^{Altın Seri}İmar Mevzuatına Aykırılık Hallerinde Uygulanacak İdari ve Cezai Yaptırımlar

Elinizdeki eser, 2010 yılında yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış olan bir çalışmanın güncellenmiş ve genişletilmiş halinden oluşmaktadır. Aradan geçen süre içinde mevzuat ve içtihatlarda ortaya çıkan değişikliklerin gözden geçirilmesi ile çalışma büyük ölçüde yenilenmiştir. Uzun bir hazırlık süreci sonucunda ortaya çıkan bu eserin, ilgililerin beğenisini kazanmasını ve takdir görmesini temenni etmekteyim. Gerek mesleki hayatımda gerekse de bu çalışmanın hazırlanması aşamasında her zaman desteklerini yanımda hissettiğim aileme ve eşim Av.Benay Tunçer Gök’e bir kez daha şükranlarımı sunuyorum. Son olarak kitabın yayına hazırlanması sırasında göstermiş oldukları gayret ve profesyonellik dolayısı ile Yetkin Yayınları’nın tüm çalışanlarına da teşekkürlerimi sunuyorum. Kitap ile ilgili görüş ve eleştirilerinizi hasangokk@yahoo.com adresine göndermeniz beni memnun edecektir. 

İÇİNDEKİLER 

ÖNSÖZ ..................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER ........................................................................................................ 9

KISALTMALAR ................................................................................................... 17

GİRİŞ ...................................................................................................................... 19

BİRİNCİ BÖLÜM

İMAR HUKUKU VE YAPI KAVRAMI 

I. İMAR HUKUKU VE YAPI KAVRAMI......................................................... 21 

A. İmar Hukuku’na İlişkin Genel Açıklamalar............................................... 21 

1. İmar Hukuku’nun Kaynakları............................................................ 23 

2. İmar Planları...................................................................................... 24 

B. Yapı............................................................................................................ 26 

1. Yapı Ruhsatı...................................................................................... 29 

a. Yapı Ruhsatının Hukuki Niteliği ................................................. 31 

b. Ruhsat Verme Yetkisinin Hukuki Niteliği................................... 32 

c. Yapı Ruhsatı Alma Şartları.......................................................... 34 

(1) Ruhsat Talebi....................................................................... 34 

(2) Talebe Eklenecek Belgeler .................................................. 35 

d. Gelişme Alanlarında Yapı Ruhsatı .............................................. 37 

e. Ruhsat Alma Zorunluluğunun İstisnaları..................................... 38 

(1) Kamuya Ait Yapılar ............................................................ 39 

(2) Köylerde İnşa Edilecek Yapılar........................................... 41 

(3) Tarımsal Amaçlı Seralar...................................................... 43 

(4) Basit Nitelikte Tadilat ve Tamiratlar ................................... 43 

f. Yapı Ruhsatının Verilişi .............................................................. 45 10 İçindekiler 

g. Yapı Ruhsatının Geçerlilik Süresi ................................................46 

2. Yapı Kullanma İzni ve Hukuki Sonuçları ..........................................48 

C. İmar Mevzuatına Aykırılık Halleri .............................................................52 

1. Ruhsatsız Yapılar ...............................................................................53 

2. Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapılar .....................................................54 

3. Fen, Sağlık, Şehircilik, Estetik ve Trafik Kurallarına Aykırı

Yapılar................................................................................................54 

4. Kat Düzenine Aykırı Yapılar .............................................................55 

5. Taban Alanı Esaslarına Aykırı Yapılar ..............................................55 

6. Komşu(Bahçe) Mesafelerine Aykırı Yapılar......................................56 

7. İmar Yolu ile İlgili Kurallara ve Ön Cephe Hattına Aykırı

Yapılar................................................................................................56 

8. Bina Derinliği Esasına ve İmar Planı Bölgeleme Esaslarına 

Aykırı Yapılar ....................................................................................57 

9. Başkasının Arsa veya Arazisine Yapılan veya Taşırılan Yapılar.......57 

10. Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapılar................................................59 

İKİNCİ BÖLÜM

YAPI SAHİBİNE UYGULANACAK 

İDARİ YAPTIRIMLAR 

II. YAPI SAHİBİNE UYGULANACAK İDARİ YAPTIRIMLAR......................61 

A. Yaptırımlar .................................................................................................62 

1. Genel Olarak Yaptırım Kavramı........................................................62 

2. İdari Yaptırımlar.................................................................................63 

a. İdari Yaptırımların Türleri............................................................64 

b. İdari Yaptırımlara Hakim Olan İlkeler .........................................64 

(1) Kanunilik İlkesi....................................................................65 

(2) Geriye Yürümezlik İlkesi.....................................................65 

(3) Şahsilik(Kişisellik)İlkesi......................................................66 İçindekiler 11 

(4) Orantılılık(Ölçülülük) İlkesi................................................ 67 

(5) Ne bis in idem İlkesi............................................................ 67 

B. İmar Hukukuna Özgü İdari Yaptırımlar..................................................... 68 

1. İmar Para Cezası................................................................................ 69 

a. İmar Para Cezasının Uygulanmasını Gerektiren Haller............... 69 

(1) 3194 Sayılı Kanuna Göre İmar Para Cezasının 

Uygulanmasını Gerektiren Haller........................................ 69 

i. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapılar ...................... 69 

ii. Arsa ve Arazi Düzenlemesinden Doğan 

Kısıtlamalara Aykırılık ............................................... 71 

iii. Müellif, Fenni Mesul, Şantiye Şefi, Yapı Denetim 

Şirketi ve Yapı Müteahhidinin Mevzuata Aykırı

Faaliyetleri .................................................................. 72 

iv. Muvakkat Yapının Süresi Geldiği Halde 

Yıkılmaması................................................................ 74 

v. İnşaat, Tamirat, Bahçe Düzenlemesi ve Kazı

Yapılması Sırasında Alınması Gereken Tedbirlere 

Aykırılıklar.................................................................. 74 

vi. Kapıcı Dairesi ve Otopark Yükümlülüklerine 

Aykırılıklar.................................................................. 75 

vii. Yıkılacak Derece Tehlikeli Yapıyı Ortadan 

Kaldırmama................................................................. 75 

viii. Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken 

Tedbirlere Aykırılık .................................................... 76 

(2) Diğer Kanunlar Gereğince İmar Para Cezasının 

Uygulanması........................................................................ 77 

b. İmar Para Cezasını Uygulayacak Merci....................................... 78 

c. İmar Para Cezasına Muhatap Olacak Kişiler ............................... 79 

d. İmar Para Cezasının Miktarı ........................................................ 81 

(1) Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı.................................. 81 

(2) 5940 Sayılı Kanunun Getirmiş Olduğu Düzenleme ............ 84 

i. İmar Para Cezasının Hesaplanması............................. 85 12 İçindekiler 

ii. Nitelikli Haller.............................................................87 

iii. Para Cezasının Hesaplanmasında Dikkat Edilecek 

Diğer Hususlar.............................................................89 

e. İmar Para Cezasının Tahsil Edilmesi............................................93 

2. Yapının Mühürlenmesi.......................................................................94 

3. Yapı Ruhsatının ve Yapı Kullanma İzninin İptali..............................96 

4. Kamu Hizmetlerinden ve Tesislerinden Faydalandırmama ...............96 

5. Yıkım .................................................................................................98 

a. Yıkımın Hukuki Niteliği...............................................................98 

b. 3194 Sayılı İmar Kanuna Göre Yıkım........................................100 

(1) Yetkili Makam ...................................................................100 

(2) Yıkım Kararının Alınması..................................................102 

i. İmara Aykırılığın Tespiti ...........................................102 

ii. İmara Aykırılığın Giderilmesi İçin Süre Verilmesi ...104 

(3) Yıkım İşleminin Muhatabı .................................................106 

(4) Yıkıma İlişkin Diğer Esaslar..............................................107 

c. Diğer Kanunlara Göre Yıkım .....................................................109 

(1) 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu.............................................109 

(2) 775 Sayılı Gecekondu Kanunu...........................................110 

(3) 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma 

Kanunu...............................................................................112 

(4) 3621 Sayılı Kıyı Kanunu....................................................113 

(5) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu..............................116 

(6) 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu ......................................116 

(7) 2560 Sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel 

Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun...........117 

(8) 2872 Sayılı Çevre Kanunu .................................................117 

(9) 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu..118 

(10) 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler 

Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara 

Dair Kanun.........................................................................118 İçindekiler 13 

(11) 4373 Sayılı Taşkın Sular ve Su Baskınlarına Karşı

Koruma Kanunu ................................................................ 119 

(12) 2565 Sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik 

Bölgeleri Kanunu .............................................................. 120 

(13) 4342 Sayılı Mera Kanunu.................................................. 120 

C. İmar Yaptırımlarının İmar Kanunu’nun Geçici 16. Maddesi 

Karşısındaki Durumu ............................................................................... 121 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YAPI SAHİBİNİN İDARİ YAPTIRIMLARA KARŞI 

BAŞVURABİLECEĞİ YARGISAL YOLLAR 

III. YAPI SAHİBİNİN İDARİ YAPTIRIMLARA KARŞI

AŞVURABİLECEĞİ YARGISAL YOLLAR............................................... 123 

A. İptal Davası.............................................................................................. 124 

1. İptal Davasının Ön Koşulları........................................................... 125 

a. Görev ......................................................................................... 126 

b. Yetki .......................................................................................... 131 

c. Ehliyet........................................................................................ 132 

d. Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem ........................................ 136 

e. Süre............................................................................................ 137 

f. Husumet..................................................................................... 139 

g. Dava Dilekçesindeki Eksiklikler................................................ 140 

2. İptal Davasının Sonuçları ................................................................ 141 

B. Tam Yargı Davası.................................................................................... 143 

1. Tam Yargı Davasının Ön Koşulları................................................. 144 

a. Ön karar ..................................................................................... 144 

b. Hak İhlali ................................................................................... 145 

c. Dava Süresi................................................................................ 146 

2. İmara Özgü İdari Yaptırımlardan Doğan Tam Yargı

Davalarında Sorumluluk Sebepleri.................................................. 146 14 İçindekiler 

3. Tam Yargı Davasının Sonuçları.......................................................148 

C. Geçici Yargısal Korunma: Yürütmenin Durdurulması.............................149 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İMAR HUKUKUNDAN DOĞAN 

CEZA SORUMLULUĞU 

IV. İMAR HUKUKUNDAN DOĞAN CEZA SORUMLULUĞU ......................153 

A. Genel Açıklamalar....................................................................................153 

B. TCK Açısından İmar Hukukundan Doğan Ceza Sorumluluğu.................153 

1. Suçla Korunan Hukuki Değer ..........................................................154 

2. Suçun Faili ve Mağduru ...................................................................154 

3. Suçun Maddi Unsuru........................................................................155 

a. Birinci Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru......................................155 

b. İkinci Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru .......................................157 

c. Üçüncü Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru ....................................158 

4. Suçun Manevi Unsuru......................................................................158 

5. Suça Etki Eden Nedenler..................................................................159 

6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................164 

7. Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Yaptırım ve Dava Zamanaşımı....166 

C. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu Açısından İmar Hukukundan Doğan 

Ceza Sorumluluğu ....................................................................................166 

1. Suçla Korunan Hukuki Değer ..........................................................167 

2. Suçun Faili ve Mağduru ...................................................................167 

3. Suçun Maddi Unsuru........................................................................167 

4. Suçun Manevi Unsuru......................................................................168 

5. Suça Etki Eden Nedenler..................................................................168 

6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................168 

7. Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Yaptırım ve Dava Zamanaşımı....169 İçindekiler 15 

D. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması Hakkında 

Kanun Açısından İmar Hukukundan Doğan Ceza Sorumluluğu ............. 169 

1. Suçla Korunan Hukuki Değer.......................................................... 169 

2. Suçun Faili ve Mağduru .................................................................. 170 

3. Suçun Maddi Unsuru....................................................................... 170 

4. Suçun Manevi Unsuru ..................................................................... 170 

5. Suça Etki Eden Nedenler................................................................. 170 

6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri........................................................ 170 

7. Kovuşturma, Görevli Mahkeme, Yaptırım ve Dava Zamanaşımı ... 171 

SONUÇ ................................................................................................................. 173

KAYNAKÇA........................................................................................................ 177