İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR LİSTESİ 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE ADLİ VE İDARİ KOLLUK I. GENEL OLARAK KOLLUK 19 II. KOLLUK TÜRLERİ 25 A. Genel Olarak 25 1. İdari Kolluk ve Adli Kolluk Ayrımı 25 2. Genel Kolluk ve Özel Kolluk Ayrımı 31 a) Genel Kolluk 34 aa) Polis 35 bb) Jandarma 38 cc) Sahil Güvenlik Komutanlığı 40 dd) Çarşı ve Mahalle Bekçileri 41 b) Özel Kolluk 44 aa) Belediye Zabıtası 45 bb) Çiftçi Malları Koruma Kolluğu 46 cc) Köy Korucuları 47 dd) Orman Kolluğu 48 ee) Gümrük Kolluğu 49 ff) Limanlar Kolluğu 49 gg) Kara Avcılığı Kolluğu 50 c) Özel Güvenlik 51
10 İçindekiler d) Kolluk Yetkisi Kullanan Diğer Kamu Görevlileri. 55 3. Silah Kullanmaya Yetkili Olan Kolluk ve Silah Kullanmaya Yetkili Olmayan Kolluk Ayrımı 57 III. KOLLUK VE ASKER (TSK) ARASINDAKİ FARK 58 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ I. GENEL OLARAK 63 II. ZOR KULLANMA YETKİSİ İLE SİLAH KULLANMA YETKİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 67 III. KANUN HÜKMÜNÜ YERİNE GETİRME VE AMİRİN EMRİNİ İFA 73 IV. KANUN HÜKMÜNÜ YERİNE GETİRME VE AMİRİN EMRİNİ İFA KAPSAMINDA KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ 84 A. Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi 84 1. Zor Kullanmanın Tanımı 84 2. Zor Kullanmanın Genel Şartları 86 a) Kanunilik 86 b) Zorunluluk 86 c) Orantılılık 87 3. Türk Hukukunda Kolluğun Zor Kullanma Yetkisine İlişkin Düzenlemeler 87 a) Polisin Zor Kullanma Yetkisi 87 b) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu Kapsamında Zor Kullanma 99 c) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisine İlişkin Diğer Düzenlemeler 102 B. Kolluğun Silah Kullanma Yetkisi 106 1. Genel Olarak 106 2. Kolluğun Silah Kullanma Yetkisi Bağlamında Silah 106 3. Türk Hukukunda Kolluğun Silah Kullanma Yetkisine İlişkin Düzenlemeler 112 a) PVSK’ya Göre Silah Kullanma Yetkisi 112 b) 1481 Sayılı Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun’a Göre Silah Kullanma Yetkisi 129 c) Terörle Mücadele Kanunu’na Göre Silah Kullanma Yetkisi 130
İçindekiler 11 d) Olağanüstü Hal Kanunu’na Göre Silah Kullanma Yetkisi 135 e) Kolluğun Silah Kullanma Yetkisine İlişkin Diğer Düzenlemeler 136 V. KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİNDE SINIRIN AŞILMASI VE HATA HALLERİ 138 VI. ASKERİN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ 152 A. Askerin Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi ile Karşılaştırılması 156 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AİHM VE AYM KARARLARINDA KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ VE SINIRLARI I. GENEL OLARAK 159 II. YAŞAM HAKKI KAPSAMINDA KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ VE SINIRLARI 164 A. Genel Olarak Yaşam Hakkı 164 B. Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi ve Sınırları 170 1. Meşru Savunma 171 2. Yakalamanın Sağlanması veya Kaçmanın Önlenmesi 172 3. Ayaklanma ve İsyanın Bastırılması 173 4. Yasal Güç Kullanımına İlişkin İlkeler 174 a) Yasallık 174 b) Mutlak Gereklilik 178 c) Orantılılık 192 C. Kolluk Tarafından Gerçekleştirilen Müdahalenin Planlanması ve İcrası 203 D. Etkin Soruşturma Yükümlülüğü 209 E. Türk Hukukunda Yaşam Hakkı Bakımından Özellik Arz Eden Durumlar 216 SONUÇ 227 YARARLANILAN KAYNAKLAR 235 EKLER 251
