^{Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında}Makul Sürede Yargılanma Hakkı

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 17
1. Bölüm
BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN ANAYASAL DAYANAĞI, BAŞVURU USULÜ VE DAVA TÜRLERİNE GÖRE
İHLAL KARARLARI
I. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLUNU AÇAN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ VE HUKUK SİSTEMİMİZDEKİ YERİ 19
1. Bireysel Başvurunun Temel Nitelikleri 20
2. Bireysel Başvuru Yolu Hangi Ülkelerde Uygulanmaktadır 20
3. Ülkemizde Bireysel Başvuru Kurumunun İhdas Süreci 21
4. Bireysel Başvuruyla İlgili Yasal Mevzuat 23
II. ANAYASA MAHKEMESİNİN YETKİSİNİN KAPSAMI 23
1. Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Temel Haklar 23
2. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Mağdur Statüsü 24
3. Hak Arama Hürriyetinin Bireysel Başvuru Bağlamında Değerlendirilmesi 24
4. Eşitlik İlkesinin İhlali İddiası Bireysel Başvuru Bağlamında Değerlendirilmesi 25
5. Yargı Denetimi Dışında Kalan İşlemler Aleyhine Bireysel Başvuru Yolu Bulunmamaktadır 26
III. ADİL YARGILANMA HAKKI KAPSAMINDA MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI VE ANAYASAL DAYANAĞI 26
1. Makul Sürenin Tanımı 27
IV. MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİNE İLİŞKİN BİREYSEL BAŞVURUNUN ÖNEMİ VE İŞ BU KİTABIN YAZILIŞ AMACI 28
V. BU KİTAP İÇERDİĞİ BİLGİLERİN, BASİT VE ANLAŞILIR ŞEKİLDE OLMASI VE BU BİLGİLERİN AYM KARARLARI İLE DESTEKLENMİŞ OLMASI SEBEBİYLE YAPILACAK BİREYSEL BAŞVURULARDA YETERLİ BİR KAYNAK OLACAĞINI UMUYORUZ. 29
VI. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNA GİTMENİN HEM AVUKAT HEM DE MÜVEKKİL AÇISINDAN FAYDALARI 29
1. Hak İhlali Tespiti ile Avukatın Özenli İş Görme Borcu 30
2. Hak İhlali Kararı ile birlikte başvurucu lehine Takdir edilen Manevi Tazminat 30
3. Hak İhlali Kararının Yargılamanın Devam Ettiği Mahkemeye Uyap Üzerinden Gönderilmesi 31
VII. HAK İHLALİ KARARI VERİLEN VE TAZMİNATA HÜKMEDİLEN DAVA DOSYASINDA HAKİMİN SORUMLULUĞU VE KUSURU 31
VIII. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU NASIL YAPILIR 32
1. Başvuruya Eklenecek Belgeler 32
2. Harcın Ödendiğinde Dair Makbuz 33
3. Adli Yardım Talebi Mümkün mü 33
4. Nihai Karar veya İşlem Tebellüğ edilmiş ise Tebellüğ Belgesi 33
5. Dayanak Belgelerin Asılları veya onaylı suretleri 34
IX. BAŞVURU ADLİYELERİN MUHABERE BÜROLARI KANALIYLA VE YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ VASITASIYLA YAPILABİLMEKTEDİR 35
1. Vekil ile Temsil Edilen Başvurularda Vekaletnamede Bulunması Gereken Hususlar 35
X. BİREYSEL BAŞVURUDA BULUNABİLEN KİŞİLER 35
1. Gerçek Kişiler 35
2. Yabancı Gerçek veya Tüzel Kişiler 37
3. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 37
4. Bireysel Başvuru Yoluna Kimler Gidemez 39
a. Kamu Tüzel Kişileri 39
b. Malen Sorumlu Olan Şirketler 42
XI. DAVA TÜRLERİNE GÖRE MAKUL SÜRE VE HAK İHLALİ 42
1. Hukuk Yargılamasına İlişkin Davalarında Makul Süre 42
a. İşçi Alacak Davalarında 42
b. Rücuen Tazminat Davası 43
c. Hizmet Tespiti Davası 43
d. Kamulaştırma Davalarında 44
e. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Davası 44
f. Kamulaştırmasız El Atma Davası 45
g. Boşanma Davası 45
h. İstirdat Davası 46
ı. Menfi Tespit Davalarında 46
i. Men–i Müdahale Davalarında 47
j. İtirazın İptali Davalarında 47
k. İzale–i Şuyu Davalarında 48
l. Tapu İptali ve Tescil Davalarında 48
m. Tasarrufun İptali Davası 49
n. Taşınmazın Kazandırıcı Zamanaşımı Yoluyla Tescili Davası 49
o. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 50
ö. İşe İade Davasında Makul Süre 51
p. Ölümlü İş Kazası Davalarında Makul Süre 51
r. Rücuen Tazminat Davası 52
s. Tüketici Davaları/Ayıplı Mal Davası 53
Ş. Kadastro Tespitine İtiraz Davası 53
2. Ceza Davalarında 53
a. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa Muhalefet Suçu 54
b. Örgüt Adına Suç İşleme ve Terör Örgütü Propagandası 54
c. Uyuşturucu Madde Ticareti 54
d. Resmi belgede sahtecilik 55
e. Hakaret/ Basit Tehdit 55
f. Hırsızlık Malını Bilerek Satın Almak 56
g. Karşılıksız Yararlanma 56
h. Muhafaza Altına Alınmış Eşya Hakkında Hırsızlık 57
ı. İftiraya Azmettirme 57
i. Kasten Öldürme Suçu 58
3. İdari Yargı Davalarında 59
a. 5233 Sayılı Terörden Kaynaklı Zarar ve Ziyan Tespitine Yönelik 59
b. Tam Yargı Davalarında 60
c. İdari İşlemin İptali 60
4. Vergi Davalarında 61
XII. MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ TESPİTİNDE İLK ETKİLENME TARİHİNİN BELİRLENMESİ 63
2. Bölüm
MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ KAPSAMINDA ANAYASA MAHKEMESİNE
BAŞVURUDA SÜRELER
I. BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI 67
II. BAŞVURUCUNUN BİREYSEL BAŞVURU YOLUNA GİTTİKTEN SONRA VEFATI HALİNDE ANAYASA MAHKEMESİNİN UYGULADIĞI PROSEDÜR 68
III. MURİSİN TARAF OLDUĞU VE BİLAHARE VEFATI İLE MİRASÇILARIN TARAF SIFATI KAZANDIĞI DOSYADA MİRASÇILARIN BİREYSEL BAŞVURU HAKKI VE MAKUL SÜRENİN BELİRLENMESİ 69
IV. DEVAM EDEN YARGILAMALARDA BAŞVURU SÜRESİ 70
V. KESİN OLARAK VERİLEN DOSYALARDA BAŞVURU SÜRESİ 71
VI. KESİN OLARAK VERİLMEYEN KARARLARDA BAŞVURU SÜRESİ 71
VII. KANUN YOLUNA GİDİLMEYEN DOSYALAR İÇİN BİREYSEL BAŞVURU SÜRESİNİN BAŞLANGICI 71
VIII. BERAAT KARARI VERİLEN DOSYALARDA BAŞVURU SÜRESİ 72
IX. KANUNİ İSTİNAF TEMYİZ YOLUNA GİDİLMİŞ DOSYALARDA SÜRE 72
X. E–TEBLİĞ YOLUYLA ÖĞRENMEDE BİREYSEL BAŞVURU SÜRESİ 73
XI. CEZA YARGILAMASINDA VERİLEN KYOK KARARINA KARŞI YAPILACAK BAŞVURU 74
XII. İSTİSNAİ VE HAKLI SEBEPLE BAŞVURU SÜRESİNİN UZAMASI 75
XIII. ADLİ TATİL BİREYSEL BAŞVURU YOLUNA GİDEBİLMEK YASADA ÖNGÖRÜLEN SÜREYİ DURDURMAYACAKTIR 76
XIV. CEZA YARGILAMASINDA FİRARİ SANIK BİREYSEL BAŞVURU YOLUNA GİDEBİLİR Mİ 77
XV. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI YÖNÜNDEN BİREYSEL BAŞVURU 77
1. Yargılamanın Yenilenmesi 77
2. Kanun Yararına Bozma 78
XVI. ADİL YARGILAMA HAKKININ İHLALİ ÜZERİNE YENİDEN ELE ALINAN DOSYA DA MAKUL SÜRE 79
XVII. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASINDA BEKLEME SÜRESİNİN YENİ SUÇ İŞLENMESİ ÜZERİNE YARGILAMAYA YENİDEN BAŞLANMASINDA MAKUL SÜRE 79
XVIII. DAHİLİ DAVALININ MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI 80
XIX. UYARLAMA YARGILAMASININ MAKUL SÜREYE ETKİSİ 81
3. Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NİTELİĞİ, BİREYSEL BAŞVURU DOSYALARININ İNCELENMESİ, KARARA BAĞLANMASI VE KARARLARA İLİŞKİN KISTASLAR
I. BİREYSEL BAŞVURUNUN ANAYASA MAHKEMESİNCE İNCELENMESİ 83
II. ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARLARININ NİTELİĞİ VE İTİRAZ SÜRESİ 83
III. ANAYASA MAHKEMESİNİN İDARİ RET KARARLARI 83
1. Başvuru Formunda Eksiklik Bulunması Sebebiyle Verilen İdari Ret Kararları ve İtiraz Yolu 83
2. Başvurunun Süresinde Yapılmamış Olmasından Dolayı Verilen İdari Ret Kararı ve İtiraz Yolu 84
IV. BİREYSEL BAŞVURUDA BULUNABİLECEK UZUN YARGILAMAYA KONU DAVANIN SUJELERİ 86
1. Davacı 86
2. Davalı 87
3. Asli Müdahil 87
4. Feri Müdahil 89
5. Karşı Davacı ve Karşı Davalının Bireysel Başvuru Yapabilmesi Mümkündür 90
V. ANAYASA MAHKEMESİNİN KENDİSİNE YAPILAN BİREYSEL BAŞVURU DOSYALARI ARASINDA BİRLEŞTİRME KARARI VEREBİLMESİ 91
VI. CEZA DOSYALARINDA SANIK ve ŞÜPHELİNİN MAKUL SÜREDE HAK İHLALİ SEBEBİYLE BİREYSEL BAŞVURU HAKKI 97
VII. CEZA DOSYASINDA MAĞDUR, MÜŞTEKİ–KATILAN ve MALEN SORUMLU TARAF MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ SEBEBİYLE BİREYSEL BAŞVURU YAPAMAYACAKTIR 97
VIII. BEKLETİCİ MESELE YAPILAN DOSYALARDA MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI 98
IX. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİN MAKUL SÜREYE ETKİSİ 100
1. Zarar Tespit Komisyonunda Geçen Sürenin Makul Süreye Etkisi 100
2. Arabuluculuk Aşamasında Geçen Sürenin Makul Süreye Etkisi 101
3. Uzlaştırma Sürecinde Geçen Sürenin Makul Süreye Etkisi 101
4. Tüketici Hakem Heyetine Yapılan Başvurularda Makul Sürede Yargılanma Hakkı 102
X. BİREYSEL BAŞVURUDA ZORUNLU DAVA ARKADAŞLIĞI SÖZ KONUSU DEĞİLDİR 103
XI. DİSİPLİN YARGILAMALARININ MAKUL SÜREYE ETKİSİ 103
XII. İCRA TAKİBİ SÜRECİNİN MAKUL SÜREYE ETKİSİ 104
XIII. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNDAN FERAGAT 104
XIV. ANAYASA MAHKEMESİNİN İHLAL KARARLARINA İDARE AÇISINDAN İTİRAZ YOLU VE KARARIN DERHAL UYGULANABİLİRLİĞİ 105
XV. ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN MAKUL SÜREDE YARGILAMA HAKKI NEDENİYLE VERİLEN İHLAL KARARI İLE BİRLİKTE HÜKÜM ALTINA ALINAN MANEVİ TAZMİNAT MİKTARI VE FAİZ 105
XVI. ANAYASA MAHKEMESİNİN TAZMİNATA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ 106
1. Anayasa Mahkemesi İhlal Kararı Sonucu Başvurucu Lehine Maddi Tazminata Hükmeder mi 106
2. Talep Edilmediği Müddetçe Manevi Tazminata Resen Hükmedilmemektedir 106
XVII. ANAYASA MAHKEMESİNİ VERDİĞİ HAK İHLALİ KARARINDAKİ MANEVİ TAZMİNATIN TAHSİLİ NASIL YAPILIR 107
XVIII. ANAYASA MAHKEMESİ İHLAL KARARINDA HÜKMEDİLEN TAZMİNAT BELİRLENMESİNDEKİ KISTASLAR 107
XIX. İDAREYE BAŞVURUDA GEÇİRİLEN SÜRENİN MAKUL SÜREYE ETKİSİ 132
XX. BİRLEŞTİRME KARARI VERİLEN DOSYALARDA MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI NE ZAMAN BAŞLAMIŞ SAYILIR 134
XXI. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİNDE, MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ KARARI SADECE DOSYALARIN BİRLEŞTİRİLDİĞİ ESAS DOSYA İÇİN VERİLİR 135
XXII. MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKINA İLİŞKİN BAŞVURULARDA TÜKETİLECEK İÇ HUKUK YOLU BULUNMADIĞINDAN BAŞVURU DİREK ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILABİLMEKTEDİR 136
XXIII. HEDEF SÜRE UYGULAMASI AŞILMIŞ İSE HAK İHLALİ VERİLEBİLİR Mİ MAKUL SÜRE UYGULAMASI VE BU SÜREYİ AŞAN YARGILAMALARDA MAKUL SÜRENİN İHLALİ SÖZ KONUSU OLABİLİR Mİ 137
4. Bölüm
İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU KURULUŞU VE ANAYASA MAHKEMESİ İLE FARKLILIK ARZ EDEN YÖNLERİ
I. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONUNUN KURULUŞU 139
II. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU KİMLERDEN OLUŞUR VE GÖREVİ 139
III. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU BAĞIMSIZ BİR YARGI MERCİ OLMAYIP BİR KOMİSYON TARZI İLE ÇALIŞAN VE BAKANLIĞIN GÖREVLENDİRDİĞİ HUKUKÇU DIŞINDA HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞINDAN MEMURLARIN OLDUĞU BİR KOMİSYON OLUP BU YÖNÜYLE BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ BİR YARGI MERCİİ İŞLEVİ GÖRMEMEKTEDİRLER 140
IV. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU KARARLARINA KARŞI YARGI YOLU 140
V. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONUNA BAŞVURU NASIL YAPILIR 141
VI. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONUNA YAPILACAK BAŞVURUYA EKLENMESİ GEREKEN EVRAK VE BELGELER 142
VII. KOMİSYON HAK İHLALİ KARARI VERİR Mİ 142
VIII. KOMİSYONA YAPILACAK BAŞVURUDA YARGILAMA GİDERİ 142
IX. KOMİSYONUNUN BAŞVURULARI İNCELEME SÜRESİ 143
X. KOMİSYONUN TAZMİNAT DIŞINDA HÜKMEDEBİLECEĞİ KARARLAR 143
XI. AYM’NİN BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN KARARLARI İLE İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONUNUN KARARLARININ MUKAYESESİ 143
XII. 6384 SAYILI KANUNA EKLENEN GEÇİCİ 2. MADDE 145
XIII. ADALET BAKANLIĞI TAZMİNAT KOMİSYONU KARARLARI 145
XIV. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMSİYONUNUN HÜKÜM ALTINA ALDIĞI MANEVİ TAZMİNAT NASIL VE NEREDEN TALEP EDİLİR 152
5. Bölüm
ÖRNEK BAŞVURU FORMLARI VE
TAZMİNAT TALEP DİLEKÇELERİ
I. CEZA DAVALARI İÇİN ÖRNEK BAŞVURU FORMU 153
II. HUKUK DAVALARI İÇİN ÖRNEK BAŞVURU FORMU 162
III. İDARİ YARGI DAVALARI İÇİN ÖRNEK BAŞVURU FORMU 171
IV. ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN HÜKMEDİLEN TAZMİNATLAR İÇİN ÖRNEK TALEP DİLEKÇESİ 178
V. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU TARAFINDAN HÜKMEDİLEN TAZMİNATLAR İÇİN ÖRNEK TALEP DİLEKÇESİ 179
Kaynakça 181
Kavramlar Dizini 183
Yazarın Özgeçmişi 186