Anayasa Hukuku Genel Kuramına Giriş niteliği taşıyan Anayasa Hukuku Dersleri, “insan haklarına dayanan demokratik hukuk devleti”ne giriş kitabı olarak da okunabilir.
Anayasa hukuku dersleri, Anayasa ve hukuku başlıklı giriş bölümü dışında 6 ana bölümden oluşuyor.
2., 3., ve 4. Bölümler, kurumsal anayasa hukuku ağırlıklı olup, anayasal ve siyasal kurumların incelemesi üzerine:
- Devlet ve siyasal iktidar başlığı, Anayasa hukukunun ortak büyük kurum ve kavramlarına özgülendi (2. Bölüm).
- Erkler ayrılığı (yönetim biçimleri ve devlet biçimleri) başlığı altında, Anayasanın tanımına denk düşen ortak payda ve devlet örgütlenmesindeki farklılaşmalar ele alındı (3. Bölüm).
-Demokrasi, demokratik toplum ve demokratik devlet arasında geçiş bölümü olarak tasarlandı (Bölüm 4).
-Özgürlükler anayasa hukuku, hak ve özgürlüklerin kaynaklarına, ulusal ve uluslararası güvence sistemi başta hak ve özgürlüklerin hukuki rejimine ve türlerine özgülendi (5. Bölüm).
-Çevresel anayasa hukuku, 17. Basının başlıca yeniliği olup, iklim bozulması ve doğal felaketler çağında Anayasa hukuku genel kuramını “ülke-insan-devlet” ekseninde yeniden tasarlama gereğinin sonucudur (6. Bölüm),
- Anayasa adaleti veya yargısı, Anayasa’nın normatif (bağlayıcı) özelliğini kesin hüküm niteliğinde kararlar veren organ olarak inceleme konusu yapıldı (7. Bölüm).
Anayasa hukuku derslerinin üç özelliği vurgulanabilir: kapsayıcılık, uluslararası boyut ve güncellik.
Uluslararası boyut, anayasa hukukunun uluslararasılaşması ve uluslararası hukukun anayasalaşması kadar ulus-ötesi anayasacılık öğelerini de kapsamına alıyor.
İçerik ve konuların işleniş tarzında ise, geniş bir kaynakçanın etkisi kadar, ulusal ve uluslararası alanda kırk yılı aşan süre ile anayasa hukuku ders deneyimleri de belirleyici olmuştur.
İÇİNDEKİLER
ANAYASA HUKUKU DERSLERİ-17
KİTAP HAKKINDA III
BAŞLICA KISALTMALAR VII
1. BÖLÜM
GENEL GİRİŞ: ANAYASA VE HUKUKU
I.- ANAYASALARIN ORTAYA ÇIKIŞI VE EVRİMİ 2
A) ANAYASACILIK HAREKETLERİ 2
1.- Anayasacılığın ilk yüzyılı 3
2.- Yirminci yüzyıl anayasacılığı 7
3.- Çok düzeyli ve çevresel anayasacılık çağı 9
B) ANAYASAL AYRIMLAR 12
1.- Maddî anlamda ve şeklî anlamda anayasa 12
2.- Sert (katı) anayasa ve esnek anayasa 12
3.- Yazılı anayasa ve kodifiye edilmemiş anayasa 13
4.- Üniter devlet ve federal devlet anayasaları 15
5.- Çerçeve anayasa ve düzenleyici anayasa 15
C) HUKUK DEVLETİ 17
1.- Hukuk devleti ve anayasa: paralel evrim süreci 18
2.- Biçim ve düzenek olarak hukuk devleti 20
3.- Maddi ve içerik olarak hukuk devleti 22
II.- ANAYASALARIN YAPIMI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 25
A) ANAYASA YAPIMI: KURUCU İKTİDAR 26
1.- Kopma dönemi ve anayasal düzenin devamlılığı 27
2.- Otoriter ve demokratik usuller 28
3.- Yapım usulleri ve anayasal demokrasi 33
B) ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ: TÜREV (TALİ) KURUCU İKTİDAR 33
1.- Usul kuralları: teklif-kabul-onama 34
2.- Ortam ve koşullara ilişkin kayıtlamalar 38
3.- Maddi ve içerikle ilgili kayıtlamalar 40
C) KURUCU İKTİDAR VE ULUSLARARASI HUKUK 45
1.- Kurucu erk ve uluslararası kuruluşlar 45
2.- Uluslararası hukuk ve anayasal içerik 46
3.- Karşılaştırmalı anayasa hukuku ve sınıraşan anayasacılık 47
III.- ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ VE YORUMU 48
A) ÜSTÜN NORM OLARAK ANAYASA 48
1.- Program anayasa ve normatif anayasa ayrımı 48
2.- Kurallar kademelenmesi ve enüst norm 50
3.- Hukuk dallarının anayasalaşması 51
B) ANAYASA HUKUKUNDA YORUM VE YÖNTEM 54
1.- Yorum ilkeleri 54
2.- Klasik yorum yöntemleri 56
3.- Anayasa hukuku ve siyaset bilimi 57
C) ANAYASA HUKUKU KONULARINDA GENİŞLEME 59
1.- Kurumsal anayasa hukuku 60
2- Özgürlükler anayasa hukuku 61
3.- Çevresel/ülkesel anayasa hukuku 61
4.- Anayasa adaleti: anayasanın güvencesi. 61
2. BÖLÜM
DEVLET VE SİYASAL İKTİDAR
I.- DEVLET: HUKUKÎ TANIM ÖĞELERİ 63
A) ÜLKE: YERYÜZÜ PARÇASI (TOPRAK/MEMLEKET) 64
1.- Ülke sınırlarının belirliliği ve sürekliliği ilkesi 64
2.- Egemenlik yetki alanı ve sınırları 68
B) İNSAN TOPLULUĞU (NÜFUS) 72
1.- Halk (ahâli) ve ulus (millet) 72
2.- Ulus-devlet 74
3.- Çokuluslu devlet 76
C) HUKUKÎ VE SİYASAL ÖRGÜTLENME DEVLET 77
II.- SİYASAL İKTİDAR VE DEVLET 79
A) İKTİDAR OLGUSU VE DEVLET İKTİDARI 79
1.- Genel olarak iktidar 79
2.- Evrimi bakımından devlet iktidarı 80
3.- Zaman ve mekân ilişkisi yönünden devlet iktidarı 81
B) DEVLET İKTİDARININ AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ 82
1.- Meşruluk: kavram ve kaynaklar 82
2.- Süreklilik: iktidarın kurumsallaşması 85
3.- Egemenlik (hakimiyet): yetki tekeli ve sınırları 86
C) EGEMENLİK ANLAYIŞININ EVRİMİ 86
1.- Teokratik (ilahi) anlayıştan demokratik
egemenliğe 86
2.- Asli ve üstün iktidar olarak egemenlik 87
3.- Egemenlik kavramının evrimi ve sınırları 88
III.- SİYASAL ÖĞRETİLERE GÖRE DEVLET 93
A) SİYASAL KAVRAM TANIMLARI 93
1.- Siyasal öğreti 94
2.- Siyasal rejim 94
3.- Siyasal sistem 95
B) BAŞLICA DEVLET ANLAYIŞLARI 96
1.- Liberal devlet 96
2.- Sosyalist devlet 99
3.- Faşist devlet 101
C) KURAM VE UYGULAMA AYRIŞMASI 102
1.- İktidar sorunu ve proletarya diktatörlüğü 102
2.- Refah devleti ve sosyal devlet 104
3.- Dijitalleşme ve e-devlet 107
3. BÖLÜM
ERKLER (İKTİDARLAR) AYRILIĞI (YÖNETİM BİÇİMLERİ VE DEVLET BİÇİMLERİ)
I.- DEVLETİN İŞLEVLERİ: YASAMA/YÜRÜTME/YARGI 112
A) YASAMA (TEŞRİ) 112
1.- Yasamanın yapısı: tek meclis ve çift meclis 112
a) Tek veya çift meclis: gereklilik mi, tercih mi? 112
b) Meclislerin oluşumu, görev süresi ve sona ermesi 113
c) İkinci meclis üzerine tartışmalar 114
2.- Yasama işlevi ve işlemleri 118
a) Çalışma tarzı ve işleyişi 118
b) Yasamanın işlevleri 120
c) Yasama işlemleri: Kanun ve kararlar 122
3.- Yasama: temsil görevi ve temsilci statüsü 125
B) YÜRÜTME (İCRA) 127
1.- Yürütmenin yapısı: tekçi ve çift kanatlı 128
2.- Yürütmenin işlemleri ve düzenleyici normlar 130
