Alacağın Devrinde Borçlunun Hukuki Durumu
Dr. Özcan GÜNERGÖK
Başlıklar,
- Alacağın Devri Sözleşmesi ve Hükümleri
- Borçlunun Hukuki Durumunu Etkileyen Bazı Durumlar ve Borçlunun Sahip Olduğu Savunma İmkanları
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
KISALTMALAR XIII
§ 1 GİRİŞ 1
I Konunun Önemi 1
II Çalışma Planı 4
Birinci Bölüm
ALACAĞIN DEVRİ SÖZLEŞMESİ VE HÜKÜMLERİ
§ 2 ALACAĞIN DEVRİ VE ÖZELLİKLERİ 7
I ALACAĞIN DEVRİ KAVRAMI 7
II ALACAĞIN DEVRİNİN HUKUKUMUZDA
DÜZENLENİŞ ŞEKLİ 9
III ALACAĞIN DEVRİNİN BENZER HUKUKİ
İLİŞKİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI 12
1 Havale 12
2 Sözleşmenin Devri 13
3 Tahsil İçin Vekalet 14
4 Portföy Devri 14
5 Faktoring Sözleşmesi 15
IV ALACAĞIN DEVRİ TÜRLERİ 16
1 Münferit Devir 16
2 Çerçeve Devir 16
3 Toptan Devir 16
4 İnançlı Devir 18
V ALACAĞIN DEVRİNİN KONUSU: Devredilen Alacak 22
1 Genel Olarak Alacak Hakkı 22
2 Alacak Haklarının Devredilebilirliği 24
a Genel Olarak 24
b Devredilemeyen Alacaklar 26
aa- Kanun Gereği Devredilemeyen Alacaklar 27
bb- Tarafların İradesi İle Devrin Yasaklanması 28
cc- İşin Niteliği Gereği Devredilememe 33
dd- Devredilemeyen Alacağa İlişkin Devir
Sözleşmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar 34
c Henüz mevcut olmayan bir alacağın devrinin
mümkün olup olmadığı ve toptan temlik 35
d Devrin Kapsamı 45
VI TASARRUF İŞLEMİ VE BORÇLANDIRICI İŞLEMİN
AYRI OLMASI 48
1 Genel Olarak 48
2 Alacağı Devir Borcu Yükleyen Borçlandırıcı İşlem 49
3 Alacağın Devrini Sağlayan Tasarruf İşlemi 51
VII ALACAĞIN DEVRİ İŞLEMİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME 53
1 Sözleşmenin Tarafları 53
a Devreden 53
aa Fiil Ehliyeti 54
bb Tasarruf Yetkisi 54
b Devralan 56
2 Sözleşmenin Geçerlilik Koşulu Yazılı Şekil 57
3 Alacağın Devri Sözleşmesinin Konusu 65
4 Karşılıklı İrade Beyanı 67
VIII ALACAĞIN DEVRİNİN SOYUTLUĞU TARTIŞMASI 69
1 Genel Olarak 69
2 Alacağın Devrinin Soyut Olduğu Görüşü 71
3 Alacağın Devrinin Nedensel Olduğu Görüşü 77
4 Kanaatim 81
IX ALACAĞIN DEVRİ SÖZÜ VERME 81
§ 3 ALACAĞIN DEVRİNİN HÜKÜMLERİ 87
I ALACAKLI YANIN DEĞİŞMESİ VE ALACAĞIN
GEÇİŞ ANI 87
II ALACAĞIN DEVRİ İLE İNTİKAL EDEN HAKLAR 89
1 Devredilen Alacak 89
2 Alacakla Birlikte İntikal Eden Diğer Haklar 89
a Genel Olarak 89
b Öncelik Hakları (Rüçhan Hakları) 90
c Bağlı Haklar (Fer’i Haklar-Yan Haklar) 91
III ALACAĞIN DEVRİNDEKİ ÜÇLÜ İLİŞKİ 102
1 Alacağı Devreden ile Borçlu Arasındaki İlişki 102
2 Devralan İle Borçlu Arasındaki İlişki 102
3 Devreden ile Devralan Arasındaki İlişki 105
a Genel Olarak 105
b Devredenin Yükümlülükleri 105
aa Alacağa İlişkin Belge ve Bilgileri
Verme Yükümlülüğü 105
bb Devrin Amacına Ulaşmasını Engellememe
Yükümlülüğü 111
cc Garanti Yükümlülüğü 112
aaa Genel Olarak 112
bbb Edim Karşılığı Olmayan Devir ve
Alacağın Kanun Gereği Geçişinde
Garanti Yükümlülüğü 118
ccc Edim Karşılığı Devirde Garanti
Yükümlülüğü 120
ddd Garanti Yükümlülüğüne Bağlanan
Sonuçlar 125
eee İfaya Yönelik (İfa Uğruna) Devirlere İlişkin
Olarak Garanti Sorumluluğu 128
İKİNCİ BÖLÜM
BORÇLUNUN HUKUKİ DURUMUNU ETKİLEYEN BAZI
DURUMLAR VE BORÇLUNUN SAHİP OLDUĞU SAVUNMA
İMKANLARI
§ 4 BORÇLUNUN HAK SAHİBİ OLMAYAN KİŞİYE
İFADA BULUNMASI 135
I Genel Olarak 135
II Devredilen Alacağı Hak Sahibi Olmayan Kişiye
Ödeyen Borçlunun Borçtan Kurtulmasının Koşulları 135
1 Genel Olarak 135
2 Borçluya Bildirimin Yapılmamış Olması 137
3 Borçlunun İyiniyetli Olarak İfada Bulunmuş Olması 148
§ 5 AİDİYETİ TARTIŞMALI ALACAĞIN TEVDİİ 157
1 Genel Olarak 157
2 Aidiyeti Tartışmalı Alacak 157
3 Borçlunun Tevdi Yeri Belirlenmesini İsteme Hakkı 157
4 Borçluyu Tevdie Zorlama 165
§ 6 BORÇLUNUN SAHİP OLDUĞU SAVUNMA
İMKANLARI 169
I Genel Olarak 169
II Borçlu ile Devreden Arasındaki İlişkiden Kaynaklanan
Savunma İmkanları 171
1 Genel Olarak TBKm188 Düzenlemesi 171
2 TBKm188 Düzenlemesinin Amacı 175
3 Borçluya Ait Savunmaların İleri Sürülebilme Zamanı 176
4 Borçlunun İleri Sürebileceği Savunma Türleri 177
a Alacağın Varlığına İlişkin Savunmalar 177
b Alacağın İstenebilirliğine İlişkin Savunma
İmkanları 187
5 Borçlu-Devralan İlişkisinde Yenilik Doğuran
Hakların Kullanılması 193
a Yenilik Doğuran Hakkın Borçlu Tarafından
Kullanılması Halinde Muhatap 193
b Alacaklı Tarafından Kullanılan Yenilik
Doğuran Haklar 201
aa Alacağa İlişkin Yenilik Doğuran Haklar 201
bb Sözleşmeye İlişkin Yenilik Doğuran Haklar 202
6 Borçlunun İleri Sürebileceği Savunma İmkanları
Kapsamında Bazı Özel Durumlar 206
a Takas Savunması 206
aa Genel Olarak Takas 206
bb Devreden-Borçlu İlişkisinde Takas Savunmasının
İleri Sürülmesi 209
cc Devralana Karşı Takas Savunmasının
İleri Sürülmesi 211
b İleride Doğacak Alacağın Devri 220
aa Genel Olarak İleride Doğacak Alacağın Devri 220
bb İleride Doğacak Alacağı Devralana Karşı İleri
Sürülebilecek Savunma İmkanları 220
aaa Devir Anında Henüz Mevcut Olmayan
Borç İlişkileri Bakımından Değerlendirme 221
bbb Devir Anında Mevcut Olan Borç İlişkileri
Bakımından Değerlendirme 223
II Borçlu İle Devralan İlişkisinden Kaynaklanan
Savunma İmkanları 227
III Devreden-Devralan İlişkisinden Kaynaklanan
Savunmalar 229
1 Devrin Geçersiz Olduğu Savunması 230
a Genel Olarak 230
b Devrin Geçerliliğini Etkileyebilecek
Çeşitli Durumlar 234
aa Devir İşleminin Hukuksal İşlemlerin Geçerliliğine
İlişkin Kurallar Çerçevesinde Ayıplı Bulunduğu
Savunması 234
aaa Fiil Ehliyetinden Yoksunluk 234
bbb Alacağı Devredenin Tasarruf Yetkisi
Bulunmaması 237
2 Temel İşlemin Geçersiz Olduğu Savunması 254
a Soyutluk İlkesinin Benimsenmesi Halinde 255
b Alacağın Devrinin Nedensel Olduğunun
Kabulü Halinde 255
§ 7 SONUÇ 263
KAYNAKÇA 271