İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASININ ÖNSÖZÜ VII ÖNSÖZ IX İÇİNDEKİLER XI KISALTMALAR XXIII § 1- GİRİŞ 1 I. Medenî Usul Hukukunun Konusu 1 II. Medenî Usul Hukukunun Amacı 3 III. Medenî Usul Hukukunun Tarihî Gelişimi ve Bugünkü Medenî Usul Kanunumuz 5 IV. Medenî Usul Hukukunun Pozitif Kaynakları 8 V. Yargılama Hukuku Güvenceleri ve Medenî Usul Hukuku Bakımından Önemi 9 VI. Usul Hükümlerinin Zaman İtibariyle Uygulama Alanı 11 VII. Medenî Usul Hükümlerinin Yorumu 15 VIII. Usul Hukuku İşlemleri. 17 IX. Medenî Usul Hukukunda İlmî ve Kazaî İçtihatlar 21 § 2- MAHKEME TEŞKİLATI VE YARGI GÖREVLİLERİ 25 I. Yargı Erki ve Adlî Yargı Mahkemeleri 25 II. Hâkimlik Mesleği 27 III. Hâkimlerin Bağımsızlığı 28 IV. Hâkimlerin Tarafsızlığı 31 V. Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi 32 VI. Hâkimin Hukukî Sorumluluğu 34 VII. İstinabe 36 VIII. Avukatlık 37 § 3- DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME (GÖREV VE YETKİ) 41 I. Davanın Hangi Mahkemede Açılacağı 41 A. Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, Hak Arama Hürriyeti ve Tabii Hâkim İlkesi 41 B. Mahkemelerin Görevi 42
C. Mahkemelerin Yetkisi 48 1. Genel Yetki Kuralı 48 2. Sözleşmeye Dayanan Davalarda Yetki 51 3. Haksız Fiil Davalarında Yetki 52 4. Mirastan Doğan Davalarda Yetki 52 5. Taşınmaz Davalarında Yetki 53 6. Karşı Davada Yetki 54 7. Şubeler ve Tüzel Kişilerle İlgili Davalarda Yetki 54 8. Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetki 54 D. Yetki Sözleşmesi 55 E. Görevsizlik ve Yetkisizlik Hakkındaki Usulî Savunmaların İleri Sürülmesi 63 F. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yargı Yerinin Belirlenmesi 64 § 4- YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER 67 I. Yargılama Hukuku Güvenceleri 67 A. Adil Yargılanma Hakkı 68 B. Hukukî Dinlenilme Hakkı 70 II. Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler 72 A. Aleniyet İlkesi 73 B. Doğrudanlık İlkesi 74 C. Usul Ekonomisi İlkesi 76 D. Tasarruf İlkesi 77 E. Taraflarca Getirilme İlkesi 80 F. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 82 G. Tarafların Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Ödevi 87 H. Yargılamayı Hâkimin Sevk ve İdare Etmesi 89 III. Yargılama Hukuku Güvencelerinin ve Yargılamaya Hâkim Olan İlkelerin İhlali 89 § 5 - DAVADA TARAFLAR 91 I. Taraf Kavramı 91 II. İki Taraf Sistemi 92 III. Taraf Ehliyeti, Dava Ehliyeti ve Dava Takip Yetkisi 93 A. Taraf Ehliyeti 93
B. Dava Ehliyeti 97 C. Dava Takip Yetkisi 99 IV. Davaya Vekâlet 102 V. Taraflara İlişkin Dava Şartlarının İncelenmesi 104 VI. Davada Tarafın Yanlış Gösterilmesi 105 § 6- DAVA ARKADAŞLIĞI VE DAVAYA MÜDAHALE 107 I. Dava Arkadaşlığı 107 A. İhtiyarî Dava Arkadaşlığı 107 B. Mecburî Dava Arkadaşlığı 110 II. Fer’î Müdahale ve Davanın İhbarı 114 A. Fer’î Müdahale 115 B. Davanın İhbarı 119 III. Aslî Müdahale 120 IV. Cumhuriyet Savcısının Davada Yer Alması 121 §7- TEBLİGAT, SÜRELER, ESKİ HALE GETİRME VE ADLÎ TATİL 123 I. Tebligat 123 A. Genel Olarak 123 B. Tebligat Usulleri 124 C. Milletlerarası Tebligat 127 II. Süreler ve Eski Hale Getirme 129 A. Süreler 129 B. Eski Hale Getirme 131 III. Adlî Tatil 133 § 8- DAVA TÜRLERİ 135 I. Giriş 135 II. Hukukî Himayenin Niteliğine Göre Dava Türleri 135 A. Eda Davası 135 B. Tespit Davası 136 C. İnşaî Dava 138 III. HMK’da Yer Verilen Diğer Dava Türleri 140 A. Kısmî Dava 140 B. Belirsiz Alacak Davası 142
C. Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi) 146 D. Terditli Dava 147 E. Seçimlik Dava 147 F. Topluluk Davası 148 § 9- DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR 151 I. Dava Şartları 151 A. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 152 1. Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisinin (Yargı Hakkının) Bulunması 152 2. Yargı Yolunun Caiz Olması 152 B. Taraflara İlişkin Dava Şartları 155 C. Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları 156 1. Hukukî Menfaat 156 a) Eda Davalarında Hukukî Menfaat 157 b) Tespit Davalarında Hukukî Menfaat 158 c) İnşaî Davalarda Hukukî Menfaat 159 2. Derdestlik 160 3. Kesin Hüküm Bulunmaması 162 4. Gider Avansı 162 5. Teminat 164 II. Dava Şartlarının İncelenmesi. 166 III. İlk İtirazlar 167 A. İlk İtirazların İleri Sürülmesi 168 B. İlk İtirazların İncelenmesi 168 § 10- DAVANIN AÇILMASI VE DİLEKÇELER AŞAMASI 169 I. Genel Olarak 169 II. İlk Dilekçeler Aşaması. 170 A. Dava Dilekçesi 170 1. Dava Dilekçesinin Zorunlu Unsurları 170 2. Dava Dilekçesinin Zorunlu Olmayan Unsurları 173 B. Dava Açılması ve Sonuçları 176 C. Cevap Dilekçesi 179 D. Savunma Araçları 181 III. İkinci Dilekçeler Aşaması 186 IV. Karşı Dava 187
§ 11- İDDİA VE SAVUNMANIN DEĞİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAĞI VE ISLAH 191 I. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi ve Genişletilmesi Yasağı 191 II. Islah 197 § 12- DAVANIN GERİ ALINMASI, DAVA KONUSUNUN DEVRİ, İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ 201 I. Davanın Geri Alınması 201 II. Dava Konusunun Devri 202 III. İradî Taraf Değişikliği 203 § 13- ÖN İNCELEME 205 § 14- TAHKİKAT 209 I. İsticvap 209 II. Tarafların Dinlenmesi 211 III. Tutanaklar 212 IV. Dosyanın İşlemden Kaldırılması 213 V. Ön Sorun 214 VI. Bekletici Sorun 215 VII. Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması 217 § 15- İSPAT VE DELİLLER 221 I. İspat Hukukuna İlişkin Bazı Temel Kavram ve Müesseseler 221 A. İspat Kavramı 221 B. İkrar 222 C. İspat Yükü 226 D. Somutlaştırma Yükü 229 E. Karineler 230 II. Deliller 232 A. Delil Sistemleri 232 B. Hukuka Aykırı Deliller 233 C. Delil Sözleşmeleri 236 D. Delillerin İleri Sürülmesi 237 E. Delil Türleri 243 1. Kesin Deliller 244
a) Senet 244 aa. Belgelerin İbrazı Mecburiyeti 248 bb. Ticarî Defterlerle İspat 249 b) Yemin 251 c) Kesin Hüküm 254 2. Takdirî Deliller 254 a) Tanık Beyanı 254 aa. Tanıklıktan Çekinme 256 i. Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme 257 ii. Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 257 iii. Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 258 bb. Tanık Beyanının Değerlendirilmesi 259 c) Bilirkişi 260 aa. Genel Olarak. 260 bb. Bilirkişilik Kanunu ile Yapılan Düzenlemeler 260 cc. Bilirkişi Raporu 262 dd. Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi 265 ee. Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 266 d) Keşif 267 e) Kanunda Düzenlenmemiş Deliller 268 III. Senetle İspat Zorunluluğu 269 A. Temel Kural 269 B. Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları 272 1. Ticarî Defterlerle İspat Usulünün Senetle İspat Zorunluluğu ile İlişkisi 272 2. Manevî İmkânsızlık Halleri. 272 3. Maddî İmkânsızlık Halleri 273 4. Delil Başlangıcı 275 C. Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu 276 § 16- SÖZLÜ YARGILAMA VE HÜKÜM 279 I. Sözlü Yargılama 279 II. Karar ve Hüküm 280 III. Hükmün Tashihi ve Tavzihi 283 IV. Hükmün Etkileri ve Kesin Hüküm 284 A. Genel Olarak 284
B. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm 284 C. Maddî Anlamda Kesin Hüküm 285 1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Unsurları 285 2. Kesin Hükmün Etkileri 286 a. Kesin Hükmün Olumsuz (Dava Şartı) Etkisi 286 b. Kesin Hükmün Olumlu (Kesin Delil) Etkisi 287 c. Yenilik Doğuran (İnşaî) Etki 288 d. Kesin Hükmün Unsur Etkisi 289 3. İlamların Belge Olarak Delil Teşkil Etmesi 290 4. Kesin Hükmün Kişi Bakımından Sınırları 291 5. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesini Bağlaması 292 § 17- DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 295 I. Giriş 295 II. Davadan Feragat ve Davayı Kabul 297 III. Sulh 300 § 18- YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLÎ YARDIM 303 I. Yargılama Giderleri 303 II. Adlî Yardım 307 § 19- BASİT YARGILAMA USULÜ 309 § 20- GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TEDBİRLERİ 313 I. Genel Olarak 313 II. İhtiyatî Tedbir 314 A. İhtiyatî Tedbir Türleri 315 B. İhtiyatî Tedbirde Yargılama Usulü 316 1. İhtiyatî Tedbirde Görev ve Yetki 316 2. Tedbir Talebi 316 3. İhtiyatî Tedbirde Teminat 316 4. İhtiyatî Tedbir Kararına İtiraz ve Kanun Yolu 317 5. İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve Tedbiri Tamamlayan İşlemler 318 6. İhtiyatî Tedbir Dolayısıyla Tazminat 319 III. Delillerin Tespiti. 319
§ 21- ÇEKİŞMESİZ YARGI 321 I. Genel Olarak 321 II. Çekişmesiz Yargı İşleri 324 III. Çekişmesiz Yargı İşlerinin Sınıflandırılması 328 IV. Çekişmesiz Yargı Organları 329 V. Çekişmesiz Yargıda Görev ve Yetki 330 VI. Bir İşin Yargılama Sırasında Çekişmesiz Olmaktan Çıkıp Çekişmeli Yargı Alanına Girmesi 330 VII. Çekişmesiz Yargıda İlgililer 332 VIII. Çekişmesiz Yargıda Üçüncü Kişilerin Yargılamaya Katılması 332 IX. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usulü 333 A. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Başlaması 334 B. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Konusunun Belirlenmesi 334 C. Çekişmesiz Yargıda Re’sen Araştırma İlkesinin Uygulanması 335 D. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Sona Ermesi 335 1. Talebin Geri Alınması, Feragat, Kabul ve Sulh 335 2. Nihaî Karar 335 E. Çekişmesiz Yargıda Kanun Yolları 336 1. Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İstinaf 336 2. Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İtiraz 338 a. Adın Değiştirilmesine İtiraz 338 b. Vesayet ile İlgili Çekişmesiz Yargı İşlerinde İtiraz 339 aa. Vasi Tayinine İtiraz 339 bb. Vasinin Azline İlişkin Sulh Hukuk Mahkemesi Kararına İtiraz 339 cc. Sulh Hukuk Mahkemesinin Vesayet Makamı Olarak Verdiği Kararlara İtiraz 339 § 22- KANUN YOLLARI 341 I. Genel Bilgiler 342 II. HMK’nın Kanun Yollarına İlişkin Hükümleri 344 A. HMK’nın Kanun Yolları Hükümlerinin Zaman İtibarıyla Uygulanması 344 B. HMK’ya Göre Kanun Yolları 347 1. İstinaf 347 a. İstinaf Başvurusu 347 aa. İstinaf Edilebilecek Kararlar 347
bb. İstinaf Gerekçesi ve Talep Sonucu 350 cc. İstinaf Tarihi 350 dd. İstinaf Süresi 351 ee. İstinaf Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla İstinaf 352 ff. İstinaftan Feragat 353 gg. İstinafın İcraya Etkisi 353 b. İstinaf İncelemesi 355 aa. İstinafta Ön İnceleme 355 bb. İstinafta Esastan İnceleme 357 c. İstinafta Karar 360 aa. Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan ve Kesin Olarak Karar Vereceği Haller 362 i. Davaya Bakması Yasak Olan Hâkimin Karar Vermiş Olması ve İleri Sürülen Haklı Ret Talebine Rağmen Reddedilen Hâkimin Davaya Bakmış Olması 362 ii. Mahkemenin Görevli ve Yetkili Olmasına Rağmen Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Vermiş Olması veya Mahkemenin Görevli ya da Yetkili Olmamasına Rağmen Davaya Bakmış Bulunması 364 iii. Diğer Dava Şartlarına Aykırılık Bulunması 365 iv. Mahkemece Usule Aykırı Olarak Davanın veya Karşı Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmiş Olması 366 v. Mahkemece Usule Aykırı Olarak Davaların Birleştirilmesine veya Ayrılmasına Karar Verilmiş Olması 366 vi. Mahkemece, Tarafların Davanın Esasıyla İlgili Olarak Gösterdikleri Delillerin Hiçbiri Toplanmadan veya Gösterilen Deliller Hiç Değerlendirilmeden Karar Verilmiş Olması 368 bb. Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan Esasa İlişkin Karar Vereceği Haller 370 d. İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşlemler 371 2. Temyiz 373 a. Temyiz Başvurusu 373 aa. Temyiz Edilebilecek Kararlar 373 bb. Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu 375 cc. Temyiz Tarihi 378 dd. Temyiz Süresi 378 ee. Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla Temyiz 378 ff. Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay Dairesine Gönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İşbölümü) 379
gg. Temyizden Feragat 380 hh. Temyizin İcraya Etkisi 380 b. Temyiz İncelemesi 380 aa. Temyizde Ön İnceleme 380 bb. Temyizde Esastan İnceleme 380 c. Temyizde Karar 382 d. Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 384 3. Kanun Yararına Temyiz 391 4. Yargılamanın İadesi 392 C. HUMK’un Eski (20.07.2016 Tarihinden Önce Karara Bağlanan Davalarda Uygulanan) Hükümlerine Göre Kanun Yolları 398 1. HUMK’un Eski Kanun Yolları Hükümlerinin Zaman İtibarıyla Uygulama Alanı 398 2. Temyiz 399 a. Temyiz Başvurusu 399 aa. Temyiz Edilebilecek Kararlar 399 bb. Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu 399 cc. Temyiz Tarihi 402 dd. Temyiz Süresi 402 ee. Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla Temyiz 402 ff. Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay Dairesine Gönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İşbölümü) 403 gg. Temyizden Feragat 403 hh. Temyizin İcraya Etkisi 403 b. Temyiz İncelemesi 403 aa. Temyizde Ön İnceleme 403 bb. Temyizde Esastan İnceleme 403 c. Temyizde Karar 404 d. Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 404 3. Kanun Yararına Temyiz 406 4. Karar Düzeltme Yolu 406 § 23- TAHKİM 409 I. Giriş 409 II. Tahkim Hükümlerinin Uygulama Alanı 410 III. Tahkime Elverişlilik 411
IV. Tahkim Sözleşmesi 412 V. Tahkimde Görevli ve Yetkili Mahkeme 414 VI. Tahkim İtirazı 415 VII. Tahkimde Geçici Hukukî Koruma 415 VIII. Hakemlerin Seçimi 417 IX. Hakemlerin Kendi Yetkileri Hakkında Karar Vermeleri 418 X. Tahkim Yargılamasında Usul 419 XI. Hakemlerin Hakkaniyet ve Nasafet Kurallarına Göre Karar Vermeleri 420 XII. Hakem Yargılamasında Tebligat 421 XIII. Hakem Kararlarının İptali 422 XIV. Hakem Kararlarının İcra Kabiliyeti 424 XV. Hakem Kararlarına Karşı Yargılamanın İadesi 425 § 24- ARABULUCULUK 427 I. Genel Olarak 427 II. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda Arabuluculuk 429 A. Arabuluculuk ve Arabulucular 429 B. Arabuluculuğa Elverişlilik 430 C. Arabuluculuğa İlişkin Temel Kurallar 431 D. Arabuluculuk Faaliyeti 431 III. İş Mahkemeleri Kanunu’nda Arabuluculuk 433 KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 439 KANUN MADDELERİNE GÖRE ARAMA CETVELİ 453
