Anonim Ortaklıklarda Organ Eksikliği DavasıTTK m. 530
Dr. Ali Altan MİRİ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIKLAR HUKUKUNDA ORGAN VE
ORGAN EKSİKLİĞİ KAVRAMLARI
ANONİM ORTAKLIKLAR HUKUKUNDA ZORUNLU ORGANİZASYONA
DUYULAN İHTİYAÇ . 21
Organ Kavramı ve Kavramın Sahip Olduğu Farklı Anlamlar 25
İşlevlerin Tahsisi Temelinde Organ Kavramı . 25
Fiillerin Tüzel Kişiye İzafesinde Kullanılan Anlamıyla Organ . 27
Sorumluluk Hukuku Anlamında Organ . 31
Organın Tespitinde Yararlanılan Şekli, Maddi ve Fiili Ölçütler . 34
TTK M. 530 HÜKMÜNDE ÖNGÖRÜLEN HUKUKİ REJİM . 39
Hükmün Tanıtılması . 39
TTK m. 530 Hükmünün Taşıdığı Özellikler 41
Anonim Ortaklığın “Kanunen Gerekli” Organları 43
TTK m. 530’un Uygulama Alanına Girmeyen Organ ve Komiteler 48
Tasfiye Memurları. 49
Kayyım 52
İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu 54
İhtiyari Organlar 55
Komite ve Komisyonlar . 57
III. TTK M. 530’UN KONU VE AMACI. 58
Anonim Ortaklıkların Organizasyon Yapısının Korunması 58
Hukuk ve İşlem Güvenliği . 61
Organların İşlevselliğinin ve Anonim Ortaklığın Fiil Ehliyetinin
Muhafazası. 64
8 İçindekiler
ANONİM ORTAKLIKTA ORGAN EKSİKLİĞİNİN TESPİTİ VE TTK M. 530
HÜKMÜNÜN UYGULAMA ALANINA iLİŞKİN GENEL ÇERÇEVE 66
Organın Şeklen Eksikliği 66
Organ Eksikliğinin Kanunun Mutlak Anlamda Emredici
Organizasyon Hükümlerine Özgülenmesi67
Organın Esas Sözleşmeye Aykırı Oluşumu.71
Şeklen Mevcut Organın İşlevlerini Yerine Getirememesinin TTK m.
530’un Uygulama Alanına Girip Girmediği Sorunu .75
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ORGAN EKSİKLİĞİ.78
İsviçre Hukuku.78
Alman Hukuku.81
İngiliz Hukuku83
Amerikan Hukuku .85
Fransız Hukuku87
İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ORTAKLIKTA ORGAN EKSİKLİĞİ
ORGANIN ŞEKLEN EKSİKLİĞİ.89
Yönetim Kurulunun Şeklen Eksikliği 89
Yönetim Kurulunun Eksikliğine Sebep Olabilecek Durumlar.105
Genel Kurulun Hükümsüz Seçim Kararı .105
Seçim Kararlarına İlişkin Özellik Gösteren Hususlar 105
Seçim Kararına İlişkin Hükümsüzlük Türleri.111
Kanunun Aradığı Niteliklere Aykırı Üye Seçilmesi118
Esas Sözleşmede Aranan Niteliklere Aykırı Üye Seçimi .120
Esas Sözleşmede Belirtilenden Eksik Sayıda Üye Seçilmesi .124
Esas Sözleşmede Belirtilenden Fazla Sayıda Üye Seçilmesi .127
Hükümsüz Seçim Kararlarının Organ Eksikliğiyle İlişkisi 131
Yönetim Kurulunun Görev Süresinin Sona Ermesinin Organ
Niteliğine Etkisi 133
Yönetim Kurulu Üyesiyle Anonim Ortaklık Arasındaki
Sözleşmeye Genel Bakış.133
Görev Süresinin Belirlenmesi.136
Görev Süresi Sona Eren Yönetim Kurulu Üyesinin Organ
Niteliğini Kaybetmesi.145
Yönetim Kurulu Üyeliğini Sona Erdiren Diğer Nedenler 161
Genel Kurulun Şeklen Eksikliği 167
İçindekiler 9
ORGANIN MADDİ ANLAMDA EKSİKLİĞİ. 176
Yönetim Kurulunun İşlevsizliği . 180
Yönetim Kurulunun Karar Alma Yeteneğini Yitirmesi . 181
Yönetim Kurulunun Toplanamaması. 181
Karar Yeter Sayısının Sağlanamaması . 186
Yönetim Kurulunun Ortaklığı Temsil Edememesine Bağlı İşlevsizliği 188
Yönetim Kurulunun Maddi Anlamda Eksikliği. 191
Genel Kurulun İşlevsizliğinin Organ Eksikliğiyle Olan İlişkisi. 197
Genel Kurulun İşlevsizliğine Yol Açan Sebepler 198
Genel Kurulun Maddi Anlamda Eksikliğinin Mümkün Olmaması . 207
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ORGAN EKSİKLİĞİ DAVASININ BİRİNCİL NİTELİĞİ, ALINACAK ÖNLEMLER
VE DAVANIN NİHAİ SONUÇLARI
TTK M. 530’UN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI VE ORGAN
EKSİKLİĞİNİ GİDERMEYE YÖNELİK DİĞER HUKUKİ YOLLAR KARŞISINDAKİ
KONUMU. 211
TTK m. 530 Hükmünde Geçen “Uzun Süre” İfadesi 211
TTK m. 530’un Organ Eksikliğini Gidermeye Yönelik Diğer Hükümler
Karşısındaki Konumu 218
Organ Eksikliği Davasının TTK M. 410/2 Hükmü Karşısındaki
Durumu. 221
TTK m. 410/2 Yargılamasının Türü 222
TTK m. 410/2’nin TTK m. 530 İçinde Değerlendirilmesi 224
TTK m. 530’un TMK m. 427/f.4 Karşısındaki Konumu. 233
TTK m. 530’un Birincil Niteliği 235
ORGAN EKSİKLİĞİ DAVASINDA BAŞVURULACAK ÖNLEMLER 239
Önlemlere Re’sen Başvurma Bakımından Hâkimin Takdir Yetkisi 239
Önlemlere İlişkin Genel Özellikler 241
Dava Esnasında Alınacak Önlemlerin Geçici Hukuki Korumalardan
Ayrıldığı Noktalar 241
Önleme Hükmedilirken Ölçülülük Prensibinin Gözetilmesi 244
Önlemin Eksikliğin Nihai Olarak Giderilmesine Hizmet Etmesi. 246
Kanunda İsmen Belirtilen Önlem: Ortaklığa Durumunu Kanuna Uygun
Hâle Getirmesi İçin Süre Verilmesi. 248
Sürenin Hukuki Niteliği . 251
10 İçindekiler
Sürenin Belirlenmesi252
Sürenin Uzaması ve Yeniden Süre Belirlenmesi 254
Eski Hâle Getirme 257
TTK m. 530 Hükmünde Açıkça Belirtilmeyen Önlemler 260
Genel Kurulun Toplanmasına Yönelik Önlemler260
Genel Kurul Toplantı Çağrısı Yapmaya Yetkili Kişinin
Belirlenmesi (TTK m. 410/f. 2) .260
Temsil Kayyımı Atanması.262
Genel Olarak Yönetim Kayyımlığı Önlemi263
Kayyımlık Önleminin Hukuki Niteliği272
TTK m. 530’un TMK m. 427/b.4 Karşında Özel Hüküm Niteliği .280
Yönetim Kayyımlığı Tesisini Gerektiren Koşullar288
Kayyımın Organ Niteliği, Görev ve Yetkisinin Anonim Ortaklıklar
Hukuku İçinde Belirlenmesi Gerekliliği 292
Görev Süresi.298
Kayyımın Sahip Olması Gereken Nitelikler.299
Kayyımın Avans, Ücret Hakkı ve Kimin Tarafından Ödeneceği
Sorunu .300
Kayyımın Tabi Olduğu Sorumluluk Rejimi304
Geçici Yönetim Kurulu Oluşturulması309
III. ORGAN EKSİKLİĞİ DAVASININ NİHAİ SONUÇLARI 314
TTK m. 530 Yargılaması Sonucunda Verilecek Nihai Karar Üzerinde
Hâkimin Takdir Yetkisi.314
Organ Eksikliği ile Haklı Sebeple Fesih Davaları Arasındaki Olgusal
Örtüşme: Kilitlenmenin Organ Eksikliğine Sebep Olduğu Hâl314
Organ Eksikliği ve Haklı Sebeple Fesih Davalarının Karşılıklı
Durumları.315
TTK’daki Görünür Yaklaşım315
İsviçre Federal Mahkemesinin Tutumu .316
Öğretideki Yaklaşımlar.319
Özel Hüküm Görüşleri319
Yarışan Davalar Görüşü321
iii. Çalışmada Savunulan TTK m. 530 ve 531’in Birlikte
Uygulanmasına Dair Görüş 322
Alternatif Kararlar336
Hâkimin Seçeneksel Çözümlere İlişkin Takdir Yetkisinin Sınırları 336
İçindekiler 11
Kilitlenmiş Ortaklıklar Bakımından Alternatif Çözüm Olanakları 347
Organların Karar Alma Sürecine Müdahale İçeren Çözümler . 349
Pay Sahipliği Yapısına Müdahale Eden Kararlar 352
Ortaklığın Feshi. 368
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ORGAN EKSİKLİĞİ DAVASININ USUL HUKUKUNA İLİŞKİN
GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER
DAVANIN TARAFLARI. 371
Davacı Olabilecek Kişiler. 371
Pay Sahibi 371
Ortaklık Alacaklısı 373
Ticaret Bakanlığı 375
Davalı: Anonim Ortaklık . 376
Yönetim Kurulu Üyesinin Davacı Olup Olamayacağı Sorunu 376
ORTAKLIĞIN DAVADA TEMSİLİ 378
III. FER’İ MÜDAHALE. 383
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME. 384
DAVANIN KONUSU, DERDESTLİK ve DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ. 385
Davanın Konusu 385
Derdestlik . 387
TTK m. 530 ve TTK m. 531 Yargılamalarının Birleştirilmesi 389
Dava Konusunun Değerine İlişkin Değerlendirmeler . 390
YARGILAMAYA EGEMEN İLKELERE GENEL BAKIŞ. 392
VII. YARGILAMA USULÜ . 395
VIII. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ. 396
DAVADA BAŞVURULABİLECEK GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR 398
YARGILAMA GİDERLERİ . 400
Önlemlere İlişkin Giderler 400
Yargılama Giderleri. 401
SONUÇ 405
KAYNAKÇA 415
