Vergi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları

Prof. Dr. Ahmet EROL

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 17
§ 1. HUKUK 19
I. VERGİ HUKUKU 23
A. Vergi Usul Hukuku 25
B. Vergi Ceza Hukuku 26
C. Vergi Kovuşturma (İcra) Hukuku 27
D. Uluslararası Vergi Hukuku 27
E. Vergi Uyuşmazlıkları (İhtilafları) Hukuku 28
§ 2. VERGİ UYUŞMAZLIĞI 29
§ 3. VERGİ UYUŞMAZLIĞINI ORTAYA ÇIKARAN AŞAMALAR 31
I. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 32
II. MÜKELLEFİYET 39
III. VERGİNİN TARHI 43
A. Beyan Üzerine Tarh 44
B. Vergi İdaresince Tarh 46
1. Re’sen Vergi Tarhı 47
2. İkmâlen Vergi Tarhı 53
3. İdarece Vergi Tarhı 55
IV. VERGİNİN TEBLİĞİ 55
A. Posta Yoluyla Tebliğ 59
B. Daire veya Komisyonda Yapılan Tebliğ 62
C. Memur Eliyle Tebliğ 63
D. Aracılı (Vasıtalı) Tebliğ 64

E. İlan Yoluyla Tebliğ 65
F. Elektronik Tebliğ 68
V. VERGİNİN TAHAKKUKU 70
VI. VERGİ DENETİMİ 75
A. Yoklama 78
B. Bilgi İsteme 79
C. Vergi İncelemesi 82
VII. TAHSİLAT (ÖDEME) 89
A. Vergi Borcunun Ödeme Zamanları. 90
B. Verginin Ödenme Yeri ve Ödenme Şekilleri 91
VIII. DİĞER VERGİ UYGULAMALARI 93
A. İade 93
B. Mahsup 99
C. Özelge ve Sirküler Müessesi 104
D. Mükellefiyet Sonlandırma 108
E. Mükellefleri Özel Esaslara Alma ve Çıkarma 112
F. İhbarları Değerlendirme 116
G. Tecil ve Taksitlendirme İşlemleri 124
H. Zor Durum Hali Tespiti 128
İ. Zarar Ziyan ve Terkin İşlemleri 130
J. Uluslararası Bilgi Değişim İşlemleri 132
§ 4. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ 137
I. İDARİ YOLLARLA ÇÖZÜM 139
A. Düzeltme 141
B. Cezalarda İndirim 150
C. Pişmanlık ve Islah 158
D. Uzlaşma 173
1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 179
2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma (Uzlaşma) 185
E. İzaha Davet 188
II. YARGISAL YOLLARLA ÇÖZÜM 203
A. Vergi Yargısı Konusunda Genel Bilgi 204

B. Vergi Davaları 207
1. Vergilendirme İşleminin Amaç Yönünden Hukuka Aykırılığı 207
2. Vergilendirme İşleminin Konu Yönünden Hukuka Aykırılığı 208
3. Vergilendirme İşleminin Yetki Yönünden Hukuka Aykırılığı 209
4. Vergilendirme İşleminin Şekil Yönünden Hukuka Aykırılığı 210
5. Vergilendirme İşleminin Neden Yönünden Hukuka Aykırılığı 210
6. İspat Külfeti 212
7. Yazılı Yargılama 212
8. Re'sen Araştırma 212
9. Toplu Yargılama 213
10. Kıyas Yasağı 214
11. Ekonomiklik 214
12. Duruşma 215
13. Bilirkişi Tayini 215
14. Tahsil Sürecine (AATUHK) İlişkin Uyuşmazlıklar 216
15. Yargı Yetkisi 216
C. Vergi Davasına Bakmaya Yetkili Mahkemeler 217
1. Vergi Mahkemeleri 218
a. Tek Yargıçla Bakılan Vergi Davaları 220
b. Üç Yargıçlı (Heyet Halinde) Bakılan Vergi Davaları 220
c. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 222
d. Danıştay 226
(1) İlk derece Mahkemesi Sıfatıyla Verilen Hizmetler 227
(2) Temyiz Mercii Sıfatıyla Verilen Hizmetler: 228
(3) Danışma ve İnceleme Merci Sıfatıyla Verilen
Hizmetler: 228
D. Vergi Davası 232
1. Dava Açmaya Yetkililer ve Dava Açma İşlemleri 233
a. Vergi Mahkemesinde Dava Açmaya Yetkili Olanlar: 233
b. Vergi Davasının Açılma işlemleri 234
(1) Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Bilgiler 234
(2) Dava Dilekçelerinin Verileceği Yer 235
(3) Aynı Dava Dilekçesi Birden Çok Dava Açma 235

(4) Dava Dilekçesi Üzerine Yapılacak İşlem 236
(a) Dilekçenin Alınması 236
(b) Dilekçe Üzerine Yapılacak İlk İnceleme 237
2. Dava Açma Süreleri 238
a. Dava Açma Süresi 238
b. Sürelerle İlgili Genel Esaslar 239
c. Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru Halinde Süre 240
3. Dava Dilekçeleri Üzerine Verilecek Kararlar 240
a. İlk İnceleme Sonucu Verilecek Karar 240
b. Yürütmenin Durdurulması 247
4. Karar Sonuçları 252
5. Kararların Açıklanması 253
6. Karar Yanlışlıklarının Düzeltilmesi 256
7. Kararlara Karşı Başvuru Yolları 260
a. İtiraz 260
b. Temyiz 265
(1) Temyiz Dilekçesi 267
(2) Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 268
(3) Temyizde Harç Eksikliği 269
(4) Temyizin Yasal Süre Geçtikten Sonra Yapılması 269
(5) Temyize İlişkin Başvuru Eksikliklerinin
Giderilmemesi 269
(6) Temyiz İncelemesi Sonucu Verilecek Kararlar 269
(7) Temyiz Kararından Sonra Yapılacak İşlemler 270
(8) Kanun Yararına Temyiz 271
c. Yargılanmanın Yenilenmesi 276
d. Kararın Düzeltilmesi 280
§ 5. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 283
I. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA YETKİSİ 286
II. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA ZAMANI 288
A. Kesin Nitelikteki Kararlara Karşı Bireysel Başvuru Süresi 289
B. Olağan Kanun Yollarına Başvurulması Durumunda Bireysel
Başvuru Süresi. 289
1. İtiraz Yoluna Başvuru Durumunda Süre 289
2. Temyiz Yoluna Başvuru Durumunda Başvuru Süresi 290

III. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA YERİ 290
IV. BAŞVURU FORMU VE EKLERİ 291
V. BAŞVURU HARCI 295
VI. BİREYSEL BAŞVURU SÜRECİNİN MAHKEME BOYUTU 296
§ 6. AİHM’E BİREYSEL BAŞVURU. 303
I. AİHM’E BAŞVURU 303
II. İÇ HUKUK YOLLARININ TÜKETİLMİŞ OLMASI VE BAŞVURU SÜRESİ 304
III. BAŞVURUNUN KONUSU VE TARAFI 305
IV. SÜRECİN İŞLEYİŞİ 306
V. AİHM TARAFINDAN VERGİ İLE İLGİLİ VERİLMİŞ BAZI KARARLAR 308
A. Mülkiyet Hakkının İhlali 308
B. Adil Yargılanma Hakkının İhlali 312
EKLER 315
 Cezayı Pişmanlıkla Ödemek İçin Dilekçesi. 315
 Vergi Cezasını İndirimli Ödeme Dilekçesi 316
 Uzlaşma Talep Dilekçesi 317
 Vergi Hatasının Düzeltilmesini Talep Dilekçesi (Vergi Dairesine) 318
 Şikâyet Yoluyla Vergi Hatasının Düzeltilmesini İsteme Dilekçesi
(Bakanlığa) 319
 Uzlaşmanın Temin Edilememesi Üzerine Vergi ve Cezanın İptali İçin
Vergi Mahkemesinde Dava Açılması İlişkin Dilekçe 320
 Vergi ve Vergi Cezasının İptaline İlişkin Vergi Mahkemesinde İptal
Davası Açma Dilekçesi 322
 Özel Usulsüzlük Cezasının İptaline İlişkin Vergi Mahkemesine Dava Dilekçesi 349
 Bölge İdare Mahkemesine Başvuru Dilekçesi 351
 Danıştay’a Temyiz Başvuru Dilekçesi 358
KAYNAKLAR 383
İNDEKS 391