Amme Alacaklarının Takip ve Tahsil Usulü
AMME ALACAKLARININ TAKİP VE TAHSİL USULÜ
Mustafa Lütfi ŞEN
- Amme Alacaklarının Tahsilinde Görevli Mahkemeler
- Tahsil Dairesi Bulunmayan İl Özel İdaresi Alacaklarının Tahsili
- 6183 Sayılı Kanunda, 5766 Sayılı Yasa İle Yapılan Son Değişiklikler
- Belediye ve İl Özel İdarelerinin Malvarlıklarının Haczi
- Amme Alacaklarının Tahsiline Yönelik Menkul ve Gayrimenkullerin Satışı
- Şirketlerden Alınmayan Amme Alacakları İçin Ortaklara Başvurulması
- Amme Alacaklarının Tahsilinde Tebligat
- Üçüncü Şahıs Elinde Haczedilen Mallara Karşı İstihkak İddiası
- İflasın Ertelenmesinin Kamu Alacaklarına Etkisi
- Banka ve Fon Alacaklarının 6183 Sayılı Yasa Gereği Tahsili
- Amme Alacaklarında Konkordatonun Zaruri Olmayışı
- Tahsil Zamanaşımı ve Kesilmesi
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
UYGULAMA ALANI, GÖREVLİ YARGI MERCİLERİ VE
TAHSİL DAİRESİ
I. 6183 SAYILI KANUNUN UYGULAMA ALANI 21
A. Açıklama 21
B. Tahsili Emval Kanununa Atıf Yapan Kanun Hükümleri 22
C. 6183 Sayılı Kanuna Atıf Yapan Kanunlar 23
1. Amme Alacaklarının Takip ve Tahsilinden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümünde Görevli Yargı Mercileri 25
2. 6183 Sayılı Kanunun Birinci Maddesi Kapsamında Kalan Alacakların Tahsilinde Görev 27
3. İdari Akitlerden Doğan Alacaklar 6183 Sayılı Kanun Kapsamında Amme Alacağı Niteliğindedir 31
4. Sosyal Güvenlik Kurumu Prim Alacaklarının 6183 Sayılı Amme Alacakların Tahsili Usulü Kanunu Kapsamında Tahsilinde Görev 33
5. Amme İdarelerinden Belediyeler ve İl Özel İdaresi Alacaklarının 6183 Sayılı Yasa Hükümlerine Göre Tahsilinde Görev 36
6. Fon Alacaklarının 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun Hükümlerine Göre Takibinde Görev 38
7. Muhtelif Kanun ve Tüzüklerden Kaynaklanan Alacakların 6183 Sayılı Yasa Hükümlerine Göre Takip ve Tahsilinde Görev 40
II. AMME ALACAKLARININ 6183 SAYILI KANUN İLE 2004 SAYILI İCRA İFLAS KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE TAKİP VE TAHSİLİNDE UYGULAMA FARKLILIĞI 43
III. TAHSİL DAİRESİ BULUNMAYAN İL ÖZEL İDARELERİNDE İDARİ PARA CEZALARININ TAKİP VE TAHSİLİ 53
A. Kabahatler Kanunu Kapsamına Giren İdari Para Cezaları 57
B. İdari Para Cezalarının Kesinleşmesi 58
İkinci Bölüm
6183 SAYILI KANUNDAKİ SON DEĞİŞİKLİKLER,
ALACAKLARIN TAHAKKUK VE TAKİBİ
I. 6183 SAYILI AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDAKİ KANUNDA 5766 SAYILI KANUNLA YAPILAN SON DEĞİŞİKLİKLER 61
A. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler İle İşlem Yapanların Sorumlulukları 62
B. Limited Şirketin Amme Borçları 62
C. “Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu” Başlıklı Mükerrer 35. Maddede Yapılan Değişiklikler 64
D. İlave Edilen 36/A Maddesi 65
E. Tecil Başlıklı 48. Maddede Yapılan Değişiklikler 66
F. “İcranın Kaza Mercilerince Tehiri” 49. Maddede Yapılan Değişiklikler 67
G. Geçici 8. Maddenin Birinci Fıkrasında Yapılan Değişiklik 68
II. İHTİYATİ TAHAKKUK 68
A. İhtiyati Tahakkukun Nedenleri 70
B. İhtiyati Tahakkukun Neticeleri 73
III. AMME ALACAKLARININ TAHSİLİNE YÖNELİK (6183 SAYILI KANUN) İLE ÖZEL HUKUK (İCRA İFLAS HUKUKU) HÜKÜMLERİNDEKİ İHTİYATİ HACİZ ARASINDAKİ AYRILIKLAR 76
IV. İHTİYATİ TAHAKKUKA İTİRAZ 80
A. Geçici Tahakkuk Miktarına Karşı Davanın Yönetilmesi 80
B. Davanın Geçici Tahakkuk Nedenine Yöneltilmesi 81
V. AMME ALACAKLARINDA HACZE İŞTİRAK 81
VI. AMME ALACAKLARININ TAHSİLİNDE SIRA 93
VII. TECİL 98
MADDE-48: (5766 Sayılı Kanunun 6. Maddesiyle Değişik) 98
A. Açıklama 99
B. Kamu Alacağının Tecilinin Şartları 99
1. Kamu Borçlusunun Zor Duruma Düşme İhtimali Bulunmalıdır 99
2. Yazılı İstemde Bulunma Şartı 100
3. Borçlunun Teminat Göstermesi Şartı 100
4. Tecil Erteleme İki Yıl Süre İle Sınırlıdır 102
5. Kamu Alacağı Tecil Edilmiş Olsa Dahi Direnme Faizi Uygulanmalıdır 103
C. Tecil (Erteleme) ve Taksitlendirmenin Sonuçları 103
VIII. İCRANIN KAZA MERCİLERİNCE TEHİRİ 104
IX. ÖLÜM HALİNDE TAKİBİN GERİ BIRAKILMASI 104
X. GECİKME ZAMMI, NİSPET VE HESABI 105
Madde 51-(5035 Sayılı Kanunun 4. Maddesiyle Değişen Madde T. 4.1.2004) 105
A. Açıklama 105
B. Gecikme Zammının Şartları 106
C. Gecikme Zammını Tabi Olmayan Alacaklar 106
Üçüncü Bölüm
İHTİYATİ HACİZ, HACİZ, MENKUL VE GAYRİMENKUL SATIŞI
I. İHTİYATİ HACİZ 107
A. Açıklama 107
B. İhtiyati Haciz Kararının Uygulanması 111
C. İhtiyati Haciz İstihkak İddiası 113
II. HACİZ 114
A. Açıklama 114
B. İl Özel İdaresi ve Belediyeler Yönünden Hazzedilemeyen Mal Varlıkları 115
C. Belediye Mal Varlıklarının Haczi İle İlgili Olarak 115
III. HAL TAHSİSİ İLE İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ 121
A. Tahsis 121
B. Teminat 122
C. Tahsisin İptali 122
IV. ÖZEL İDARE MAL VARLIKLARININ HACZEDİLMEZLİĞİ 124
V. AMME ALACAĞI NEDENİYLE BANKADAKİ MEVDUATA VE ÜÇÜNCÜ ŞAHSA HACİZ İHBARI GÖNDERİLMESİ 125
VI. HACZEDİLEN MENKUL MALLARIN KORUNMASI VE SATIŞI 132
VII. MENKUL MALLARIN SATIŞI 134
VIII. MENKUL MALLARIN SATIŞININ ŞEKLİ VE İLANI 139
IX. GAYRİMENKUL MALLARIN HACZİ VE SATIŞI 149
A. Gayrimenkul Malların, Gemilerin Haczi (6183 S.K. Md. 88) 149
1. Açıklama ve Sorumlulukları 149
B. Gayrimenkul Haczinin Neticeleri 150
1. Haczin Mütemmim Cüzüleri ve Teferruatı Kapsaması 150
2. Haczin, Hasılat ve Menfaatleri Kapsaması 152
3. Haczedilen Gayrimenkulün İpotek Alacaklılarına Bildirilmesi 153
C. Haczin Rehinli Alacaklılara Bildirilmesi 153
D. Gayrimenkullerin Satışı ve Komisyonları 154
E. Gayrimenkullere Değer Biçme 155
X. KIYMET TAKDİRİNE İTİRAZ 156
XI. GAYRİMENKUL SATIŞINDA İLAN 159
XII. İLAN ŞEKLİ 159
XIII. GAYRİMENKUL MALLARDA ARTIRMA VE İHALEYE İŞTİRAK (6183 S.K. MD. 94) 163
XIV. GAYRİMENKUL MALLARDA ARTIRMA VE İHALE KOŞULLARI 166
XV. İHALENİN DİĞER UNSURLARI 167
A. Verilecek Teminat Bakımından 167
B. Artırma Bedelinde Oran 167
C. İhale Edilen Taşınmazın Tescil ve Teslimi 168
XVI. İHALENİN YAPILAMAMASI 178
XVII. GAYRİMENKUL SATIŞ BEDELİNİN TAHSİLİ 182
A. İhale Bedelinin Ödenmemesine Bağlı Fesih 183
B. İhalesi Feshedilen Taşınmaz (7) Gün İçinde Artırmaya Çıkarılmalıdır 183
C. İkinci Artırmada Taşınmaz En Çok Pey Sürene İhale Edilmelidir 183
XVIII. İCRA MÜDÜRÜNÜN YETKİLERİ 184
A. İhalenin İcra Müdürü Tarafından Kaldırılması 184
B. İcra ve İflas Kanunu'nun 134. Maddesine Göre 184
C. Teminat Akçesinin Alıkonulması 184
D. Alıcıdan En Yüksek Pey Sürmüş Olan Kişiye Teklif Olunması ve Yeniden İhale Yapılması 185
XIV. GAYRİMENKULÜN TEFERRUĞU VE GERİ VERİLMESİ 189
A. Gayrimenkul Mülkiyetinin Alacaklıya Geçmesini Gerektiren Nedenler 190
B. Gayrimenkul Mülkiyetinin Alacaklıya Geçmesinin Sonuçları 190
XX. İHALE NETİCESİ FESİH VE TESCİL 191
XXI. FESİH NEDENLERİ 192
A. Artırmaya Hazırlık Döneminde Yapılan Usulsüzlükler 192
B. Artırmaya Bağlı Fesih Nedenleri 192
C. Alıcının Hataya Düşürülmesi ve İhaleye Fesat Karıştırılması Nedenine Dayalı Fesih Nedenleri 193
D. Kamu Alacakları İçin Yapılan İhalenin Feshi İsteminde Usul 193
E. İhalenin Feshinde Şikayetçi Olabilecek Kişiler 194
F. İhalenin Feshi İsteminin Reddi Kararının Sonuçları 196
G. İhalenin Feshi Kararı ve Sonuçları 197
XXII. ŞİRKETLERDEN BORÇ TAHSİLİ, ŞİRKETLERDEN ALINAMAYAN AMME ALACAKLARI İÇİN ORTAKLARA BAŞVURULMASI 208
A. Kanuni Temsilcilerin Kamu Alacaklarından Sorumluluğu 209
B. “Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu” Başlıklı Mükerrer 35. Maddeye 6.6.2008 Tarihinde Getirilen Değişiklikler 211
XXIII. CEBREN TAHSİL ŞEKİLLERİ 212
A. Kamu Alacağının İstenebilirliğinin Koşulları 212
B. Haciz Yolu İle Takip İçin Kamu Borçlusuna Ödeme emri Tebliği Gerekir 212
C. Aciz Belgesinin Takip Hukuku Bakımından Hüküm ve Sonuçları (İİK. Mad. 143/2-6) 214
D. Rehin Açığı Belgesi Bakımından 216
E. Kamu Alacağının Zorunlu Karşılanma Usulleri 217
1. Kamu Alacağının Ödetilmesinde Haciz Yolu 217
2. Güvencenin Paraya Çevrilmesi Yolu 217
a. Maddi Güvence Gösterilmişse Uygulama 217
b. Güvencenin Gerçek ve Tüzel Kişilerin Şahsi Kefaleti Şeklinde Gösterilmesi Halinde Uygulama 217
c. Kamu Alacaklarının Tahsili Açısından İflas Yolu 218
XXIV. ÖDEME EMRİ 218
A. Kamu Alacağının Tahsilinde Ödeme Emri Gönderilebilmesinin Şartları 219
1. Kamu Alacağının Vadesi Gelmiş Bulunmalıdır 219
2. Ödeme Emri Hukuka Uygun Olmalıdır 220
XXV. TEMİNATLI ALACAKLARDA TAKİP 221
A. Kişisel Güvence 221
B. Teminat Paraya Çevrilmeden Diğer Cebren Tahsil Yollarına Başvurulamaz 221
C. Güvencenin Paraya Çevrilmesinin Koşulları 224
1. İhbarın Tebliğe Bağlı Sonuçları 224
2. Güvence Paraya Çevrilmeden Diğer Kovuşturma Yollarının Uygulanamayacağıdır 224
XXVI. AMME ALACAKLARININ TAHSİLİNDE VE İCRA İFLAS HUKUKUNDA TEBLİGAT 239
XXVII. AMME ALACAKLARININ TAKİBİNDE TEBLİĞ USULLERİ 239
A. Genel Tebliğ Usulü 239
B. Memur Aracılığı İle Tebliğ 240
C. Dairede Komisyonda Tebliğ 240
D. İlanen Tebliğ 240
E. Faks Çekme Suretiyle Tebligat Yapmak 246
F. Tebligat Usulsüzlüğü Şikayetinin İncelenmesi 246
G. Hükmi Şahıslar Adına Yapılacak Tebligat 250
H. 7201 Sayılı Tebligat Kanunu'nun 35/son'a Göre Adli Tebligat 253
I. Bakanlıklara Karşı Yapılan İcra Takiplerinde Tebliğ Usulü 255
Dördüncü Bölüm
ÖDEME EMRİNE İTİRAZ, İSTİHKAK İDDİASI,
TASARRUFUN İPTALİ
I. ÖDEME EMRİNE İTİRAZ 259
A. Açıklama 259
B. Davanın Şekli Koşulları 260
1. Süre Bakımından 260
2. Davanın Açılacağı Yer Mahkemesi 261
3. Ödeme Emrine Karşı Davada Şekli Unsurlar 262
C. Ödeme Emrine Karşı Dava Açma Nedenleri 262
D. Ödeme Emrine Karşı Borcun Zamanaşımına Uğraması Nedeniyle Dava Açılabilir 263
E. Haksız Çıkma Tazminatı 265
F. Dava Süreci ve Sonuçları 265
G. Vergi Mahkemelerinin Konu İle İlgili Kararları Temyize Tabidir 266
H. Davanın Sonuçları 266
II. İSTİHKAK İDDİASI 273
A. İstihkak Davasının Konusu 274
B. İstihkak İddiasının Tebliği ve Sonuçları 275
1. Üçüncü Şahıslar Yönünden İstihkak İddiası 275
2. Borçlu Bakımından İstihkak İddiası 276
3. Alacaklı Kamu İdaresinin Yasadan Kaynaklanan İstihkak İddiası 277
III. ÜÇÜNCÜ ŞAHIS ELİNDE HACZEDİLEN MALLARA KARŞI İSTİHKAK İDDİALARI 284
A. Açıklama 284
1. Genel Olarak 284
2. Üçüncü Kişi Haciz Esnasında İstihkak İddiasında Bulunmak Zorundadır 284
3. Borçlu İle Birlikte Oturan Kişilerin İstihkak İddiasında, Mal Borçlunun Elinde Sayılır 285
B. İstihkak İddiaları İle İlgili Diğer Hükümler 292
1. Açıklama ve Yorum 292
2. İstihkak Davalarında Yetkili Mahkeme 293
3. Yürütmenin Durdurulması ve Tazminat 294
IV. TASARRUFUN İPTALİ 298
A. İptal Davasının Konusu 298
B. Tasarrufun İptali Davalarında Görev 299
C. İptal Davalarında Yetki 300
D. Tasarrufun İptali Davası Açılmasının Koşulları 301
V. HÜKÜMSÜZ SAYILMADA ZAMANAŞIMI 313
VI. İVAZSIZ TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 317
A. Açıklama 317
B. Kamu Alacağı Tasarruftan Önce Doğmalıdır 317
C. Kamu Alacağının Kanundan Kaynaklanan Takip Yoluyla Tahsili Sonuçsuz Kalmalıdır 317
VII. BAĞIŞLAMA SAYILAN TASARRUFLAR 323
A. Açıklama 323
B. Bağışlama Sayılan Tasarruflar 324
VIII. HÜKÜMSÜZ SAYILAN DİĞER TASARRUFLAR 328
IX. AMME ALACAĞININ TAHSİLİNE İMKAN BIRAKMAMAK MAKSADIYLA YAPILAN TASARRUFLAR 333
X. ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARIN HAKLARI VE MECBURİYETLERİ 342
A. Açıklama 342
B. İptal Davasının Sonuçları 342
1. Yasal Düzenleme Tapunun İptalini Amaçlamaz 343
2. Elden Çıkarılan Mal Değeri Kadar Tazminat Hükmedilmesi 343
Beşinci Bölüm
İFLASIN ERTELENMESİ, BANKA VE FON ALACAKLARININ
TAHSİLİ, KONKORDATO VE TAHSİL ZAMANAŞIMI
I. İFLASIN ERTELENMESİNİN KAMU ALACAKLARININ TAHSİLİNE ETKİSİ 347
A. Giriş 347
B. İflasın Ertelenmesi İçin Maddi (Esasa İlişkin) Şartlar 348
1. Talep Şartı 348
2. İflasın Ertelenmesi Talebinde Bulunan Şirketin Borca Batık Durumda Olması Gerekir 348
3. Borca Batıklık Bilançosunun Mahkemeye Verilmesi Gerekir 348
4. Borca Batıklık Bildiriminin Mahkemeye Verilmesi 348
5. İyileştirme Projesinin Mahkemeye Verilmesi 348
II. İFLASIN ERTELENMESİNİN KAMU ALACAKLARININ TAKİBİNE OLAN ETKİLERİ 349
A. Cebren Tahsil 349
1. Haciz İşlemleri Etkisi 350
2. Gecikme Zammı Uygulanmasına Etkisi 350
3. Erteleme Kararıyla Birlikte Takiplerin Durması ve Yeni Takip Yapılamaması Kuralının İstisnası 351
4. İşçilerin İş İlişkisine Dayanan ve İhbar ve Kıdem Tazminatlarını da İçeren Alacaklarının Tahsiline Etkisi 351
III. İL ÖZEL İDARESİ ALACAKLARININ 6183 SAYILI YASA KAPSAMINDA TAHSİLİ 356
A. 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 7. Maddesinin (b) ve 10. Maddesinin (k) Bendlerine Dayanılarak Çıkarılan Yönetmelikler Uyarınca İl Özel İdaresi Alacaklarının Takip ve Tahsili 357
1. Kamu Borcunu Tecili 357
2. Mal Bildiriminde Bulunma 357
3. İdarenin Teminat Talebinde Bulunması 357
4. İhtiyati Haciz 358
5. Menkul Malların Satışı 358
6. Gayrimenkul Malların ve Gemilerin Haczi 358
B. İl Özel İdarelerine 5779 Sayılı Kanun (İl Özel İdareleri ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi
Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkındaki Kanun) Gereğince Genel Bütçeden Paylarının Ayrılması 358
1. Payların Oranı 358
2. Payların Ayrılması 358
C. Kesinti Yapılması 359
1. Borçlar 359
2. Aylık Vergi SGK Prim Tahakkukları 360
3. Ayrılan Paylar İçin Haciz Uygulaması 360
4. İl Özel İdaresinin Mallarının Haczedilebilirliği 361
IV. BANKA VE FON ALACAKLARININ 6183 SAYILI YASA HÜKÜMLERİ UYGULANARAK TAHSİLİ 362
A. Açıklama 362
1. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nun 132. Maddesi Kapsamında Amme Alacaklarının Takip ve Tahsilinde İcra İflas Kanunu 368
2. Bankaların Kredilerin Dönüşümü İle İlgili İşlemlerinde Tahsil Harcı İle İlgili Sorumlulukları 369
V. İFLAS YOLUYLA TAKİP 376
A. Kamu Borçlusunun İflas Yoluyla Takibi 377
1. Açıklama 377
a. Kamu Alacağının Tahsil Edilebilir Nitelikte Olmalıdır 377
b. Kamu Alacağının Tahakkukunun İptali Amacıyla İdari Yargı Merciine Dava Açıldığında Takibe Etkisi 377
B. İflasın Açılması İle Takiplerin Durması ve Düşmesi 378
VI. MÜFLİSİN BORÇLARININ MUACCEL HALE GELMESİ 379
VII. KONKORDATO 384
A. Konkordato Nedir 384
1. Konkordato Başvurusunun Yapılması 384
B. Konkordato Mühleti Verilmesinin Sonuçları 385
1. Mühletin Alacaklı Bakımından Sonuçları 385
2. Konkordato Amme Alacakları İçin Zaruri Değildir 386
3. Konkordato Mecburiyetinin Olmadığı Durumlar Nelerdir 386
a. Rehinli Alacaklar 386
b. Amme Alacakları 386
c. İmtiyazlı Alacaklar 386
4. Mühletin Borçlu Bakımından Sonuçları 387
C. Konkordatonun Sonuçları 387
VIII. TAHSİL ZAMANAŞIMI 389
A. Açıklama 389
B. Zamanaşımı Süresinin Hesaplanması 389
C. Vergi Hukukunda Zamanaşımı 390
1. Genel Olarak 390
2. Tarh (Tahakkuk) Zamanaşımı 390
3. Tahsil Zamanaşımı 390
D. Zamanaşımının Kesilmesi 391
Bibliyografya 401
Kavramlar Dizini 403
