Dr. Fatih Özkul
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 5
GİRİŞ 9
I BÖLÜM
YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I YARGI BAĞIMSIZLIĞININ TARİHSEL ANLAMI15
II YARGILAMA İŞLEVİNİN ÖNEMİ16
III YARGILAMA İŞLEVİNİN YARGI ORGANININ
BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI İLE OLAN
İLİŞKİSİ21
IV YARGI BAĞIMSIZLIĞI İLE TARAFSIZLIĞININ TEMEL
ANAYASAL İLKE VE KURUMLARLA OLAN İLİŞKİSİ 23
A Rejim Tipine Göre Yargının Bağımsızlığı ve
Tarafsızlığı 23
1 Otoriter ve Totaliter Rejimlerde 23
2 Liberal Demokratik Rejimlerde 25
B Temel Anayasal İlke ve Kurumlarla Olan İlişkisi 27
1 Kuvvetler Ayrılığı Teorisi ile İlişkisi 27
2 Hukuk Devleti İlkesi ile İlişkisi 30
C Yargı Organının Bağımsızlığı ile Tarafsızlığına İlişkin
Evrensel İlkeler ve Uluslararası Uygulamalar 33
D Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Yargı
Bağımsızlığı 38
V YARGI BAĞIMSIZLIĞI ve TARAFSIZLIĞININ
BOYUTLARI43
A Dış - İç Bağımsızlık ve Tarafsızlık 43
B Bireysel - Kurumsal Bağımsızlık ve Tarafsızlık44
C Karşılaştırmalı Hukuka İlişkin Veriler45
D Yargı Organına Yönelik Etki ve Müdahalelere İlişkin Farklı
Örnekler 48
6
II BÖLÜM
YARGI BAĞIMSIZLIĞI İLE TARAFSIZLIĞININ TEMEL
UNSURLARI VE SAHİP OLUNMASI GEREKEN
GÜVENCELER
I YARGI BAĞIMSIZLIĞININ TEMEL UNSURLARI53
A Yasama Organına Karşı Bağımsızlık53
B Yürütme Organına Karşı Bağımsızlık53
C Yargı Organına Karşı Bağımsızlık55
D Basın ve Yayın Kuruluşlarına Karşı Bağımsızlık56
E Davanın Taraflarına Karşı Bağımsızlık 57
F Üçüncü Kişilere Karşı Bağımsızlık 58
II SAHİP OLUNMASI GEREKEN TEMEL GÜVENCELER59
A Hâkimlik Teminatı 59
B Hâkimlerin Atanmaları 60
C Hâkimlerin Terfileri 62
D Terfilerde ve Atamalardaki Ölçütler63
E Tayin ve Nakil Olma65
F Disiplin, Sicil İşlemleri, Görevden Uzaklaştırılma ve
Alınma65
G Hâkimlerin Özlük Hakları66
III YARGI ORGANININ BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
KAPSAMINDA ÜST KURULLAR 68
III BÖLÜM
1876, 1921, 1924 ve 1961 ANAYASALARINDA
YARGININ BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
I 1876 TARİHLİ KANUN-U ESASİ’DE73
II 1921 ANAYASASI’NDA 75
III 1924 ANAYASASI’NDA76
IV 1961 ANAYASASI’NDA80
7
IV BÖLÜM
1982 ANAYASASI’NDA YARGI ORGANININ
BAĞIMSIZLIĞI ve TARAFSIZLIĞI
I TEMEL DÜZENLEMELER95
A Yasama Organına Karşı Bağımsızlık95
B Yürütme Organına Karşı Bağımsızlık101
C Yargı Organına Karşı Bağımsızlık110
D Basın ve Yayın Kuruluşlarına Karşı Bağımsızlık119
E Davanın Taraflarına Karşı Bağımsızlık 122
F Üçüncü Kişilere Karşı Bağımsızlık 124
II BAĞIMSIZLIK İLE TARAFSIZLIĞI KORUMAYA
YÖNELİK TEDBİRLER VE YARGI MENSUPLARININ
SAHİP OLDUĞU GÜVENCELER 126
A Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı Korumaya Yönelik
Tedbirler126
1 Yasal Düzenlemeler 126
2 Başka Görev Yapamama 126
3 Davadan Çekilebilme ve Hâkimin Reddi127
4 Duruşmaların Açık Yapılması ve Kararların Gerekçeli
Olması 129
5 Yüksek Mahkeme Üyelerine İlişkin Yargılamaların Ayrı
Yapılması 130
6 Doğal Hâkim İlkesi 131
B Yargı Mensuplarının Sahip Olduğu Güvenceler137
1 Hâkimlik ve Savcılık Teminatı 137
a Hâkim ve Savcıların Azledilememesi 140
b Coğrafi Teminata Sahip Olma 143
c Emekliye Sevk Edilmeme 146
d Maaş ve Ödenekten Yoksun Bırakılmama 147
e İsteği Dışında İdari Görevlere Atanmama148
f Hâkimlikten Savcılığa Atanmama 149
III ANAYASA’DA HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU 150
A 2010 Anayasa Değişikliği Öncesinde Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu 151
B 2010 Anayasa Değişikliği Sonrasında Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu 158
1 HSYK’nın Üye Sayısı ve Dağılımı 161
8
2 HSYK Üyelerinin Seçim Usulü 170
3 HSYK’nın Görevleri ve İç Yapısı174
4 Yeni Bir Teşkilat 176
5 HSYK’nın Toplantı ve Karar Alma Usulü177
6 HSYK Kararlarının Yargısal Denetimi 178
C 2017 Anayasa Değişikliği Sonrasında Hâkimler ve Savcılar
Kurulu 181
IV YARGI MENSUPLARININ ÖZLÜK İŞLERİ 189
A Hâkim ve Savcıların Tayinleri189
B Hâkim ve Savcıların Terfileri 191
C Hâkim ve Savcıların Sorumlulukları ve Denetlenmeleri 193
SONUÇ199
KAYNAKÇA 205
