Yönetim Biliminde İleri Araştırma Yöntemleri Ve Uygulamalar

Prof. Dr. Ali ÖZDEMİR

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . v
1. BÖLÜM
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİNİN GENEL YAPISI
1.1. BİLİMSEL ARAŞTIRMA 1
1.2. ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR . 6
1.3. ARAŞTIRMA TÜRLERİ 12
1.3.1. Fiziksel Çevre Koşullarına Göre Araştırmalar:
Laboratuar-Alan Araştırması 12
1.3.2.Araştırmacının Amacına Göre Araştırmalar:
Temel-Uygulamalı Araştırmalar 12
1.3.3.İlişkilendirme Biçimine Göre Araştırmalar:
Tarihsel-Deneysel -Betimsel Araştırma . 13
1.3.4.Verilerin Yapısına Göre Araştırmalar:
Kalitatif-Kantitatif Araştırmalar . 14
1.4. ARAŞTIRMA ARAÇLARI 15
1.5. YÖNETİM BİLİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNİN
GENEL YAPISI 17
1.6. ARAŞTIRMA SÜRECİ 21
viii
2. BÖLÜM
ARAŞTIRMA KONUSUNUN VE ARAŞTIRMA PROBLEMİNİN
TANIMLANMASI
2.1. ARAŞTIRMA KONUSUNUN SEÇİMİ. 25
2.2. ARAŞTIRMA PROBLEMİNİN SEÇİMİ. 28
2.2.1. Araştırma Problemi Seçimindeki Kaynaklar . 29
2.2.2. Araştırma Probleminin Seçim Kriterleri 31
2.2.3. Araştırma Probleminin Alt Problemleri 32
2.3. ARAŞTIRMA AMAÇLARININ VE ÖNEMİNİN ORTAYA
KONMASI . 33
2.4. ARAŞTIRMA ÖNERİSİNİN OLUŞTURULMASI . 36
3. BÖLÜM
LİTERATÜR TARAMASI
3.1. LİTERATÜR TARAMASININ GENEL YAPISI 39
3.2. LİTERATÜR TARAMASININ GEREKLİLİĞİ VE
YARARLARI 40
3.3. LİTERATÜR TARAMASINDA KULLANILAN
KAYNAKLAR 42
3.3.1. Kütüphaneler ve Kütüphane Kaynakları . 42
3.3.2. Kütüphane Dışındaki Kaynaklar . 44
ix
4. BÖLÜM
ARAŞTIRMA TASARIMI
4.1. ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİNİN BELİRLENMESİ. 49
4.1.1. Kantitatif Değişken-Kalitatif Değişken . 50
4.1.2. Sürekli Değişken-Kesikli Değişken . 51
4.1.3. Bağımlı-Bağımsız Değişken 52
4.1.4. Düzenleyici-Ara Değişken. 53
4.2. ARAŞTIRMA HİPOTEZLERİNİN BELİRLENMESİ 56
4.3. ARAŞTIRMALARDA MODEL . 58
4.3.1. Modelin Özellikleri 59
4.3.2. Modelin Amaçları 60
4.3.3. Model Türleri . 62
4.4. ARAŞTIRMALARDA ÖLÇME VE ÖLÇEKLENDİRME 64
4.4.1. Ölçme ve Ölçek Kavramları 64
4.4.2. Ölçme İşleminde Kullanılan Ölçek Seviyeleri 65
4.4.3. Ölçeklendirme Teknikleri 69
4.4.4. Ölçümlerde Hata Kaynakları ve Ölçüm Hatalarını
Azaltmanın Yolları . 76
4.4.5. Verilerin Ölçümünde Geçerlilik ve Güvenilirlik . 78
4.4.5.1. Geçerlilik 78
4.4.5.2. Güvenilirlik 79
x
5. BÖLÜM
ARAŞTIRMA ANAKİTLESİNİN VE ÖRNEKLEMİNİN
BELİRLENMESİ
5.1. ANAKİTLE VE ÖRNEKLEMİN TEMEL KAVRAMLARI . 83
5.2. ÖRNEKLEME . 88
5.2.1. Örnekleme Gerekliliği ve Örneklemenin Avantajları 89
5.2.2. Örnekleme Sürecinde Hata Kaynakları . 90
5.2.3. Örnekleme Süreci 91
5.3. ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ 91
5.3.1. Tesadüfi (Olasılıklı) Örnekleme Yöntemleri . 92
5.3.1.1. Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi . 93
5.3.1.2. Sistematik Örnekleme 94
5.3.1.3. Tabakalı (Sınıflandırılmış/Zümrelere Göre)
Örnekleme 96
5.3.1.4. Küme Örneklemesi. 98
5.3.1.5. Alanlara Göre Örnekleme 100
5.3.1.6. İkili Örnekleme 100
5.3.2. Tesadüfi Olmayan (Olasılığa Dayalı Olmayan)
Örnekleme Yöntemleri . 101
5.3.2.1. Kolayda Örnekleme Yöntemi 102
5.3.2.2. Yargısal (Kasti) Örnekleme Yöntemi 102
5.3.2.3. Kota Örnekleme Yöntemi 102
5.3.2.4. Kartopu Örnekleme Yöntemi . 103
5.4. ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜN BELİRLENMESİ
VE ÖRNEKLEM HATASI . 104
5.4.1. Normal Dağılım . 105
xi
5.4.2. Örneklem Dağılımları 108
5.4.3. Merkezi Limit Teoremi 110
5.4.4. Örneklem Oranının Örnekleme Dağılımı ve
Binom Dağılımının Normal Dağılıma Yaklaşması 112
5.4.5. Poisson Dağılımının Normal Dağılıma Yaklaşması 115
5.4.6. Parametrelerin Tahmini . 117
5.4.7. Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi . 119
6. BÖLÜM
VERİ VE VERİ KAYNAKLARI
6.1. İKİNCİL VERİLER. 124
6.2. BİRİNCİL VERİLER 126
6.3. BİRİNCİL VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ 127
6.3.1. Deney . 128
6.3.2. Gözlem . 129
6.3.2.1. Gözlem Teknikleri . 131
6.3.2.2. Gözlemin Avantaj ve Dezavantajları . 132
6.3.3. Anket . 133
6.3.3.1. Anket Türleri 135
6.3.3.2. Anket Formunun Tasarlanması 136
6.3.3.3. Anket Formunda Yer Alan Soru Türleri 141
6.3.4. Mülakat 143
6.3.4.1. Mülakat Tasarımı . 144
6.3.4.2. Mülakat Biçimleri 146
xii
7. BÖLÜM
VERİLERİN YÖNETİMİ VE SPSS PROGRAMINDA VERİ
DÜZENLEME MENÜLERİ
7.1. VERİLERİN GÖSTERİMİ . 149
7.2. VERİLERİN KODLANMASI VE VERİ GİRİŞİ. 154
7.2.1. Verilerin Kodlanması . 155
7.2.2. Veri Girişi 159
7.2.2.1. Veri Görünümü 160
7.2.2.2. Değişken Görünümü 161
7.3. SPSS MENÜLERİ. 167
7.3.1. Dosya Menüsü İşlemleri 169
7.3.2. Düzen Menüsü İşlemleri 170
7.3.3. Görünüm Menüsü İşlemleri . 172
7.3.4. Veri Menüsü İşlemleri . 173
7.4. DEĞİŞKEN DÖNÜŞTÜRME İŞLEMLERİ VE
SPSS PROGRAMINDA TRANSFORM MENÜSÜ 195
7.4.1. Değişkenlerin Hesaplanması (Compute Variable) 196
7.4.2. Verilerdeki Değerlerin Sayılması
(Count Values within Cases) 198
7.4.3. Değişkenin Aynı Değişken Olarak Yeniden
Kodlanması (Recode into Same Variables) . 201
7.4.4. Değişkenin Ayrı Bir Değişken Olarak Yeniden
Kodlanması (Recode into Different Variables) 203
7.4.5. Verilerin Otomatik Olarak Yeniden Kodlanması
(Automatic Recode) . 204
7.4.6. Visual Binning . 206
xiii
7.4.7. Verilere Sıra Numarası Verilmesi (Rank Cases) . 210
7.4.8. Tarih ve Zaman Sihirbazı (Date and Time Wizard) 214
7.4.9. Zaman Serisi Yaratılması (Create Time Series) 219
7.4.10. Kayıp Verilerin Değiştirilmesi
(Replace Missing Values) 229
8. BÖLÜM
YÖNETİM BİLİMİNDE İSTATİSTİKSEL VERİ ANALİZLERİ
8.1. TANIMSAL İSTATİSTİK ANALİZLERİ . 236
8.1.1. Frekans Analizleri 236
8.1.2. Tanımsal Analizler . 241
8.1.3. Değişkenin Genel ve Alt Gruba Göre Dağılımının
Belirlenmesi–Explore Komutu . 242
8.1.4. Çapraz Tablolar 249
8.2. ORTALAMALAR ARASI KARŞILAŞTIRMALAR:
HİPOTEZLERİN PARAMETRİK TESTLERİ 256
8.2.1. Tek Örneklem t Testi . 257
8.2.2. İki Ortalamanın Karşılaştırılması: Bağımsız
Örneklem t Testi . 262
8.2.3. İki Değişkenin Karşılaştırılması: Eşleştirilmiş
Örneklem t Testi . 268
8.2.4. Bağımsız Örneklemlerde Tek Yönlü Varyans Analizi 271
8.2.5. Bağımsız Örneklemlerde İki Yönlü Varyans Analizi 278
8.2.6. Çok Değişkenli Varyans Analizi . 287
8.3. DOĞRUSAL REGRESYON KORELASYON ANALİZLERİ 290
8.3.1. SPSS'de İki Değişkenli Basit Korelasyon Analizi . 294
8.3.2. SPSS'de İki Değişkenli Kısmi Korelasyon Analizi . 297
xiv
8.3.3. SPSS Programında Doğrusal Regresyon Analizi 300
8.4. LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ 307
8.5. FAKTÖR ANALİZİ 314
8.6. GÜVENİLİRLİK ANALİZİ 322
8.7. PARAMETRİK OLMAYAN TESTLER 327
8.7.1. Ki-Kare Analizi 328
8.7.2. Binom Testi 332
8.7.3. Akış Testi . 334
8.7.4. Tek Örneklem Kolmogorov Smirnov Testi . 338
8.7.5. Bağımsız İki Örneklem Testleri . 341
8.7.6. Bağımsız Çok Sayıda Örneklem Testleri . 343
8.7.7. İlişkili İki Örneklem Testleri . 345
8.7.8. İlişkili Çok Sayıda Örneklem Testleri . 348
8.7.9. Spearman Sıra Korelasyonu . 349
KAYNAKÇA . 353
EK TABLO 1: Rassal Sayılar . 357
EK TABLO 2: Standart Normal Dağılım . 358
EK TABLO 3: t Dağılımı 359
EK TABLO 4: χ 2 Dağılımı . 360
EK TABLO 5: F Dağılımı (α = 05,0 ) 361