Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları

BOŞANMA, AYRILIK VE EVLENMENİN İPTALİ DAVALARI



Ali İhsan ÖZUĞUR ( Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Onursal Başkanı )



- Evliliğin Sona Ermesi

- Boşanma

- Ayrılık

- Tedbir Nafakası

- Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davalarında Yargılama Usulü

- Boşanma Hükmünün Sonuçları

- Milletlerarası Özel Hukuk Mevzuatı Yönünden Boşanma ve Ayrılık

- İlgili Mevzuat ve Milletlerarası Sözleşmeler

 

BİRİNCİ BÖLÜN EVLİLİĞİN SONfl ERMESİ

1. EVLENMENİN YOKLUĞU         22
2. EVLENMENİN MUTLAK BUTLANI                    24
3. Nedenleri                24
4. Eşlerden Birinin Evlenme Sırasında Evli Bulunması (TMK. Md. 145/1)               25
5. Gaiplik Hâlinde Evlenmenin Feshi, Evlilik İlişkisi                          26
6. Ölüm Karinesi ve İkinci Evlilik İlişkisi:         26
7. İlk Evliliği Sona Erdiren Boşanma Hükmü İade-İ Muhakeme (Yargılamanın İadesi) Yolu İle Ortadan Kalkmış İse (HMK. md. 375 vd.)       27
8. Eşlerden Birinin Evlenme Sırasında Sürekli Bir Sebeple Ayırt Etme Gücünden Yoksun Bulunması (TMK. Md. 145/2)                27
9. Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması

(TMK. md. 145/3)       28

1. Eşler Arasında Evlenmeye Engel Olacak Derecede Hısımlığın Bulunması

(TMK. Md. 145/4)        30

1. Kan Hısımları Yönünden Evlenme Yasağı       30
2. Kayın Hısımları Yönünden Evlenme Yasağı    30
3. Evlât Edinen ve Evlâtlık Yönünden Evlenme Yasağı        30
4. Mutlak Butlan Davası - Davanın Tarafları, Dava Açma Zamanı - Zamanaşımı -

İspat Külfeti Davadan Vazgeçmenin Hukukî Sonuçları            31

1. EVLENME HUKUKUNDA NİSBİ BUTLAN          32

A. Eşler Yönünden Nisbi Butlan Nedenleri                             32

1. Ayırt Etme Gücünden Geçici Olarak Yoksunluk Sırasında Yapılan Evlenme        32
2. Yanılma    33
3. Eşlerden Biri Evlenmeyi Hiç İstemediği veya Evlendiği Kişiyle Evlenmeyi Düşünmediği

Halde Yanılarak Bu Evlenmeye Razı Olmuş Olması         33

1. Şahısta Yanılma         33
2. Nitelikte Yanılma      33
3. Aldatma    34

a. Diğer Eşin Namus ve Onuru Hakkında Aldatılmış Olması            34

h. Davacının veya Altsoyunun Sağlığı İçin Ağır Tehlike Oluşturan Bir Hastalığın Kendisinden

Gizlenmiş Olması                       35

1. Korkutma  35

 

B. Kanunî Temsilci Yönünden Nisbi Butlan Nedeni (Ana ve Baba veya Vasinin İzninin Bulunmaması)             36

1. MUTLAK VE NİSBİ BUTLAN DAVALARININ ÖZELLİKLERİ              38
2. Mutlak Butlanla İlgili İptal İsteyebilecek Davacılar                         38
3. Mutlak Butlan Davalarında Davalı     39
4. Nisbi Butlan Davalarında Davacı       39
5. Nisbi Butlan Davalarında Davalı        40
6. Nisbi Butlan Davalarının Açılma Süresi           40
7. Mutlak ve Nisbi Butlan Davalarında Görevli Mahkeme  41
8. Mutlak ve Nisbi Butlan Davalarında Yetkili Mahkeme    41
9. Butlanı Gerektirmeyen Sebepler       41
10. Bekleme Süresine Uymama      41
11. Şekil Kurallarına Uymama        42

İ. Butlan Davası Açılamayacak Hâller ve Mirasçıların Davaya Devam Hakkı              42

J. Butlan Kararı ve Sonuçları             43

1. Genel Olarak            43
2. İptal Kararının Eşler Yönünden Sonuçlan                43
3. İptal Kararının Çocuklar Yönünden Sonuçlan          45
4. İptal Kararının Üçüncü Şahıslara Etkisi ve Sonuçları               46
5. MUTLAK VE NİSBİ BUTLAN DAVALARINDA GÖZÖNÜNDE TUTULACAK HUSUSLAR                                       47

EVLENMENİN İPTALİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI       49

İKİNCİ BÖLÜN BOŞfllfMfl

1. GENEL OLARAK              93
2. ÖZEL BOŞANMA NEDENLERİ    94
3. Zina (Tmk. Md. 161)             94

ZİNA İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI               99

1. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (Tmk. Md. 162)               112
2. Genel Olarak            112
3. Dava Hakkının Düşmesi-Hak Düşürücü Süre            114
4. Hayata Kast ve Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranışlarla İlgili Boşanma Davalannda Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar   114

HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VEYA ONUR KIRICI DAVRANIŞ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI            115

1. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (Tmk. Md. 163)               121

 

SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI  125

1. Terk (Tmk. Md. 164)             133
2. Genel Olarak         133
3. Dava Açabilme Koşulları      133
4. Terk Nedeniyle Boşanma Yoksulluk Nafakası İlişkisi      158
5. Genel Olarak         158
6. İhtar Tebliği - İki Aylık Süre 158

TERK NEDENİNE DAYALI TMK'NIN 164'ÜNCÜ MADDESİ İLE İLGİLİ YARGITAY

İÇTİHATLARI         159

İHTAR KOŞULLARI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI  230

1. Akıl Hastalığı (Tmk. Md. 165)              251
2. Genel Olarak                        251
3. Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Davası Açabilme Koşulları       251
4. Eşlerden Birinin Akıl Hastalığına Tutulması      251
5. Hastalığın Tedavisinin Mümkün Olmaması      252
6. Akıl Hastalığı Yüzünden Ortak Hayatın Diğer Eş İçin Çekilmez Hâle Gelmiş Olması  252

AKIL HASTALIĞI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI      253

1. GENEL BOŞANMA NEDENLERİ          264
2. Evlilik Birliğinin Sarsılması veya Müşterek Hayatın Yeniden Kurulamaması

(TMK. Md. 166/1)   265

TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN 166/1 İNCİ MADDESİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI            271

1. Kusurlu Eşin Dava Açabileceği Hâller (Kusurlu Hareketleriyle Evlilik Birliğinin

Sarsılmasına Sebebiyet Veren Eşin Dava Açması) (Tmk Md. 166/2))            468

TÜRK MEDENÎ KANUNUN 166/ll‘nci MADDESİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI    472

1. Anlaşmalı Boşanma (TMK. md. 166/111)           486

ANLAŞMALI BOŞANMA İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI           490

1. Fiili Ayrılık Nedeniyle Boşanma (Boşanma Nedenlerinden Birine Dayalı Olarak

Açılan Davanın Reddinden Sonraki Boşanma Davası) (Tmk. Md. 166/Son)               523

TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN 166/son MADDESİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI               527

TÜRK MEDENÎ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİĞE RAĞMEN AYNEN UYGULAMA OLANAĞI BULUNAN ÖNCEKİ MEDENÎ KANUNUN 134/son MADDESİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI  556

1. ÖZEL BOŞANMA NEDENİ, GENEL BOŞANMA NEDENİ İLİŞKİSİ    572

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AYRILIK

L AYRIUK KARARI.               575

■. AYRILIK KARARININ KOŞULLARI   576

 

1. AYRILIK SÜRESİ SONUNDA TARAFLAR BİRLEŞMEMİŞ İSE;

BOŞANMA DAVASI AÇILMASI İLE İLGİLİ KURALLAR       577

1. Tamamen Kusurlu Eşin Ayrılık Süresi Sonunda Boşanma Davası Açma Hakkı       578
2. Tamamen Kusursuz veya Az veya Eşit Kusurlu Eşin Boşanma Davası Açma

Hakkı      578

1. BOŞANMA DAVASI AÇILMAMASI...           578
2. AYRILIK DAVALARINDA GÖZÖNÜNDE TUTULACAK HUSUSLAR              578

AYRILIK KARARI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI            580

DÖRDÜNCÜ BOLÜM TEDBİR NAFAKASI

1. BOŞANMA DAVASI AÇILMASI HÂLİNDE YENİ MEDENÎ KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE TEDBİR NAFAKASI (BOŞANMA DAVASI

AÇILMASI HÂLİNDE GEÇİCİ ÖNLEMLER)              599

1. YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE AYRILIK DAVA VE HÜKÜMLERİNDE

TEDBİR NAFAKASI         601

1. EVLENME AKTİNİN MUTLAK VE NİSBİ BUTLANLA BATIL OLMASI

HÂLİNDE ALINACAK TEDBİRLER VE TEDBİR NAFAKASI               602

TEDBİR NAFAKASI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI         603

BEŞİNCİ BÖLÜM BOŞANNA, AYRILIK VE EVLENMENİN İPTALİ DAVALARINDA YARGILANA USULÜ

1. BOŞANMA DAVASINDA TARAFLAR, DAVA VE TARAF EHLİYETİ.................647
2. Boşanma Davalarında Taraflar          647
3. Dava ve Taraf Ehliyeti         649
4. Taraf Ehliyeti           649
5. Dava Ehliyeti            650

BOŞANMA VE AYRILIK DAVALARINDA DAVA TARAF EHLİYETİ USUL KURALLARI İLE

İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI                                              652

1. BOŞANMA, AYRILIK VE EVLENMENİN İPTALİ DAVALARINDA GÖREV

VE YETKİ                                                                            673

A. Görevli Mahkeme            673

 

1. Yetkili Mahkeme   674
2. Görev ve Yetki İle İlgili Usul Kuralları  676

III. BOŞANMA, AYRILIK VE EVLENMENİN İPTALİ DAVALARINDA

TEBLİGAT USULÜ   677

GÖREV VE YETKİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLAR             679

VEKALET İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI         693

VATANDAŞLIK İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI                706

DAVA VE TARAF EHLİYETİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI             708

HARÇ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI                                             713

YARGILAMANIN İADESİ VE KANUN YOLLARI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI              713

TEBLİĞLER İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI      742

TANIKLAR VE TANIK BEYANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ YARGITAY

İÇTİHATLARI           754

USUL KURALLARI VE HÜKÜM OLUŞTURULMASI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI        764

YARGILAMA GİDERLERİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI                791

DELİL TAKDİRİ VE USUL İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI                794

KESİN ÖNEL İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI    821

ALTINCI BÖLÜN BOŞANMA HÜKMÜNÜN SONUÇLARI

L BOŞANMANIN HUKUKÎ VE KİŞİSEL SONUÇLARI               827

1. Miras Hakları         827
2. Boşanan Kadının Soyadı       829
3. Boşanmada Velâyet Hakkı ve Çocukla Kişisel İlişki           830
4. Velayet Hakkı        830
5. Çocukla Kişisel İlişki              832
6. Çocuk Teslimine ve Çocukla Kişisel İlişki Kurmasına Dair İlâmların İcrasında Uzman Bulundurulması         834
7. Boşanmadan Sonra Doğan Çocukların Soybağı ve Velâyet Haklan 835

VELAYET HAKKI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI              838

ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI 871

O. Kadın İçin Bekleme Süresi                893

1. Lehe Yapılan Sigortalar Yönünden      894
2. Boşanan Kadının Vatandaşlığı             894

fL Yoksulluk Nafakası            894

1. Erkeğin Yoksulluk Nafakası İstemi      896
2. Yoksulluk Nafakasının Ödeme Biçimi ve Tazminat            897

a. Genel Olarak                                     897

h. Yoksulluk Nafakasının Ödeme Biçimi              899

 

1. Yoksulluk Nafakasının Kaldırılması          899
2. Yoksulluk Nafakasının Kendiliğinden Kakması        899
3. Yoksulluk Nafakasının Mahkeme Karan İle Kaldırılması           900

ba.           Nafaka Alacaklısının Bir Evlenme Akti Olmadan Başka Biri İle Fiilen Evliymiş Gibi Yaşaması

Hâlinde Yoksulluk Nafakasının Kaldınlması             901

bb.           Nafaka Alacaklısının Yoksulluğunun Ortadan Kalkması Hâlinde Yoksulluk Nafakasının

Kaldırılması             901

bc.           Nafaka Alacaklısının Haysiyetsiz Hayat Sürmesi Nedeniyle Yoksulluk Nafakasının

Kaldırılması             :               902

1. Yoksulluk Nafakasının Artırılması veya Azaltılması  902
2. Yoksulluk Nafakasının Gelecek Yıllara Göre Belirlenmesinin İstenmesi    904
3. Yoksulluk Nafakası Davalarında Görevli Mahkeme    904
4. Yoksulluk Nafakası Davalarında Yetkili Mahkeme     905
5. Yoksulluk Nafakası Davalarında Zamanaşımı            905
6. Yoksulluk Nafakası Davalarında Avukatlık Ücreti      906
7. Yoksulluk Nafakası-Faiz           907

İ.              Yoksulluk Nafakalannda Takas-Haciz       907

1. Yoksulluk Nafakası Takdirinde Göz Önünde Tutulacak Hususlar             907

YOKSULLUK NAFAKASI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI 913

H. İştirâk Nafakası    948

1. Medenî Kanunun Yeni Düzenlemesine Göre Boşanma, Ayrılık ve Evliliğin İptali Hâlinde

İştirâk Nafakası        948

1. İştirâk Nafakası Miktarının Takdiri            950
2. İştirâk Nafakasının Değişen Durumlara Göre Yeniden Belirlenmesi veya Kaldırılması              951
3. İştirâk Nafakasının Başlangıç Tarihi ve Devam Müddeti           953
4. İştirâk Nafakaları Davasında Görevli Mahkeme         954
5. İştirâk Nafakası Davalarında Yetkili Mahkeme           954
6. İştirâk Nafakası Davasında Davacı            956
7. İştirâk Nafakası Davasında Davalı             956
8. İştirâk Nafakası - Zamanaşımı   957
9. İştirâk Nafakası - Faiz               958
10. İştirak Nafakası Davasında Vekâlet Ücreti 958
11. İştirâk Nafakası Tayin ve Takdirine Göz Önünde Tutulacak Hususlar       958

İŞTİRÂK NAFAKASI İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI        962

II. BOŞANMANIN MALÎ SONUÇLARI         986

1. Genel Olarak            986
2. Maddî Tazminat       989
3. Maddî Tazminatın Koşulları     990
4. Maddî Tazminatın Takdiri Şekli ve Gözönünde Tutulacak Esaslar            991
5. Maddî Tazminatın Şekli ve Ödeme Koşulları            991
6. Maddî Tazminata Faiz İstemi    993
7. Maddî Tazminat Zamanaşımı    993

MADDÎ TAZMİNAT İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI          993

1. Manevî Tazminat      1037

 

1. Genel Olarak         1037
2. Manevî Tazminatın Koşulları İle İlgili Özellikler 1038

MANEVÎ TAZMİNAT İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI        1039

YEDİNCİ BÖLÜM MİLLETLERARASI ÖZEL HCIKCIK MEVZUATI YÖNÜNDEN BOŞANMA VE AYRILIK

L GENEL OLARAK                   ¹⁰⁷⁷

II. YABANCI MAHKEME İLÂMLARININ TENFİZİ            1081

1. Tenfiz Kararı          1081
2. Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Kararlarının Tenfizi ve Tenfizin Şartları           1082
3. Tenfizi İstenen Kararın Mahkemece Verilmesi 1082
4. Yabancı Mahkeme Kararının Tenfizi İçin Kesinleşmiş Olması          1082
5. Tenfiz Kararı Alınması           1083
6. Tenfiz Kararlarında Görevli Mahkeme               1083
7. Tenfiz Kararlarında Yetkili Mahkeme 1083
8. Tenfiz İsteminin Şekli           1084
9. Tenfiz Dilekçesine Eklenecek Belgeler            1084
10. Görevli ve Yetkili Mahkemenin Tenfiz Şartlarını Araştırması ve Tespiti        1085
11. Karşılıklılık Esası    1086
12. İlamın Türk Mahkemelerinin Kesin Yetkisine Girmeyen Bir Konuda Verilmiş Olması 1087
13. Tenfizi İstenen Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması           1087
14. Kendisine Karşı Tenfiz İstenen Kişiye 0 Yer Kanunları Uyarınca Usulüne Uygun

Savunma Hakkı Verilmiş Olması           1088

1. Tenfizde Beşinci Koşul Yabancı Mahkeme Kararlarının Bulunmasıdır           1088
2. Tenfizde Altıncı Koşul Yabancı Mahkeme Kararının Kesinleşmiş Olmasıdır   1088
3. Tenfiz Davasının Açılması     1088

L İnceleme, Yargılama ve Usulü                                         1089

1. Genel Olarak         1089
2. Tenfiz İstemlerinde Yabancı Mahkeme Kararı Dışına Çıkılarak Başka Taleplerde Bulunulmayacağı         1090
3. Teminat  1091
4. Adli Müzaheret ve Masraf Muafiyeti    1092
5. İspat Yükü             1092

S. Kirazlar               1092

J. Karar   1093

1. Tenfiz Kararı Alınmasının Sonuçları    1093
2. Tenfiz Talebinin Reddi         1094

 

1. YABANCI MAHKEME İLÂMLARININ TANINMASI   1094
2. Tanıma   1094
3. Tanıma Davalarında Usul     1096
4. Tanıma Kararının Etkileri     1097
5. TANIMA VE TENFİZ - TÜRKİYE'DE BULUNAN GAYRİMENKULLER           1098
6. KANUN YOLLARI                                                        1099
7. KARAR DÜZELTME İSTEMİ        1102
8. YARGILAMANIN İADESİ 1102

TANIMA VE TENFİZ İLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI        1103

İLGİLİ MEVZUAT VE MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

1. İLGİLİ MEVZUAT                       1149

Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun  1149

Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun        1166

Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve Açıklamalar.... 1177 Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun          1181

Türk Medenî Kanununun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına

İlişkin Tüzük          1185

Evlendirme Yönetmeliği                      1202

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun           1221

1. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER                      1233

Evlilik Bağına İlişkin Kararların Tanınması Hakkında Sözleşme       1233

Yabancı Memleketlerde Yapılan Evlenme Merasiminin Kolaylaştırılması Hakkında Sözleşme   1238

Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin Onaylanmasının

Uygun Bulunduğuna Dair Kanun        1241

Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi           1242

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Yapılan Değişikliğin Onaylanmasına Uygun Bulunduğuna Dair Kanun   1250

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme          1251

Küçüklerin Korunması Konusunda Makamların Yetkisine ve Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme           1267

Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme              1272

Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizine İlişkin Sözleşme 1274

 

Çocukların Velâyetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi İle Çocukların Velâyetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesinin Onaylanmasının

Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun   1278

Çocukların Velâyetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi İle Çocukların

Velâyetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi               1279

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Veçhelerine Dair Sözleşmenin

Onaylanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı   1288

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşme              1289

Ukdararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun           1298

Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesinde Yapılan Değişikliğin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun        1304

Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi   1305

Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi   1314

Bazı İşlem ve Belgelerin Tasdikten Muaf Tutulmasına Dair Sözleşme           1318

Diplomasi ve Konsolosluk Memurlarınca Düzenlenen Belgelerde Tasdik İşleminin

Kaldınlmasına İlişkin Sözleşme           1320

Ahvali Şahsiye Konusunda Milletlerarası Malûmat Teatisi Hakkında Sözleşme            1322

Yararlanılan Kaynaklar  1325