Aile Şirketlerinin Yönetimi ve Kurumsallaşma

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Şekiller Listesi 21
Tablolar Listesi 23
Bölüm I
AİLE ŞİRKETLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1. AİLE ŞİRKETLERİNİN TANIMI 27
2. AİLE ŞİRKETLERİNİN LİTERATÜR GELİŞİMİ 29
3. AİLE ŞİRKETLERİNİN TÜRLERİ 31
4. AİLE ŞİRKETLERİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ 33
5. AİLE ŞİRKETLERİNİN ZAYIFLIKLARI 34
5.1. Karmaşıklık 34
5.1.1. Karmaşıklık Düzeyinin Belirlenmesi 37
5.1.2. Yönetsel Karmaşıklık Nasıl Çözümlenir? 37
5.2. Üçgenleme 38
5.3. Nepotizm 40
5.4. Kurumsallaşma Eksikliği 42
5.5. Disiplin Eksikliği 42
5.6. Sahiplik, Yönetişim ve Yönetim Arasındaki Farkları Yanlış Anlamak 42
Bölüm II
AİLE VE AİLE İLİŞKİLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ
1. AİLENİN TANIMI VE FONKSİYONLARI 46
2. İŞ VE AİLE DENGESİ TEORİSİ 47
3. AİLE İLİŞKİLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ 51
4. AİLE BİREYLERİ VE AİLE ŞİRKETİ İÇERİSİNDEKİ ROLLERİ 54
4.1. Karar Verici Baba 55
4.1.1. Aileyle İlgili Konulara En Az İşletmeyle İlgili Konular Kadar Dikkat Edilmesi 55
4.1.2. Karar Verici Babadan Uzlaşmacı Babaya Geçilmesi 56
4.1.3. Yasal Dokümanlar Kullanmaktan Çekinilmemesi 57
4.1.3.1. Ortaklık Sözleşmesi 58
4.1.3.2. Personel Sözleşmesi 60
4.1.3.3. Diğer Politikalar 65
4.1.4. Aile Üyelerine Piyasa Düzeyinde Ücret Verilmesi 66
4.1.5. Yıllık Performans Değerlendirilmesi 68
4.1.6. Aile Üyelerine Sadece Çalışan Olmadıklarını Aynı Zamanda Patron Olmanın Sorumluluklarını Taşıdıklarının Hatırlatılması 69
4.2. Aile Yöneticisi Anne 69
4.2.1. Babadan Sonra En Etkili Kişi Olduğunun Farkına Varılması 73
4.2.2. Gelin/Damatlara Aileden Biri Olduklarını Hissettirin 74
4.2.3. Devir Sürecinde Aktif Rol Oynaması 75
4.3. Çok Çalışan Oğul 76
4.4. Haylaz Küçük Kardeş 80
4.5. İkinci En İyi Alternatif Olan Kız Çocuğu 85
4.6. Gelin/Damatlar 88
5. AİLE ŞİRKETİNDE ÇALIŞMAYAN AİLE ÜYELERİNİN BAĞLILIĞININ VE BÜTÜNLÜĞÜNÜN SAĞLANMASI 92
6. AİLE ŞİRKETLERİNDE GÜVENİN KORUNMASI 94
7. ŞİRKETİN DEVAMLILIĞINI SAĞLAYACAK AİLE KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI 98
7.1. Kültürel Varsayımlar 100
7.2. Aile Şirketinde Yaygın Olarak Görülen Kültür Tipleri 101
7.2.1. Ataerkil Kültür 102
7.2.2. Bırakınız Yapsınlar Kültürü 103
7.2.3. Katılımcı Kültür 104
7.2.4. Profesyonel Kültür 104
7.3. Kültür Değişimi Nasıl Sağlanır? 105
Bölüm III
AİLE ŞİRKETLERİNDE BÜYÜME VE KURUMSALLAŞMA
1. BÜYÜME 109
1.1. Aile Şirketlerinin Büyümelerinin Önündeki Engeller 109
1.2. Aile Şirketlerinde Büyüme Sancıları 112
1.3. Geçişi Yaşam Döngüsü Aracılığıyla Yönetmek 115
1.3.1. Bireylerin Yaşam Döngüsü 115
1.3.2. Ailenin Yaşam Döngüsü 117
1.3.3. Şirketin Yaşam Döngüsü 118
1.3.3.1. Başlangıç Aşaması 120
1.3.3.2. Yaşamda Kalma 121
1.3.3.3. Büyüme Aşaması 123
1.3.3.4. Yenilenme/Gelişme 123
1.3.3.5. Olgunlaşma 125
1.3.4. Aile Şirketlerinin Çoklu Yaşam Döngüleri 127
2. AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSALLAŞMA 128
2.1. Kurumsallaşma Nedir? 129
2.2. Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Süreci 131
2.2.1. Şirketin Kurumsallaşması 132
2.2.1.1. Aile Şirketi İçin Yönetim Modelinin Seçilmesi 132
2.2.1.1.1. Kaptan Modeli 132
2.2.1.1.2. İmparator Modeli 133
2.2.1.1.3. Aile Takımı Modeli 134
2.2.1.1.4. Profesyonel Aile Modeli 135
2.2.1.1.5. İşletme Modeli 136
2.2.1.1.6. Aile Yatırım Grubu 136
2.2.1.2. Şirket Revizyonlarını Gerçekleştirmek 137
2.2.1.2.1. İş Tanımlarının Hazırlanması 137
2.2.1.2.2. Uygun Örgüt Yapısının Belirlenmesi 141
2.2.1.2.2.1. Girişimci Yapı 148
2.2.1.2.2.2. Fonksiyonel Örgüt Yapısı 149
2.2.1.2.2.3. Bölümlendirilmiş Örgüt Yapısı 150
2.2.1.2.2.3.1. Ürün Grubuna Göre Bölümlendirilmiş Örgüt Yapısı 151
2.2.1.2.2.3.2. Coğrafi Temele Göre Bölümlendirme 152
2.2.1.2.2.4. Matriks Örgüt Yapısı 153
2.2.1.2.3. Örgüt Şemasının Hazırlanması 154
2.2.1.2.4. Yeniden Örgütlenme 155
2.2.1.3. Etkin Karar Verme Sistemleri ve Uygulamaları 157
2.2.1.3.1. Karar Verme Süreci 158
2.2.1.3.2. Karar Verme, Risk ve Belirsizlik 160
2.2.1.3.3. Sınırlı Rasyonellik 161
2.2.1.3.4. Karar Vermeye İlişkin Mitler ve Gerçekler 162
2.2.1.4. Liderlik ve Yönetim Tarzı 174
2.2.1.4.1. Aile Şirketinde Liderlik Yapacak Kişinin Sahip Olması Gereken Özellikler 176
2.2.1.4.2. Liderliğin Karanlık Yüzü 178
2.2.1.4.2.1. Kontrol İhtiyacı 179
2.2.1.4.2.2. Güvensizlik Hissi 181
2.2.1.4.2.3. Sürekli Alkış Bekleme 181
2.2.1.4.3. Yeni Liderin Yetiştirilmesinde Yapılan Hatalar 182
2.2.1.4.3.1. Gümüş Kaşık Sendromu 182
2.2.1.4.3.2. Çocuğun Ebeveynleştirilmesi 185
2.2.1.4.3.3. Yeni Lidere Çocuk Muamelesi Yapılması 186
2.2.1.5. Yönetimin Devrine İlişkin Planlama Yapılması 186
2.2.1.5.1. Devir Süreci 187
2.2.1.5.1.1. İşletme Öncesi Dönem 189
2.2.1.5.1.2. Takdim Aşaması 191
2.2.1.5.1.3. İşlevsel Takdim Dönemi 191
2.2.1.5.1.4. İşlevsel Dönem 191
2.2.1.5.1.5. İleri İşlevsel Dönem 192
2.2.1.5.1.6. Devir Öncesi Dönem 192
2.2.1.5.1.7. Tam Devir Dönemi 192
2.2.1.5.2. Devir Sürecinde Yaşanan Sıkıntılar 193
2.2.1.5.2.1. Süreçle İlgili Olarak Yaşanan Sorunlar 193
2.2.1.5.2.2. Devir Sürecinde Kişilerden Kaynaklanan Sorunlar 195
2.2.1.5.2.2.1. Kurucudan Kaynaklanan Sorunlar 195
2.2.1.5.2.2.1.1. Sahip 196
2.2.1.5.2.2.1.2. Yönetici 197
2.2.1.5.2.2.1.3. Teknisyen 198
2.2.1.5.2.3. Yeni Nesilden Kaynaklanan Sorunlar 199
2.2.1.6. Örgütsel Öğrenmeyi Sürekli Kılmak İçin Örgütsel Hafızadan Yararlanmak 201
2.2.1.6.1. Bireysel Öğrenme ve Örgütsel Öğrenme 202
2.2.1.6.2. Örgütsel Öğrenmenin Unsurları 204
2.2.1.6.3. Öğrenme ve Geri Bildirim İlişkisi 206
2.2.1.6.4. Tek Döngülü Öğrenme ve Çift Döngülü Öğrenme 208
2.2.1.6.5. Aile Şirketlerinde Örgütsel Öğrenme 211
2.2.1.6.6. Örgütsel Hafıza 212
2.2.1.7. Aile Şirketlerinin Profesyonelleşmesi 215
2.2.1.7.1. Profesyonelleşme Sorunları 217
2.2.1.7.2. Aile Şirketlerinin Profesyonelleşme Sürecinde Uygulanabilecek Alternatifler 219
2.2.1.7.2.1. Aile Üyelerinin Profesyonelleştirilmesi 219
2.2.1.7.1.2. Aile Üyesi Olmayan Çalışanların Profesyonelleştirilmesi 221
2.2.1.7.1.3. Dışarıdan Profesyonel Yönetici Getirilmesi 223
2.2.1.7.3. Profesyonel Yönetimin Unsurları 224
2.2.1.7.3.1. Yönetim Kurulu 224
2.2.1.7.3.2. Biçimsel Stratejik Planlama ve Kontrol Sistemleri 228
2.2.1.7.3.3. Yönetim Kurulunda Aile Üyesi Olmayan Profesyonel Yönetici Bulundurmak 231
2.2.1.8. Kurumsal İtibar, Kurumsal Kimlik ve Kurumsal İmaj Yönetimi 232
2.2.1.8.1. Kurumsal İtibar Yönetimi 236
2.2.1.8.2. Kurumsal Kimlik Yönetimi 240
2.2.1.8.2.1. Kurumsal İletişim 246
2.2.1.8.2.2. Örgütsel Tasarım 247
2.2.1.8.2.3. Kurumsal Davranış 254
2.2.1.8.3. Kurumsal İmaj Yönetimi 255
2.2.2. Ailenin Kurumsallaşması 256
2.2.2.1. Aile Anayasası 260
2.2.2.2.1. Aile Anayasasının Hazırlanması 261
2.2.2.2.2. Aile Anayasasının Kapsam ve İçeriği 264
2.2.2.2.2.1. Giriş ve Önsöz 264
2.2.2.2.2.2. Esas Maddeler 264
2.2.2.2. Aile Yönetişim Yapıları 266
2.2.2.2.1. Aile Meclisi 268
2.2.2.2.2. Aile Konseyi 268
2.2.2.2.3. Aile Ofisi 271
Bölüm IV
TEMEL YÖNETİM TEKNİKLERİ
1. YETKİ DEVRİ (YETKİ DEVRETME SANATI) 273
1.1. Yetki Devri Nedir? Ne Değildir? 275
1.2. Yetki Devri Süreci 276
1.3. Etkili Bir Yetki Devri İçin Öneriler 278
2. ÖRGÜTSEL ÇEVİKLİK 280
2.1. Çevikliğin Boyutları 283
2.2 Çevik Manifesto 285
2.3. Örgütsel Çevikliğin Prensipleri 286
2.3.1. Küçük Ekip Prensibi 286
2.3.2. Müşteri Prensibi 288
2.3.3. Network Prensibi 290
2.3. Örgütsel çevikliğin Potansiyelinden Yararlanmak İsteyen Yöneticilerin Dikkat Etmesi Gereken Unsurlar 290
2.3.1. Çevikliğin Nasıl İşlediğini Öğrenin 291
2.3.2. Çevikliğin Hangi Alanlarda Daha Etkili Olduğunu Öğrenin 291
2.3.3. Küçük Başlayarak Kulaktan Kulağa Yayılmayı Sağlamak 293
2.3.4. “Usta” Ekiplerin Uygulamaları Uyarlamasına Olanak Sağlamak 294
2.3.5. Çevikliği En Tepede Uygulamak 294
2.3.6. Çevik Dönüşümde Engellerini Kaldırmak 295
2.4. Yaygın Örgütsel Çeviklik Yöntemleri 298
2.4.1. Scrum 299
2.4.1.1. Beş Scrum Değeri 302
2.4.1.2. Scrumda Roller 304
2.4.1.3. Scrum’un Çalışma Sistemi 305
2.4.1.4. Scrum’un Hayata Geçirilmesi 307
2.4.2. Yalın Gelişim 312
2.4.3. Kanban 318
2.4.4. Extreme Programming (X P) 325
2.5. Çevikliğin İşletmelere Sağladığı Yararlar 329
2.6. Yöneticilerin Çevik Örgüt Oluşturma Sürecinde Yaptıkları Temel Hatalar 330
3. ETKİLİ DİNLEME 331
3.1. Neden Dinlemiyoruz? 332
3.2. Dinlemediğimizi Nasıl Belli Ederiz? 333
3.3. Etkili Dinleme Yeteneklerinin Geliştirilmesi 333
4. BİLGİ EDİNME YÖNTEMLERİ 337
4.1. Soru Sormanın Gücü 338
4.2. Biçimine Göre Sorular 340
4.2.1. Kapalı Uçlu Sorular 341
4.2.2. Açık Uçlu Sorular 341
4.2.3. Yönlendirici Sorular 343
4.3. Soru Sorma Tekniğinin Geliştirilmesi 346
5. ZAMAN YÖNETİMİ 347
5.1. Zaman Yönetimi ile İlgili Olarak Akılda Tutulması Gereken Şeyler 348
5.2. Zamanı Yönetememek mi Tembellik (Öteleme/Erteleme) mi? 350
5.3. Zaman Tüketiciler 352
5.4. Zamanı Etkili Kullanma Teknikleri 353
5.4.1. Öncelikleri Belirlemek 353
5.4.2. Telefon Bölünmelerini Kontrol Etmek 356
5.4.3. Organize Olmak 358
5.4.4. Yetki Devretmek 359
5.4.5. Bürokratik İşleri Halletmek 359
5.4.6. Hayır Demeyi Başarmak 360
5.4.7. Toplantıları İdare Etmek 362
6. TOPLANTI YÖNETİMİ 362
6.1. Toplantılar Neden Sıkıcı ve Verimsizdir? 363
6.2. Etkili Bir Toplantının Yararları 365
6.3. Toplantı Yapılması/Yapılmaması Gereken Durumlar 365
6.4. Toplantı Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar 366
6.5. Toplantı Üyelerinin Rollerinin Anlaşılması 369
6.5.1. Grup Rolleri 369
6.5.2. Grup Oluşturma/Koruma Rolleri 371
6.5.3. Bireysel Roller 372
7. İŞKOLİKLİK 374
7.1. Çalışkan Olmak ve İşkolik Olmak Arasındaki Fark Nedir? 377
7.2. İşkolik miyim? 378
7.3. Dengenin Yeniden Sağlanması 380
8. ÇATIŞMA YÖNETİMİ 382
8.1. Aile Şirketlerinde Bağımlılık Sorunlarının Çatışma Sürecine Etkileri 382
8.2. Aile Şirketlerinde Çatışmanın Yönetilmesi 386
Bölüm V
ÇORUM’DA FAALİYET GÖSTEREN AİLE İŞLETMELERİNİN KURUMSALLAŞMA DÜZEYLERİNİN TESPİTİNE İLİŞKİN SAHA ARAŞTIRMASI
1. ARAŞTIRMANIN AMACI 391
2. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ 391
3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 392
4. BULGULAR 393
4.1. Demografik Bilgilere İlişkin Bulgular 393
4.2. Şirkette Çalışmaya Başlama ve İşletme Dışı Deneyim 398
4.3. Yöneticilerin Çalışma Süreleri ve Zaman Yönetimine İlişkin Bulgular 400
4.4. Katılımcıların Aile Şirketinde Çalışmaya İlişkin Görüşleri 405
4.5. Şirketin Kurumsallaşması 411
4.6. Ailenin Kurumsallaşması 422
4.6.1. Aile İçi İletişim 422
4.6.2. Aile/İşletme Dengesi 425
4.6.3. Haleflik Planlamasına İlişkin Bulgular 428
5. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 432
Kaynakça 443
Kavramlar Dizini 471