Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi
Arş. Gör. Aysun ATICI
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ7
İÇİNDEKİLER .11
KISALTMALAR 19
GİRİŞ21
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI SİSTEMİ
AMERİKAN DEVLETLERİ ÖRGÜTÜ25
AMERİKAN İNSAN HAKLARI VE ÖDEVLERİ BİLDİRİSİ28
III. AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ31
AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE KONULAN ÇEKİNCELER VE
YORUM BEYANLARI34
SOSYAL, EKONOMİK VE KÜLTÜREL HAKLAR.39
DOĞRUDAN UYGULANABİLİRLİK SORUNU .41
AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NDEKİ HAKLAR VE İNSAN
HAKLARINA İLİŞKİN DİĞER SÖZLEŞMELER .42
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONU44
AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’YLE BİRLİKTE AMERİKALILAR
ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNDA MEYDANA GELEN YAPISAL
GELİŞMELER.46
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONU ÜYELERİ.50
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNUN YETKİLERİ VE
GÖREVLERİ .52
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ .57
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN TARİHÇESİ VE
KURULUŞU 57
12 İçindekiler
GENEL KURALLAR. 59
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN MERKEZİ. 61
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN DEVLETLER VE
ÖRGÜTLERLE İLİŞKİLERİ. 62
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAPISI 64
YARGIÇLAR 64
Yargıçların Sahip Olması Gereken Nitelikler . 64
Yargıçların Görev Süresi . 65
Yargıçların Seçimi 65
Geçici Yargıç . 67
Ad Hoc Yargıç. 68
Yargıçların Hakları 71
Yargıçların Davayı Görmesini Engelleyen Hâller. 72
Yargıçlık Görevinin Sona Ermesi. 73
BAŞKANLIK VE BAŞKAN YARDIMCILIĞI 74
SEKRETERLİK. 76
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN BÜTÇESİ . 77
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN ÇALIŞMASI . 79
OTURUMLAR. 79
DURUŞMALAR, MÜZAKERELER VE KARARLAR. 80
İKİNCİ BÖLÜM
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN
YETKİLERİ VE YETKİLERİNİN KAPSAMI
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YETKİSİ.81
ÇEKİŞMELİ YARGI YETKİSİ . 81
GEÇİCİ ÖNLEM ALMA YETKİSİ 83
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNUN
GEÇİCİ ÖNLEM TALEP ETME KARARI. 86
İçindekiler 13
MAĞDURLARIN VEYA MAĞDUR OLDUĞU İDDİA EDİLENLERİN
YA DA TEMSİLCİLERİNİN GEÇİCİ ÖNLEM TALEP ETMESİ 89
GEÇİCİ ÖNLEM KARARININ YARARLANICILARI 90
GEÇİCİ ÖNLEM TALEBİNİN İNCELENMESİ .91
GEÇİCİ ÖNLEM KARARI VERİLMESİ.93
ACİL ÖNLEM KARARI 94
GEÇİCİ ÖNLEM KARARININ UYGULANMASI VE TAKİBİ .95
GEÇİCİ ÖNLEM KARARININ SÜRESİ VE KALDIRILMASI .97
DANIŞMA GÖRÜŞÜ VERME YETKİSİ98
AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ HAKKINDA DANIŞMA
GÖRÜŞÜ 102
AMERİKAN DEVLETLERİNDE İNSAN HAKLARININ
KORUNMASINA İLİŞKİN DİĞER ANDLAŞMALAR HAKKINDA
DANIŞMA GÖRÜŞÜ. 103
İÇ HUKUKUN UYUMU HAKKINDA DANIŞMA GÖRÜŞÜ . 104
DANIŞMA GÖRÜŞÜ TALEBİNİN İNCELENMESİ 105
DANIŞMA GÖRÜŞÜNÜN İÇERİĞİ . 106
DANIŞMA GÖRÜŞÜNÜN ÖNEMİ. 106
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN
YETKİSİNİN KAPSAMI 109
ZAMAN BAKIMINDAN. 109
AMERİKAN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN ZAMAN
BAKIMINDAN UYGULANMASI 109
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNUN
ZAMAN BAKIMINDAN YETKİSİ 110
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN
ZAMAN BAKIMINDAN YETKİSİ 111
GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK. 113
YER BAKIMINDAN 116
KİŞİ BAKIMINDAN 122
ÇEKİŞMELİ YARGI YETKİSİNİN KİŞİ BAKIMINDAN KAPSAMI 122
DANIŞMA GÖRÜŞÜ VERME YETKİSİNİN KİŞİ BAKIMINDAN
KAPSAMI 124
14 İçindekiler
KONU BAKIMINDAN.125
ÇEKİŞMELİ YARGI YETKİSİNİN KONU BAKIMINDAN KAPSAMI.126
Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ekonomik, Sosyal
ve Kültürel Haklar Alanında Ek Protokolü .127
Kişilerin Zorla Kaybedilmeleri Hakkında Amerikalılar Arası
Sözleşme 131
Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve
Ortadan Kaldırılması Hakkında Amerikalılar Arası Sözleşme.132
Irkçılık, Irk Ayrımcılığı ve İlgili Her Türlü Toleranssızlığa
Karşı Amerikalılar Arası Sözleşme.133
Her Türlü Ayrımcılık ve Toleranssızlığa Karşı Amerikalılar
Arası Sözleşme 134
Yaşlıların Haklarının Korunmasına İlişkin Amerikalılar Arası
Sözleşme 135
Amerikalılar Arası İşkencenin Önlenmesi ve Cezalandırılması
Sözleşmesi.136
DANIŞMA GÖRÜŞÜ VERME YETKİSİNİN KONU BAKIMINDAN
KAPSAMI.137
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNDE
YARGILAMA USULÜ
BAŞVURU SÜRECİ 139
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONU AŞAMASI139
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNA
BAŞVURU 141
ÖN İŞLEMLER .146
KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ.146
İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi148
Başvuru Süresi 150
Usullerin Tekrarlanmaması.150
Kabul Edilebilirlik veya Kabul Edilemezlik Kararı151
İçindekiler 15
ESASA İLİŞKİN İNCELEME . 153
DOSTANE ÇÖZÜM SÜRECİ 155
ARŞİVLEME KARARI . 157
ESASA İLİŞKİN RAPOR VE KARAR 157
VAKANIN AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI
MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİ 160
BAŞVURU ŞARTLARI 162
BAŞVURUCU 162
ALEYHİNDE BAŞVURULAN DEVLET . 163
İDDİA VE TALEPLER. 165
BAŞVURU SÜRESİ. 166
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ ÖNÜNDE
USUL 167
TEMSİL. 167
DEVLET TEMSİLİ 167
KOMİSYON TEMSİLİ 167
MAĞDUR KATILIMI . 168
Hukuki yardım fonu . 169
YAZILI YARGILAMA 171
BAŞVURU 171
Vakanın Amerikalılar Arası İnsan Hakları Komisyonu
Tarafından Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesine
Gönderilmesi . 172
Vakanın Bir Devlet Tarafından Amerikalılar Arası İnsan
Hakları Mahkemesine Gönderilmesi. 174
ÖNİNCELEME . 174
VAKANIN BİLDİRİMİ. 175
MAĞDUR OLDUĞU İDDİA EDİLEN KİŞİNİN/KİŞİLERİN
DİLEKÇESİ . 175
DEVLETİN CEVABI. 176
İLK İTİRAZLAR 177
AMİCUS CURIAE 178
16 İçindekiler
DİĞER AŞAMALAR VE SÖZLÜ YARGILAMADAN SONRAKİ
SON YAZILI YARGILAMA AŞAMASI.179
SÖZLÜ YARGILAMA.180
MAĞDUR BEYANI180
TANIK BEYANI .182
BİLİRKİŞİ 182
DURUŞMALAR 183
Duruşma Tutanağı.185
DELİLLER 185
DELİLLERİN KABULÜ .185
DELİLLERİN TOPLANMASI.186
III. YARGILAMAYI SONA ERDİREN HÂLLER 186
VAZGEÇME186
KABUL.187
DOSTANE ÇÖZÜM187
KARARLAR VE HÜKÜM . 188
HÜKMÜN İÇERİĞİ 188
ONARIM VE TAZMİNATA HÜKMETME190
ONARIM191
ONARIM TEDBİRLERİ192
TAZMİNAT 196
ONARIMA HÜKMETME YETKİSİNİN SONUÇLARI 198
HÜKMÜN TESLİMİ VE İLETİLMESİ199
HÜKMÜN YORUMLANMASI 200
HÜKMÜN İCRASI 200
HÜKMÜN TAKİBİ .202
İçindekiler 17
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AMERİKALILAR ARASI İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İLE
DİĞER BÖLGESEL MAHKEMELERİN KARŞILAŞTIRILMASI
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İLE KARŞILAŞTIRMA 209
BÖLGESEL SİSTEMLERİN YAPISI. 212
MAHKEMELERİN ÇALIŞMASI VE YAPISI 214
MAHKEMELERİN YETKİLERİ 216
MAHKEMELERİN YETKİLERİNİN KAPSAMI . 218
MAHKEMELERİN YARGILAMA USULLERİ. 220
MAHKEMELERİN HÜKÜMLERİ. 222
AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI MAHKEMESİ İLE
KARŞILAŞTIRMA . 224
BÖLGESEL SİSTEMLERİN YAPISI. 227
MAHKEMELERİN ÇALIŞMASI VE YAPISI 228
MAHKEMELERİN YETKİLERİ 229
MAHKEMELERİN YETKİLERİNİN KAPSAMI . 230
MAHKEMELERİN YARGILAMA USULLERİ. 231
MAHKEMELERİN HÜKÜMLERİ. 232
SONUÇ 235
KAYNAKÇA . 237
