Anayasa Hukuku

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Birinci Bölüm
TEMEL PRENSİPLER VE ANAYASA YAPIMI
I. ANAYASANIN ANLAMI VE ÖNEMİ 19
A. Anayasanın Anlamı 20
B. Anayasanın İçeriği 22
II. ANAYASA HUKUKU VE ÖZGÜRLÜKLER 24
III. ANAYASALARIN FONKSİYONLARI 25
A. Hükümet Sistemini Belirler 26
B. Devlet Şeklini Belirler 26
C. Rejimleri Belirler ve Meşrulaştırır 26
D. Özgürlükleri Korur 27
E. Yönetimde Denge Sağlar 28
IV. ANAYASA TÜRLERİ 28
A. Maddi ve Şekli Anlamda Anayasa 29
B. Yazılı–Geleneksel Anayasa 31
C. Yumuşak ve Katı Anayasa 33
1. Yumuşak Anayasa 34
2. Katı Anayasa 34
D. Ayrıntılı ve Çerçeve Anayasa 38
E. Demokratik–Antidemokratik Anayasa 39
F. Monarşik ve Cumhuri Anayasalar 40
G. Federal ve Üniter Anayasalar 40
V. ANAYASALARIN YAPILMASI 41
A. Anayasa Yapma Yöntemleri 42
B. Kurucu İktidar 45
1. Asli Kurucu İktidar ve Anayasa Yapımı 45
a. Monarşik Yöntemler 48
b. Demokratik Yöntemler 49
c. Plebisit Yöntemi 50
2. Tali Kurucu İktidar ve Anayasa Yapımı 51
C. Anayasa Yapımı ve Meşruiyeti 53
İkinci Bölüm
ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ
I. HUKUK DEVLETİ VE ANAYASACILIK 59
A. Hukuk Devletinin Gerekleri 64
1. Bağımsız ve Tarafsız Yargı 64
2. Sınırlı Devlet ve Kuvvetler Ayrılığı İlkesi 66
3. Hukuk Önünde Eşitlik 70
4. Bireylere Hukuk Güvenliğinin Sağlanması 72
5. Hak Arama Yollarının Açık Olması 76
II. ANAYASA YARGISI 79
A. Anayasa Yargısının Meşruluğu 81
B. Anayasal Yargı Modelleri 83
1. Amerikan Modeli 84
2. Avrupa Modeli 86
C. Yargısal Denetim Zamanı 88
1. Önceden denetim 88
2. Sonradan Denetim 89
D. Denetim Yolları 90
1. Soyut Norm Denetimi 90
2. Somut Norm Denetimi (Defi Yolu) 91
3. Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru) 92
E. Mahkeme Üyelerinin Seçimi 95
F. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri 98
Üçüncü Bölüm
İNSAN HAKLARI VE DEVLET
I. İNSAN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ 105
A. Kavramsal Muhteva 105
1. İnsan Onuru 105
2. Benzer Kavramlar 107
3. Temel Formlar 110
B. Devletin İnsan Haklarına Yaklaşımı 111
C. İnsan Haklarının Nitelikleri 114
D. İnsan Haklarının Unsurları 116
E. Hak ve Özgürlüğün Felsefi Temeli 120
1. Doğal Haklar 121
2. Pozitif Özgürlük Anlayışı 125
II. İNSAN HAKLARI KATEGORİLERİ 125
A. Jellinek’in Sınıflandırması 126
B. Diğer Sınıflandırmalar 127
C. Hak ve Özgürlüklerin Düzenlenmesi 131
1. Düzeltici Sistem 131
2. Önleyici Sistem 132
a. Yasaklayıcı Önleme 132
b. Düzenleyici Önleme 133
c. Basit Önleme 133
3. Sistemlerin Değerlendirilmesi 134
III. İNSAN HAKLARININ SINIRLANDIRILMASI 134
A. Sınırlandırma Kriterleri 135
1. Kanunla Sınırlama 136
2. Nedene Bağlılık 137
3. Ölçülülük 137
4. Öze Dokunmama 138
5. Demokratik Toplum Düzeni’nin Gerekleri 139
6. Laik Cumhuriyetin Gerekleri 140
B. Hâkim Kararıyla Sınırlama 140
C. Olağanüstü Dönemlerde Sınırlamalar 141
IV. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN KORUNMASI 149
A. Ulusal Düzeyde Koruma 150
1. Kurumsal Düzenlemeler 150
2. Yargısal Düzenlemeler 154
a. İdari Yargı Yolu 154
b. Adli Yargı Yolu 155
c. Anayasa Yargısı Yolu 155
B. Dış Koruma 156
1. Uluslararası Belgeler ve İnsan Hakları 158
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Koruma Sistemi 158
Dördüncü Bölüm
DEMOKRASİ VE TÜRLERİ
I. DEMOKRASİNİN ANLAMI 165
II. DEMOKRASİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 170
III. DEMOKRASİ BİÇİMLERİ 171
A. Doğrudan Demokrasi 172
B. Temsili Demokrasi 174
C. Yarı – Doğrudan Demokrasi 178
1. Referandum 178
2. Halk Vetosu 180
3. Halk Girişimi 180
D. Yarı–Temsili Demokrasi 181
IV. DEMOKRASİ MODELLERİ 182
A. Antik Demokrasi 182
B. Koruyucu Demokrasi 184
C. Gelişmeci Demokrasi 185
D. Halk Demokrasisi 187
V. KISA BİR DEĞERLENDİRME 188
Beşinci Bölüm
DEVLET KURAMI
I. DEVLET KAVRAMI 193
II. DEVLETİN TARİHSEL GELİŞİMİ 195
A. Antik Dönem (M.Ö.5000’e Kadar) 196
B. Kent Devletinden İmparatorluğa Geçiş 201
C. Feodalitenin Yükselişi 206
D. Feodalitenin Çöküşü ve Monarşinin Yükselişi 208
E. Modern Devletin Ortaya Çıkışı 219
F. Ulus Devlet 223
G. Ulus Devletin Geleceği 231
III. DEVLETİN UNSURLARI 234
A. İnsan Topluluğu: Halk 234
B. Ülke 239
C. Örgütlenmiş İktidar 241
D. Devletin Manevi Unsuru: Meşruiyet 244
IV. DEVLETİN HUKUKİ KİŞİLİĞİ VE İŞLEVLERİ 244
V. DEVLETİN KÖKENİNE İLİŞKİN TEORİLER 246
A. Aile Teorisi 246
B. Organik Benzeşme Teorisi 247
C. Marksist Teori 248
D. Güç Teorisi 249
E. İlahi Yönetme Hakkı Teorisi 250
F. Sözleşme Teorileri 250
1. Hobbes’un Sözleşme Teorisi 251
2. John Locke’un Teorisi 254
3. Jean Jacques Rousseau’nun Teorisi 257
VI. YAPILARINA GÖRE DEVLET ŞEKİLLERİ 259
A. Tek Yapılı (Üniter) Devletler 260
1. Merkezden Yönetim 262
2. Yerinden Yönetim 264
B. Karma Devletler 267
1. Konfederasyon 269
2. Federasyon 270
3. Federasyonun Üniter Sisteme Göre Fayda ve Sakıncaları 275
VII. DEVLET BİÇİMLERİ: REJİMLER 278
A. Monarşi 278
1. Mutlak Monarşi 279
2. Meşruti Monarşi 280
B. Cumhuriyet 281
Altıncı Bölüm
HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. DEMOKRATİK HÜKÜMET SİSTEMLERİ 288
A. Parlamenter Sistem 289
1. Parlamenter Sistemin Tanımı 290
2. Parlamenter Sistemin Özellikleri 291
a. İki Başlı Yürütme 291
b. Tarafsız ve Sorumsuz Devlet Başkanı 293
c. Parlamentoya Karşı Sorumlu Kabine 294
d. Yasama ve Yürütmenin Birbirinin Görevine Son Verebilmesi 296
3. Sistemin İşleyiş Mekanizmaları 296
4. Sistemin Değerlendirilmesi 299
B. Başkanlık Sistemi 300
1. Başkanlık Sisteminin Tanımı 301
2. Başkanlık Sisteminin Özellikleri 301
a. Başkan Halk Tarafından Seçilir 302
b. Yürütme Organı Tek Başlıdır 302
c. Başkan ve Meclislerin Karşılıklı Bağımsızlıkları 303
d. Yasama ve Yürütmenin Katı Ayrılığı 304
3. Sistemin İşleyiş Mekanizmaları 304
4. Sistemin Değerlendirilmesi 310
C. Yarı–Başkanlık Sistemi 311
1. Yarı–Başkanlık Sisteminin Tanımı 312
2. Yarı–Başkanlık Sisteminin Özellikleri 313
a. Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesi 314
b. İkili Yürütme Yapısı ve Bakanlar Kurulu Başkanlığı 314
c. Devlet Başkanının Parlamentoya Karşı Sorumlu Olmaması 316
3. Sistemin İşleyiş Mekanizmaları 316
D. Meclis Hükümeti Sistemi 319
E. Türkiye’nin Hükümet Sistemi 321
1. Sistemin Kurumsal Dizayn 322
2. Sistemin Temel Özellikleri 323
II. ANTİ–DEMOKRATİK HÜKÜMET SİSTEMLERİ 328
A. Diktatörlük 328
1. Totaliter Diktatörlük 329
2. Otoriter Diktatörlük 331
Yedinci Bölüm
PARTİLER VE SEÇİM SİSTEMLERİ
I. SİYASİ PARTİLER 335
A. Siyasi Partilerin Tanımlanması 335
B. Partilerin İşlevleri 338
C. Parti Sistemleri 340
1. Tek Parti Sistemi 341
2. İki Parti Sistemi 342
3. Çok Parti Sistemi 343
4. Değerlendirme 344
D. Partilerin Tipolojisi 344
II. DEMOKRASİ VE SEÇİMLER 348
A. Özgür ve Adil Seçimler 349
B. Toplantı ve İfade Özgürlüğü 351
C. Demokratik Seçim İlkeleri 351
1. Serbestlik İlkesi 353
2. Genel Oy İlkesi 353
3. Gizli Oy İlkesi 354
4. Eşit Oy İlkesi 354
5. Kişisel Oy İlkesi 355
6. Açık Sayım ve Döküm İlkesi 355
7. Yargısal Denetim İlkesi 355
8. Tek Kademeli Seçim 356
E. Seçme ve Seçilme Hakkı 356
1. Seçme Hakkı 356
2. Seçilme Hakkı 360
III. SEÇİM SİSTEMLERİ 361
A. Seçimlerle İlgili Temel Kavramlar 364
1. Seçim Çevresi 364
2. Seçim Barajları 366
3. Seçim Listeleri 367
B. Çoğunluk Sistemi 368
1. Tek Turlu Çoğunluk Sistemi 369
2. İki Turlu Çoğunluk Sistemi 370
3. Çoğunluk Sisteminin Değerlendirilmesi 371
C. Nispi Temsil Sistemi 372
1. Seçim Sayısı ve Artık Oy Uygulamasına Dayalı NTS 372
a. Yaklaştırmalı Nispi Temsil 373
b. Tam Uygulamalı Nispi Temsil 375
2. Artık Oy Bırakmayan NTS 377
a. d’Hondt Yöntemi 377
b. Sainte Lague Yöntemi 377
3. Genel Bir Değerlendirme 378
D. Karma Sistemler ve Alternatif Oy Sistemi 378
Kaynakça 381
Kavramlar Dizini 403