Alternatif Uyuşmazlık Çözümü

Prof. Dr. Mustafa Serdar ÖZBEK

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  9

SUNUŞ  11

İÇİNDEKİLER  17

BİBLİYOGRAFYA  59

KISALTMALAR CETVELİ  141

GİRİŞ 

BİRİNCİ BÖLÜM 

ANLAŞMAZLIK VE UYUŞMAZLIK 

§ 1.  GENEL OLARAK “ANLAŞMAZLIK”, “TALEP” VE “UYUŞMAZLIK” KAVRAMLARI  153

A)  Anlaşmazlık Kavramı  153

B)  Talep ve Uyuşmazlık Kavramları  160

I-  Uyuşmazlık Nedir?  160

II-  Uyuşmazlık Çözümü ve Uyuşmazlık Yönetimi  171

C)  Anlaşmazlık Yönetimi ve Anlaşmazlık Çözüm 

Yolları  172

 

§ 2.  TOPLUMDA DAVA ALIŞKANLIĞI  183

A)  Dava Alışkanlığının Sosyolojik İçeriği  183

B)  Dava Alışkanlığını Etkileyen Etkenler  184

I-  Sosyoekonomik Etkenler  184

II-  Hukukî Etkenler  186

C)  Dava Alışkanlığı Bakımından Toplumlar Arasındaki 

Farklılıklar  186

D)  Dava Alışkanlığının Değerlendirilmesi  192

I-  Dava Alışkanlığının Olumlu Etkileri  192

II-  Dava Alışkanlığının Olumsuz Etkileri  193

E)  Dava Eğiliminin Sınırlanması  193

 

İKİNCİ BÖLÜM 

ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN 

GENEL ESASLARI 

§ 3.  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN HUKUKÎ YAPISI  197

A)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Tanımı ve Özellikleri  197

B)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Yargıya Bir Alternatif midir?  205

C)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünde Kapsam Sorunu  218

I-  Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Tahkim  218

II- Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk (Uzlaştırma)  227

III- Karma Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları  230

D) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Hukuk Dogmatiği  İçindeki Yeri  231

I-  Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayırımının Güncel Değeri  231

II-  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Kamu Hukuku ve  Özel Hukuk Ayırımındaki Yeri  237

III- Medenî Usûl Hukuku Kapsamında Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  242

 

§ 4.  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN ORTAYA ÇIKMASINDA ETKİLİ OLAN GÖRÜŞLER VE DÜŞÜNCE YAPISI  244

A) Uyuşmazlık Kördüğümünün Yargı Kılıcıyla Kesilmesi Yerine Uzlaşmayla Çözülmesi  244

B)  Dava Yolunun Sebep Olduğu Sorunlara Çözüm Arayışları  247

C)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Doğuşu ve Gelişimi  249

I- Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Doğuşu ve Adalete 

Erişim Akımı  249

II-  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Tarihçesi ve Gelişimi  257

III- Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Hukuk Sistemleri 

İçindeki Geleceği ve Elektronik Uyuşmazlık Çözümü  269

 

§ 5. DEVLET SİSTEMLERİ, YARGILAMA HUKUKU SİSTEMLERİ VE  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  278

A) Genel Olarak Devlet Sistemleri ile Yargılama Hukuku Sistemlerinin Sınıflandırılması  278

B) Devlet Sistemleri ile Yargılama Hukuku Sistemlerinin Alternatif Uyuşmazlık Çözümüyle Olan İlişkisi  284

 

§ 6.  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN 

YARARLARI  294

A)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Masraflardan Tasarruf Sağlar  294

B)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Zamandan Tasarruf Sağlar  297

C)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Uyuşmazlığın Konusu Hakkında Uzman Kişilerce İnceleme Yapılmasını Sağlar  298

D)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Tarafların Uyuşmazlık Çözüm Sürecine Doğrudan Katılımını ve Çözüm Süreci Üzerinde Egemenliğini Sağlar  299

E)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Esnek ve Ilımlı Çözümler 

Sağlar  300

F)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Gizlilik Sağlar  301

G)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Menfaatler Üzerinde  Yoğunlaşmayı Sağlar  310

H)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Tarafların Mahkemede Kısa 

Süre İçinde Uzlaşmalarını Sağlar  311

I)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü İşletmecilerin Uyuşmazlık Hakkında Ön İncelemede Bulunmalarını Sağlar  312

J) Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Uyuşmazlığın Her İki Tarafının da Kazançlı Çıkacağı Bir Sonucun Doğumuna Öncülük Eder  313

K)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Yargılamaya Hazırlık 

Yapılmasını Sağlar  314

L)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü İşletmelerin Amirlerince 

Yapılacak Eleştirilere Karşı Koruma Sağlar  314

M)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Ticarî İlişkilerin Korunmasını Sağlar  315

N)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Gönüllülüğe Dayanır ve Hak Arama Hürriyetini Kısıtlamaz  315

I-  ADR Yollarına Başvurma ve ADR Yollarının Sonucuna Uymanın Gönüllü Olması  315

II-  ADR Yollarına Başvurmanın Zorunlu Olmasına Karşılık 

ADR Yollarının Sonucuna Uymanın Gönüllü Olması  319

III- Anayasa Mahkemesinin ADR Yollarında Hak Arama Hürriyetine İlişkin Kararları  327

IV- 3533 sayılı Kanunda Öngörülen Mecburî Tahkim ve Hak Arama Hürriyeti  339

O)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Yararlarının Arabuluculuk Açısından Değerlendirilmesi  343

 

§ 7.  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN ÖNÜNDEKİ ENGELLER  346

A)  Önemli Hukukî Konular  346

B)  Güven Konusundaki Önemli Tereddütler  347

C)  Tarafların Mâlî Durumlarındaki Eşitsizlikler  347

D)  Uyuşmazlığın Taraflarında Birden Fazla Kişinin Bulunması  347

E)  Büyük Miktarlı Uyuşmazlıkları Konu Alan Davalar  348

F)  Hukuk Danışmanlarının Muhalefeti  351

G)  Zayıflık Belirtisi Olarak Algılanması  352

H)  Gizli Bilgi ve Belgelerin Açıklanması  352

I)  Hasım Taraflarca Gelecekte Yapılabilecek Taleplere Cesaret Verilmesi  353

J)  Hasım Tarafı Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne BaşvurmaKonusunda İkna Edebilme  353

K)  Hasım Tarafça Kötüye Kullanılma Olasılığı  355

 

§ 8.  ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN DİĞER ÖZELLİKLERİ  357

A)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne Yönelme İsteği  357

B)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünde Yetki  359

C)  Uygulamada Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  360

D)  Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Dava Yönetimiyle İlişkisi  364

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

AMERİKAN YARGILAMA HUKUKUNDA MAHKEME BAĞLANTILI ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 

§ 9.  MUKAYESELİ HUKUKTA MAHKEME BAĞLANTILI ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  370

A)  Amerika Birleşik Devletleri’nde Mahkeme Bağlantılı ADR  373

B)  İngiltere ve Galler’de Mahkeme Bağlantılı ADR  380

I-  Adalete Erişim Akımının Hukuk Usûlü Kurallarına Etkisi  380

II-  Hukuk Usûlü Kurallarında ADR  384

III- Tarafların Sulh Teklifinde Bulunması  386

IV- Londra Merkez İlçe Mahkemesi Arabuluculuk Programı  388

1)  Arabuluculuk Programına Gönderilen Davalar  389

2)  Arabuluculuğa Başvurulması  389

3)  Arabulucunun Atanması  390

4)  Arabuluculuk Usûlü  390

5)  Arabuluculuk Sonunda Anlaşma Yapılması  391

C)  Kanada’da Mahkeme Bağlantılı ADR  392

D)  Avustralya’da Mahkeme Bağlantılı ADR  394

E)  Yeni Zelanda’da Mahkeme Bağlantılı ADR  398

F)  Japonya’da Mahkeme Bağlantılı ADR  399

I-  Uzlaşma  400

II-  Arabuluculuk  402

1)  Japon İlçe Mahkemeleri ve Küçük Talepler Mahkemelerinde Arabuluculuk  404

2)  Japon Aile Mahkemelerinde Arabuluculuk  404

III- Hâkimlerin Mahkeme Bağlantılı ADR’deki İşlevi  405

 

§ 10. ÇOK SEÇENEKLİ ADLİYE TEŞKİLÂTI  408

A)  Çok Seçenekli Adliye Teşkilâtının Esasları  408

B)  Columbia Bölgesi Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü 

Programı  415

I-  Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programının Gelişimi  415

II- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programında Sunulan Uyuşmazlık Çözüm Yolları  418

1)  Kayıt ve Yönlendirme  418

2)  Arabuluculuk  418

3)  Tahkim  419

4)  Dava Değerlendirmesi  419

III- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programında Çalışan Gönüllüler  419

1)  Gönüllülerin Oryantasyonu ve Seçimi  420

a)  Ferdi Oryantason (İntibak) Eğitimi  420

b)  Yetenek Değerlendirmesi  420

2)  Gönüllülerin Eğitimi  420

3)  Gönüllülere Ücret Ödenmesi  421

IV- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programının 

İncelenmesi  422

1)  Aile ve Topluluk Bölümü  423

a)  Kayıt ve Yönlendirme  423

b)  Aile Arabuluculuğu  423

2)  Özel Hukuk ADR Bölümü  424

a)  Özel Hukuk Alternatif Uyuşmazlık Çözüm 

Programı  424

b)  Özel Hukuk Arabuluculuğu  425

c)  Dava Değerlendirmesi  425

d)  Tahkim  426

e)  Veraset ve Vergi Değerlendirme Arabuluculuğu  426

f)  Küçük Talepler ve Sınıf Talepleri Arabuluculuğu  427

3)  Program Geliştirme Bölümü  427

 

§ 11. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ FEDERAL BÖLGE MAHKEMELERİNDE ADR  429

A)  Genel Olarak Amerika Birleşik Devletleri Mahkemeler 

Teşkilâtı  430

I-  Federal Mahkemeler  434

1)  Federal Bölge Mahkemeleri  434

2)  Federal Temyiz Mahkemeleri  437

3)  Özel Federal Mahkemeler  439

4)  Yüksek Mahkeme  439

II-  Eyalet Mahkemeleri  440

1)  Eyalet İlk Derece Mahkemeleri  441

2)  Eyalet Temyiz Mahkemeleri  441

3)  Eyalet Yüksek Mahkemesi  442

B) Amerika Birleşik Devletleri Federal Bölge Mahkemelerinde Uygulanan Başlıca Mahkeme Bağlantılı ADR Yolları  442

I-  Arabuluculuk  442

1)  Davanın Arabulucuya Gönderilmesi  445

2)  Arabulucu  446

3)  Arabuluculuğa Hazırlık  446

4)  Arabuluculuk Toplantıları  446

5)  Arabuluculuğun Tamamlanması  447

II-  Tahkim  449

1)  1988 Tarihli Kanuna Göre Zorunlu Tahkim  449

2)  1988 Tarihli Kanuna Göre Gönüllü Tahkim  450

3)  1998 Tarihli ADR Kanununa Göre Tahkim  450

III- Tarafsız Ön Değerlendirme  450

IV- Kısa Jüri Yargılaması  451

V-  Kısa Yargılama  452

VI- Uzlaşma Haftası  453

VII- Dava Değerlendirmesi (Michigan Arabuluculuğu)  453

VIII- Arabuluculuk -Tahkim  453

C)  Mahkeme Bağlantılı ADR Yollarına İlişkin Bazı Temel 

Kavramlar  454

I-  Davaların ADR’ye Gönüllü veya Zorunlu Olarak 

Gönderilmesi  454

II-  Bağlayıcı Olan veya Bağlayıcı Olmayan ADR  454

III- Menfaat Temelli veya Hak Temelli ADR  455

D)  Mahkemelerin Görülmekte Olan Davaları ADR Yollarına Havale Etme Yetkisi  455

I-  Federal Bölge Mahkemeleri  455

II-  İflâs Mahkemeleri  457

 

§ 12. MAHKEME BAĞLANTILI ADR’YE BAŞVURULMASI  460

A)  Mahkeme Bağlantılı ADR’ye Başvurulmasında Zorunluluk ve Gönüllülük  460

I- Zorunlu Mahkeme Bağlantılı ADR Programları ve Taraflara Sunulan ADR Yolları  461

1)  Hukuk Davalarının ADR Listesine Zorunlu Olarak Gönderilmesi  462

2)  Mahkemece Seçilen Davaların ADR Listesinden Belirli 

Bir Yönteme Gönderilmesi  463

II-  Farklı ADR Programlarının Uygulamaları  465

1)  Belirli Türdeki Davaların ADR’ye Gönderilmesi  465

2)  ADR’ye Gönderilecek Davaların Her Davanın 

Koşullarına Göre Belirlenmesi  466

III- Gönüllü Mahkeme Bağlantılı ADR Programları  467

IV- Karma Mahkeme Bağlantılı ADR Programları  470

B)  Mahkemenin Davada ADR’ye Başvurulmasına Karar Vermesi  470

C)  Davanın Hangi Aşamasında ADR’ye Başvurulabilir?  473

I-  Arabuluculuk  473

II-  Tarafsız Ön Değerlendirme  476

III- Tahkim veya Kısa Jüri Yargılaması  476

D)  ADR’ye Başvurulmasının Dava Sürecine Olan Etkisi  476

E)  ADR’ye Başvurulmasından Önce veya ADR Sürecinde Yapılabilecek Olan Tahkikat İşlemleri  478

F)  Davadaki Belirli Bir Meselenin Karara Bağlanmasının ADR’ye Başvurulmasını Kolaylaştıracak Olması Durumunda Mahkemenin Vereceği Karar  479

G)  Davanın Çözülmesi Hakkında Bir Talepte Bulunulması Durumunda Mahkemenin Yapacağı İşlem  480

 

§ 13. ADR’YE UYGUN OLAN DAVALARIN SEÇİLMESİ  481

A)  Tarafların Özellikleri  482

I-  Davanın Tarafları ADR’den Yararlanabilir mi?  482

1)  ADR Tarafların Daha İyi Bir Sonuca Ulaşmasını Sağlayabilir mi?  482

2)  ADR Tarafların Zamandan ve Masraflardan Tasarruf Etmesini Sağlayabilir mi?  482

3)  Taraflar, Kişisel veya Ticarî İlişkilere Sahip mi ve Bu İlişkileri Sürdürmek İstiyor mu?  483

II-  Davanın Tarafları ve Avukatlar ADR’yi Verimli Bir Şekilde Kullanma Becerisine Sahip mi?  483

III- Davanın Taraflarından Birinin Avukatla Temsil 

Edilmemesi  484

IV- Taraflardan Birinin İdare Olması  485

V-  Uzlaşma Sağlanmasının Tarafların Gizli Kalmasını İstedikleri Bilgilere Bağlı Olması  486

B)  Genel Olarak Davanın Özellikleri  486

I-  Yeni Hukukî Sorunlar, Anayasal Sorunlar, Kamu Düzenine İlişkin Konular ve Hükmün, Hukukun Gelişmesine Olan Katkısı  486

II-  Dava Konusu ve Hüküm Hakkında Kamunun Bilgilenme İhtiyacı  487

III- Dava Konusu Olan Olayların Az veya Çok Olması  487

IV- Dava Arkadaşlığı  488

V-  Tarafların Daha Önceki Uzlaşma Girişimleri  489

VI- Dosya Üzerinden Karara Bağlanması Gereken Davalar  490

C)  Karmaşık Davalar  490

I-  Sınıf Davaları  491

II-  Kitlesel Haksız Fiillerden Kaynaklanan Davalar  492

D)  İflâs Davaları  494

 

§ 14. DAVAYA UYGUN OLAN ADR YOLUNUN 

BELİRLENMESİ  495

A)  ADR Yolunu Seçebilecek Kişiler  495

I-  ADR Yolunun Taraflarca Seçilmesi  496

II-  ADR Yolunun Mahkemenin ADR Görevlisi veya Personelce Seçilmesi  497

III- ADR Yolunun Hâkimce Seçilmesi  497

B)  Mahkemenin Davaya Uygun Olan ADR Yolunu Belirlerken Esas Alacağı Kıstaslar  499

I-  Arabuluculuk  499

II-  Tahkim  500

1)  Gönüllü Tahkim  500

2)  Zorunlu Tahkim  502

III- Tarafsız Ön Değerlendirme  502

IV- Kısa Jüri Yargılaması  504

V-  Kısa Yargılama  506

 

§ 15. TARAFLARIN RIZASI VE ADR SÜRECİNE KATILIMI  508

A)  Davaların Tarafların Rızası Alınarak veya Alınmadan ADR’ye Gönderilmesi  508

I-  Davanın ADR’ye Gönderilmesinin Zorunlu veya Gönüllü Olması Hâlinde Dikkate Alınacak Konular  509

II-  Davanın, Tarafların Rızası Olmadan ADR’ye Gönderilmesine Karar Verme Yetkisi  512

1)  Federal Bölge Mahkemeleri  512

2)  İflâs Mahkemeleri  513

III- Mahkemenin Tarafların Rızasını Almak İstemesi Durumunda Bu Rızanın Sahih Olması İçin Yapılması Gerekenler  514

B)  Tarafların ADR Toplantılarına Bizzat Katılmalarının 

Sağlanması  515

I-  Tarafların ADR Toplantılarına Katılması  515

II-  Sigorta Şirketlerinin Taraf Olmadıkları Davalarda ADR Toplantılarına Katılması  518

III- İdarî Makamların veya Büyük Kuruluşların Görevlilerinin ADR Toplantılarına Katılması  518

IV- Tarafların ADR Toplantılarına Katılmasının  Mahkemece Zorunlu Tutulmasında Yetki  520

C)  ADR Toplantılarına İyiniyetle Katılım  521

D)  ADR Toplantıları Başlamadan Önce Tarafların Tarafsız Kişiye Sunabileceği Bilgi ve Belgeler  522

 

§ 16. TARAFSIZ KİŞİNİN NİTELİKLERİ, EĞİTİMİ VE 

SEÇİLMESİ  524

A)  Tarafsız Kişilerin Mahkeme Listesine Kaydedilmesi  525

B)  Tarafsız Kişilerin Sahip Olmaları Gereken Nitelikler  525

I-  Hakem Olmak İçin Gereken Nitelikler  527

II-  Arabulucu Olmak İçin Gereken Nitelikler  528

III- Dava Değerlendiricisi Olmak İçin Gereken Nitelikler  529

C)  Tarafsız Kişilerin Seçimi  530

I-  Tarafsız Kişinin Taraflarca Seçilmesi  530

II-  Tarafsız Kişinin Hâkim veya Mahkeme Personeli Tarafından Seçilmesi  532

D)  Uygun Tarafsız Kişinin Seçiminde Dikkate Alınacak Hususlar  533

I-  Tarafsız Kişilerin Eğitimi ve Tecrübesi  533

II-  Tarafsız Kişilerin İtibarı ve Kişisel Özellikleri  538

III- Tarafsız Kişilerin Uyuşmazlık Konusu Üzerindeki 

Uzmanlığı  538

E)  Hâkimler Tarafsız Kişi Olarak Görev Yapabilir mi?  539

I-  Tecrübeli Emekli Hâkimler  539

II-  Sulh Hâkimleri  539

III- Özel Uzmanlar  541

IV- Denetçiler  541

F)  Davaya Bakan Hâkimin Tarafsız Kişi Olarak Görev Yapması Mümkün Müdür?  541

G)  Tarafsız Kişinin Taraflarla Menfaat Çatışmasının Olması veya Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Bir Durum Bulunması  543

H)  Tarafsız Kişilerin Teminata Sahip Olması Gerekir mi?  545

§ 17. MASRAFLARIN KARŞILANMASI VE  TARAFSIZ KİŞİNİN ÜCRETİ  547

A)  Mahkeme Bağlantılı ADR Programının Masraflarının 

Karşılanması  547

B)  Tarafsız Kişinin Ücreti Konusundaki Uygulamalar  547

C)  Tarafsız Kişinin Ücretinin Ödenmesi  549

I-  Ücretsiz Hizmet Verilmesi  549

II-  Ücretin Mahkemece Ödenmesi  550

III- Ücretin Taraflarca Ödenmesi  551

1)  Taraflarca Ödenecek Ücretin Mahkemece Belirlenmesi  551

2)  Taraflarca Ödenecek Ücretin Piyasa Fiyatlarına Göre Belirlenmesi  552

3)  Ücretin Taraflar Arasında Paylaştırılması  552

IV- Ücretin Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Hususlar  553

D)  Davanın ADR’ye Zorunlu veya Gönüllü Olarak Gönderilmesinde Ücret  554

 

§ 18. ADR MÜZAKERELERİNDE GİZLİLİK  557

A)  Mahkeme Bağlantılı ADR’de Gizliliğin Önemi  557

B)  Mahkeme Bağlantılı ADR’de Gizliliğin Anlamı  558

C)  ADR Yollarının Türlerine Göre Gizliliğin Kapsamı  559

I-  Tahkim  559

II-  Arabuluculuk  560

III- Tarafsız Ön Değerlendirme  561

D)  ADR Müzakerelerinin Gizliliğini Koruyan Yöntemler  561

I-  Dava ADR’ye Gönderildiğinde Hâkim Neler Yapabilir?  561

1)  Gönderme Kararı  561

2)  Gizlilik Anlaşmaları  562

II-  Gizliliğin İhlâli Hâlinde Hâkim Neler Yapabilir?  562

E)  Gizliliğin Korunmasında İstisnalar  563

F)  ADR Müzakerelerinin Gizliliğini Koruyan Kanun Maddeleri  566

I-  Eyalet Kanunlarında Gizliliğin Koruması  566

1)  Gizlilik Korumasının Kapsamı  567

2)  Delil İmtiyazının İleri Sürülmesi veya İmtiyazdan 

Feragat  568

II-  Federal Delil Kanunu’nun Gizliliğe İlişkin Hükümleri  568

1)  Madde 403  568

2)  Madde 408  569

3)  Madde 501  570

III- Federal Hukuk Usûlü Kanunu’nun Gizliliğe İlişkin 

Hükümleri  570

1)  Madde 26 (c)  570

2)  Madde 45  570

3)  Madde 68  570

G)  Gizliliğin İhlâli Hâlinde Yaptırım Uygulanması  570

 

§ 19. GÖNDERME KARARI VE TARAFLARIN ADR SÜRECİNE KATILMAK İSTEMEMESİ  572

A)  Gönderme Kararında Yer Alması Gereken Hususlar  573

I-  Gönderme Kararının Dayanağı Olan Kanun Maddeleri  573

II-  Başvurulan ADR Yolu  573

III- Tarafsız Kişinin İsmi, Sorumlulukları ve Ücreti  574

IV- Dilekçelerin Sunulma Süresi ve İçeriği  574

V-  ADR Müzakerelerine Katılım ve Uzlaşma Yetkisi  574

VI- ADR Toplantılarının Süresi  575

VII- Dava Süreciyle Olan İlişki  575

VIII- Gizlilik  575

IX- Tarafsız Kişi ile Hâkim Arasındaki Görüşmeler  576

X-  Tarafsız Kişi ile Taraflar Arasındaki Tek Tarafları 

Görüşmeler  576

XI- Ortaya Çıkan Sorunların Tespiti ve Etik Konular  576

XII- Uygulanabilecek Yaptırımlar  576

XIII- ADR Sürecinin Sonucu  577

B)  Tarafların ADR Sürecine Katılmak İstememesi ve Gönderme Kararından Dönülmesi  577

I-  Tahkime Katılmama ve Gönderme Kararından Dönülmesi Talebi  578

II-  Diğer ADR Yollarına Katılmama ve Gönderme Kararından Dönülmesi Talebi  578

 

§ 20. ADR SÜRECİNDE DAVA YÖNETİMİ  580

A)  Tarafsız Kişilerle Mahkeme Arasındaki Görüşmeler  580

I-  Görüşmelerin Sınırlanması  583

II-  Hâkimle Yapılması Gereken Görüşmeler için Alınabilecek Önlemler  583

B)  Mahkemenin ADR Programını Değerlendirmesi  584

C)  Mahkemenin ADR Programını İzlemesi  585

I-  ADR Sürecinin İzlenmesi  585

II-  ADR Süreci Hakkında Bilgi Toplanması  586

1)  ADR’ye Gönderilen Davalar Listesi  586

2)  ADR Dosyaları  587

D)  ADR Programının Yönetimi  587

E)  ADR Sürecinde Karşılaşılan Özel Durumlar  588

I- ADR Müzakerelerine Devam Edilmemesi, Uzlaşma Yetkisi Olmayanların Müzakerelere Katılması veya Müzakerelerin İyiniyetle Sürdürülmemesi Hâlinde Mahkemenin Yaptırım Uygulaması  588

II- Tarafların Uzlaşmayı Engelleyen Bir Sorun Hakkında Mahkemenin Karar Vermesini İstemesi  589

III- ADR Süreci Devam Ederken Taraflardan Birinin Davanın Esası Hakkında Karar Verilmesini İstemesi  589

IV- ADR Toplantılarına Taraflar Dışında Kişilerin Katılmak İstemesi  590

V-  Mahkemenin Davayı ADR Sürecinden Geri Alması  591

1)  Davanın ADR Sürecinden Geri Alınmasının 

Nedenleri  591

2)  Davanın ADR Sürecinden Geri Alınmasına Karar Verilmesi  592

3)  Davanın ADR Sürecinden Geri Alınması Yerine  Başvurulacak Yollar  592

F)  Tarafsız Kişi veya Taraflarla İlgili Olarak Ortaya Çıkabilecek 

Etik Sorunlar  592

G)  ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi  594

I-  Anlaşmaya Varılması Hâlinde ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi  595

II-  Anlaşmaya Varılamaması Hâlinde ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi  596

III- Tarafsız Kişinin Bir Karar Vermesi Hâlinde ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi  596

 

§ 21. ÂDİL VE ETKİN BİR MAHKEME BAĞLANTILI ADR PROGRAMI OLUŞTURMAK İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR  599

A)  Amerika Birleşik Devletleri’nde Mahkeme Bağlantılı ADR Programlarının Etkinliğinin Arttırılması İçin Yapılan Çalışmalar  600

B)  Etkin Bir Mahkeme Bağlantılı ADR Programının Temel İlkeleri  602

I-  Mahkeme Bağlantılı ADR Programlarına Yönelik İlkeler  602

II- Mahkeme Bağlantılı ADR Programlarında Görev Yapan Tarafsız Kişilere Yönelik Etik İlkeler  607

1)  Tarafsızlık  607

2)  Menfaat Çatışması  608

3)  Arabulucuların Reklâm Yapması  608

4)  Ücretin Açıklanması  608

5)  Gizlilik  608

6)  Arabulucuların Uzlaşmadaki İşlevi  609

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 

MÜZAKERE 

§ 22. MÜZAKERENİN GENEL ESASLARI  615

A)  Müzakerenin Tanımı ve Esasları  616

I-  Müzakerenin Tanımı  616

II-  Uyuşmazlık Müzakeresi ve Sözleşme Müzakeresi  618

III- Uyuşmazlık Müzakeresi ve Avukatlar  619

1)  Uzlaşma Müzakeresinde Avukatla Temsil  620

2)  Hukukun Gölgesinde Müzakere  620

3)  Müzakerecilerin Birbirleri İçin İki Taraflı Tekel Oluşturması  621

B)  Müzakerenin Özellikleri ve İşleyişi  621

 

§ 23. MÜZAKERE TEORİLERİ  625

A)  Sorun Çözücü Yaklaşım  625

B)  Rekabetçi Yaklaşım  634

 

§ 24. MÜZAKERELERE İYİ NİYETLE KATILMA 

YÜKÜMLÜLÜĞÜ  639

A)  Taraflara Yönelik İyiniyet Yükümlülüğü  639

B)  Müzakereci Avukatlara Yönelik İyiniyet Yükümlülüğü  649

C)  Genel Olarak ADR Sürecinde İyiniyet Yükümlülüğü  653

 

§ 25. TARAFSIZ MÜZAKERECİLERİN İŞLEVLERİ  655

BEŞİNCİ BÖLÜM 

ARABULUCULUK 

§ 26. GENEL OLARAK ARABULUCULUK  657

A)  Arabuluculuğun Tanımı  657

B)  Uyuşmazlık Çözümünde Arabuluculuğun Tercih Edilmesinin Nedenleri  661

C)  Arabuluculuğun Temel İlkeleri  667

I-  Bir Arabulucunun Mevcut Olması  667

II-  Arabulucunun Tarafsızlığı  669

1)  Tarafsızlığın Anlamı  669

2)  Arabulucunun Görevleriyle Tarafsızlığın 

Bağdaştırılması  671

III- Arabulucunun Bağlayıcı Bir Karar Verme Yetkisinin Bulunmaması  674

IV- Arabulucunun Yetkisinin Taraflardan Kaynaklanması  675

V-  Arabuluculukta Karşılıklı Anlaşmaya Dayalı Bir Çözümün Esas Olması  675

VI- Arabuluculukta Uyuşmazlığın Çözümünün Amaçlanması  676

VII- Arabuluculukta Uyuşmazlığın Çözümünün Kolaylaştırılması  676

VIII- Arabuluculukta Güvenli Bir Müzakere Ortamının Hazırlanması  677

IX- Arabuluculukta Tarafların Yetkisi  678

X-  Arabuluculukta Gizlilik  679

1)  Arabuluculuk Sürecinde Gizliliğin Önemi  679

2)  Arabuluculuk Müzakerelerinde Yapılan Açıklamaların Gizliliğinin Korunması  681

3)  Arabulucuların Tanıklık Yapmaya Zorlanamaması  684

XI- Arabuluculukta Taraflara Bağımsız Tavsiyelerde Bulunulamaması  689

XII- Arabuluculukta Anlaşmazlığın Kontrol Altına Alınması  689

XIII- Arabuluculukta Saygı, Empati ve Samimiyet  690

1)  Saygı  690

2)  Empati  690

3)  Samimiyet  691

D)  Arabuluculuğa Başvurulması İçin Uygun Koşullar  691

I-  Sürekli İlişkiler  691

II-  Tek Seferlik (Ani) İşler  692

III- Çevre Hukuku, Normatif Düzenlemeler ve Kamu Politikası 

ile İlgili Uyuşmazlıklar  692

IV- Küçük Miktarlı Talepler  692

V-  Karmaşık ve Çok Taraflı Davalar  692

E)  Arabulucular Arasındaki Farklılıkların Sebepleri  694

I-  Arabulucuların Amaçlarındaki Farklılıklar  694

II-  Arabulucuların Yaklaşımlarındaki Farklılıklar  694

F)  Bir Davanın Arabuluculukla Çözülmesi, Yasal Hakların  Uygulanmasıyla Uyumlu mudur?  697

 

§ 27. ARABULUCULUĞUN GELİŞİMİ VE ARABULUCULUK ÇEŞİTLERİ  700

A)  Arabuluculuğun Gelişimi, Geleneksel ve Modern Arabuluculuk  700

I-  Geleneksel Arabuluculukta Üçüncü Kişinin Gayri Resmî Müdahalesi  700

II-  İslâm Hukukunda Geleneksel Arabuluculuk  701

III- Uzak Doğu Medeniyetlerinde Geleneksel Arabuluculuk  704

B)  Yargısal Arabuluculuk  706

I-  Alman Medenî Usûl Hukukunda Arabuluculuğun Gelişimi 

ve Yargısal Arabuluculuk  707

1)  Hâkimin Tarafları Sulhe Teşviki  707

2)  ADR Yollarının Yönelik İlginin Artması  711

3)  Alman Arabuluculuk Kanunu  719

II-  Amerikan Yargılama Hukukunda Yargısal Arabuluculuk Olarak Ön Duruşma Müzakeresi  722

C)  Arabuluculuk Çeşitlerinin Ortak Özellikleri  727

 

§ 28. MODERN ARABULUCULUĞUN İŞLEYİŞİ  731

A)  Arabuluculuğun Ana Aşamaları  732

B)  Arabuluculuk Öncesi Aşama  734

I-  Arabuluculuğun Başlatılması ve Tarafların Karşılıklı Rızaları  734

II-  Arabuluculuğun Önündeki Engellerin Aşılması  739

III- Arabuluculuk Toplantısına Hazırlanılması  739

1)  Arabulucunun Seçilmesi  739

2)  Taraflarla İlk Görüşmenin Yapılması ve Toplantıya Katılacak Kişilerin Tespiti  740

3)  Arabulucu Sözleşmesinin İmzalanması  741

4)  Arabuluculuk Toplantılarına İlişkin Düzenlemelerin Yapılması  741

5)  Tarafların Bilgilendirilmesi ve Hazırlanmasına Yardım Edilmesi  742

6)  Uyuşmazlık Konularını İçeren Bilgi Notları ve Belgelerin Sunulması  744

7)  Arabuluculuk Toplantısı Gününde Yapılan Hazırlıklar  745

C)  Arabuluculuk Aşaması  745

I-  Taraflarla İlk Özel Toplantıda Buluşma  746

II-  Taraflarla İlk Ortak Toplantıda Buluşma ve Oturma Düzeni  747

III- Açılış Toplantısı  748

1)  Arabulucunun Açılış Konuşması  748

2)  Tarafların Açılış Konuşması  750

IV- Taraflardan Uyuşmazlıkla İlgili Bilgi Toplanması  752

1)  Hikâyenin Anlatılması  752

2)  Taraflar Arasında Çekişmeli Olmayan Konuların Tespiti  753

3)  Müzakere Edilecek Konuların ve Öncelik Sırasının Belirlenmesi  754

V-  Sorunların Çözülmesi  754

VI- Özel Toplantılar  756

1)  Özel Toplantıların Sorunların Çözülmesini 

Kolaylaştırması  756

2)  Özel Toplantılarda Gizliliğin Önemi  758

3)  Özel Toplantılarda Uzlaşma Seçeneklerinin Olgunlaştırılması  760

VII- Ortak Toplantılar  763

VIII- Arabuluculukta Karşılaşılabilecek Sorunlar  764

IX- Arabuluculuğun Sonu  765

1)  Arabuluculuk Sonunda Karşılaşılabilecek İhtimaller  765

2)  Anlaşmaya Varılması  767

3)  Anlaşma Belgesinin Hazırlanması  768

4)  Anlaşmaya Varılamaması  769

D)  Arabuluculuk Sonrası Aşama  770

§ 29. ARABULUCUNUN ÜSTLENDİĞİ ÇEŞİTLİ GÖREVLER  775

A)  Müzakereler İçin Ortam Oluşturmak ve Organizatörlük  775

B)  Müzakereleri Yumuşatmak (Yatıştırmak)  776

C)  Duygu ve Düşüncelerin Açıklanmasını Kolaylaştırmak ve Dinleyici Olmak  776

D)  İletişim Aracı Olarak Çalışmak ve Tercümanlık Yapmak  777

E)  Kolaylaştırıcılık  778

F)  Danışmanlık ve Uzlaşmayı Teşvik  778

G)  Rehberlik ve Gerçekçi Düşüncenin Temsili  779

H)  Başkalarının Kusurunun Üstlenilmesi  780

I)  Anlaşma Metnini Hazırlamak  780

J)  Anlaşmaya Uyulduğunun Gözlemlenmesi  780

 

§ 30. ARABULUCUNUN KULLANDIĞI YÖNTEMLER VE ARAÇLAR  781

A)  Soru Sormak  781

B)  Tarafları Aktif Olarak Dinleme ve Sözlü Olmayan İletişim  783

I-  Arabulucunun Sabırlı Bir Dinleyici Olması  783

II-  Aktif Dinlemenin Önündeki Engeller  784

III- Sözlü Olmayan İletişim Şekli  785

IV- Sözlü Olmayan İletişimin Unsurları  786

V-  Sözlü Olmayan Davranışları Gözleme ve Anlama  787

VI- Sessizlik ve Asgarî Düzeydeki Sözlü Yönlendirmeler  787

VII- Konuşmalar Hakkında Yansıtma Yapma  788

VIII- Konuşmaları Farklı Kelimelerle Açıklama  789

IX- Konuşmaları Farklı Şekilde İfade Etme  789

X-  Konuşmaları Özetleme  790

C)  Uyuşmazlık Çözüm Süreci Üzerinde Kontrol  791

D)  Nicelik Tahlili Yapmak  792

E)  Takım Çalışması, Ortak Arabuluculuk  800

F)  Bağımsız Önerilerde Bulunmak  802

G)  Tarafları İkna Etmek  803

 

§ 31. MENFAAT TEMELLİ (SORUN ÇÖZÜCÜ) VE HAK TEMELLİ (TAHMİNE DAYALI) ARABULUCULUK  805

 

§ 32. TOPLULUK KÖKENLİ ARABULUCULUK  808

A)  Topluluk Kökenli Arabuluculuk Programlarının Amacı  808

B)  Topluluk Kökenli Arabuluculuk Programları İle Mahkemeler Arasındaki İlişki  812

 

§ 33. HUKUKÇULARIN ARABULUCULUKTAKİ KONUMLARI  816

A)  Hukukçuların Müzakere Hünerlerini Kazanması  816

B)  Avukatların Arabuluculuk Hünerlerini Kazanması  820

I-  Avukatların Müvekkillerini Arabuluculuğa Hazırlaması  820

II-  Avukatların Arabuluculuk Müzakerelerindeki İşlevleri  823

C)  Noterlerin Arabuluculuk Hünerlerini Kazanması  826

 

§ 34. SÖZLEŞMELERE KOYULAN ARABULUCULUK ŞARTLARININ BAĞLAYICILIĞI  829

A)  Uyuşmazlık Çözümünde Arabuluculuk Sürecinin Başlatılması  829

B)  Arabuluculuk Şartlarının Uygulamadaki Durumu  830

C)  Arabuluculuk Şartlarının Tarafları Bağlayıcılığı Konusundaki Tartışmalar ve Emsal Mahkeme Kararları  836

I-  İngiliz Hukukundaki Tartışmalar  837

II-  Avustralya Hukukundaki Tartışmalar  840

III- Kanal Tünel Davasında İleri Sürülen Görüşler  847

IV- Amerikan Hukukundaki Tartışmalar  851

V-  Tartışmaların Türk Hukuku Bakımından Tahlili  858

 

§ 35. TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARA İLİŞKİN ARABULUCULUK FAALİYETİ SONUCUNDA YAPILAN MİLLETLERARASI SULH SÖZLEŞMELERİ HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ  867

A)  Yabancılık Unsuru Taşıyan Anlaşma Belgelerinin İcrası Hakkında Milletlerarası Sözleşme Yapılması İhtiyacı  867

B)  Arabuluculuk Sonunda Yapılan Milletlerarası Sulh Sözleşmeleri Hakkında Singapur Sözleşmesinin Amacı  872

C)  Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Sözleşmelerinin Singapur Sözleşmesine Göre Uygulanabilmesi için Gereken Maddî Şartlar  878

I-  Sulh Sözleşmesinin Arabuluculuk Sonunda Yapılması  878

II-  Sulh Sözleşmesinin Milletlerarası Nitelik Taşıması  881

III- Sulh Sözleşmesinin Ticarî Uyuşmazlıklar Hakkında 

Olması  884

D)  Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Sözleşmelerinin Singapur Sözleşmesine Göre Uygulanabilmesi için Gereken Şeklî Şartlar  886

I-  Sulh Sözleşmesinin Yazılı Olması  886

1)  Sulh Sözleşmesinin Fizikî veya Elektronik Ortamda Yapılması  886

2)  Sulh Sözleşmesinin Birden Fazla Belgeyle Yapılması  886

3)  Temel İlişkide Arabuluculuk Sözleşmesinin Bulunmasının Zorunlu Olmaması  887

4)  Para Borcu Dışındaki Edimlerin Sulh Sözleşmesinin Konusu Olabilmesi  888

II-  Sulh Sözleşmesinin İmzalı Olması  889

III- Sulh Sözleşmesinin Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Yapılmış Olması  889

1)  Sulh Sözleşmesinin Yapılması Sürecinin Herhangi Bir Aşamasına Arabulucunun Katılması  889

2)  Yetkili Makama Sulh Sözleşmesinin Sunulması  890

3)  Sulh Sözleşmesinin Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Yapıldığının İspatlaması  890

4)  Sulh Sözleşmesinin Tercümesinin Sunulması  892

5)  Yetkili Makamın Talep Edebileceği Diğer Belgeler  892

E)  Singapur Sözleşmesinin Kapsamına Girmeyen Sulh 

Sözleşmeleri  894

I-  Aile, İş, Miras ve Tüketici Uyuşmazlıklarının Arabuluculukla Çözülmesi Sonucunda Yapılan Sulh Sözleşmeleri  894

II-  Mahkeme Tarafından Onaylanan, Mahkeme Huzurunda Yapılan veya İlâm Niteliğinde Belge Gücü Taşıyan Sulh Sözleşmeleri  895

III- Hakem Kararı Olarak Tespit Edilen Sulh Sözleşmeleri  896

IV- Türk Hukuku Bakımından Singapur Sözleşmesinin 

Kapsamına Giren Sulh Sözleşmeleri  897

1)  Taraflar ve Avukatları ile Arabulucunun Birlikte İmzaladıkları Sulh Sözleşmesi  898

2)  Taraflar ile Arabulucunun Birlikte İmzalayarak Mahkemeden İcra Edilebilirlik Şerhi Alınan Sulh Sözleşmesi  899

3)  Taraflar ile Arabulucunun Birlikte İmzalayarak Mahkemeden İcra Edilebilirlik Şerhi Almadığı Sulh Sözleşmesi  899

4)  Mahkemenin Tarafları Arabuluculuğa Teşvik Etmesi Sonucu Yapılan Sulh Sözleşmesi  899

5)  Avukatlık Kanunu veya HMK Uyarınca Yapılan Sulh Sözleşmeleri  900

V-  Mahkeme Önünde Yapılan Sulh Sözleşmelerinin Tenfizi  901

F)  Singapur Sözleşmesinde Tanıma ve Tenfiz Kavramlarının Kullanılmamış Olması  901

G)  Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Sulh Sözleşmesine Dayanarak İleri Sürülen Hukukî Başvuruların Ret Sebepleri  906

I-  Sulh Sözleşmesine Dayanarak Yapılan Hukukî Başvurunun Reddi Sebeplerinin Sınırlı Sayıda Olması  906

II-  Sulh Sözleşmesinin Taraflarından Birinin Ehliyetsiz 

Olması  908

III- Sulh Sözleşmesinin Hükümsüz, Tesirsiz veya 

Uygulanmasının İmkânsız Olması  909

IV- Sulh Sözleşmesinin İçerdiği Hükümlere Göre Bağlayıcı 

veya Kesin Olmaması  910

V-  Sulh Sözleşmesinin Sonradan Değiştirilmiş Olması  912

VI- Sulh Sözleşmesinde Kararlaştırılan Borcun İfa Edilmiş 

Olması  913

VII- Sulh Sözleşmesinde Kararlaştırılan Borcun Açık veya Anlaşılabilir Olmaması  913

VIII- Sulh Sözleşmesinin Uygulanması Talebinin İçerdiği Hükümlere Aykırı Olması  915

IX- Arabulucuya veya Arabuluculuğa Uygulanan Kuralların İhlâl Edilmiş Olması  916

1)  Ret Sebebine İlişkin Tartışmalar  916

2)  İhlâl Edilen Kuralların Arabuluculuğa Başvurulmadan Önce Yürürlükte Olması  917

3)  Kural İhlâlinin Ağır Olması  917

4)  Kurallara Aykırı Davranış ile İlgili Tarafın Anlaşmaya Varma İradesi Arasında Nedensellik Bağı Olması  918

X-  Arabulucunun Tarafsızlığı ve Bağımsızlığından Şüphe Etmeyi Haklı Gösteren Hâlleri Taraflara Açıklamaması  919

XI- Sulh Sözleşmesinin Uygulanması Talebinin Kamu Düzenine Aykırı Olması  921

XII- Sulh Sözleşmesinin Uygulanması Talebinin Arabuluculuğa Elverişsiz Olması  922

H)  Singapur Sözleşmesine Taraf Olan Devletlerin İleri Sürebileceği Çekinceler  922

I)  Singapur Sözleşmesine Bölge Ekonomik Kuruluşlarının 

Katılması  925

J)  Sulh Sözleşmesinin Talepte Bulunulan Devletin Usûl Kurallarına ve Sözleşme Hükümlerine Göre Uygulanması  927

K)  Paralel Başvurular  929

ALTINCI BÖLÜM 

ARABULUCULUK-TAHKİM 

§ 36. GENEL OLARAK ARABULUCULUK-TAHKİM  931

A)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Tanımı  931

B)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Terditli Uyuşmazlık 

Çözümünden Farkı  933

C)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Faydaları  934

I-  Arabuluculuk-Tahkimin Saf Arabuluculuktan Üstünlükleri  935

II-  Arabuluculuk-Tahkimin Saf Tahkimden Üstünlükleri  940

D)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Sakıncaları  941

E)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Sakıncalarının Aşılması  946

I-  Arabuluculuk-Tahkim Konusunda Yapılan Araştırmalardan Elde Edilen Bulguların Kullanılması  946

II-  Arabuluculuk ve Hakemlik İşlevlerinin Bağdaştırılması İçin Yapılması Gerekenler  951

F)  Arabuluculuk-Tahkim Yolunun Doğurabileceği Sorunların Aşılmasında Aydınlanmış İrâdenin Önemi  953

 

§ 37. ARABULUCULUK TEKNİKLERİNİN HAKEMLERE SAĞLADIĞI FAYDALAR  960

A)  Algılama Engelleri  960

B)  Algıda Seçicilik  960

C)  Kendi Durumu Hakkında Aşırı İyimser Tahminde Bulunmak  961

D)  Kaybetme Korkusu  962

E)  Masrafların Karşılanması Beklentisi  962

F)  Karşı Tarafın Uzlaşma Teklifinin Değersiz Gösterilmesi  962

G)  Gergin Müzakere Ortamı  963

 

§ 38. ARABULUCULUK-TAHKİM YOLUNA BAŞVURULMASI  964

A)  Önce Arabuluculuğa Sonra Tahkime Başvurulması  964

B)  Önce Tahkime Sonra Arabuluculuğa Başvurulması  967

C)  Kurumsal Tahkim Uygulamalarında Arabuluculuk-Tahkim  970

D)  Yetkin Arabulucu-Hakem Atanması  975

 

§ 39. FARKLI ARABULUCULUK-TAHKİM MODELLERİ  977

A)  Aynı Tarafsız Üçüncü Kişi Huzurunda Arabuluculuk-Tahkim  977

B)  Farklı Tarafsız Üçüncü Kişi Huzurunda Arabuluculuk-Tahkim  978

C)  Farklı Tarafsız Üçüncü Kişi Huzurunda Tavsiye Edici Arabuluculuk-Tahkim  978

D)  Paralel Arabuluculuk  979

E)  Danışman Hakem  981

F)  Sebep Gösterilen Arabuluculuk-Tahkim  982

G)  Arabuluculuk ve Nihaî Teklif Tahkimi  983

H)  Arabuluculuk-Tahkimden Cayma Hakkı  986

I)  Takım Hâlinde Yürütülen Arabuluculuk-Tahkim  987

J)  Gölge Arabuluculuk  988

YEDİNCİ BÖLÜM 

TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE 

ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ İHTİYACI

§ 40. MAHKEMELERİN AĞIR İŞ YÜKÜ SORUNU VE İŞ YÜKÜNÜN AZALTILMASIYLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR  989

A)  Türk Hukuk Sisteminde Mahkemelerin Ağır İş Yükü Sorunu  989

B)  Mahkemelerin İş Yükünün Azaltılmasıyla İlgili Çalışmalar  992

 

§ 41. AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN, MAHKEMELERDEKİ AŞIRI İŞ YÜKÜNÜN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASIYLA İLGİLİ TEDBİRLER HAKKINDAKİ R (86) 12 SAYILI TAVSİYE KARARI  998

A)  Tavsiye Kararının İçeriği  998

B)  Tavsiye Kararının İncelenmesi  1000

C)  Tavsiye Kararında Yer Alan Çözüm Önerileri  1002

I-  Uyuşmazlıkların Dostane Yollarla Çözümü  1002

II-  Hâkimlerin Yargısal Olmayan Görevlerden Kurtarılması  1004

III- Uyuşmazlıkların Mahkeme Dışındaki Kuruluşlarca 

Çözülmesi  1006

IV- İlk Derece Mahkemelerinde Tek Hâkim Görevlendirilmesi  1007

V-  Mahkemelerin Görevini Düzenleyen Hükümler  1008

VI- Hukuk Sigortası  1009

 

§ 42. TAHKİMİN HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDAKİ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ İTİBARİYLE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ HUKUKUMUZDA NE ÖLÇÜDE CAİZDİR?  1011

SEKİZİNCİ BÖLÜM 

TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE 

ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 

HAKKINDAKİ DÜZENLEMELER 

§ 43. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNUNA GÖRE BOŞANMA İŞLERİNDE SULH TEŞEBBÜSÜ  1019

 

§ 44. AİLE UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE SULH VE ARABULUCULUK  1025

A)  Aile Uyuşmazlıklarının Dostane Yollarla Çözümünün Önemi  1025

B)  Aile Uyuşmazlıklarının Çözümünde Sulh  1031

C)  Aile Uyuşmazlıklarının Çözümünde Arabuluculuk  1036

I-  Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun Kapsamında Aile Arabuluculuğu  1038

II- Evlilik Birliğinin Hâkimin Müdahalesi Yoluyla Korunması Amacıyla Alınabilecek Tedbirler Kapsamında Aile Arabuluculuğu  1039

III- Aile Arabuluculuğuna Elverişli Aile Uyuşmazlıkları  1042

1)  Boşanmanın Fer’i Sonuçlarına İlişkin Uyuşmazlıklar  1042

2)  Mal Rejiminin Tasfiyesi Konusundaki Uyuşmazlıklar  1045

a)  Anlaşmalı Boşanma Sürecinde Mal Rejimin Tasfiyesi İçin Aile Arabuluculuğuna Başvurulması  1045

b)  Boşama Davasıyla Birlikte Açılan Mal Rejimin Tasfiyesi Davasında Aile Arabuluculuğuna Başvurulması  1056

c)  Boşama Davası Kesinleştikten Sonra Açılan Mal Rejimin Tasfiyesi Davasında Aile Arabuluculuğuna Başvurulması  1057

IV- Uluslararası Çocuk Kaçırmadan Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Sulh ve Arabuluculuk  1057

 

§ 45. İŞ HUKUKUNDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI  1060

A)  İş Uyuşmazlıklarında Barışçı Çözüm Yollarının Faydaları  1060

B)  İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Başvurulan  Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları  1064

I-  Hak ve Menfaat Uyuşmazlığı  1064

II-  Uzlaştırma  1066

III- Arabuluculuk  1068

IV- Tahkim  1069

V-  Arabuluculuk-Tahkim  1069

C)  İşe İade Davasının Takimde Açılması  1071

D)  İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Gönüllü Arabuluculuk  1075

E)  İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Dava Şartı Olarak 

Arabuluculuk  1077

I-  Arabuluculuğa Başvurulmasının Dava Şartı Olduğu İş Uyuşmazlıkları  1077

II-  İşe İade Davasında Arabuluculuğa Başvurulması  1080

III- Arabuluculuğa Başvurulmadan Dava Açılması Hâlinde Davanın Usûlden Reddedilmesi  1081

IV- Arabuluculuk Bürosunun Arabulucu Listesinden Görevlendirme Yapması  1082

V-  Yetkili Arabuluculuk Bürosuna Başvurulması  1082

VI- Arabulucunun Belirlenmesi  1083

VII- İletişim Bilgileri ile Başvuru Belgelerinin Büroya 

Verilmesi  1083

VIII- Tarafların Bilgilendirilmesi ve İlk Arabuluculuk 

Toplantısına Davet Edilmesi  1083

IX- Arabuluculuk Bürosunun Yetkisine İtiraz Edilmesi  1083

X-  Arabuluculuk Süresi  1084

XI- Arabuluculuk Görüşmeleri  1084

XII- Arabuluculuk Sonucunda Son Tutanak Düzenlenmesi  1090

1)  Anlaşma Son Tutanağı  1090

2)  Anlaşmama Son Tutanağı  1093

XIII- İlk Toplantıya Katılmamanın Yargılama Giderleri Bakımından Yaptırımı  1099

XIV- Arabuluculuk Ücreti ve Giderler  1099

1)  Anlaşma Sağlandığında Arabuluculuk Ücreti  1099

2)  Anlaşma Sağlanamadığında Arabuluculuk Ücreti  1099

3)  Arabuluculuk Bürosunun Giderleri  1100

XV- Arabuluculuk Sürecinde Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Sürelerin İşlememesi  1100

F)  Bireysel Menfaat Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk  1101

G)  Toplu Hak ve Menfaat Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim 

ve Arabuluculuk  1102

I-  Toplu Hak Uyuşmazlıklarının Çözümü  1102

II-  Toplu Menfaat Uyuşmazlıklarının Çözümü  1103

H)  Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Olağan Arabuluculuk  1103

I-  Uyuşmazlığın Tespiti  1104

II- İlk Toplu Görüşme Toplantısına Gelmeme veya Görüşmeye Başlamama  1104

III- Toplu Görüşmenin Usûlü  1105

IV- Toplu Görüşme Süresi  1106

V-  Toplu Görüşme Toplantısına Devam Etmeme  1106

VI- Uyuşmazlık Tutanağının Tanzimi  1106

VII- Toplu Görüşme Süresinin Anlaşma Olmadan Sona Ermesi  1107

VIII- Arabulucunun Görevlendirilmesi ve Faaliyetleri  1108

IX- Arabulucunun Ücreti  1110

X-  Arabulucunun Çalışma Usûl ve Esasları  1110

I)  Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Olağanüstü 

Arabuluculuk  1115

I-  Kanunî Grev Kararı Alınan Uyuşmazlıkta Olağanüstü Arabuluculuk  1115

II-  Grev ve Lokavtın Ertelenmesinde Olağanüstü Arabuluculuk  1116

J)  İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Mahkeme Bağlantılı Arabuluculuk  1116

K)  Sosyal Güvenlik Hukukunda Uzlaşma  1117

 

§ 46. NOTERLİK DAİRESİNİN DEVRİNDE ORTAYA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLARIN YARGI DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI  1119

 

§ 47. İDARE HUKUKUNDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK 

ÇÖZÜM YOLLARI  1123

A)  Mukayeseli Hukukta İdare ve Vergi Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1123

B)  Türk İdare Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1130

I-  Köy Kanununa Göre Arabuluculuk  1132

II-  Mülga 4353 Sayılı Kanuna Göre Genel Bütçeye Dâhil Kuruluşların Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh  1133

1)  Davaya veya İcraya İntikal Etmiş Olan İhtilâfların Sulh Yoluyla Halli  1133

2)  Davaya veya İcraya İntikal Etmemiş Olan İhtilâfların Sulh Yoluyla Halli  1139

III- Türk Petrol Kanununa Göre Arabuluculuk  1140

IV- Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanuna Göre Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1141

V-  Kamulaştırma Kanununa Göre Uzlaşma  1142

VI- Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesinde Sulh  1146

1)  İdarelerin Taraf Olduğu Adlî ve İdarî Uyuşmazlıkların Sulhle Çözümü İçin Görüş Alınması  1146

2)  Adlî Uyuşmazlıklarda Sulhe Başvurulması  1148

3)  İdarî Uyuşmazlıklarda Sulhe Başvurulması  1151

VII- Sağlık Mesleklerinin Kusurlu Uygulanmasından Doğan Uyuşmazlıklarda Uzlaştırma  1153

1)  Uzlaştırma Sürecinin Tarafları  1153

2)  Uzlaşma Teklif Edilmesi  1154

3)  Hukukçu Uzlaştırıcının Atanması  1154

4)  Uzlaşma Müzakereleri  1155

5)  Uzlaştırma Sürecinde Yapılan Masraflar  1156

6)  Uzlaşma Sürecinin Sona Ermesi  1156

7)  Sağlık Hukukunda Uzlaştırmanın Anayasaya 

Uygunluğu  1157

VIII- İdarî Uyuşmazlıkların Çözümünde Kamu Denetçiliği Kurumu  1162

1)  İdarenin Ombudsman Vasıtasıyla Yargı Dışı 

Denetimi  1162

2)  Kamu Denetçiliği Kurumunun Amacı  1165

3)  Kamu Denetçiliği Kurumunun Görevi  1168

4)  Kamu Denetçiliği Kurumunun Tarafsızlığı ve 

Bağımsızlığı  1169

5)  Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvurulması  1170

6)  Kamu Denetçiliği Kurumunun İnceleme ve Araştırma Yapması  1171

7)  Kamu Denetçiliği Kurumunun Şikâyet Başvurusuna 

İlişkin İnceleme ve Araştırması Sonucunda Verebileceği Kararlar  1172

8)  Kamu Denetçiliği Kurumunun Uzlaşma Önerilerinde Bulunması ve Dostane Çözüm  1174

IX- Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununa Göre Uzlaşma  1175

X-  Uzlaştırma Kurullarının Kuruluş, Görev ve Yetkilerine Dair Kanun Tasarısı  1176

C)  Türk Vergi Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık 

Çözümü  1179

 

§ 48. TÜKETİCİ HUKUKUNDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  1182

A)  Mukayeseli Hukukta Tüketici Şikâyetlerinin Giderilmesinde  Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1182

B)  Türk Hukukunda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna 

Göre Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1185

I-  Tüketici Hakem Heyetleri  1185

II-  Diğer Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları  1189

III- Tüketici Uyuşmazlıklarında Dava Şartı Olarak 

Arabuluculuk  1194

1)  Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hakkındaki Kanun Düzenlemesi  1194

2)  Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Tâbi Tüketici Uyuşmazlıkları  1195

3)  Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Ücret  1196

 

§ 49. BORSA UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  1199

 

§ 50. ELEKTRONİK FON TRANSFERİ İŞLEMLERİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  1203

A)  Mukayeseli Hukukta Banka Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1203

B)  Türk Hukukunda Elektronik Fon Transferi İşlemlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü  1204

 

§ 51. SPOR HUKUKUNDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK 

ÇÖZÜMÜ  1208

A)  Mukayeseli Hukukta Spor Uyuşmazlıklarının Çözümünde  Arabuluculuk  1208

B)  Türk Hukukunda Spor Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim  1212

I-  Futbol Dışındaki Spor Uyuşmazlıklarının Çözümü  1212

II-  Futbol Dalındaki Spor Uyuşmazlıklarının Çözümü  1217

 

§ 52. SİGORTACILIK KANUNUNA GÖRE TAHKİM  1226

A)  Sigorta Tahkim Sistemine Üye Olunması  1226

B)  Sigorta Tahkim Komisyonu ve Sigorta Hakemleri  1229

C)  Sigorta Tahkimine Başvurulması  1230

D)  Sigorta Tahkiminde Yargılama Usûlü  1230

E)  Sigorta Tahkiminde Kanun Yolları  1232

 

§ 53. MARKA VE PATENT UYUŞMAZLIKLARININ 

ÇÖZÜMÜNDE ARABULUCULUK  1234

 

§ 54. AVUKATLIK KANUNUNA GÖRE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ  1235

A)  Avukatlık Kanununa Göre Baro Yönetim Kurulunun Arabuluculuğu ve Baro Hakem Kurulu  1235

B)  Avukatlık Kanununa Göre Uzlaşma (Müzakere)  1239

I-  Uzlaştırıcı Avukatlık  1239

II-  Avukatın Uzlaşma Konusunda Müvekkilini Aydınlatma Yükümü  1244

III- Uzlaşma Sağlamanın Genel Esasları  1251

IV- Uzlaşma Teklifinde Bulunulması  1254

V-  Uzlaşma Müzakereleri  1256

VI- Uzlaşma Sağlamada Avukatlık Ücreti  1258

VII- Uzlaşma Tutanağı Düzenlenmesi  1259

VIII- Uzlaşma Tutanağının Düzenlenmesinde Avukatla Temsil Zorunluluğu  1265

IX- Uzlaşma Tutanağının Düzenlenmesi Ne Ölçüde Caizdir?  1267

X-  Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesinde Yapılması 

Gereken Değişiklikler  1268

 

§ 55. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN TÜRK 

HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ  1271

DOKUZUNCU BÖLÜM 

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA UZLAŞTIRMA 

§ 56. ONARICI ADALET ANLAYIŞI  1275

A)  Onarıcı Adalet Anlayışının Düşünsel Temeli  1275

I-  Onarıcı Adalet Anlayışının Tarihi Gelişimi  1275

II-  Onarıcı Adaletin Geleneksel Ceza Adaletinden Farkı  1277

B)  Onarıcı Adalet Programlarının Esasları  1284

C)  Onarıcı Adalet Yöntemleri  1288

 

§ 57. ONARICI ADALET PROGRAMLARINDAN MAĞDUR-FAİL ARABULUCULUĞU  1290

A)  Genel Olarak Mağdur-Fail Arabuluculuğu  1290

B)  Mağdur-Fail Arabuluculuğunun Sunduğu Faydalar  1298

I-  Mağdura Yönelik Faydalar  1298

II-  Faile Yönelik Faydalar  1300

III- Topluma Yönelik Faydalar  1301

IV- Ceza Adaleti Sistemine Yönelik Faydalar  1301

 

§ 58. MAĞDUR-FAİL ARABULUCULUĞUNUN USÛLÜ  1303

A)  Mağdur-Fail Arabuluculuğunun Ön Koşulları  1303

B)  Mağdur-Fail Arabuluculuğunun Aşamaları  1304

I-  Arabuluculuğa Uygun Davaların Tespiti ve Arabuluculuğa Gönderilmesi  1304

II-  Mağdur ile İlk Görüşme ve Özel Toplantı  1305

III- Fail ile İlk Görüşme ve Özel Toplantı  1306

IV- Mağdur ve Failin Katıldığı Ortak Arabuluculuk Toplantısının Yönetilmesi  1307

V-  Arabuluculuğun Sonucu ve Anlaşmaya Varılması  1309

VI- Arabuluculuğun Sonucunun Takip Edilmesi  1310

 

§ 59. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA UZLAŞTIRMAYI DÜZENLEYEN MEVZUAT  1311

 

§ 60. UZLAŞTIRMANIN TANIMI VE ESASLARI  1316

A)  Uzlaştırmanın Tanımı  1316

B)  Uzlaştırmanın Genel Esasları  1317

 

§ 61. UZLAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ SUÇLAR  1320

A)  Yetişkinler Tarafından İşlenen Suçlar 1320

I-  Uzlaştırmada Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin 

Taraf Olması  1320

II-  Uzlaştırmaya Başvurulabilecek Katalog Suçlar  1321

III- Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar  1333

IV- Uzlaştırma Kapsamına Giren ve Girmeyen Suçların Birlikte İşlenmiş Olması  1333

B)  Suça Sürüklenen Çocuklar Tarafından İşlenen Suçlar  1337

 

§ 62. SORUŞTURMA AŞAMASINDA UZLAŞTIRMAYA BAŞVURULMASI  1344

A)  Şüphelinin İşlenen Suçtan Dolayı Sorumluluğunu Kabul Etmiş Olması  1347

B)  Suçun Şüpheli Tarafından İşlendiğine Dair Yeterli Şüphe Bulunması  1351

C)  Şüpheli ve Mağdurun Uzlaştırmaya Başvurmaya Özgür İradeleriyle Rıza Göstermesi  1352

D)  İddianamenin Düzenlenmemiş Olması  1352

 

§ 63. UZLAŞTIRMA TEKLİFİ  1355

A)  Uzlaştırma Teklifinde Bulunulması  1355

I-  Tarafların Fiil Ehliyetine Sahip Olması  1355

II-  Tarafların Fiil Ehliyetine Sahip Olmaması  1357

III- Uzlaştırma Teklifinin Açıklamalı Tebligat veya İstinabe Yoluyla Yapılması  1363

IV- Uzlaştırma Teklifinde Sıralama  1365

V-  Uzlaştırma Teklifinin Yapılamaması  1367

VI- Hakkında Yakalama Emri Bulunan Şüpheli veya Sanığa Uzlaştırma Teklifi  1368

B)  Uzlaştırma Teklifinin İçeriği ve Tarafların Bilgilendirilmesi  1370

C)  Uzlaştırma Teklifinin Reddi  1375

D)  Uzlaştırma Teklifinin Kabulü  1376

 

§ 64. UZLAŞTIRICININ GÖREVLENDİRİLMESİ, NİTELİKLERİ VE EĞİTİMİ  1379

A)  Soruşturma Dosyasının Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi ve Dosyanın İncelenmesi  1379

B)  Uzlaştırıcıların Görevlendirilmesi  1380

C)  Uzlaştırıcıların Reddi  1387

D)  Uzlaştırıcıların Nitelikleri  1388

E)  Uzlaştırıcıların Eğitimi  1388

F)  Uzlaştırıcı Sicili  1390

G)  Uzlaştırıcının Sicilden ve Listeden Çıkarılması  1390

 

§ 65. UZLAŞTIRICIYA SORUŞTURMA DOSYASINDA YER ALAN BELGELERİN VERİLMESİ  1392

A)  Uzlaştırıcıya Gerekli ve Uygun Görülen Belge Örneklerinin Verilmesi  1392

B)  Gizlilik Bildirimi  1393

 

§ 66. UZLAŞTIRICILARA İLİŞKİN ETİK KURALLAR  1395

A)  Genel Olarak Onarıcı Adalette Uzlaştırıcıların Uyması Gereken Etik İlkeler  1395

I-  Tarafların Menfaatleriyle İlgili Olan Etik İlkeler (Tarafların İhtiyaçları ve Hakları)  1395

1)  Tarafların Tamamıyla İlgili Etik İlkeler  1395

2)  Zarar Gören Taraflarla İlgili Etik İlkeler  1395

3)  Başkalarının Zararlarından Sorumlu Olan Taraflarla 

İlgili Etik İlkeler (Ceza Yaptırımlarıyla Karşılaşanlar Dâhil)  1396

II-  Toplumun Menfaatleriyle İlgili Etik İlkeler  1396

III- Yargı Sistemiyle Birlikte Çalışan Kurumlarla İlgili Etik 

İlkeler  1396

IV- Yargı Sistemiyle İlgili Etik İlkeler  1396

V-  Onarıcı Adalet Yöntemlerini Uygulayan Kurumlarla İlgili 

Etik İlkeler  1397

B)  Mevzuatta Uzlaştırıcıların Uyması Gereken Etik İlkeler  1398

I-  Bağımsızlık  1399

II-  Tarafsızlık  1400

III- Görevini Özenle Yerine Getirme Yükümlülüğü  1402

IV- Taraflara Nazik ve Saygılı Davranma Yükümlülüğü  1403

V-  Şüpheli veya Sanığa Karşı Ön Yargılı Olmama 

Yükümlülüğü  1404

VI- Eşitliği Gözetme Yükümlülüğü  1404

VII- Taraflarla Menfaat Çatışması Olmaması Yükümlülüğü  1404

VIII- Uzlaştırıcının Aynı Olayda Vekil veya Müdafii Olarak 

Görev Üstlenmeme Yükümlülüğü  1405

IX- Gizlilik Yükümlülüğü  1406

X-  Menfaat Temin Etmeme Yükümlülüğü  1408

XI- Görevinin Saygınlığını ve Kişilerin Adalete Olan Güvenini Koruma Yükümlülüğü  1408

C)  Uzlaştırıcıların Etik İlkelere Uygun Hareket Etmesi Bakımından Denetlenmesi  1408

 

§ 67. UZLAŞTIRMA SÜRESİ VE  DAVA ZAMANAŞIMININ DURMASI  1410

A)  Uzlaştırma İşlemlerinin Tamamlanma Süresi  1410

B)  Dava Zamanaşımı ile Kovuşturma Koşulu Olan Dava Süresinin Durması  1411

 

§ 68. UZLAŞTIRMA MÜZAKERELERİ  1413

A)  Uzlaştırıcının Müzakerelere Hazırlanması  1413

B)  Uzlaştırma Müzakerelerine Katılım  1414

C)  Cumhuriyet Savcısının Uzlaştırma Sürecindeki İşlevi  1415

D)  Uzlaştırıcının Müzakere Öncesinde Tarafları 

Bilgilendirmesi  1416

E)  Uzlaştırma Müzakerelerinin Yönetilmesi ve Müzakere 

Yöntemleri  1418

F)  Uzlaştırma Müzakerelerinin Yapılacağı Yer  1422

G)  Uzlaştırma Müzakerelerinin Gizliliği, Delil ve Tanıklık 

Yasağı  1423

 

§ 69. MAĞDURUN ZARARININ GİDERİMİ  1429

A)  Uzlaştırmada Zararın Tespiti ve Telâfisi  1429

B)  Uzlaştırmada Giderilebilecek Zararlar  1431

C)  Zararın Giderilmesine Yönelik Edimler  1432

I-  Edim Kavramı  1432

II-  Edim Türleri  1434

1)  Olumlu veya Olumsuz Edimler  1434

2)  Âni, Sürekli veya Dönemli Edimler  1434

3)  Şahsî veya Maddî Edimler  1434

4)  Verme, Yapma, Yapmama Edimleri  1434

D)  Uzlaşmaya Konu Edimin Hukuka ve Ahlâka Aykırı Olmaması  1435

E)  Uzlaşmaya Konu Olabilecek Edim Türleri  1436

I-  Mağdurun Fiilden Kaynaklanan Maddî veya Manevî 

Zararının Tamamen yahut Kısmen Tazmin Edilmesi  1440

II-  Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Haklarına Halef Olan Üçüncü Kişilerin Maddî veya Manevî Zararının Tamamen yahut Kısmen Tazmin Edilmesi  1441

III- Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Kendisinin yahut Haklarına Halef Olan Üçüncü Kişilerin Maddî veya Manevî Zararlarının Eski Hâle Getirilmesi  1450

IV- Bir Kamu Kurumu veya Kamu Yararına Hizmet Veren Özel Bir Kuruluş ile Yardıma Muhtaç Kişi yahut Kişilere Bağış Yaparak Zararın Tazmini  1451

V-  Mağdur, Suçtan Zarar Gören, Bunların Gösterecekleri Üçüncü Şahıs veya Bir Kamu Kurumu yahut Kamu Yararına Hizmet Veren Özel Bir Kuruluşun Belirli Hizmetlerinin Geçici 

Süreyle Yerine Getirilmesi Yoluyla Zararın Tazmini  1452

VI- Topluma Faydalı Birey Olmayı Sağlayacak Bir Programa Katılarak Zararın Tazmini  1455

VII- Mağdur veya Suçtan Zarar Görenden Özür Dilenmesi 

Yoluyla Zararın Tazmini  1456

F)  Edimin Fail Yararına Üçüncü Kişi Tarafından Yerine 

Getirilmesi  1457

G)  Edimin Yerine Getirilmesinin Takibi ve Yerine Getirilmemesinin Sonuçları  1458

I-  Edimin Yerine Getirilmesinin Takibi  1458

1)  Soruşturma Evresinde Edimin Yerine Getirilmesinin 

Takibi  1458

2)  Kovuşturma Evresinde Edimin Yerine Getirilmesinin Takibi  1458

II-  Edimin Yerine Getirilmemesinin Sonuçları  1459

 

§ 70. UZLAŞTIRMANIN SONUCU  1462

A)  Uzlaştırma Sürecinin Sona Ermesi  1462

B)  Uzlaştırma Raporunun veya Uzlaşma Belgesinin 

Hazırlanması  1462

I-  Uzlaştırma Raporu  1462

II-  Uzlaşma Belgesi  1468

C)  Tazminat Davası Açılamaması ve Açılmış Olan Davadan Feragat Edilmiş Sayılması  1469

D)  Uzlaştırma Sonucunda Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilecek Kararlar  1471

I-  Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı  1471

II-  Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı  1471

III- Edimin İfa Edilmemesi Nedeniyle Kamu Davası Açılmak Üzere İddianame Düzenlenmesi  1472

E)  Uzlaştırma Raporu veya Uzlaşma Belgesinde Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi  1473

 

§ 71. UZLAŞTIRICI ÜCRETİ VE GİDERLER  1475

 

§ 72. UZLAŞTIRMANIN ADLÎ SİCİL VE TEKERRÜR BAKIMINDAN ETKİSİ  1477

A)  Adlî Sicil ve Arşiv Kaydı Oluşmaması  1477

B)  Tekerrüre Esas Olamama  1477

 

§ 73. KOVUŞTURMA AŞAMASINDA UZLAŞTIRMAYA BAŞVURULMASI  1479

A)  Kovuşturma Aşamasında Uzlaştırmaya Başvurulabilecek 

Hâller  1479

I-  Kovuşturma Konusu Suçun Hukukî Niteliğinin Değişmesi Nedeniyle Uzlaşma Kapsamında Olduğunun Anlaşılması  1479

II-  Soruşturma Aşamasında Uzlaşma Teklifinde Bulunulması Gerektiğinin İlk Olarak Mahkeme Aşamasında Anlaşılması  1480

III- Cumhuriyet Savcısı Tarafından İddianame Düzenlenmeksizin Doğrudan Doğruya Mahkeme Önüne Gelen Uzlaştırmaya 

Tâbi Bir Fiilin Varlığı  1480

IV- Kamu Dava Açıldıktan Sonra Kanun Değişikliği Nedeniyle Fiilin Uzlaştırma Kapsamına Girmesi  1481

B)  Mahkemenin Uzlaştırmaya Başvurması  1481

C)  Uzlaştırma Sonucunda Mahkeme Tarafından Verilecek 

Kararlar  1484

I-  Düşme Kararı  1484

II-  Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı  1485

III- Edimin İfa Edilmemesi Nedeniyle Hükmün Açıklanması Kararı  1487

ONUNCU BÖLÜM 

HUKUK UYUŞMAZLIKLARINDA

 ARABULUCULUK KANUNU 

§ 74. ARABULUCULUK KANUNUNUN KAPSAMI  1489

A)  Arabuluculuk Kanununa Hâkim Olan Düşünce Yapısı  1489

B)  Arabuluculuğun Tanımı ve Genel Esasları  1492

C)  Arabuluculuğa Başvurulabilecek Uyuşmazlıklar  1498

I-  Yabancılık Unsuru Taşıyan Hukuk Uyuşmazlıkları  1498

II-  Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilecekleri İşlem veya İlişkilerden Doğan Hukuk Uyuşmazlıkları  1499

III-  Aile İçi Şiddet İddiasını İçermeyen Uyuşmazlıklar  1509

1)  Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddeti İçeren Uyuşmazlıklarda Aile Arabuluculuğuna 

Başvurulamaması  1509

2)  Aile Arabuluculuğunun Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddeti Önlemek İçin Bir Yöntem Olarak 

Kullanılması  1511

3)  Aile Danışmanlarının Aile İçi Şiddetin Önlenmesine 

Yönelik Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Vermesi  1515

4)  Aile İçi Şiddet İddiasını İçeren Uyuşmazlıklarda Aile Arabuluculuğunun Faydaları  1516

 

§ 75. ARABULUCULUĞA BAŞVURULMA USÛLÜ  1520

A)  Arabuluculuğa Başvurunun Gönüllü Olması  1520

I-  Arabuluculuk Sözleşmesi  1520

II-  Arabuluculuk Sözleşmesinin Serbest İradeyle Yapılması  1522

B)  Mahkemenin Tarafları Uzlaşma veya Arabuluculuğa Teşvik Etmesi  1524

C)  Mahkemenin Davanın Arabulucuya Gönderilmesi Kararı 

Vermesi ve Yargılamanın Ertelenmesi  1534

D)  Taraflardan Birinin Uzlaşma veya Arabuluculuğa Başvurmayı Teklif Etmesi  1539

E)  Dava Dosyasının Arabulucuya Verilmesi  1539

F)  Arabuluculuk Sonunda Mahkemece Ön İnceleme Duruşmasında Verilecek Karar  1540

I-  Ön İnceleme Tutanağının Düzenlenmesi  1540

II-  Anlaşma Koşullarının Ön İnceleme Tutanağına Geçirilmesi  1541

III- Anlaşma Belgesinde Tam Olarak Anlaşmaya Varılması  1541

IV- Anlaşma Belgesinde Kısmî Olarak Anlaşmaya Varılması  1541

V-  Anlaşmaya Varılamaması  1541

 

§ 76. DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUĞA BAŞVURULMASI  1544

A)  Arabuluculuğa Başvurulmasının Dava Şartı Olmasına Yönelik Tartışmalar  1544

B)  Özel Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Başvurulması  1554

I-  Dava Açarken Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa 

Başvurulması  1554

II-  Karşı Dava Açarken Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Başvurulması  1555

III- Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararından Sonra Dava 

Açarken Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Başvurulması  1556

IV- Dava Arkadaşlığında Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Başvurulması  1561

C)  Arabuluculuğa Başvurulmasının Dava Şartı Olduğu Ticarî Uyuşmazlıklar  1562

D)  Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Başvurulmadan Dava Açılması Hâlinde Davanın Usûlden Reddi  1572

E)  Dava Şartı Olarak Arabuluculukta Özel Durumlar  1577

I-  Arabuluculuğa Başvurulmadan Önce Genel Haciz Yoluyla

İcra Takibi Yapılabilmesi  1577

II-  İstirdat ve Tespit Davalarında Dava Şartı Arabuluculuk  1581

III- Dava Çeşitleri Bakımından Dava Şartı Arabuluculuk  1606

1)  Belirsiz Alacak Davasında Dava Şart Arabuluculuk  1606

2)  Kısmî Davada Dava Şart Arabuluculuk  1607

3)  Davaların Yığılmasında Dava Şart Arabuluculuk  1611

4)  Terditli Davada Dava Şart Arabuluculuk  1615

5)  Seçimlik Davada Dava Şart Arabuluculuk  1617

6)  Davanın Tamamen Islahında Dava Şart Arabuluculuk  1619

7)  Dava Konusunun Devrinde Dava Şart Arabuluculuk  1621

IV- Tahkime Başvurulması Gereken Hâllerde Dava Şartı Olarak Arabuluculuk  1622

1)  Tahkim Sözleşmesinin Varlığı Hâlinde Dava Şartı Olarak Arabuluculuk  1622

2)  Özel Kanunlarda Tahkime Başvurma Zorunluluğunun Olduğu Hâllerde Dava Şartı Olarak Arabuluculuk  1623

F)  Arabuluculuk Bürosunun Yapacağı İşlemler  1626

I-  Yetkili Arabuluculuk Bürosuna Başvurulması  1626

II-  İletişim Bilgileri ile Başvuru Belgelerinin Büroya Verilmesi  1627

III- Arabulucunun Belirlenmesi  1627

G)  Tarafların İlk Arabuluculuk Toplantısına Davet Edilmesi  1628

H)  Arabuluculuk Bürosunun Yetkisine İtiraz Edilmesi  1633

I)  Dava Şartı Olarak Arabuluculukta Süreler  1633

I-  Arabuluculuk Süresi  1633

II-  Arabuluculuk Süresinde Zamanaşımı ve Hak Düşürücü 

Süreler ile Dava Açma Sürelerinin Durması  1634

J)  Arabuluculuk Görüşmeleri  1635

K)  Arabuluculuk Sonucunda Son Tutanak Düzenlenmesi  1635

L)  Dava Şartı Olarak Arabuluculukta Ücret ve Giderler  1638

I-  İlk Toplantıya Katılmamanın Yargılama Giderleri 

Bakımından Yaptırımı  1638

II-  Anlaşma Sağlandığında Arabuluculuk Ücreti  1639

III- Anlaşma Sağlanamadığında Arabuluculuk Ücreti  1639

IV- Arabuluculuk Bürosunun Giderleri  1640

V-  Avukatlık Ücreti  1640

 

§ 77. ARABULUCUNUN SEÇİLMESİ VE NİTELİKLERİ  1642

A)  Arabulucunun Seçilmesi  1642

I-  Arabulucunun Taraflarca Birlikte Seçilmesi  1642

II-  Birden Fazla Arabulucu Seçilmesi ve Ortak Arabuluculuk  1642

III- Taraflar ile Arabulucu Arasında Arabulucu Sözleşmesi Yapılması  1643

IV- Arabulucunun Arabulucular Siciline Kayıtlı Olması  1646

V-  Arabuluculuğun Avukatlıkla Bağdaşabilen İşlerden Olması  1647

VI- Arabuluculuğun Noterlikle Bağdaşabilen İşlerden Olması  1647

B)  Arabulucuların Nitelikleri ve Eğitimi  1649

 

§ 78. ARABULUCUNUN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE ARABULUCULAR İÇİN ETİK KURALLAR  1652

A)  Arabulucu Unvanını ve Bu Unvanın Sağladığı Yetkileri 

Kullanma Hakkı  1653

B)  Ücret ve Masraf İsteme Hakkı  1653

I-  Arabuluculuk Ücretinin Kapsamı  1653

II-  Arabuluculuk Ücretinin Belirlenmesi  1655

III- Arabulucunun Ücrete Hak Kazanması  1656

IV- Arabuluculuk Ücreti Alacaklarında Zamanaşımı  1659

V-  Arabuluculuk Ücretinin Karşılanmasında Adlî Yardımdan Yararlanılması  1660

C)  Görevi Tarafsız Biçimde Yerine Getirme Yükümlülüğü  1665

D)  Görevi Bağımsız Biçimde Yerine Getirme ve Menfaat Çatışmasını Bildirme Yükümlülüğü  1666

I-  Arabulucunun Taraflardan Bağımsız Olması  1666

II-  Arabulucunun Menfaat Çatışmasını Taraflara Bildirmesi  1667

III- Arabulucunun Taraflardan Birinin Avukatlığını 

Yapamaması  1672

IV- Arabulucunun Arabuluculuktan Sonra Hakemlik Yapması  1673

E)  Görevi Özenle Yerine Getirme Yükümlülüğü  1676

F)  Taraflar Arasında Eşitliği Gözetme Yükümlülüğü  1678

G)  Reklâm Yasağına Uyma Yükümlülüğü  1679

H)  Tarafları Aydınlatma Yükümlülüğü  1680

I)  Sır Saklama Yükümlülüğü ve Tanıklık Yapma Yasağı  1682

J)  Dosya Saklama Yükümlülüğü  1682

K)  Aidat Ödeme Yükümlülüğü  1683

L)  Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu  1684

 

§ 79. ARABULUCULUK SÜRECİNİN BAŞLAMASI, ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELERİN DURMASI  1686

A)  Dava Açılmasından Önce Arabuluculuğa Başvurulması  1686

B)  Dava Açılmasından Sonra Arabuluculuğa Başvurulması  1687

 

§ 80. ARABULUCULUK MÜZAKERELERİNİN YÜRÜTÜLMESİ  1689

A)  Tarafların İlk Toplantıya Davet Edilmesi  1689

B)  Arabuluculuk Müzakerelerine Katılabilecek Kişiler  1689

C)  Arabulucunun Müzakereleri Yönetmesi  1692

 

§ 81. ARABULUCULUKTA GİZLİLİK  1696

A)  Arabuluculuk Müzakerelerinin Gizliliği  1696

I- Gizlilik Yükümlülüğünün Kapsamı  1696

II-  Gizliliğin İhlâli Suçu  1699

B)  Delil ve Tanıklık Yasağı  1701

I-  Yasağın Kapsamı  1701

II-  Yasağın İstisnaları  1703

III- Arabulucunun İşlenmiş veya İşlenmekte Olan Bir Suçu  Öğrenmesi  1705

 

§ 82. ARABULUCULUĞUN SONA ERMESİ VE UZLAŞMA SAĞLANMASI  1709

A)  Arabuluculuk Sürecinin Sona Erdiği Hâller  1709

B)  Arabuluculuk Süreci Sonunda Son Tutanak veya Anlaşma 

Belgesi Düzenlenmesi  1709

I-  Arabuluculuk Son Tutanağına Yazılacak Hususlar  1709

II-  Arabuluculuk Son Tutanağının Borçluyu Temerrüde Düşürmesi  1711

1)  Borçlunun Daha Önce Temerrüde Düşmemiş Olması  1711

2)  Borçlunun Daha Önce Temerrüde Düşmüş Olması  1713

III- Anlaşma Belgesi Düzenlenmesi  1714

C)  Anlaşma Belgesine İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi  1715

I-  Anlaşma Belgesine Kısmen veya Tamamen İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi  1715

II-  İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesinde Yetkili ve Görevli Mahkeme  1717

III- İcra Edilebilirlik Şerhi İncelemesinin Dosya Üzerinden Yapılması  1718

IV- Aile Uyuşmazlıklarında İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi İncelemesinin Duruşmalı Yapılması  1721

V-  Mahkemenin İcra Edilebilirlik Şerhi İncelemesinin 

Kapsamı  1722

VI- Mahkemenin İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi İçin Yapılan Başvuru Üzerine Verdiği Karara Karşı Kanun Yoluna Gidilmesi  1730

D)  Üzerinde Anlaşılan Hususlar Hakkında Taraflarca Dava 

Açılamaması ve Anlaşma Belgesinin İlâmlı İcraya Konulması  1731

I-  Üzerinde Anlaşılan Hususlarda Dava Açılamaması  1731

II-  Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin İlâmlı İcraya 

Konulması  1743

III- İcra Emriyle Birlikte Anlaşma Belgesinin Sûretinin Borçluya Tebliğ Edilmesi  1744

IV- Anlaşma Belgesiyle İlâmlı İcra Takibi Yapılabilmesi İçin Teminat Gösterilmesi Gereken Hâller  1745

V-  Anlaşma Belgesinin Sadece Başvurma Harcı Verilerek İlâmlı İcraya Konulabilmesi  1745

 

SONUÇ  1747

 

ÖZET  1751

 

SUMMARY  1755