“Adalet mülkün temelidir.” Sözünün doğal olarak içerdiği ceza adaleti sisteminin etkinliği ve verimliliği ile toplumun adalete olan güven duygusu arasında sıkı bir bağ vardır. Bu bakımdan, adli mekanizmanın istisnasız her yerinde ve kademesinde olduğu gibi ceza adaletini ilgilendiren her konuda öncelikle kişi hak ve özgürlüklerine ve adli yargılanma ilkelerine yer verilmelidir. Etkinliği olan ve işleyen bir ceza adaleti sistemine sahip olmadan ülkemizin demokratik ve ekonomik anlamda gelişmişlik düzeyini yakalaması mümkün değildir.
Kitapta, TCK’da “Adliyeye Karşı Suçlar” başlığı altında yer alan 289 ve 290. Maddelerde tanımlanan “Muhafaza Görevini Kötüye Kullanma-Resmen teslim olunan mala elkonulması ve bozulması” suçları ile TCK’nun 161 ve 162. maddelerinde tanımlanan “Hileli ve taksirli iflas” suçlarının yanı sıra icra ve iflas işlemleri sürecinde işlenen görevi kötüye kullanma suçu (TCK 257. Md.) inceleme konusu yapılmıştır. Ekip çalışması sonucu hazırlanan bu kitapta, ilgili suç tipleri bakımından dipnot sistemi ile yapılan açıklamalarda teorik tartışmaların dışında kalınarak uygulamaya yönelik bilgilere ve konulara ilişkin İstinaf ve Yargıtay’ın emsal kararlarına yer verilmiştir.
İçindekiler Önsöz 5 İçindekiler 7 Kısaltmalar 15
I. Bölüm Muhafaza Görevini Kötüye Kullanma Suçları Tck Madde 289- Muhafaza Görevini Kötüye Kullanma 17 Açıklama 17 I- Suçla Korunan Hukuksal Değer 17 Iı- Suçun Konusu 18 Iıı- Suçun Faili 19 Iv- Suçun Maddi Unsuru 19 A) 1.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru 19 B) 3.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru 20 C) 4.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru 20 V- Suçun Manevi Unsuru 21 Vı- Suça Etki Eden Nedenler 21 A) Ağırlaştırıcı Nedenler 21 B) Hafifletici Nedenler 21 Vıı- Suçun Özel Görünüş Biçimleri 22 A) Teşebbüs 22 B) İştirak 22 C) İçtima 22 Vııı- Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptırımı Ve Dava Zamanaşımı 23 A) Kovuşturma 23 B) Görevli Mahkeme 23 C) Suçun Yaptırımı 23 D) Dava Zamanaşımı 23 I. İstinaf Kararları 23 Iı. Yargıtay Kararları 80
Tck Madde 290- Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması 216 Açıklama 217 I- Suçla Korunan Hukuksal Değer 217 Iı- Suçun Konusu 217 Iıı- Suçun Faili 217 Iv- Suçun Maddi Unsuru 217 A) 290/1.Fıkrada Tanımlanan Suçun Maddi Unsuru 217 B) 290/2.Fıkrada Tanımlanan Suçun Maddi Unsuru 219 V- Suçun Manevi Unsuru 220 Vı- Suça Etki Eden Nedenler 221 A) Ağırlaştırıcı Nedenler 221 B) Hafifletici Nedenler 221 Vıı- Suçun Özel Görünüş Biçimleri 221 A) Teşebbüs 221 B) İştirak 221 C) İçtima 222 Vııı- Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptırımı Ve Dava Zamanaşımı 222 A) Kovuşturma 222 B) Görevli Mahkeme 222 C) Suçun Yaptırımı 222 D) Dava Zamanaşımı 222 Yargıtay Kararları 222
Iı. Bölüm Hileli Ve Taksirli İflas Suçları Tck Madde 161- Hileli İflâs 231 Açıklama 231 I- Suçla Korunan Hukuksal Değer 231 Iı- Suçun Faili (İflasa Tabi Olan Tacir Veya Borçlu) 232 1- Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Tacir Oldukları Veya Tacir Sayıldıkları İçin İflasa Tabi Olanlar 232 2- Tacir Olmadıkları Halde Haklarında Tacirlere Ait Hükümlerin Uygulanması Nedeniyle İflasa Tabi Olan Şahıslar 232 3- Tacir Olmadıkları Halde Özel Kanunlarına Göre İflasa Tabi Bulundukları Bildirilen Şahıslar 234 Iıı- Suçun Mağduru 234 Iv- Suçun Objektif Cezalandırılabilme Koşulu (İflas Olgusunun Gerçekleşmesi) 235 A- İflas Olgusunun Gerçekleşmesi Bakımından İzlenecek Hukuki Prosedür 235 1- İflas Yolu İle Adi Takipte İflasın Açılması 235 2- Kambiyo Senetlerine Dayalı İflas Yolu İle Takip 238 3- Doğrudan Doğruya Takipsiz İflas Durumları 239 Aa- Alacaklı Tarafından İflasın Açılması Talebinde Bulunulması 239 Bb- Borçlunun Talebi Üzerine İflasın Açılması 240 Cc- İflasın Re’sen Açılması 241 B- İflasın Kaldırılması 242 C- İtibarın İadesi 242 Aa- Hileli İflasta İtibarın İadesi 242 Bb- Taksirli İflasta İtibarın İadesi 243 Cc- Adi İflasta İtibarın İadesi 243 D- İflas Kararı, İflasın Kaldırılması Ve İtibarın İadesinin Hileli Ve Taksirli İflas Suçlarına Etkileri 243 V- Suçun Maddi Unsuru 244 A- Alacaklıların Alacaklarının Teminatı Mahiyetinde Olan Malların Kaçırılması, Gizlenmesi Veya Değerinin Azalmasına Neden Olunması 244 B- Malvarlığını Kaçırmaya Yönelik Tasarruflarının Ortaya Çıkmasını Önlemek İçin Ticari Defter, Kayıt Veya Belgelerin Gizlenmesi Veya Yok Edilmesi 245 C- Gerçekte Bir Alacak Ve Borç İlişkisi Olmadığı Halde, Sanki Böyle Bir İlişki Mevcutmuş Gibi, Borçların Artmasına Neden Olacak Şekilde Belge Düzenlenmesi 246 D- Gerçeğe Aykırı Muhasebe Kayıtlarıyla Veya Sahte Bilanço Tanzimiyle Aktifin Olduğundan Az Gösterilmesi 246 Vı- Suçun Manevi Unsuru 246 Vıı- Suçun Özel Görünüş Biçimleri 246 A) Teşebbüs Ve Etkin Pişmanlık 246 B) İştirak 247 C) Suçların İçtimaı 247 Vııı- Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptırımı Ve Dava Zamanaşımı 248 A) Kovuşturma 248 B) Görevli Mahkeme C) Suçun Yaptırımı 248 D) Dava Zamanaşımı 248 I. İstinaf Kararları 248 Iı. Yargıtay Kararları 251
Tck Madde 162- Taksirli İflâs 257 Açıklama 257 I- Suçla Korunan Hukuksal Değer 257 Iı- Suçun Faili 257 Iıı- Suçun Mağduru 258 Iv- Objektif Cezalandırılabilme Koşulu (İflas Olgusunun Gerçekleşmesi) 258 V- Suçun Maddi Unsuru 260 Vı- Suçun Manevi Unsuru 261 Vıı- Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptırımı Ve Dava Zamanaşımı 261 A) Kovuşturma 261 B) Görevli Mahkeme 261 C) Suçun Yaptırımı 261 D) Dava Zamanaşımı 261 I. İstinaf Kararları 262 Iı. Yargıtay Kararları 268 Iıı. Bölüm İcra Görevinin Kötüye Kullanılması Tck Madde 257- Görevi Kötüye Kullanma 271 Açıklama 271 I- Suçla Korunan Hukuksal Değer 271 Iı- Suçun Faili 272 Iıı- Suçun Maddi Unsuru 274 A) İcrai Davranışla İşlenen Görevi Kötüye Kullanma Suçu (257/1.Fıkra) 274 Aa) Görev Kavramı Ve Görevin Gereklerine Aykırı Davranma 274 Bb) Kişilerin Mağduriyetine Neden Olma 279 Cc) Kamunun Zararına Neden Olma 282 Dd) Kişilere Haksız Kazanç Sağlama 285 Ee) Nedensellik Bağı 286 B) İhmali Davranışla İşlenen Görevi Kötüye Kullanma Suçu (257/2.Fıkra) 287 Iv- Suçun Manevi Unsuru 291 V- Suça Etki Eden Nedenler 293 Vı- Suçun Özel Görünüş Biçimleri 293 A) Teşebbüs 293 B) İştirak 293 C) İçtima 294 Vıı- Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptırımı Ve Dava Zamanaşımı 295 A) Kovuşturma 295 B) Görevli Mahkeme 296 C) Suçun Yaptırımı 296 D) Dava Zamanaşımı 296 I. İstinaf Kararları 296 Iı. Yargıtay Kararları 321
