^{Adli Laboratuvarlarda Biyogüvenlik:}Bir Adli Genetik Laboratuvarı Analizi

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMACI 21
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR 22
A. İş Kazası 22
1. İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi 24
B. Meslek Hastalığı 25
1. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit
İşlemleri 26
2. Sağlık Kurulu Raporlarının Düzenlenmesi 26
3. Meslekte Kazanma Gücü Azalma Oranı Tespitine İlişkin Usul ve Esaslar 27
4. Meslek Hastalıkları Listesi 27
5. Meslekî Bulaşıcı Hastalıklar 27
6. Sigortalının Mesleği 28
7. İş kazası ile Meslek Hastalığı Sonucu Meslekte Kazanma Gücü
Kayıp Oranı Tespitinde Kullanılan Cetveller 28
C. Ramak Kala Olay 29
1. Ramak kala olayı bildirim formu 30
III. TEHLİKE VE RİSK KAVRAMLARI 31
IV. SIFIR KAZA YAKLAŞIMI 31
A. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Proaktif Yaklaşımlar 31
B. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi 32
1. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Önemi 32

a. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik 33
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri 34
c. Özel Politika Gerektiren Grupların ve Özel Görevi Bulunan Çalışanların Eğitimi 34
d. Eğitim Programlarının Planlanması ve Düzenlenmesi 35
e. Eğitimin Temel Prensipleri 35
V. LABORATUVARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ OUŞTURMA 36
VI. İYİ LABORATUVAR UYGULAMALARI 36
A. Çalışanın Yeterliliğine Göre İş Tanımı 37
1. Sağlık Gözetimi 37
B. İyileştirilmesi Gereken Konuların Belirlenmesi 38
C. Laboratuvar Atıklarının Ayrılması ve Bertaraf İşlemleri 39
1. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 39
2. Sağlık Kuruluşlarının Yükümlülükleri 42
3. Tıbbi Atıkların Ayrılması, Toplanması, Taşınması ve Geçici Depolanması 43
4. Tıbbi Atıkların Sağlık Kuruluşu İçinde Taşınması 45
5. Sağlık Kuruluşunda Tıbbi Atıkların Geçici Depolanması 46
6. Tıbbi Atık Geçici Deposunun Özellikleri 46
7. Konteynerlerin Tıbbi Atık Geçici Deposu Olarak Kullanılması 48
D. Biyogüvenlik Kılavuzunun Hazırlanması 49
E. Dökülme ve İlkyardım Setleri. 49
F. Biyogüvenlik Seviyesine Göre Laboratuvar Giriş Çıkışı 49
G. Laboratuvar Alanlarının Ayrılması 50
H. Laboratuvarda İletişim 51
İ. Tehlikeli Malzeme Listesi 52
J. Güvenlik Bilgi Formlarının Oluşturulması 52
K. Ekipman Periyodik Kontrolleri 56
L. Ekipman Arızası 57
M. Yıllık Plan 57
N. Sürekli Eğitim 67
O. Çalışan Yeterlik Kontrolü 67
Ö. Laboratuvar Çevresi 67
P. Kalite Sorumlusunun Risk Değerlendirme Eğitimine Gönderilmesi 68

VII. KALİTE YÖNETİMİ 68
VIII. SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ 70
A. Geçici Semboller 70
B. Sabit ve Kalıcı Semboller 71
C. Sigara İçilmez Uyarı ve İkaz Levhası 71
D. Sigara İçmek ve Açık Alev Kullanmak Tehlikeli ve Yasaktır 71
E. Suyla Söndürmek Yasaktır 71
F. İçilmez Uyarısı 71
G. Dokunma 72
H. Patlayıcı, Parlayıcı, Toksik Madde Uyarı Levhaları 72
İ. Radyoaktif Madde 72
J. Tehlike, Elektrik Tehlikesi, Ölüm Tehlikesi 72
K. Zararlı veya Tahriş Edici Madde 72
L. Biyolojik Risk 72
İKİNCİ BÖLÜM BİYOGÜVENLİK
İ. BİYOGÜVENLİK TANIMI 79
II. AMERİKAN BİYOLOJİK GÜVENLİK DERNEĞİ'NİN TARİHÇESİ 80
1. I. Biyolojik Güvenlik Konferansı 81
2. II. Biyolojik Güvenlik Konferansı 83
3. III. Biyolojik Güvenlik Konferansı 84
4. IV. Biyolojik Güvenlik Konferansı 85
5. V. Biyolojik Güvenlik Konferansı 86
6. VI. Biyolojik Güvenlik Konferansı 87
7. VII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 89
8. VIII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 90
9. IX. Biyolojik Güvenlik Konferansı 91
10. X. Biyolojik Güvenlik Konferansı 92
11. XI. Biyolojik Güvenlik Konferansı 93
12. XII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 96
13. XIII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 99
14. XIV. Biyolojik Güvenlik Konferansı 100

15. XV. Biyolojik Güvenlik Konferansı 102
16. XVI. Biyolojik Güvenlik Konferansı 104
17. XVII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 105
18. XVIII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 107
19. XIX. Biyolojik Güvenlik Konferansı 108
20. XX. Biyolojik Güvenlik Konferansı 109
21. XXI. Biyolojik Güvenlik Konferansı 111
22. XXII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 112
23. XXIII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 114
24. XIV. Biyolojik Güvenlik Konferansı 115
25. XV. Biyolojik Güvenlik Konferansı 117
26. XVI. Biyolojik Güvenlik Konferansı 119
27. XVII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 119
28. XXVIII. Biyolojik Güvenlik Konferansı 121
29. XXIX. Biyolojik Güvenlik Konferansı 122
30. XXX. Biyolojik Güvenlik Konferansı 124
III. BİYOGÜVENLİK BASAMAKLARI 125
A. Biyogüvenlik- 1 Basamağında Alınacak Güvenlik Tedbirleri 126
B. Biyogüvenlik- 2 Basamağında Alınacak Güvenlik Tedbirleri 128
C. Biyogüvenlik- 3 Basamağında Alınacak Güvenlik Tedbirleri 129
D. Biyogüvenlik- 4 Basamağında Alınacak Güvenlik Tedbirleri 130
IV. BİYOLOJİK GÜVENLİK 130
A. Biyolojik Materyal 130
1. Bakteriler 132
2. Virüsler 137
3. Mantarlar 142
4. Parazitler 143
5. Prionlar 146
6. Zootik Patojenler 146
7. Toksinler 146
B. Biyolojik Güvenlik Formu 146
1. Biyolojik Güvenlik Formu Hazırlanması 149

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ADLİ GENETİK
I. ADLİ GENETİK LABORATUVARI 159
A. Adli Genetik Laboratuvarında Yapılan İncelemeler 160
1. Makroskobik İncelemeler. 162
2. UV Işık Kaynağı İncelemeleri 162
3. Luminol İncelemeleri. 162
II. ADLİ GENETİK LABORATUVAR PLANI ÖRNEĞİ 163
III. ADLİ GENETİK LABORATUVAR MAHAL LİSTESİ VE ÖZELLİKLERİ 164
A. Biyolojik Materyal Deposu 164
B. Delil Deposu: 164
C. Biyolojik Delil Merkezi 165
D. Delil Alım Odası 165
E. Seroloji 165
F. Soğuk Oda 166
G. Sterilizasyon 166
H. Genetik Analizatör 167
İ. Denatürasyon 167
J. Amplifikasyon 167
L. Mikroskopi 168
IV. ADLİ GENETİK LABORATUVARI İŞ AKIŞI 168
A. Seroloji 168
B. İzolasyon 170
C. Miktar Ölçüm 172
D. Amplifikasyon 174
E. Genetik Analizör 175
V. ADLİ GENETİK LABORATUVARINDA KULLANILAN CİHAZLAR 176
A. Cihaz Temel Özellikleri 176
1. Mikropipet Takımı 176
2. Vortex. 177
3. Santifüj 177
4. Buzdolabı 178
5. Hassas Terazi 179

6. Otoklav. 179
7. Saf Su Cihazı 180
8. İnkübatör 181
9. Su Banyosu. 182
10. pH Metre 183
11. Biyogüvenlik Kabin Özellikleri 183
VI. ADLİ GENETİK LABORATUVARI İŞ AKIŞINDA MEYDANA GELEBİLECEK
OLASI SENARYOLAR 187
A. Senaryo 1: Biyogüvenlik Seviyesine Uygun Laboratuvar Kurulumu 188
1. Senaryo-1 'e Göre Alınması Gereken Tedbirler 191
B . Senaryo-2: İş Akışında Biyolojik Bulaş 195
1. Senaryo-2’ye Göre Alınması Gereken Tedbirler 197
C. Senaryo 3: Çalışma Alanında Biyolojik Ajan Varlığı 199
1. Senaryo-3’ye Göre Alınması Gereken Tedbirler 200
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BİYORİSK
I. ADLİ GENETİK LABORATUVARINDA BULUNABİLECEK RİSK ETMENLERİ 206
A. Biyolojik Risk Etmenleri 206
B. Fiziksel Risk Etmenleri 207
C. Kimyasal Risk Etmenleri 208
D. Ergonomik Risk Etmenleri. 209
E. Psikososyal Risk Etmenleri 209
II. YÖNETMELİK İNCELEMELERİ 210
A. Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik 210
B. Risk Düzeyi ve Risklerin Belirlenmesi 211
C. Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi 211
D. İşverenlerin Yükümlülükleri 212
E. Risklerin Azaltılması 212
F. Bakanlığın Bilgilendirilmesi 213
G. Hijyen ve Kişisel Korunma 214
H. Çalışanların Eğitimi ve Bilgilendirilmesi 215

İ. Özel Durumlarda Çalışanın Bilgilendirilmesi 215
J. Biyolojik Etkenlere Maruz Kalan Çalışanların Listesi 216
K. Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımının Sağlanması 217
L. Bakanlığa Bildirim 217
M. Sağlık Gözetimi 218
N. Tanı Laboratuvarları Dışında Kalan İnsan Sağlığı ve Veterinerlikle
İlgili Hizmetler 219
III. RİSK DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI 220
A. Adli Genetik Laboratuvarları Risk Değerlendirme Çalışması 223
BEŞİNCİ BÖLÜM
ALTERNATİF BİR DEZENFEKSİYON 237
KAYNAKLAR 239