Alacağın Devrinde Borçlunun Hukuki Durumu

Dr. Özcan GÜNERGÖK

Başlıklar,

- Alacağın Devri Sözleşmesi ve Hükümleri

- Borçlunun Hukuki Durumunu Etkileyen Bazı Durumlar ve Borçlunun Sahip Olduğu Savunma İmkanları

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ V

KISALTMALAR XIII

§ 1          GİRİŞ 1

I       Konunun Önemi 1

II     Çalışma Planı    4

Birinci Bölüm

ALACAĞIN DEVRİ SÖZLEŞMESİ VE HÜKÜMLERİ

§ 2          ALACAĞIN DEVRİ VE ÖZELLİKLERİ 7

I       ALACAĞIN DEVRİ KAVRAMI 7

II     ALACAĞIN DEVRİNİN HUKUKUMUZDA

DÜZENLENİŞ ŞEKLİ 9

III    ALACAĞIN DEVRİNİN BENZER HUKUKİ

İLİŞKİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI 12

1  Havale  12

2  Sözleşmenin Devri 13

3  Tahsil İçin Vekalet 14

4  Portföy Devri 14

5  Faktoring Sözleşmesi 15

IV    ALACAĞIN DEVRİ TÜRLERİ 16

1  Münferit Devir 16

2  Çerçeve Devir 16

3 Toptan Devir 16

4  İnançlı Devir 18

V     ALACAĞIN DEVRİNİN KONUSU: Devredilen Alacak 22

1  Genel Olarak Alacak Hakkı 22

2  Alacak Haklarının Devredilebilirliği 24

a  Genel Olarak 24

b  Devredilemeyen Alacaklar 26

aa-  Kanun Gereği Devredilemeyen Alacaklar 27

bb-  Tarafların İradesi İle Devrin Yasaklanması 28

cc-  İşin Niteliği Gereği Devredilememe 33

dd-  Devredilemeyen Alacağa İlişkin Devir

Sözleşmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar 34

c  Henüz mevcut olmayan bir alacağın devrinin

mümkün olup olmadığı ve toptan temlik 35

d  Devrin  Kapsamı 45

VI    TASARRUF İŞLEMİ VE BORÇLANDIRICI İŞLEMİN

AYRI OLMASI 48

1  Genel Olarak 48

2  Alacağı Devir Borcu Yükleyen Borçlandırıcı İşlem 49

3  Alacağın Devrini Sağlayan Tasarruf İşlemi 51

VII   ALACAĞIN DEVRİ İŞLEMİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME 53

1  Sözleşmenin Tarafları 53

a  Devreden 53

aa  Fiil Ehliyeti 54

bb  Tasarruf Yetkisi 54

b  Devralan                                                                       56

2  Sözleşmenin Geçerlilik Koşulu Yazılı Şekil 57

3  Alacağın Devri Sözleşmesinin Konusu 65

4  Karşılıklı İrade Beyanı 67

VIII ALACAĞIN DEVRİNİN SOYUTLUĞU TARTIŞMASI 69

1  Genel Olarak 69

2  Alacağın Devrinin Soyut Olduğu Görüşü 71

3  Alacağın Devrinin Nedensel Olduğu Görüşü 77

4  Kanaatim 81

IX    ALACAĞIN DEVRİ SÖZÜ VERME 81

§ 3 ALACAĞIN DEVRİNİN HÜKÜMLERİ 87

I       ALACAKLI YANIN DEĞİŞMESİ VE ALACAĞIN

GEÇİŞ ANI 87

II     ALACAĞIN DEVRİ İLE İNTİKAL EDEN HAKLAR 89

1  Devredilen Alacak 89

2  Alacakla Birlikte İntikal Eden Diğer Haklar 89

a  Genel Olarak 89

b  Öncelik Hakları (Rüçhan Hakları) 90

c  Bağlı Haklar (Fer’i  Haklar-Yan Haklar) 91

III    ALACAĞIN DEVRİNDEKİ ÜÇLÜ İLİŞKİ 102

1  Alacağı Devreden ile Borçlu Arasındaki İlişki 102

2  Devralan İle Borçlu Arasındaki İlişki 102

3  Devreden ile Devralan Arasındaki İlişki 105

a  Genel Olarak 105

b  Devredenin Yükümlülükleri 105

aa  Alacağa İlişkin Belge ve Bilgileri

Verme Yükümlülüğü 105

bb  Devrin Amacına Ulaşmasını Engellememe

Yükümlülüğü 111

cc  Garanti Yükümlülüğü 112

aaa Genel Olarak 112

bbb Edim Karşılığı Olmayan Devir ve

Alacağın Kanun Gereği Geçişinde

Garanti Yükümlülüğü 118

ccc Edim Karşılığı Devirde Garanti

Yükümlülüğü 120

ddd Garanti Yükümlülüğüne Bağlanan

Sonuçlar 125

eee İfaya Yönelik (İfa Uğruna) Devirlere İlişkin

Olarak Garanti Sorumluluğu 128

İKİNCİ BÖLÜM

BORÇLUNUN HUKUKİ DURUMUNU ETKİLEYEN BAZI

DURUMLAR VE BORÇLUNUN SAHİP OLDUĞU SAVUNMA

İMKANLARI

§ 4 BORÇLUNUN HAK SAHİBİ OLMAYAN KİŞİYE

İFADA BULUNMASI 135

I       Genel Olarak 135

II     Devredilen  Alacağı Hak Sahibi Olmayan Kişiye

Ödeyen Borçlunun Borçtan Kurtulmasının Koşulları 135

1  Genel Olarak 135

2  Borçluya Bildirimin Yapılmamış Olması 137

3  Borçlunun İyiniyetli Olarak İfada Bulunmuş Olması 148

§ 5          AİDİYETİ TARTIŞMALI ALACAĞIN TEVDİİ 157

1  Genel Olarak 157

2  Aidiyeti Tartışmalı Alacak 157

3 Borçlunun Tevdi Yeri Belirlenmesini İsteme Hakkı 157

4  Borçluyu Tevdie Zorlama 165

§ 6 BORÇLUNUN SAHİP OLDUĞU SAVUNMA

İMKANLARI 169

I       Genel Olarak 169

II     Borçlu ile Devreden Arasındaki İlişkiden Kaynaklanan

Savunma İmkanları 171

1  Genel Olarak TBKm188 Düzenlemesi 171

2  TBKm188 Düzenlemesinin Amacı 175

3  Borçluya Ait Savunmaların İleri Sürülebilme Zamanı 176

4  Borçlunun İleri Sürebileceği Savunma Türleri 177

a  Alacağın Varlığına İlişkin Savunmalar 177

b  Alacağın İstenebilirliğine İlişkin Savunma

İmkanları 187

5  Borçlu-Devralan İlişkisinde Yenilik Doğuran

Hakların Kullanılması 193

a  Yenilik Doğuran Hakkın Borçlu Tarafından

Kullanılması Halinde Muhatap 193

b Alacaklı Tarafından Kullanılan Yenilik

Doğuran Haklar 201

aa  Alacağa İlişkin Yenilik Doğuran Haklar 201

bb  Sözleşmeye İlişkin Yenilik Doğuran Haklar 202

6  Borçlunun İleri Sürebileceği Savunma İmkanları

Kapsamında Bazı Özel Durumlar 206

a  Takas Savunması 206

aa  Genel Olarak Takas 206

bb  Devreden-Borçlu İlişkisinde Takas Savunmasının

İleri Sürülmesi 209

cc  Devralana Karşı Takas Savunmasının

İleri Sürülmesi 211

b  İleride Doğacak Alacağın Devri 220

aa  Genel Olarak İleride Doğacak Alacağın Devri 220

bb  İleride Doğacak Alacağı Devralana Karşı İleri

Sürülebilecek Savunma İmkanları 220

aaa Devir Anında Henüz Mevcut Olmayan

Borç İlişkileri Bakımından Değerlendirme 221

bbb Devir Anında Mevcut Olan Borç İlişkileri

Bakımından Değerlendirme 223

II     Borçlu İle Devralan İlişkisinden Kaynaklanan

Savunma İmkanları 227

III    Devreden-Devralan İlişkisinden Kaynaklanan

Savunmalar 229

1  Devrin Geçersiz Olduğu Savunması 230

a  Genel Olarak 230

b  Devrin Geçerliliğini Etkileyebilecek

Çeşitli Durumlar 234

aa  Devir İşleminin Hukuksal İşlemlerin Geçerliliğine

İlişkin Kurallar Çerçevesinde Ayıplı Bulunduğu

Savunması 234

aaa Fiil Ehliyetinden Yoksunluk 234

bbb Alacağı Devredenin Tasarruf Yetkisi

Bulunmaması 237

2  Temel İşlemin Geçersiz Olduğu Savunması 254

a  Soyutluk İlkesinin Benimsenmesi Halinde 255

b  Alacağın Devrinin Nedensel Olduğunun

Kabulü Halinde 255

§ 7 SONUÇ 263

KAYNAKÇA 271