üyesi Nihan TÜRKOĞLU
Arş.Gör.E. Tuğba TOPÇU
1.1. Giriş 469
1.2. Dünyada ve Türkiye’de Yaşlı İstismarı 469
1.3. Yaşlıda İstismar Tipleri 470
1.4. Yaşlı İstismarı ve İhmalinin Nedenleri 471
1.5. Yaşlı İstismar ve İhmalinde Risk Faktörleri 472
1.6. Yaşlı İstismarının Belirti ve Bulguları 474
1.6.1. Fiziksel istismarın Belirti ve Bulguları 474
1.6.2. Cinsel istismarın Belirti ve Bulguları 475
1.6.3. Duygusal/Psikolojik İstismarın Belirti ve Bulguları 475
1.6.4. Finansal/Ekonomik İstismarın Belirti ve Bulguları 476
1.6.5. İhmalin Belirti ve Bulguları 476
1.6.6. Kendini İhmalin Belirti ve Bulguları 476
1.7. Yaşlı İstismarının Tanılanması 477
1.8. Adli Hemşirenin Rolü 479
1.8.1. Öykü Alma ve Görüşme 479
1.8.2. Fiziksel Değerlendirme 480
1.8.3. Müdahele 481
KAYNAKÇA 482
BÖLÜM 27
MADDE KÖTÜYE KULLANIMININ ADLİ BOYUTU
Doç. Dr. Sibel KÜÇÜKOĞLU
Doç. Dr. Aynur AYTEKİN ÖZDEMİR
Prof. Dr. Sevinç POLAT
1.1. Giriş 485
1.2. Madde Kötüye Kullanımı 485
1.3. Adli Toksikolojinin İnceleme Alanları 487
1.3.1. Postmortem Toksikoloji 487
1.3.2. İnsan Performans/Davranış Toksikolojisi 488
1.3.3. Alkol Bağımlılığı 489
1.3.4. Madde Kullanımı/Bağımlılığı 491
1.4. Bağımlılık Yapıcı Maddeler 491
1.5. Doping Kontrolü 498
1.6. Madde Kullanan Bireye Adli Yaklaşım 498
1.7. Biyolojik Materyaller ve Örnek Seçimi 501
1.8. Biyolojik Materyallerin Saklanması, Transferi ile Emniyet ve Gözetim Zinciri 504
SONUÇ 505
KAYNAKÇA 507
BÖLÜM 28
ÖLÜM VE OTOPSİ
Öğr.Gör.Dr. Emrah EMİRAL
Uzm. Dr. Arif GARBİOĞLU
1.1. Giriş 511
1.2. Ölüm Tanısı 512
1.3. Ölüm Sonrası Meydana Gelen Değişiklikler 512
1.3.1. Ölü Soğuması 513
1.3.2. Ölü Lekeleri (Livor mortis) 514
1.3.3. Ölü Katılığı (Rigor mortis) 514
1.3.4. Postmortem Sıvı Kaybı 515
1.3.5. Vücut Sıvılarında Görülen Değişiklikler 515
1.3.6. Çürüme 516
1.4. Otopsi 518
1.4.1. Dış Muayene 518
1.4.2. İç Muayene 519
1.4.3. Başın Açılması 520
1.4.4. Göğsün Açılması 520
1.4.5. Batının Açılması 521
1.4.6. Boyun Organlarının İncelenmesi 521
1.4.7. Diğer Bölgelerin İncelenmesi 522
1.5. Laboratuvar İncelemeleri 522
1.6. Otopside Biyogüvenlik 522
KAYNAKÇA 524
BÖLÜM 29
ASFİKSİLER
Uzm. Dr. Arif GARBİOĞLU
Öğr. Gör.Dr. Emrah EMİRAL
1.1. Giriş 527
1.2. Asfiksiden Ölümün Aşamaları 528
1.3. Asfiksinin Otopsi Bulguları 528
1.4. Sınıflama 529
1.5. Ası 531
1.6. Boğma 535
1.6.1. Elle Boğma 536
1.6.2. Bağla Boğma 536
1.6.3. Boyun Kilidi 538
1.7. Tıkama–Tıkanma 538
1.7.1. Ağız–Burun Kapanması 538
1.7.2. Solunum Yollarında Yabancı Cisim 539
1.7.3. Karın ve/veya Göğüs Basısı 539
1.7.4. Diri Gömülme 541
1.7.5. Postüral Asfiksiler 541
1.7.6. Havasız Yerlerde Kapalı Kalma 542
1.7.7. Boğucu Gazlarla Tıkanma 542
1.8. Kimyasal Asfiksiler 542
1.8.1. Karbonmonoksit İntoksikasyonu 542
1.8.2. Siyanür İntoksikasyonu 543
1.8.3. Hidrojen Sülfür İntoksikasyonu 544
1.9. Suda Boğulma 544
SONUÇ 546
KAYNAKÇA 548
BÖLÜM 30
HEMŞİRELİK MESLEĞİNDE TOKSİK RİSKLER
Prof.Dr.L.Didem KOZACI
Dr.Öğr.Üyesi Nigar ÜNLÜSOY DİNÇER
Uzm.Kübra Fidan KAYA
1.1. Hemşirelik ve Çalışma Alanları 553
1.2. Hemşirelikte Toksik Maddelere Maruziyet 553
1.3. Meslekte Toksik Maddelere Maruziyette Tarihsel Süreç 554
1.4. Toksisite Kaynakları 556
1.4.1. Bulaşıcı Hastalıklar 556
1.4.2. Kişisel Koruyucu Ekipman Kullanımını ve Lateks alerjisi 557
1.4.3. Radyasyon Maruziyeti 557
1.4.4. Kimyasal Maruziyeti 558
1.4.4.1. Antiseptikler ve Sterilizasyon Ajanları 558
1.4.4.2. Fiksasyon İşleminde Kullanılan Kimyasallar 559
1.4.4.3. Uçucu Organik Bileşikler ve Endokrin Bozucular 559
1.5. İlaç Maruziyeti 561
1.5.1. Kemoterapi İlaçları 561
1.5.2. Antibiyotikler 562
1.5.3. Anestezik Ajanlar 562
1.5.4. Ağır Metaller 562
1.5.5. Uyuşturucu Maddeler 563
1.5.6. Nanomalzemeler 563
1.6. Toksik Riskler ve Hemşirelik Eğitimi 564
1.6.1. Toksik, Enfektif, Radyoaktif Ajanlardan Korunma 566
1.6.2. Toksisite İzlemi 567
1.6.3. Biyolojik, Kimyasal, Radyoaktif Atıklar 567
SONUÇ 568
KAYNAKÇA 569
BÖLÜM 31
ADLİ HEMŞİRELERİN ÇALIŞMA ORTAMINDA KARŞILAŞTIKLARI
MESLEK RİSKLERİ VE MESLEK HASTALIKLARI
Dr.Öğr.Üyesi Dilek GÜRÇAYIR
Dr.Öğr.Üyesi Eda AY Prof.Dr. Ayşe GÜROL
1.1. Giriş 573
1.2. Adli Hemşirelerin Maruz Kaldığı Riskler ve Bu Risklere Bağlı Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 574
1.2.1. Biyolojik Riskler ve Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 575
1.2.1.1. Hepatit B 576
1.2.1.2. Hepatit C 576
1.2.1.3. AIDS/İnsan İmmun Yetmezlik Virüsü (HIV) 577
1.2.1.4. Tüberküloz 578
1.2.1.5. COVID–19 579
1.2.2. Kimyasal Riskler ve Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 582
1.2.2.1. Antiseptikler 583
1.2.2.2. Temizlik İçin Kullanılan Kimyasallar 583
1.2.2.3. Lateks 584
1.2.2.4. Formaldehid 584
1.2.3. Fiziksel Riskler ve Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 585
1.2.3.1. Aydınlatma 585
1.2.3.2. Gürültü 586
1.2.3.3. Ortam Isısı ve Havalandırma 586
1.2.3.4. Fiziksel Risklere Yönelik Alınması Gereken Genel Önlemler 586
1.2.3.5. Ergonomik Riskler ve Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 587
1.2.3.6. Psikososyal Riskler ve Oluşabilecek Meslek Hastalıkları 588
SONUÇ 593
KAYNAKÇA 594
BÖLÜM 32
ENGELLİ MAĞDUR BİREYLER VE ADLİ HEMŞİRELİK
Dr.Öğr.Üyesi İlkay KESER
Arş.Gör. Şeyma DEMİRALAY
1.1. Giriş 599
1.2. Kavramsal Boyutuyla Engellilik 599
1.3. Engelliliğin Getirdiği Güçlükler ve Mağduriyetler 600
1.3.1. Engelli Bireyin “Mağdur” ya da “Fiili İşleyen” Olma Durumu 601
1.3.2. Engelli Bireylerin “Mağdur Olma” Durumunu Arttıran Faktörler 602
1.3.3. Mağdur Hakları ve Gereksinimleri Bağlamında Engelli Mağdur Bireyler 604
1.3.4. Engelli Mağdur Bireylerde Görülebilecek Sağlık Problemleri 608
1.3.5. Engelli Mağdur Bireyle Çalışan Sağlık Çalışanlarının Dikkat Etmesi Gerekenler 609
1.3.6. Engelli Bireyin Engelli Mağdur Bireye Bakım Vermede Hemşirenin Rol ve Sorumlulukları 610
SONUÇ VE ÖNERİLER 616
KAYNAKÇA 617
BÖLÜM 33
ADLİ TIPTA DNA‘NIN (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) YERİ
Prof. Dr. Fulya TEKŞEN
Prof.Dr.Yurdagül ERDEM
1.1. Giriş 625
1.2. Kalıtsal Molekül Nedir? 625
1.2. Santral Doğma 626
1.3. DNA Nerede Bulunur? 626
1.4. DNA’nın Yapısı Nedir? 626
1.5. DNA Veri Bankası Nedir? 628
1.6. DNA Molekülünde Yer Alan Bilginin Kullanım Amaçları Nelerdir? 629
1.6.1. Genetik Hastalıkların Tanısı 629
1.6.2. Soyağacının (Pedigri) İncelenmesi (Genetik Bağ –Etnik Köken–Filogenetik) 629
1.6.3. Kriminoloji – Adli Tıp 630
1.7. DNA Analizi Nasıl Yapılmaktadır? 630
1.8. DNA Veri Bankasının Yararları 632
1.9. DNA Veri Bankalarının Dünyada ve Ülkemizdeki Durumu 633
1.10. Dünyada Adli Dna Veri Bankasının Gelişimi 634
1.11. Ülkemizde Adli DNA Analizlerinin Durumu ve Yasal Mevzuat 635
SONUÇ 637
KAYNAKÇA 638
BÖLÜM 34
ÇOCUĞA KARŞI KÖTÜ MUAMELE: ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ
Prof.Dr. Sevinç POLAT
Dr.Öğr.Üyesi Ayşe ŞENER TAPLAK
Prof.Dr. Yurdagül ERDEM
1.1. Giriş 641
1.2. Çocuk İstismarı ve İhmali Risk Faktörleri 643
1.3. Çocuk İstismarı ve İhmali Çeşitleri 645
1.3.1. Fiziksel İstismar 645
1.3.2. Duygusal İstismar 649
1.3.3. Cinsel İstismar 650
1.3.4. İhmal/ İhmalkar Davranış 651
1.4. Çocuk İstismarının Tanılanması 651
1.4.1. Öykü Alma 652
1.4.2. Fizik Muayene 653
1.5. İstismarda Adli Görüşme 654
1.6. Hemşirelerin İstismara Yönelik Sorumlulukları 655
1.6.1. Birincil Koruma Önlemlerinde Hemşire 655
1.6.2. İkincil Koruma Önlemleri Alınması 656
1.6.3. Üçüncül Koruma Önlemlerinde Hemşire 657
KAYNAKÇA 658
BÖLÜM 35
ADLİ VİKTİMOLOJİ (MAĞDUR BİLİMİ)
Dr.Öğr.Üyesi İlkay KESER
Arş.Gör. Sibel ÇAYNAK
1.1. Giriş 665
1.2. Viktimoloji Kavramı 665
1.3. Mağdur Tanımı 666
1.4. Mağdur Tipolojisi 667
1.5. Mağdurun Rolü 668
1.6. Mağdur Psikolojisi 669
1.7. Mağdurun Hakları 669
1.8. Mağduriyet Sonucu Bireyde Oluşabilecek Sorunlar 672
1.9. Adli Viktimoloji Süreci 673
1.10. Viktimoloji Sürecinde Hemşirenin Rolü 675
SONUÇ 676
KAYNAKÇA 678
BÖLÜM 36
KÜLTÜREL SUÇLAR VE ADLİ HEMŞİRELİK
Prof.Dr.Türkan PASİNLİOĞLU
Doç.Dr. Aslı Sis ÇELİK
Dr.Ögr.Üyesi Betül AKTAŞ
1.1. Kültür ve Suç İlişkisi 681
1.2. Kültürel Suç 681
1.3. Kültürel Suç Türleri 682
1.3.1. Cinsiyete Dayalı Suçlar 682
1.3.1.1. Başlık Parası 682
1.3.1.2. Cinsiyet Seçimi 684
1.3.1.3. Kadın Sünneti (Kadın Genital Mutilasyonu) 686
1.3.2. Aile İçi Şiddet 688
1.3.2.1. Kadına Yönelik Şiddet 689
1.3.2.2. Çocuğa Yönelik Şiddet 695
1.3.2.3. Yaşlıya Yönelik Şiddet 695
1.3.3. Evliliğe Yönelik Suçlar 696
1.3.3.1. Çocuk Evlilikler/Çocuk Gelinler 696
1.3.3.2. Kız Kaçırma/Kaçışma 698
1.3.4. Töre Cinayetleri 699
1.3.4.1. Kan Davası 700
1.3.4.2. Namus Cinayetleri 701
KAYNAKÇA 703
BÖLÜM 37
ADLİ HEMŞİRELİKTE İŞ YERİ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Öğr.Gör.Dr. Zehra AYDIN
Doç.Dr.Selen ÖZAKAR AKÇA
1.1. Giriş 709
1.2. İş Yeri Sağlığı Hemşireliği 711
1.2.1. İş Yeri Sağlığı Hemşiresinin Görevleri 713
1.2.1.1. Çalışan Sağlığının Değerlendirilmesi 713
1.2.1.2. Meslek Hastalıkları ve İş Kazalarının Önlenmesi 713
1.2.1.3. Çalışanın Çalıştığı İşe Bağlı Olmayan Hastalık veya Kazaların Önlenmesi 714
1.2.1.4. Danışmanlık Hizmeti 714
1.2.1.5. Sağlık Eğitimi 714
1.2.1.6. İş Sağlığı ile İlgili Kurumlar ile İş Birliği 714
1.2.1.7. Çalışma Ortamının Değerlendirilmesi 714
1.2.1.8. Kayıt Tutma 715
1.2.1.9. Araştırma Yapma 715
1.3. İş Yeri Sağlığı Hemşireliğinin Adli Boyutu 715
KAYNAKÇA 718