Amerika Birleşik Devletleri'nin Yönetim Yapısı
Av. Dr. Bilge UZ
İÇİNDEKİLER ................................................................................ VII
TABLOLAR .......................................................................................XI
GÖRSELLER....................................................................................XV
KISALTMALAR ........................................................................... XVII
SUNUŞ................................................................................................19
ÖNSÖZ...............................................................................................21
GİRİŞ .................................................................................................23
BİRİNCİ BÖLÜM
ABD YÖNETİM SİSTEMİNİN
KURULUŞU VE TEMELLERİ
I.1. ABD Yönetim Sisteminin Tarihsel Perspektifi .....................30
I.1.1. Bağımsızlık Bildirgesi: İngiliz Monarşi Yönetimine
Başkaldırı.....................................................................30
I.1.2. Federal Anayasanın Kabulü ve Yeni Bir Devletin
Doğuşu ......................................................................41
I.1.3. ABD Yönetim Geleneğinin Oluşması ve Anti-Devletçi
Yaklaşımın Etkisi ........................................................53
I.2. ABD Yönetim Sisteminin Anayasal Özellikler Açısından
İncelenmesi ............................................................................86
I.2.1. Federal Anayasanın Değiştirilmesi: Yöntem ve
Etkileri ......................................................................89
I.2.2. Anayasal Güçler Ayrılığı İlkesinin İşlevi: Denetim ve
Denge Mekanizması ....................................................94
I.2.3. Anayasal İlkeler Temelinde Yönetsel Gücün
Parçalanması ve Dağılımı............................................98
I.3. Siyasal ve Yönetsel Kültür: Sesini Yükseltebilen ve
Yönetime Duyuran bir Toplum............................................101
I.3.1. Çoğulcu Kültürün Kamu Politikası Yapımındaki Rolü
ve Karar Alma Süreçlerine Etkileri ...........................114
I.3.2. Kamu Politikası Yapımı Sürecinin Aşamaları ve
İşleyişinin Örneklendirilmesi ....................................119
VIII
İKİNCİ BÖLÜM
FEDERAL YÖNETİMİN YAPISI
VE İŞLEYİŞİ
II.1. Yönetsel Katmanlar Arasında Güç Paylaşımını Sağlayan Bir
Araç: Federalizm..................................................................127
II.1.1. Federalizm Kavramı ve Örgütlenmedeki Değişim ...127
II.1.2. New York Eyaletinin Pandemi ile Mücadelesi: ABD
Federal Sisteminin İşleyişi Açısından Güncel Bir
Örnek ................................................................... 135
II.2. ABD Federal Sisteminde Yasama Fonksiyonunun İşleyişi:
Kongre .................................................................................138
II.2.1. Yönetsel Gücün Dengeli Dağılımda Kongrenin Rolü ve
Önemi ....................................................................139
II.2.2. Temsili Demokrasinin Sembolü: Kongrenin
Yapılanması...............................................................143
II.2.3. Amerikan Toplumunu Oluşturan Çeşitliliğin Temsili:
Kongre Üyelerin Dağılımı.........................................155
II.2.4. Ağır İşleyen ve Karmaşık Bir Mekanizma: Yasama
Sürecinde Kanunların Yapımı ...................................164
II.3. Federal Yönetimi Harekete Geçiren Güç Olarak Yürütme
Organı ..................................................................................168
II.3.1. ABD Başkanı: Güçlü ve Sınırlandırılmış Yetkilerle
Donatılmış Bir Aktör.................................................170
II.3.2. Başkanın Seçimi ve Görev Süresi Açısından Anayasal
Denge Mekanizmalarının İşleyişi..............................173
II.3.2.1. Başkanın Görev ve Yetkileri........................180
II.3.2.2. Başkanlık Örgütünün Yapılanması ve Politika
Yapımındaki Rolü ......................................189
II.3.3. Federal Bürokrasinin Yönetsel Birimler ve Federal
Kurumlar Açısından İşleyişi......................................237
II.3.3.1. Federal Bürokrasinin Gelişimi ve Siyasi
Etkilerden Arındırılması.............................242
II.3.3.2. Federal Bürokrasiyi Oluşturan Yönetsel
Yapılar ve Özellikleri .................................249
II.3.3.3. Federal Bürokrasinin Temel Bileşenleri......258
II.4. Güçlü Bir Yönetim Sisteminin Temeli Olarak Yargı
Organı ..................................................................................262
IX
II.4.1. Yargı Sisteminin Federal Düzeydeki İşleyişi............262
II.4.2. En Tehlikesiz Güç: Yüksek Mahkemenin Yapısı ve
İşleyişi ....................................................................270
II.4.3. Yüksek Mahkeme Kararlarının Politika Yapımındaki
Rolü ....................................................................279
II.5. Kuvvetler Arası İlişkilerin Bir Analizi: Kongre Binası Baskını
Örnek Olayı..........................................................................283
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EYALETLER VE YEREL YÖNETİMLERİN
YAPISI VE İŞLEYİŞİ
III.1. Eyaletlerin Yönetimi ve Eyalet Anayasalarının Özellikleri.308
III.1.1. Sistemin Laboratuvarı: Eyalet Düzeyinde Yasama
Fonksiyonu ................................................................313
III.1.2. Eyalet Düzeyinde Yürütme Fonksiyonunun İşleyişi ve
Eyalet Valileri............................................................315
III.1.3. Normlar Hiyerarşisi ve Eyalet Düzeyindeki Yargı
Fonksiyonu ................................................................318
III.2. Yerel Yönetimlerin Özellikleri ve Dillon Kuralının Etkisi..323
III.2.1. Yerel Yönetimler Düzeyinde Örgütlenme Türleri...326
III.2.1.1. Bölge Yönetimlerinin Yapılanması ve
Yetkileri......................................................328
III.2.1.2. İdari ve Mali Özerkliğe Sahip Yapılanmalar:
Özel Bölge Yönetimleri..............................333
III.2.1.3. Belediye Yönetimlerinin Yapılanması ve
Eyalet Yönetimleri ile İlişkisi.....................338
III.2.2. Columbia Federal Bölgesinin Yönetimi Üzerinden
Yapısal Bir Örneklendirme........................................342
III.2.2. Metropoliten Alanların Yönetimi ............................348
III.2.2.1. Eyaletlerin Şekillendirdiği Yönetim Birimleri:
Kentlerin Yönetimi.....................................350
III.2.2.2. Doğrudan Demokrasinin Bir Uygulaması:
Kasabaların Yönetimi.................................353
III.3. Yönetimler Arası İlişkiler Yönünden ABD Yönetim
Sisteminin Değerlendirilmesi ..............................................357
SONUÇ.............................................................................................377
KAYNAKLAR ................................................................................389
X
EKLER.............................................................................................421
Ek 1. Başkanlık Seçimlerine Katılım ve Politika Sorunlarının
Desteklenme Oranlarının Karşılaştırması............................421
Ek 2. Seçmen Verileri Bazında 1980-2016 Başkanlık Seçimleri
Karşılaştırması .....................................................................422
Ek 3. Yüksek Mahkeme Yargıç Sayılarının 1789 Yılından
Günümüze Değişimi ............................................................424
Ek 4. Yüksek Mahkeme Kararları ve Kamuoyu Görüşleri ...........425
Ek 5. Etnik Köken ve Diğer Farklılıklar Bazında Federal İş Gücü
Dağılımı ...............................................................................426
Ek 6. Kamu Düzeninin Korunması ve İfade Özgürlüğüne Atfedilen
Önem Düzeyi Kıyası............................................................427
Ek 7. Siyasi Parti Çoğunlukları Bazında ABD Başkanları ve
Kongre (1993-2018) ............................................................429