Amme Alacaklarının Takip ve Tahsili, Damga Vergisi ve Harçlar

Prof. Dr. Hilmi ÜNSAL

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
İkinci Baskıya Önsöz 7
Kısaltmalar 17
Birinci Kitap
KAMU ALACAKLARININ TAKİP VE TAHSİLİ
I. TEMEL KAVRAMLAR 19
A. Kamu Alacağı 19
B. Amme (Kamu) Borçlusu veya Borçlu 21
C. Alacaklı Amme (Kamu) İdaresi ve Tahsil Dairesi 21
D. Mal ve Para Cezaları Terimleri 22
E. Takibat Giderleri 22
F. Tahsil Edilemeyen Amme Alacağı ve Tahsil Edilemeyeceği Anlaşılan Amme Alacağı 22
II. KAMU ALACAĞINI KORUMA YÖNTEMLERİ 23
A. Teminat İstenmesi ve Şahsi Kefalet 23
1. Teminat 23
2. Şahsi Kefalet 25
B. İhtiyati Haciz 25
1. İhtiyati Haciz Nedenleri 25
2. İhtiyaten Haczedilen Malların Durumu 26
3. İhtiyati Haczin Kaldırılması 26
C. İhtiyati Tahakkuk 27
D. Kamu Alacaklarında Rüçhan Hakkı 27
1. Haciz Durumunda Rüchaniyet 27
2. Rehinli Alacağın Varlığında Rüçhaniyet 29
3. Borçlunun İflası, Mirasın Reddi, Terekenin Resmi Tasfiyesi Hallerinde Rüchaniyet 29
E. Kamu Alacaklarında Sorumluluk 30
1. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu 30
2. Limited Şirketlerin Amme Borçları 31
3. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 31
4. Birleşme, Devir, Bölünme ve Şekil Değiştirme Halleri 32
F. İptal Davası Açma 32
1. İptal Davası Açmayı Gerektiren Fiiller 33
a. Hükümsüz Sayılan Tasarrufların Varlığı 33
b. Amme Alacağının Tahsiline İmkân Bırakmamak Maksadıyla Yapılan Tasarruflar 34
2. Üçüncü Şahısların Hakları ve Mecburiyetleri 34
G. Borçlunun İflasının İstenmesi 34
H. Takas (Mahsup) 35
I. Mal Bildiriminde Bulunma Talebi 35
III. KAMU ALACAKLARININ ÖDENMESİ–TECİL VE TEHİRİ 36
A. Kamu Alacağının Ödenmesi 36
B. Kamu Alacaklarında Tecil 37
1. Genel Olarak Tecil Uygulaması 37
2. Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Borçlarının Tecili 38
C. Kamu Alacağının Tehiri 40
1. Tecil Edilmiş Borçla İlgili Olarak İcranın Tehiri Kararının Verilmesi 41
2. Ölüm Halinde Takibin Geri Bırakılması 41
IV. KAMU ALACAKLARINDA GECİKME ZAMMI 42
A. Genel Olarak Gecikme Zammı Uygulaması 42
B. Cezalar Üzerinden Gecikme Zammı Uygulanması 42
V. KAMU ALACAĞININ CEBREN TAHSİL ŞEKİLLERİ 43
A. Ödeme Emri Gönderilmesi 43
B. Teminatın Paraya Çevrilmesi ve Kefil Takibi 44
C. Haciz Uygulaması 44
1. Haczedilemeyecek Mallar 45
2. Kısmen Haczedilebilir Gelirler 46
3. Yetişmemiş Mahsullerin Haczi 47
4. Üçüncü Şahıslara Ait Malların Haczine İtiraz 47
5. Menkul Malların Haczi ve Satışı 48
6. Gayrimenkul Malların ve Gemilerin Haczi ve Satışı; 49
7. Gayrimenkullerin Teferruğu ve Geri Verilmesi 51
D. Borçlunun İflasının İstenmesi 52
E. Acziyet Hali 52
VI. KAMU ALACAKLARINDA TAHSİL ZAMANAŞIMI 52
A. Genel Olarak Zamanaşımı ve Tahsil Zamanaşımı 52
B. Tahsil Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi 53
1. Tahsil Zamanaşımının Durması 53
2. Tahsil Zamanaşımının Kesilmesi 53
VII. KAMU ALACAKLARININ TERKİNİ 54
A. Tabii Afetler Sebebiyle Terkin 55
B. Tahsil İmkânsızlığı Sebebiyle Terkin 56
VIII. 6183 SAYILI KANUN’LA YASAKLANMIŞ FİİLLER 56
A. Sırrın İfşası Yasağı 56
B. Artırmalara Katılamayacak ve Artırmalardan Mal Satılamayacak Olanlar 56
C. Takdir İşlemlerine ve Kararlara Katılma Yasağı 57
D. Kamu Alacağının Tahsiline Engel Olanlar 57
E. Gerçeğe Aykırı Bildirimde Bulunanlar 58
F. Mal Edinme ve Artmalarını Bildirmeyenler 58
G. Kamu Borçlusuna Ait Ellerinde Bulundurdukları Malları Bildirmeyenler 58
H. İstenecek Bilgileri Vermeyenler 58
SORULAR 59
İkinci Kitap
KATMA DEĞER VERGİSİ VE UYGULAMASI
I. GENEL OLARAK KATMA DEĞER VERGİSİ 71
II. TÜRKİYE’DE KATMA DEĞER VERGİSİ VE UYGULAMASI 71
A. KDV’nin Konusu 72
1. KDV’nin Konusuna Giren İşlemler 72
a. Ticarî, Sınaî, Ziraî Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler 72
b. Her Türlü Mal ve Hizmet İthalatı 73
c. Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler 73
2. KDV’nin Konusunu Oluşturması Bakımından Teslim ve Teslim Sayılan Haller 74
a. Teslim 74
b. Teslim Sayılan Haller 75
3. KDV’nin Konusunu Oluşturması Bakımından Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller 76
B. Mükellef ve Vergi Sorumlusu 76
1. Mükellef 76
2. Vergi Sorumlusu 78
C. Vergiyi Doğuran Olay 79
D. KDV’de İstisna Uygulamaları 81
1. İhracat İstisnası 81
a. İhracatta KDV İstisnası 81
b. İhraç Kayıtlı Teslimlerde KDV istisnası (KDVK m. 11/c) 82
c. İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler 83
2. Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna 84
3. Taşımacılık İstisnası 89
4. Diplomatik İstisnalar 89
5. İthalat İstisnası 89
6. Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar 90
a. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar 90
b. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar 91
c. Askerî Amaç Taşıyan İstisnalar 92
d. Diğer İstisnalar 92
7. Katma Değere Vergisinde İstisnadan Vazgeçme 97
E. Matrah, Oran (Nispet) ve İndirim 98
1. Matrah 98
a. Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah (m. 20) 99
b. İthalatta Matrah (m. 21) 99
c. Özel Matrah Şekilleri(m. 23) 100
d. Matraha Dâhil Olan Unsurlar 100
e. Matraha Dâhil Olmayan Unsurlar 101
f. KDV’de Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti (m. 27) 101
2. Oran 102
3. KDV’de Vergi İndirimi Uygulaması 102
a. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi 104
b. İndirimin Belgelendirilmesi (KDV K. m. 34) 105
c. KDV’de Tam İstisna–Kısmi İstisna Uygulaması 105
F. Verginin Tarhı ve Ödenmesi 107
1. Vergilendirme Usulleri 107
a. Gerçek Usulde Vergilendirme 107
b. Hasılat Esaslı Vergilendirme 107
c. KDV’de Tevkifat (Stopaj, Kaynakta Kesinti) Uygulaması 109
2. Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası 112
a. Vergilendirme Dönemi (m. 39) 112
b. Beyanname Verme Zamanı (m. 41) 112
3. KDV’de Tarhiyat İşlemleri 113
4. KDV’nin Ödenmesi 115
SORULAR 116
Üçüncü Kitap
DAMGA VERGİSİ VE UYGULAMASI
I. GENEL OLARAK DAMGA VERGİSİ 131
II. TÜRKİYE’DE DAMGA VERGİSİ UYGULAMASI 133
A. Damga Vergisinin Konusu 133
B. Damga Vergisinin Mükellefi 134
1. Yabancı Memleketlerle Türkiye'deki Yabancı Elçilik ve Konsolosluklarda Düzenlenen Kâğıtların Vergisi 134
2. Birden Fazla Nüsha Olarak Düzenlenen Kâğıtlarda Damga Vergisi 135
3. Bir Kâğıtta Birden Fazla Akit ve İşlem Bulunması Halinde Damga Vergisi 136
4. Birden Fazla İmzalı Kâğıtlarda Damga Vergisi 136
C. Damga Vergisinde Sorumluluk 137
D. Damga Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 139
E. Damga Vergisinden İstisna Kâğıtlar 139
III. DAMGA VERGİSİNİN MATRAHI VE TARİFESİ 141
A. Damga Vergisinin Matrahı ve Vergileme Ölçüleri 141
B. Cumhurbaşkanı'nın Damga Vergisi Tarifesini Değiştirme Yetkisi 145
IV. DAMGA VERGİSİNİN ÖDENMESİ VE ÖDEME YÖNTEMLERİ 146
A. İstihkaktan Kesinti Yöntemi 146
B. Basılı Damga Koyma Yöntemi 147
C. Makbuz Verme Yöntemi 147
1. Sürekli Mükellefiyet Tesis Ettirenlerde Beyan ve Ödeme 148
2. Süreksiz Mükellefiyet Tesis Ettirenlerde Beyan ve Ödeme 148
SORULAR 149
Dördüncü Kitap
HARÇLAR KANUNU VE UYGULAMASI
I. HARÇLARIN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 159
A. Harçların Tanımı 159
B. Harçların Amaçları 160
C. Harçların Özellikleri 162
II. HARÇLARIN DİĞER KAMU GELİRLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 163
A. Harçlar ve Vergiler 163
B. Harçlar ve Resimler 164
C. Harçlar ve Parafiskal Gelirler 164
D. Harçlar, Şerefiye ve Katılma Payları 165
E. Harçlar ve Teşebbüs Gelirleri 166
III. TÜRKİYE’DE HARÇ TÜRLERİ VE YARGI HARÇLARININ TARİHİ GELİŞİMİ 167
A. Türkiye’de Harç Türleri 167
B. Türkiye’de Yargı Harçlarının Tarihi Gelişimi 167
IV. TÜRKİYE’DE YARGI HARÇLARI 169
A. Yargı Harçlarının Konusu 169
1. Mahkeme Harçları 170
a. Başvurma Harçları 170
b. Celse Harçları 171
c. Karar ve İlam Harçları 172
ca. Nispi Harç 172
cb. Maktu Harç 173
d. Keşif Harçları 173
e. Hakem Kararlarının Yargı Harçlarına Tabi Olmasının Şartı 173
f. Yabancı Mahkeme İlamlarından Harç Alınması 173
g. Bölge İdare Mahkemeleri İle Danıştay İşlemleri 174
h. Yargı Harçlarında Özellikli Durumlar 174
2. İcra–İflas Harçları 175
a. İcra Harçları 175
b. İflas Harçları 178
c. Cezaevi Yapı Harcı 179
d. Konkordato Harçları 179
3. Ticaret Sicili Harçları 180
4. Vergi Yargısı Harçları 181
5. Diğer Yargı Harçları 182
a. Suret Harçları 182
b. Muhafaza Harçları 182
c. Defter Tutma Harçları 182
d. Miras İşlerine Ait Harçlar 182
e. Vasiyetname Tanzimine Ait Harçlar 183
B. Yargı Harçlarında Mükellef 183
C. Yargı Harçlarında Muaflıklar ve İstisnalar 184
1. Harçtan Muaf Olanlar 184
2. Harçtan Müstesna İşlemler 184
D. Yargı Harçlarının Matrahı ve Harç Tarifesi 185
1. Mahkeme Harçlarında Harç Alma Ölçüleri 186
2. İcra Takip ve Tahsil Harcında Değer ve Nispet 187
E. Harcın Ödenmesi 187
1. Maktu Harçlarda Ödeme Zamanı 187
2. Nispi Harçlarda Ödeme Zamanı 188
a. Karar ve İlam Harcı 188
b. İcra Tahsil Harcı ve İflas Harcı 188
c. Depozito, Defter Tutma ve Miras İşlerine Ait Harçlar 188
3. Noksan Tespit Edilen Değer Üzerinden Harcın Ödenmesi 189
4. Süresinde Ödenmeyen Yargı Harçları 189
5. Harcı Ödenmeyen İşlemler 189
V. TÜRKİYE’DE HARÇLAR KANUNU’NA GÖRE DİĞER HARÇ UYGULAMALARI 189
A. Tapu ve Kadastro Harçları 189
B. Konsolosluk Harçları 191
C. Pasaport, İkamet Tezkeresi, Vize ve Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları 192
D. Gemi ve Liman Harçları 193
E. İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları 194
F. Trafik Harçları 194
SORULAR 195
Kaynakça 201
Kavramlar Dizini 203