- Temel Kavramlar - Hukukta Yorum Yöntemleri - Hukuk Oluşturma Yöntemleri
İ Ç İ N D E K İ L E R BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR I. DİL.1 II. DİL BİLGİSİ6 III. MEVZUAT DİLİ7 IV. YORUM.14 V. YÖNTEM BİLİM 18 VI. YORUM YÖNTEMLERİNİN YARARLARI.19 VII. YASA YAPMA.20 İKİNCİ BÖLÜM HUKUKTA YORUM YÖNTEMLERİ I. GENEL OLARAK.27 II. YORUMUN TARİHÇESİ .28 A. Tabii Hukuk Okulu 28 B. Yorumcu (Şerhçi) Hukuk Okulu29 C. Tarihçi Hukuk Okulu.29 D. Kavram İçtihadı Okulu30 E. Özgürlük (Serbest Hukuk) Okulu31 F. Menfaatler İçtihadı Okulu .32 III. YETKİLİ MAKAMA GÖRE YORUM TÜRLERİ.32 A. Yasama Yorumu.33 B. Yürütme (İdari) Yorumu33 C. Yargı Yorumu.33 D. Bilimsel Yorum (Öğreti)34 VI HUKUKTA YÖNTEMBİLİM IV. YORUMUN KANUNİ TEMELİ.35 V. YORUM İÇİN YAPILACAK İŞLEMLER .36 VI. YORUM YÖNTEMLERİ40 A. Genel Olarak40 B. Lâfzî Yorum.41 1. Genel Olarak.41 2. Hukuki Temeli 42 3. Yorum (Metin) Bilim (Hermenötik) .43 4. Lafzi Yorumun Aşamaları.45 a. Genel Kelimelerin Anlamlarının Çözümlenmesi45 aa. Kelimelerin Özellikleri .45 bb. Kelimelerin Tahlili47 aaa. Tasviri (Somut) Kelimeler .47 bbb. Kaidevi (Soyut) Kelimeler.48 b. Mesleki/Teknik Kavramların Çözümlenmesi .49 aa. Günlük Dil, Mesleki Dil .50 bb. Yasal Kavramların Özellikleri 54 c. İmla Kuralları Yardımı ile Cümle(leri) Çözümleme.56 d. İlgili Müesseseyi Saptama ve Unsurlarına Ayırma.59 5. Kenar Başlıkları ve Yorum .63 6. Aksi ile Kanıt Yöntemi .64 7. Lâfzi Yorumunun Eleştirisi.65 8. Lâfzi Yorumunun Aşamaları ve Uygulama 66 Olay I 66 Olay II.69 C. Tarihi Yorum72 1. Genel Olarak.72 2. Sübjektif Görüş.73 3. Objektif Görüş 74 4. Günümüzdeki Durum .75 a. Objektif Tarihi Yöntem.75 b. Zamana Uygun Objektif Yorum .77 5. Tarihi Yorumun Uygulanması.79 İÇİNDEKİLER VII D. Amaca Uygunluk (Teleolojik) Yorumu .82 1. Genel Olarak.82 2. Amaca Uygunluk Yorumunun Hukuki Temelleri.82 3. Amaca Uygunluk Yorumunun Dayanakları83 4. Amaca Uygunluk Yorumunun Aşamaları ve Uygulama.90 a. Amaca Uygunluk Yorumunun Aşamaları.90 b. Uygulama Örneği91 Olay.91 5. Amaca Uygunluk Yorumunun Türleri 96 a. Kuralın Amacı ile Sınırlandırılmasını Sağlayan Yorum .96 aa. Amaca Aykırı Kullanımı Önleyen Yorum (Daraltıcı Yorum)97 bb. Amacı Aşan Kullanımı Önleyen Yorum 101 b. Genişletici Yorum .102 c. Kural Çatışmalarını Önleyen Yorum 103 E. Sisteme Uygunluk (Sistematik) Yorumu .104 1. Genel Olarak 104 2. Sistematik Yorumun Aşamaları 108 3. Norm Yığılması 109 a. Seçimlik (Alternatif) Normlar 109 b. Birbirini Tamamlayan (Kümülatif) Normlar 115 Olay.116 c. Çatışan Normlar118 aa. Genel Olarak.118 bb. Çatışma farklı düzeydeki normlar arasında doğmuş ise.120 cc . Çatışma aynı düzeydeki yasalar arasında doğmuş ise 122 aaa. Her İki Yasanın da Genel ya da Özel Olması.122 bbb. Yasalardan Birinin Özel Diğerinin Genel Olması124 dd. Aynı Yasa İçinde Norm Çatışması 128 ee. Çözümsüz Norm Çatışması 129 d. Örtüşen Normlar .131 VIII HUKUKTA YÖNTEMBİLİM e. Birbirinin İzleyen Normlar .132 aa. Derhal Yürürlüğe Girme.132 bb. Önceye Etki Yasağı.134 aaa. Gerçek Önceye Etki .135 bbb. Gerçek Olmayan Önceye Etki .137 F. Anayasaya Uygunluk Yorumu.138 1. Genel Olarak 138 2. Anayasaya Uygunluk Yorumunun Aşamaları.141 G. Sezgisel (Duygusal) Yorum.141 H. Niteliksiz Yorum 143 VII. YORUM METOTLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ (YORUMDA SIRA) 147 VIII.BİR YARGI KARARI İŞIĞINDA TÜM YORUM YÖNTEMLERİNİN KULLANILDIĞI ÖRNEK BİR ÇALIŞMA150 IX. YORUMA İLİŞKİN BİR İŞLEYİŞ ŞEMASI .158 X. NORMUN DURUMUNDA DEĞİŞME (TAHAVVÜL).161 XI. YASA VE SÖZLEŞME YORUMUNUN KARŞILAŞTIRILMASI .162 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUK OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ (Yargıç Hukuku) I. GENEL OLARAK 167 II. YARGIÇ HUKUKUNUN HUKUKİ DAYANAĞI .171 III. YARGIÇ KARARININ HUKUK KAYNAĞI OLMA NİTELİĞİ172 IV. YARGIÇ HUKUKUNUN VARLIK NEDENİ OLARAK BOŞLUK178 A. Boşluk Kavramı 178 B. Boşluğun Türmeri.179 1. Yasa Boşluğu 179 a. Bilinçli Boşluk .180 aa. Yetki Boşluğu180 bb. Tanım Boşluğu181 b. Bilinçsiz Boşluk182 aa. Açık (Gerçek) Boşluk.182 İÇİNDEKİLER IX aaa. Yetersiz Norm (Konu) Boşluğu .182 bbb. Teknik Boşluk 184 bb. Saklı (Örtülü) Boşluk185 aaa. Bulanık Norm Boşluğu 185 bbb. Red Boşluğu.186 ccc. İptal Boşluğu187 ddd. İstisna Boşluğu.187 eee. Çatışma Boşluğu 187 fff. Değişim Boşluğu188 ggg. Başlangıçtaki ve Sonraki Boşluk.189 c. Vasıflı Susma 190 2. Hukuk Boşluğu .190 a. Başlangıçtaki Boşluk 191 b. Sonradan Doğan Boşluk .193 C. Boşluklara İlişkin Bir Şema.194 V. BOŞLUK DOLDURMANIN (KURAL KOYMANIN) ESASLARI195 VI. YARGIÇ HUKUKU’NUN SINIRLARI197 VII. HUKUK OLUŞTURMA VE TAKDİR YETKİSİ .198 VIII. YARGIÇ HUKUKUNUN TÜRLERİ .200 A. Yasayla Bağlı Yargıç Hukuku200 1. Genel Olarak 200 2. Yargıcın Boşluk Doldururken Kullanacağı Araçlar201 a. Adet Hukuku Hükümlerinden Yararlanma .201 b. Kıyas (Analogi) Yöntemi202 aa. Genel Olarak.202 bb. Kıyasın Türleri206 aaa. Münferit Kıyas (Yasa Kıyası) 206 bbb. Genel Kıyas (Hukuk Kıyası)208 cc. Kıyasta Büyüklük Ölçüsü.209 aaa. Büyükten Küçüğe Kıyas 209 bbb. Küçükten Büyüğe Kıyas 210 ccc. Eşitler Arasında Kıyas211 X HUKUKTA YÖNTEMBİLİM ddd. Konuya İlişkin Bir Uygulama211 Olay211 eee. Kıyas ve İstisna Hükümleri .214 c. Aksi İle Kanıtlama Yöntemi .215 d. Henüz Yürürlüğe Girmemiş Bir Yasanın Hükümlerinden Yararlanma218 e. Yürürlükten Kalkmış Bir Yasanın Hükümlerinden Yararlanma219 f. Diğer Bilim Dallarından Yararlanma220 B. Yasayı Aşan Yargıç Hukuku 223 1. Genel Olarak.223 2. Yargıcın Boşluk Doldururken Kullanacağı Araçlar226 a. Genel Olarak.226 b. Örf ve Adet Hukuku226 aa. Kavram .226 bb. Hukuki Temeli 228 cc. Adet Hukuku’nun Öğeleri 229 aaa. Objektif Unsur (Süreklilik Öğesi)229 bbb. Sübjektif Unsur (Uyma Zorunluluğuna İnanç Öğesi).230 ccc. Hukuki Unsur (Yaptırım Öğesi).230 dd. Adet Hukukunun Kaynağı 231 ee. Adet Hukukunun Türleri.233 ff. Diğer Benzer Kavramlar.234 c. Doğal Hukuk (ve Eşyanın Tabiatı) .236 d. Hukuk Devleti İlkesi.239 e. Öğreti (Bilimsel Görüşler)241 f. Hukukun Genel İlkeleri (Genel Hukuk Prensipleri).243 g. Mukayeseli Hukuk250 h. Diğer Bilim Dallarından Yararlanma251 C. Yasaya Aykırı Yargıç Hukuku252 1. Genel Olarak.252 2. Direnme 253 İÇİNDEKİLER XI 3. Direnme ve Düzeltme Koşulları .253 4. Direnme Hakkının İcrası.260 D. Karşılaştırmalı Olarak Yargıç Hukuku 262 E. Yargıç Hukuku’nun (Boşluk Doldurmanın) İşleyişine İlişkin Bir Şema 262 IX. BAZI HUKUK DALLARINDA YORUMUN VE YARGIÇ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ.264 A. Özel Hukuk264 B. Kamu Hukukunda264 1. Ceza Hukuku 265 2. Vergi Hukuku266 3. Devletler Hukuku267 4. Sosyal Güvenlik Hukuku267 5. Anayasa Hukuku.268 6. İş Hukuku272 KAYNAKÇA 275 EK: YÖNTEMBİLİM İLE İLGİLİ YÜKSEK MAHKEME KARARLARINDAN ÖRNEKLER 289
