Avukatlık ve Noterlik Hukuku
Ali Cem Budak
Eylem Apaydın
Varol Karaaslan
Fatih Aydemir
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
AVUKATLIK MESLEĞİ, MESLEĞİN ÖZELLİKLERİ VE TARİHÇESİ
GİRİŞ 1
AVUKATLIK MESLEĞİ 2
İki Farklı Avukatlık Anlayışı 2
İki Farklı Avukatlık Anlayışının Ortak Noktaları 3
Savunma Hakkı ve Avukat 3
III. AVUKATLIK MESLEĞİNİN ÖZELLİKLERİ 5
Avukatlık Mesleğinin Çift Fonksiyonu 5
Avukatlık Kanunu’na Göre Avukatlık Mesleğinin Nitelikleri 5
Avukatın Bağımsızlığı 6
Avukatlık Mesleğinin Kamu Hizmeti Niteliği 7
Avukatın Kamu Görevlisi Sayılıp Sayılamayacağı 8
Avukatlık Mesleği Etiği ve Disiplini 8
AVUKATLIK MESLEĞİNİN TARİHÇESİ 9
Osmanlı Dönemi 9
Tanzimat Öncesi Dönem ve Şer’i Mahkemelerde Avukatlık 9
Tanzimat Döneminde Avukatlık 9
Meşrutiyet Döneminde Avukatlık 10
Osmanlı Döneminde Yapılan Düzenlemelerin Ortak Nitelikleri 10
Cumhuriyet Dönemi 11
Muhâmât Kanunu 11
3499 Sayılı Avukatlık Kanunu 12
1136 Sayılı Avukatlık Kanunu 12
İKİNCİ BÖLÜM
AVUKAT OLABİLME ŞARTLARI
GİRİŞ 15
AVUKATLIĞA KABUL İÇİN GEREKEN ŞARTLAR 15
Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak 15
Hukuk Fakültesi Mezunu Olmak 16
Avukatlık Stajını Tamamlamak 17
Baro Bölgesinde İkamet Etmek 19
III. AVUKATLIĞA ENGEL HÂLLER 20
Kanunda Sayılı Bazı Suçlardan Mahkûm Olmamış Bulunmak 20
Kasten İşlenen Bir Suçtan Dolayı İki Yıldan Fazla Süreyle Hapis
Cezasına Çarptırılmış Olmak 22
Kesinleşmiş Bir Disiplin Kararı Sonucunda Hâkim, Memur veya
Avukat Olma Niteliğini Kaybetmiş Olmak 22
Mahkeme Kararı ile Kısıtlanmış Olmak 23
İflas Etmiş Olup İtibarı İade Edilmemiş Bulunmak 23
Hakkında Aciz Vesikası Verilmiş Olup Bunu Kaldırtmamış Olmak 23
Avukatlığı Sürekli Olarak Gereği Gibi Yapmaya Engel Vücut veya
Akılca Malul Olmak 24
Avukatlık Mesleğiyle Birleşmeyen Bir İşle Uğraşmak 24
Avukatlıkla Birlikte Yapılamayacak İşler 25
Avukatlıkla Birlikte Yapılabilecek İşler 25
BARO LEVHASINA YAZILMA 29
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVUKATIN HAK VE YETKİLERİ
GİRİŞ 31
AVUKATLIK STATÜSÜNDEN KAYNAKLANAN HAK VE YETKİLER 32
Avukatlık Tekeli 32
Teklif Edilen İşi Reddetme Hakkı 34
Dosyayı İnceleme Hakkı 36
Dosyadan Örnek Alma ve Örnek Kullanabilme Hakkı 37
Avukatın Yetki Belgesi Düzenlemesi 38
Avukatın Bilgi ve Belge İsteme Yetkisi 40
Avukatların Bilgi ve Belge İsteme Yetkisinin Sınırları 42
Belirli Bir Konuda, Bilgi ve Belge Elde Edilmesinin Özel Kanun
Hükümleri ile Düzenlenmiş Olması Hâli 43
Müzekkerelerin Duruşma Günü Beklenmeksizin Mahkemeden
Alınabilmesi 46
Savunma Dokunulmazlığı 47
Tebligat Yapma Yetkisi 48
İ. Uzlaştırma Yetkisi 49
“Uzlaşma Sağlama” teriminin anlamı 49
Uzlaşma sağlama tutanağının ilam mahiyetini haiz belgelerden
sayılması 51
Sulh sözleşmesi davanın ilk duruşmasından önce yapılmalıdır 51
Sulh sözleşmesi taraf iradelerine tâbi bir konuda olmalıdır 51
Sulh sözleşmesi yazılı olmalı, metin imza yeri ve tarihini
içermelidir 51
Sulh sözleşmesi, her iki tarafın da avukatının katılımı ile
yapılmalıdır 51
Uzlaşma sağlama tutanağı düzenlenmesinin, derdest dava üzerindeki
etkisi 52
Uzlaşma tutanağının içeriği 53
“Uzlaşma Sağlama” tutanağının ilam gibi icra edilmesi 54
III. AVUKAT-MÜVEKKİL İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN HAK VE YETKİLER 54
Avukatın Müvekkilini Temsil Yetkisi 54
Ücret İsteme Hakkı 56
Avans ve Masraf İsteme Hakkı 59
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AVUKATIN ÖDEVLERİ
GİRİŞ 61
AVUKATIN AYDINLATMA ÖDEVİ 62
III. AVUKATIN ÖZEN, SADAKAT VE TALİMATLARA UYMA
ÖDEVİ 64
Avukatın Özen Ödevi 64
Avukatın Sadakat Ödevi 67
Avukatın Talimatlara Uyma Ödevi 70
AVUKATIN EDİMİNİ ŞAHSEN YERİNE GETİRME ÖDEVİ 72
AVUKATIN HESAP VERME ÖDEVİ 73
AVUKATIN İŞİ RET YÜKÜMLÜLÜĞÜ 74
VII. AVUKATIN DOSYA TUTMA VE SAKLAMA ÖDEVİ 75
VIII. AVUKATIN REKLAM YASAĞINA UYMA ÖDEVİ 76
Reklam Yasağı Kavramı ve Bu Yasağın Nedenleri 76
Reklam Yasağının Hukuki Dayanakları 78
Reklam Yasağının Somut Görünüm Biçimleri 79
Avukatın Müvekkilini Bürosunda Kabul Etmesi 79
Avukat Tabelasının Özellikleri 80
Avukatın Kullanacağı Kâğıt ve Kartvizitler ile Telefon Rehberi 81
Avukatın Büro Açılışı ve Mesleğe Dönüşü 83
Kitle İletişim Araçları ve İnternet 83
İrtibat Bürosu Edinme 85
İş Temini İçin Faaliyette Bulunmak 86
Davanın Kaybı Hâlinde Avukatlık Ücretinin İadesi 87
Reklam Yasağına Aykırılığın Yaptırımı 87
Reklam Yasağı Kuralları Hakkında Değerlendirme 88
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVUKATLIK SÖZLEŞMESİ
GİRİŞ 91
AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, UNSURLARI VE
HUKUKİ NİTELİĞİ 92
Tanımı ve Unsurları 92
Hukuki Niteliği 94
Diğer Sözleşmelerle Karşılaştırılması 96
Vekâlet Sözleşmesi 96
Eser Sözleşmesi 98
Hizmet Sözleşmesi 98
III. SÖZLEŞMENİN KURULMASI 99
Tarafları 99
Öneri-Kabul 100
Şekil 101
Sözleşme Yapma Zorunluluğu 104
SÖZLEŞMEDEN DOĞAN ASLİ EDİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ 105
Avukatın Asli Edim Yükümlülüğü
(Hukuki Yardımda Bulunma Borcu) 105
İş Sahibinin Asli Edim Yükümlülüğü
(Ücret Ödeme Borcu) 107
SONA ERMESİ 109
İfa 109
İkale 109
Sürenin Dolması 110
Azil 110
İstifa 111
Ölüm 112
Ehliyet Kaybı 113
İş Sahibinin İflası 113
İ. Diğer Sebepler 114
ALTINCI BÖLÜM
AVUKATLARIN MESLEK ÖRGÜTLERİ VE MESLEK KURALLARI
GİRİŞ 115
BAROLAR 116
Kuruluşu 116
Baroların Organları ve Görevleri 118
Baro Genel Kurulu 118
Baro Yönetim Kurulu 120
Baro Başkanlığı 122
Baro Başkanlık Divanı 123
Baro Disiplin Kurulu 123
Baro Denetleme Kurulu 124
III. TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ 124
Kuruluşu 124
Görevleri 124
Organları 126
Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu 126
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu 127
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı 128
Türkiye Barolar Birliği Başkanlık Divanı 128
Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu ve Türkiye Barolar Birliği
Denetleme Kurulu 129
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİNİN ÜYESİ OLDUĞU
ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR 129
Avrupa Birliği Baroları ve Hukuk Kuruluşları Konseyi (CCBE) 129
Uluslararası Barolar Birliği (IBA) 130
MESLEK KURALLARI 130
Genel Kurallar 131
Yargı Organlarıyla ve Adli Mercilerle İlişkiler 131
Meslektaşlar Arası Dayanışma ve İlişkiler 132
İş Sahipleriyle İlişkiler 132
Avukatların Barolarla TBB ile İlişkileri 133
YEDİNCİ BÖLÜM
AVUKATLARIN SORUMLULUĞU
GİRİŞ 135
AVUKATLARIN HUKUKİ SORUMLULUĞU 136
Borca Aykırılık 136
Haksız Fiil 140
Zarar 142
Kusur 144
İlliyet Bağı 146
Sorumsuzluk Anlaşmalarının Hükümsüz Olması 148
Zamanaşımı 148
III. AVUKATLARIN CEZAİ SORUMLULUĞU 149
Avukatın İşleyebileceği Suçlar 150
Türk Ceza Kanunu’nda Sayılanlar 150
Avukatlık Kanunu’nda Sayılanlar 151
Avukat Hakkında Yürütülecek Soruşturma ve Kovuşturma 152
Soruşturma 152
Kovuşturma 153
AVUKATLARIN DİSİPLİN SORUMLULUĞU 154
Disiplin Suçları 154
Avukatlık Onuruna Aykırı Davranma 154
Düzen ve Gelenekler ile Meslek Kurallarına Aykırı Davranma 155
Mesleki Çalışmada Görevleri Yapmama 155
Görevinin Gerektirdiği Dürüstlüğe Uygun Şekilde Davranmama 156
Disiplin İşlemleri Süreci 156
Disiplin Cezaları 157
SEKİZİNCİ BÖLÜM
NOTERLİK KURUMU ve NOTERLİK MESLEĞİ
GİRİŞ 159
NOTER VE NOTERLIK KURUMUNUN TANIMI 162
III. NOTERLİK MESLEĞİNİN TARİHÇESİ 164
Osmanlı Dönemi 164
Tanzimat Öncesi Dönem 164
Tanzimat Sonrası Dönem 165
Cumhuriyet Dönemi 167
3456 Sayılı Noterlik Kanunu 167
1512 Sayılı Noterlik Kanunu 168
NOTER VE NOTERLİK KURUMUNUN HUKUKUMUZDAKİ YERİ 168
NOTERLİK HUKUKUNUN TANIMI VE KAYNAKLARI 170
NOTERLİKLERİN KURULMASI, YETKİ ÇEVRESİ VE
SINIFLANDIRILMASI 171
Noterliklerin Kurulması ve Kapatılması 171
Noterliklerin Yetki Çevresi 172
Noterlerin ve Noterliklerin Sınıflandırılması 173
VII. NOTERLİK MESLEĞİNE KABUL, NOTERLİĞE ATANMA İLE
GÖREVE BAŞLAMA VE GÖREVİN SONA ERMESİ 175
Noter Olabilme Şartları 175
Noterlik Stajına Tâbi Olmayanlar 177
Noterlik Stajı 178
Noterliğe Atanma 180
Noterin Görevine Başlaması 182
Noterlik Görevinin Sona Ermesi 182
Noterin İstifa Etmesi 183
Noterin İstifa Etmiş Sayılması 183
Noterin Yaş Tahdidine Tâbi Tutulması (Zorunlu Emeklilik) 183
Noterin Meslekten Çıkarma Cezası Alması 184
Noter Olabilme Şartlarından Birinin Kaybedilmesi 184
Noterin Meslekte Yeterli Olmadığının Anlaşılması 184
Noterin Başka Bir Noterliğe Atanması 184
DOKUZUNCU BÖLÜM
NOTERLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
GİRİŞ 185
NOTERLERİN HAKLARI 186
Ücret Hakkı 186
Noterlerin Gelirleri 188
Ücret Gelirleri 188
Noter Hissesi Gelirleri 192
Ortak Cari Hesap Geliri 192
Noterlerin Giderleri 193
İzin Hakkı 194
Yıllık izin 194
Mazeret izni 194
Hastalık izni 195
III. NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 195
Yemin Etme 196
Teminat Yatırma 196
İmza ve Mühür Örneklerini Gönderme 200
İşyeri Kaydı Yaptırma ve Kâtip ve Hizmetlileri Sigorta Ettirme 200
Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırı Hususlarda İşlem Yapmama 201
Meslek Sırrını Saklama 202
Evrak ve Defterlerin Gizliliğini Sağlama 203
Vergi Dairesine Bildirimde Bulunma 204
Harç ve Vergi Toplayarak Vergi Dairesine Yatırma 204
Çalışma Saatlerine Uyma 206
Odaya Kaydolma 207
Noterlik Görevi ile Bağdaşmayan ve Yasak Olan İşlerden Kaçınma 207
ONUNCU BÖLÜM
NOTER İŞLEMLERİ
GİRİŞ 209
NOTERLERİN GENEL OLARAK YAPACAKLARI İŞLER 210
Mülkiyeti Muhafaza Kaydı İle Satış Sözleşmesi 211
Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi 212
Örnek Verme İşlemleri 213
Çeviri İşlemleri 214
Protesto İşlemleri 215
İhtarname ve İhbarname İşlemleri 216
Tescil İşlemleri 217
III. NOTERLERİN ÖZEL OLARAK YAPACAKLARI İŞLER 218
Tespit İşleri 218
Emanet İşleri 221
Defter Onaylamak 223
Onaylanacak Defterler 223
Defter Onaylama Usul ve Esasları 224
Vasiyetname ve Ölüme Bağlı Tasarruflarla İlgili İşler 226
Ölüme Bağlı Tasarruf Düzenlemek ve Saklamak 226
Ölüme Bağlı Tasarrufu Nüfus İdaresine Bildirme ve Ölümün
Gerçekleşmesi Hâlinde Mirasçıları Ölüme Bağlı Tasarruftan
Haberdar Etme 227
Tebligat İşleri 228
NOTERLERİN YAPACAKLARI DİĞER İŞLER VE ÖZELLİKLE
ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİNİN NOTERLERE BIRAKILMASI 229
NOTER SENETLERİNİN DÜZENLENME ŞEKİLLERİ 230
Düzenleme Yolu ile Senet 230
Onaylama Yolu ile Senet 234
NOTERLİK İŞLEMLERİNDE ŞEKLE İLİŞKİN UYULMASI
GEREKEN GENEL HÜKÜMLER 235
Hukuki İşlemlerde İlgili Şekil Kuralları 235
Hukuki İşlemlerde Yasaklılık 236
Hukuki İşlemlerin Başkası Adına Yaptırılması 237
Hukuki İşlemlerinde Fotoğraf Yapıştırılması 238
Noterlik İşlemlerinde Çıkıntı, Değiştirme, Fesih, İptal ve Düzeltme 238
VII. NOTERLİK İŞLEMLERİNİN HÜKÜMLERİ 239
VIII. NOTERLİK İŞLEMLERİNİN YAPILACAĞI YER 242
YABANCI ÜLKELERDE NOTERLİK İŞLEMLERİ 242
ONBİRİNCİ BÖLÜM
NOTERLİK DAİRESİ VE MESLEK KURULUŞLARI
GİRİŞ 247
NOTERLİK DAİRESİ 248
Noterlik Dairesinin Yerinin Tespiti ve Değiştirilmesi 248
Noterlik Dairesinin Kiralanması ve Döşenmesi 249
Noterlik Dairesinin Bölümleri 250
Noter Çalışma Bölümü 250
Servisler Bölümü 250
Bekleme Bölümü 251
Arşiv Bölümü 251
Noterlik Dairesinde Tutulması Gereken Defter, Dosya ve Kartonlar 251
Yevmiye Defteri 251
Emanet Defteri 252
Tescil Defterleri 252
Muvazene Defteri 252
Teftiş Defteri 252
Muhabere Defteri 252
Zimmet Defteri 253
Personel Sicil Defteri 253
İzin Defteri 253
Demirbaş Eşya Defteri 253
Noterlikte Tutulacak Dosya ve Kartonlar 253
Noterlik Dairesinde Çalışan Görevliler 254
Kâtipler 255
Hizmetliler 257
Noterlik Dairesinin Boşalması ve Vekâleten Yönetimi 257
Noterlik Dairesinin ve Eşyalarının Devri 259
III. TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ 261
Türkiye Noterler Birliğinin Kuruluşu ve Görevleri 261
Türkiye Noterler Birliğinin Organları 263
Türkiye Noterler Birliği Başkanı 263
Türkiye Noterler Birliği Başkanlık Divanı 264
Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu 265
Türkiye Noterler Birliği Disiplin Kurulu 266
Türkiye Noterler Birliği Kongresi 266
Noter Odaları 267
Türkiye Noterler Birliği ve Noter Odalarının Denetimi 268
ONİKİNCİ BÖLÜM
NOTERLERİN DENETİMİ VE SORUMLULUĞU
GİRİŞ 271
NOTERLİKLERİN DENETİMİ 272
Adalet Bakanlığı 272
Türkiye Noterler Birliği 273
III. NOTERLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 273
Noterlerin Hukuki Sorumluluğunun Şartları 279
Hukuka Aykırı Davranış 279
Zarar 280
İlliyet Bağının Bulunması 280
Noterin Sorumluluğunun Teminat Altına Alınması 281
Teminat Hesabı 282
Hukuki Sorumluluk Fonu 282
NOTERLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU 282
Noterlerin İşleyebileceği Suçlar 283
Türk Ceza Kanunu’nda Sayılanlar 283
Noterlik Kanunu’nda Sayılanlar 283
Noterler Hakkında Yürütülecek Soruşturma ve Kovuşturma 285
Soruşturma 285
Kovuşturma 285
NOTERLERİN DİSİPLİN SORUMLULUĞU 286
Disiplin Suçları 286
Disiplin İşlemleri Süreci 287
Kaynakça 289
Kavramlara Göre Arama Cetveli 295
Kanun Maddelerine Göre Arama Cetveli 299