^{Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Göre}Mahalli İdareler_{Teori-Uygulama-Maliye}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Tablolar Listesi 19
Birinci Bölüm
GENEL KAVRAM VE
AÇIKLAMALAR
I. MAHALLÎ İDARE KAVRAMI 21
II. MAHALLÎ İDARELERİN NİTELİĞİ 22
III. MAHALLİ İDARELERİN ÖNEMİ 24
IV. MAHALLİ İDARELERİN TÜRLERİ 29
V. MAHALLİ İDARELERİN DENETİMİ 31
VI. MAHALLİ İDARELER DEMOKRASİ İLİŞKİSİ 34
VII. MAHALLÎ İDARELER VE ÖZERKLİK 36
VIII. HİZMETTE YERELLİK (SUBSIDIARITY) İLKESİ 41
BÖLÜM DİPNOTLARI 45
İkinci Bölüm
MAHALLÎ İDARELERİN
VAROLUŞ NEDENLERİ
I. MAHALLÎ İDARELERİN VAROLUŞ NEDENLERİ 49
A. Siyasal Nedenler 50
B. Ekonomik Nedenler 52
C. Mahalli İdarelerin Tarihi, Sosyal ve Kültürel Gerekçesi 55
D. İdari Nedenler 56
1. Merkezden Yönetim (Centralization) 57
a. Yetki Genişliği (Tevsii Mezuniyet–Deconcentration) 58
2. Yerinden Yönetim (Adem–i Merkeziyet–Decentralization) 59
a. Yerinden Yönetim Çeşitleri 60
aa. Siyasal Yerinden Yönetim 60
ab. İdari Yerinden Yönetim 60
aba. Yer Yönünden (veya Coğrafi Bakımdan) Yerinden Yönetim 61
abb. Hizmet (veya Fonksiyonel) Yönünden Yerinden Yönetim 62
ac. Mali Yerinden Yönetim 63
ad. Ekonomik Yerinden Yönetim 63
3. Merkezden Yönetim ve Yerinden Yönetimin Olumlu Yönleri 63
a. Merkezden Yönetimin Olumlu Yönleri 63
b. Yerinden Yönetimin Olumlu Yönleri 64
4. Türkiye’de Yerinden Yönetim Yapıları 65
a. Türkiye’de Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 65
aa. İl Özel İdareleri 67
ab. Belediye Yönetimleri 68
ac. Köy Yönetimleri 69
ad. Mahalle ve Bölge Yönetimlerinin Durumu 69
ada. Mahalle Yönetimi 69
adb. Bölge Yönetimi 70
b. Türkiye’de Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 70
BÖLÜM DİPNOTLARI 72
Üçüncü Bölüm
İDARELERARASI İLİŞKİLERİN DÜZENLENMESİ
I. İDARELERARASI İLİŞKİLERİN MAHİYETİ 75
II. İDARELERARASI İLİŞKİLERİN DÜZENLENMESİNİ GEREKTİREN SEBEPLER 76
III. İDARELERARASI İLİŞKİLERİN TÜRLERİ 81
A. Dikey Mali İlişkiler 81
B. Yatay Mali İlişkiler 82
IV. MERKEZİ–MAHALLİ İDARE ARASINDA GÖREV BÖLÜŞÜMÜ 82
A. Görev Bölüşümünün Tanımı 82
B. Görev Bölüşümünün Ölçütleri 83
1. İktisadi Kriterler 85
a. Etkinlik 85
b. Hizmetlerin Bölünebilirliği 86
c. Ölçek Ekonomileri 87
d. Hizmetin Faydasının Yayıldığı Alan 88
e. Fayda Maliyet Taşmaları (Dışsallıklar) 89
2. İdari Kriterler 90
a. Yasal Yeterlilik 90
b. İdarelerarası Esneklik 90
c. Coğrafi Yeterlilik 91
d. Yönetim Kapasitesi 91
3. Geleneksel Kriterler 92
C. Görev Bölüşümünün Yöntemleri (İlkeleri) 92
D. Optimum Hizmet Alanı 94
1. Hizmet Arzına Göre Optimal Büyüklüğün Belirlenmesi 95
a. Hizmet Maliyetleri ve Kişi Başına Gelir Ölçütü 95
b. Hizmet Maliyetleri ve Nüfus Yoğunlaşması 96
c. Dışsal Ekonomiler 99
d. Üretim Tekniği 100
2. Optimum Hizmet Alanını Belirlemede Talebe İlişkin Faktörler 101
a. Topluluktaki Kişilerin İmkan ve İstek Benzerliği (Tiebout Hipotezi) 101
b. Mahalli İdarelerin Organizasyon Maliyetleri 102
V. MERKEZİ YÖNETİM – MAHALLÎ İDARE ARASINDA GELİR BÖLÜŞÜMÜ 103
A. Gelir Bölüşümünün Tanımı 103
B. Gelir Bölüşümünde İlkeler 103
C. Gelir Paylaşımının Yöntemleri 105
1. Vergiler Yoluyla Gelir Sağlanması Yöntemi 105
a. Vergiler Yoluyla Gelir Sağlanmasının Türleri 109
aa. Bağımsız Vergileme Yetkisi Verilmesi 109
ab. Bağımlılık Sistemi 110
ac. Vergi Kaynaklarının Paylaştırılması 111
ad. Ek Vergi – Ek Oran Yöntemi 112
2. İdarelerarası Transferler 113
a. İdarelerarası Transferlerin Türleri 114
aa. Gelir Paylaşımı Düzenlemeleri 114
ab. Bağış ve Yardımlar 115
3. Şerefiye, Harç ve Harcamalara İştirakler 120
4. İktisadi Teşebbüs Gelirleri 121
5. Borçlanmalar 122
6. Mülk Gelirleri 125
7. Para Cezaları 125
BÖLÜM DİPNOTLARI 126
Dördüncü Bölüm
DÜNYADA MAHALLÎ İDARELER
I. ALMANYA’DA MAHALLÎ İDARELER 131
A. Mahalli İdarelerin Türleri 133
1. Belediyeler 134
2. İlçeler 135
B. Almanya’da Mahallî İdarelerin Görevleri 135
C. Mahalli İdarelerin Mali Yapıları 137
D. Mahallî İdarelerin Denetimi 141
II. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE MAHALLÎ İDARELER 142
A. Mahallî İdarelerin Türleri 143
1. County 144
2. Belediye Yönetimi 145
3. Kasaba Yönetimi 146
4. Özel Amaçlı Yönetim Birimleri (Special Districh ve School Districh’ler) 146
B. Mahallî İdarelerin Mali Yapısı 147
C. Mahallî İdarelerin Denetimi 152
III. İSVİÇRE’DE MAHALLÎ İDARELER 153
A. Mahallî İdarelerin Türleri 154
B. Mahallî İdarelerin Mali Yapısı 156
C. Mahallî İdarelerin Denetimi 161
IV. İTALYA’DA MAHALLÎ İDARELER 162
A. Mahallî İdarelerin Türleri 162
1. Bölgeler 164
2. İller 166
3. Mertorpolitan Şehirler 166
4. Belediyeler 167
B. Mahalli İdarelerin Mali Yapısı 168
C. Mahallî İdarelerin Denetimi 173
V. FRANSA’DA MAHALLÎ İDARELER 174
A. Mahallî İdarelerin Türleri 174
1. Belediyeler (Komünler) 176
2. İl Mahallî İdaresi (Departmentler) 178
3. Bölgeler 179
B. Mahallî İdarelerin Mali Yapıları 180
C. Mahalli İdarelerin Denetimi 184
VI. JAPONYA’DA MAHALLÎ İDARELER 185
A. Mahallî İdarelerin Türleri 186
1. Genel Amaçlı Yerel Yönetimler 187
1.1. Belediyeler 188
1.2. Valilikler 189
2. Özel Nitelikli Mahalli İdare Birimleri 190
B. Mahallî İdarelerin Mali Yapıları 191
C. Mahallî İdarelerin Denetimi 195
BÖLÜM DİPNOTLARI 196
Beşinci Bölüm
İL ÖZEL İDARELERİ
I. İL ÖZEL İDARELERİNİN MAHİYETİ 203
II. İL ÖZEL İDARELERİNİN KURULUŞU 204
III. TARİHÇE 206
IV. İL ÖZEL İDARELERİNİN GÖREVLERİ 210
V. İL ÖZEL İDARELERİNİN YETKİLERİ VE İMTİYAZLARI 212
VI. İL ÖZEL İDARELERİNİN ORGANLARI 214
A. Vali 214
B. İl Genel Meclisi 216
C. İl Encümeni 222
VII. İL ÖZEL İDARESİ TEŞKİLÂTI 224
VIII. İL ÖZEL İDARESİ MALİYESİ 224
A. Gelirler 224
1. Öz Gelirler 225
a. İl Özel İdaresi Kanunu ile Sağlanan Gelirler 225
b. Diğer Mevzuatla Sağlanan Gelirler 226
2. İdarelerarası Transfeler 227
a. Gelir Paylaşımı Düzenlemeleri Çerçevesinde Elde Edilen Gelirler (İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Aldığı Paylar) 227
b. Bağış ve Yardım Gelirleri 230
3. Borçlanma 231
B. İl Özel İdaresi Giderleri 236
C. İl Özel İdarelerinin Bütçeleri 239
IX. İL ÖZEL İDARELERİNİN DENETİMİ 246
BÖLÜM DİPNOTLARI 249
Altıncı Bölüm
BELEDİYELER
I. GENEL AÇIKLAMALAR 251
II. BELEDİYELERİN TARİHÇESİ 256
A. Tanzimat Öncesi Dönemde Belediye Hizmetlerinin Yerine Getirilişi 256
B. Tanzimat Dönemi ve Belediyecilik Alanındaki Gelişmeler 258
C. Cumhuriyet Döneminde Belediyecilik Alanında Yaşanan Gelişmeler 260
III. BELEDİYELERİN ORGANLARI 264
A. Belediye Meclisi 264
B. Belediye Encümeni 271
C. Belediye Başkanı 273
IV. BELEDİYE TEŞKİLATI VE PERSONELİ 276
V. BELEDİYELERİN GÖREVLERİ 278
VI. BELEDİYELERİN YETKİ VE İMTİYAZLARI 279
VII. BELEDİYELERİN MALİ YAPISI 282
A. Belediyelerin Gelirleri 282
1. Belediyelerin Öz Gelir Kaynakları 284
a. Vergiler 284
b. Resim ve Harçlar 296
ba. Toptancı Hali Resmi 296
bb. Harçlar 296
c. Harcamalara Katılma Payları 305
d. Ticari ve Sınai İşletmelerden Sağlanan Gelirler 306
e. Para Cezaları 308
f. Ücretler ve Diğer Gelirler 308
2. İdarelerarası Transfer Gelirleri 309
a. Gelir Paylaşımı Düzenlemeleri Sonucu Elde Edilen Gelirler (Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alınan Paylar) 309
b. Bağış ve Yardım Gelirleri 311
3. Borçlanma Gelirleri 313
B. Belediyelerin Giderleri 317
C. Belediye Bütçesi ve Hazırlanması 321
VIII. BELEDİYELERİN DENETİMİ 327
BÖLÜM DİPNOTLARI 331
Yedinci Bölüm
KENTLEŞME OLGUSU VE
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ
I. KENTLEŞMENİN TANIMI 333
II. KENTLEŞMENİN GELİŞİMİ 334
III. HIZLI KENTLEŞME VE SORUNLARI 335
IV. KENTLEŞMENİN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 338
V. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ 339
VI. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNE AİT GÖREVLER 343
A. İlçe Belediyelerine Ait Görevler 347
B. Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisindeki Görev ve Hizmetlerin Yerine Getirilmesinde Uyum ve Koordinasyon 348
C. Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyelerinin Yetkileri ve İmtiyazları 351
VII. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN ORGANLARI 351
A. Büyükşehir Belediye Meclisi 351
B. Büyükşehir Belediye Encümeni 354
C. Büyükşehir Belediye Başkanı 355
VIII. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TEŞKİLÂTI VE PERSONELİ 356
IX. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN MALİYESİ 357
A. Büyükşehir Belediyelerinin Gelir Kaynakları 357
1. Büyükşehir Belediyelerinin Öz Gelirleri 357
2. İdarelerarası Transferler 358
a. Gelir Paylaşımı Düzenlemeleri Sonucu Elde Edilen Gelirler 358
b. Bağış ve Yardımlar 364
3. Borçlanma 365
B. Büyükşehir Belediyesinin Giderleri 366
C. Büyükşehir Belediye Bütçeleri 370
BÖLÜM DİPNOTLARI 376
Sekizinci Bölüm
KÖYLER
I. KÖYÜN TANIMI 377
II. KÖY İDARESİNİN TARİHÇESİ 379
III. KÖY YERLEŞİMLERİNİN KURULMASI VE SINIRLARI 383
IV. KÖY İDARELERİNİN GÖREVLERİ 385
V. KÖY İDARELERİNİN ORGANLARI 386
A. Köy Derneği 386
B. İhtiyar Meclisi 386
C. Muhtar 388
VI. KÖY İDARESİNİN PERSONELİ 390
A. Köy İmamları 390
B. Köy Katibi 390
C. Köy Korucusu 391
VII. KÖY İDARELERİNİN MALİYESİ 392
A. Köy İdarelerinin Giderleri 392
B. Köy İdarelerinin Gelirleri 393
1. İmece 395
2. Salma 395
3. Resim ve Harç Hasılatı 396
4. Asker Ailelerine Yardım 398
5. Bakaya 399
C. Köy Bütçesi 399
BÖLÜM DİPNOTLARI 401
Dokuzuncu Bölüm
MAHALLÎ İDARE BİRLİKLERİ
I. BİRLİKLER 403
II. MAHALLÎ İDARE BİRLİKLERİNİ DOĞURAN ETMENLER 404
A. Hizmet Gereksinimi 404
B. Yerel Görevlerde Farklılaşma 405
C. Ekonomik Gereksinmeler 406
D. Hemşehrilik Etmeni 406
E. Politik Tatmin 407
III. BİRLİKLERİN YASAL DAYANAĞI 407
IV. BİRLİKLERİN KURULMASI 409
V. BİRLİKLERİN ORGANLARI 410
A. Birlik Meclisi 410
B. Birlik Encümeni 413
C. Birlik Başkanı 414
D. Birlik Teşkilatı 415
VI. BİRLİK TÜRLERİ 415
A. Birliği Oluşturan Mahalli İdarelere Göre Birlik Türleri 416
1. İllerarası Birlikler 416
2. Belediyelerarası Birlikler 416
3. Köyler Arası Birlikler 416
4. İl, Belediye ve Köylerarası Birlikler 417
B. Birliklerin Faaliyet Alanlarına Göre Birlik Türleri 418
C. Amaçlarının Sayısına Göre Birlikler 421
VII. BİRLİKLERİN SAYISI VE GELİŞİMİ 421
VIII. BİRLİKLERİN MALİ DURUMLARI 423
A. Birliklerin Gelirleri 423
B. Birliklerin Giderleri 425
C. Birlik Bütçeleri 427
BÖLÜM DİPNOTLARI 430
Onuncu Bölüm
MAHALLÎ İDARE BANKACILIĞI
I. MAHALLÎ İDARE BANKACILIĞI VE ORTAYA ÇIKIŞI 431
II. MAHALLÎ İDARE BANKALARININ VAROLUŞ NEDENLERİ 432
III. DÜNYADA MAHALLÎ İDARE BANKACILIĞI 435
A. Fransa’da Mahallî İdare Bankacılığı 435
B. İngiltere’de Mahallî İdare Bankacılığı 437
C. İtalya’da Mahallî İdare Bankacılığı 439
D. Almanya’da Mahallî İdare Bankacılığı 441
E. ABD’de Mahallî İdare Bankacılığı 442
F. Hollanda’da Mahalli İdare Bankacılığı 444
IV. TÜRKİYE’DE MAHALLÎ İDARE BANKACILIĞI 446
A. İller Bankası ve Kuruluşu 446
B. İller Bankasının Yapısı 448
C. Bankanın Görev ve Fonksiyonları 454
1. Aracılık Fonksiyonu 454
2. Yatırım Fonksiyonu 457
3. Kredi Fonksiyonu 459
D. İller Bankasının Güçlü ve Zayıf Yanları 463
V. ÇAĞDAŞ MAHALLÎ İDARE BANKALARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ 465
BÖLÜM DİPNOTLARI 469
Onbirinci Bölüm
MAHALLÎ İDARELERDE YENİDEN YAPILANMA
I. GENEL AÇIKLAMALAR 471
II. MAHALLÎ İDARELERİN SORUNLARI 471
A. Yürürlükteki Kanunların Yetersizliği ve Yasal Düzenlemelerdeki İstikrarsızlıklar 471
B. Optimum Hizmet Alanın Tesis Edilmemesi 473
C. İdarelerarası Görev Bölüşümü Sorunları 474
D. İdarelerarası Gelir Bölüşümü Sorunları 476
E. İdari Vesayet Uygulamasına İlişkin Sorunlar 477
F. Koordinasyon Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar 478
G. Yerel Demokrasiyi Yerleştirmede Karşılaşılan Sorunlar 479
III. MAHALLÎ İDARELERİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI 480
A. Mahallî ve Merkezi İdarelerdeki Yeniden Yapılanmanın Birlikte Ele Alınması 480
B. İdarelerarası İlişkilerin Sağlam, Öngörülebilir ve Tutarlı Bir Temele Oturtulması 481
C. Yerel Demokrasinin Geliştirilmesi 482
D. Hemşehrilerin Tatmini ve Şeffaflık 482
E. Mahallî Sayıştay Kurulması ve Mahalli İdarelerin Denetiminin Geliştirilmesi 483
F. Mahalli İdareler Maliyesinin Islahına Yönelik Öneriler 483
1. Gelir Kaynaklarına İlişkin Öneriler 484
a. İkamet Vergisi 484
b. Kent Vergisi 485
c. Konaklama Vergisi 485
d. Harçların Yaygınlaştırılması ve Etkinleştirilmesi 486
e. Para Cezalarının Etkin Olması 487
f. Şerefiye Yükümlülüğünün Gerçekleştirilmesi 487
2. Giderlere İlişkin Öneriler 488
a. Mahalli İdare Harcamalarının Yeniden Düzenlenmesine İlişkin Öneriler 488
b. Personel Harcamaları ve Yönetiminin Geliştirilmesi 491
c. Organizasyon Yapısının ve Verimliliğinin Geliştirilmesi 492
d. Mahallî İdare Hizmetlerinin Özelleştirilmesi 493
da. Mahalli İdare Hizmetlerinin Özelleştirilmesini Gerekli Kılan Nedenler 494
daa. Mahalli İdare Hizmetlerinin Özelleştirilmesini Gerekli Kılan Genel Nedenler 495
daaa. Siyasi Nedenler 495
daab. İdari Nedenler 496
daac. İktisadi ve Mali Nedenler 496
dab. Mahalli İdare Hizmetlerinin Özelleştirilmesini Gerekli Kılan Özel Nedenler 497
db. Mahallî İdare Hizmetlerinin Özelleştirilmesinde Kullanılabilecek Yöntemler 498
BÖLÜM DİPNOTLARI 503
Kaynakça 507