Liderlik Yönüyle Dünyadaki Başkanlık Sistemleri
Prof. Dr. Ali AKDEMİR
Dr. Gözde MERT
Ülkelerin, tarihleri boyunca, birbirinden farklı siyasal rejimlerle yönetildiği, bilinen bir gerçektir. Günümüz dünyasında uygulanan siyasal rejimlere baktığımızda, çeşitli örnekleri görmekle birlikte, temelde kuvvetler birliğine baktığımızda, çeşitli örnekleri görmekle birlikte, temelde kuvvetler birliğine ve kuvvetler ayrılığına dayalı rejimler olarak, iki ana kategoriye ayrıldığını görmekteyiz. Bu bağlamda kuvvetler birliğine dayanan rejimlerde, monarşi, diktatörlük, totaliter rejim, tek parti rejimleri; kuvvetler ayrılığına dayanan rejimlerde ise parlamenter rejim, yarı-başkanlık sistemi ve başkanlık sistemini sayabiliriz.
Ülkelerdeki değişimler, liderlerin yönetim yaklaşımları, halkların ihtiyaç ve beklentilerine göre çeşitli zamanlarda daha iyi yönetim amacıyla, rejim değişikliğine yönelik konular gündeme gelmiştir. Benzer olarak, ülkemizde de son yıllarda rejim değişikliği tartışmaları gündeme gelmiş ve özellikle de halen uygulanmakta olan parlamenter rejime alternatif olarak Başkanlık Sistemi tartışmaları gündeme oturmuştur.
Bu çalışma kapsamında, literatürdeki rejim kavramı, rejim kategorileri, demokrasi türleri ve başkanlık türleri incelenmiş olup hale dünyada uygulanmakta olan rejimler başkanlık ve yarı başkanlık sisteminin ABD'de detayları, etkin yönetimi için gerekli başlıklar, başkanlık sisteminin ABD'de neden sorunsuz uygulandığı ve etkin uygulanması için nelerin gerektiği konularına detaylı olarak değinilmiştir. Bu bağlamda, ABD başkanlık sistemi modelinin Türkiye'de uygulanabilirliği konusunda, bağımsız bir şekilde araştırma yapılarak, bulgular bilimsel yaklaşımlarla analiz edilmiştir.
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ. v
TABLOLAR LİSTESİ. xvii
ŞEKİL VE GRAFİKLER LİSTESİ . xvii
KISALTMALAR. xviii
GİRİŞ. 1
BİRİNCİ BÖLÜM
DEMOKRASİ BAĞLAMINDA REJİM KAVRAMI VE REJİM
KATEGORİLERİ
1. REJİM KAVRAMI. .3
2. REJİM KATEGORİLERİ 5
2.1. Cumhuriyet Rejimi 5
2.1.1. Parlamenter Sistem 7
2.1.2. Yarı Başkanlık Sistemi.9
2.1.3. Başkanlık Sistemi 11
2.2. Monarşik Rejim.12
2.2.1. Monarşi Türleri 13
2.2.1.1. Mutlak Monarşi 13
2.2.1.2. Meşruti Monarşi 13
2.3. Diğer Rejimler ve Rejim Betimlemeleri15
2.3.1. Diktatörlük.15
2.3.2. Totaliter Rejim .15
2.3.3. Teokrasi16
2.3.4. Tek Parti Rejimi .17
2.3.5. Geçiş Hükümetleri .18
2.3.6. Konfederasyonlar.18
2.3.7. Oligarşi.19
xiv
Prof. Dr. Ali AKDEMİR | Dr. Gözde MERT ‹
3. DEMOKRASİ KAVRAMI VE TÜRLERİ 19
3.1. Demokrasi Kavramı.19
3.2. Demokrasi Türleri .20
3.2.1. Doğrudan Demokrasi.20
3.2.2. Temsili Demokrasi.20
3.2.3. Yarı doğrudan Demokrasi 21
3.3. Demokrasi ve Rejimler22
3.3.1. Cumhuriyet ve Demokrasi İlişkisi .22
3.3.2. Monarşi ve Demokrasi İlişkisi.24
3.4. Uygulamada Parlamenter Sistem ve Başkanlık Sisteminin
Demokrasi ve Kalkınma ile İlişkisi .25
İKİNCİ BÖLÜM
GENELDE BAŞKANLIK VE ÖZELDE ABD BAŞKANLIK
SİSTEMİNİN LİDERLİK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
1. BAŞKANLIK SİSTEMİNİN İNCELENMESİ.29
1.1. Tanımlama .29
1.2. Başkanlık Sisteminin Doğuşu31
1.3. Başkanlık Sisteminin Kritik Özellikleri (Karakteristik)
ve Temel Unsurları 34
1.4. Uygulama Şekilleri35
1.4.1. ABD Uygulaması.35
1.4.2. Diğer Ülkeler .36
1.5. ABD Uygulamasının Detaylı İncelenmesi .39
1.5.1. Başkan ve Yardımcısı.39
1.5.2. Kongre: Temsilciler Meclisi ve Senato42
1.5.3. Çoğulcu Yapı ve Güçlü Vatandaşlık.44
1.5.4. Güçlü Kurumsal Yapı.45
1.5.4.1. Özel Sektör 45
1.5.4.2. Bürokrasi .49
1.5.4.3. STK'lar 50
1.5.4.4. Üniversiteler 52
1.5.4.5. Medyanın Gücü .53
xv
› LİDERLİK YÖNÜYLE DÜNYADAKİ BAŞKANLIK SİSTEMLERİ
1.5.5. Eyalet Sistemi ve Güçlü Yerel Yönetimler 54
1.5.6. İkili Parti Sistemi .59
1.5.7. Seçim Sistemi 61
1.5.8. Güçlü Yargı Sistemi .64
1.5.8.1. Yüksek (Yüce) Mahkeme (Supreme Court).64
1.5.8.2. Temyiz Mahkemeleri (Court of Appeals)66
1.5.8.3. Bölge Mahkemeleri (District Courts) 66
1.5.9. Güçlü ve Sorumlu Liderlik 66
1.6. ABD Başkanlık Sisteminin Etkinliğini Yönlendiren
Faktörler.67
1.6.1. Yasama, Yürütme ve Yargı Arasındaki Keskin
Kuvvetler Ayrılığı 67
1.6.1.1. Yasamanın Yetki ve Sorumlulukları 68
1.6.1.2. Yürütmenin Yetki ve Sorumlulukları.69
1.6.1.3. Yargının Yetki ve Sorumlulukları 71
1.6.2. Etkili Seçim Sistemi.72
1.6.3. Güçlü Yerel Yönetimler .74
1.6.4. Güçlü Kurumsal Yapı.75
1.6.5. Güçlü Vatandaşlık 76
1.6.6. Güçlü Yargı 78
1.6.7. Üst Düzey Bürokratların Atanma Çalışması ve
Denetlenmesi .78
1.6.8. ABD Kapitalizminin Pragmatizmi.80
1.7. Başkanlık Sisteminin Liderlik Açısından İncelenmesi82
1.7.1. Başkanların Yeni Misyon, Vizyon ve Doktrin
Belirlemesi.82
1.7.2. Entelektüel Düzeyi Yüksek ve Demokratik
Liderin Seçilmesi 84
1.7.2.1. Entelektüel Kişilik .84
1.7.2.2. Entelektüel Liderlik .85
1.7.2.3. Demokratik Liderlik 86
1.7.3. Uygun Ekip Oluşturma ve Ekip Çalışması Yapma87
1.7.4. Ülkenin Genel Dengelerini Gözetip Sorumlu
Davranma.88
xvi
Prof. Dr. Ali AKDEMİR | Dr. Gözde MERT ‹
1.7.5. Tasarım Kadar Uygulamada da Etkinlik90
1.7.6. Kronik Sorunların İvedi Çözümü 91
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ABD BAŞKANLIK SİSTEMİNİN YAPISAL NİTELİKLERİNE VE
TÜRKİYE'DE UYGULANABİLİRLİĞİNE YÖNELİK ALGININ
ARAŞTIRILMASI
1. Amaç ve Kapsam.93
2. Evren ve Örneklem. .93
3. Araştırmada Kullanılan Ölçeklerin Hazırlanması .94
4. Yöntem.95
5. Bulgular95
5.1. Araştırmaya Katılan Kişilerin Özelliklerine İlişkin
Betimsel Analiz Sonuçları 95
5.2. ABD Başkanlık Sisteminin Unsurları ve Türkiye'deki
Algı Düzeyi. 97
5.3. ABD Başkanlık Sisteminin Türkiye'de Uygulanabilirliği
Konusundaki Bulgular.99
5.4. ABD Başkanlık Sisteminin Liderlik Açısından
İncelenmesi101
SONUCA DAİR TARTIŞMALAR 103
-
-
-
-
-
-
%360,00 TL58,20 TL
-