Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvurunun Temel Esasları ve İş ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Kararlar
Prof Dr. Ömer EKMEKÇİ
Prof. Dr. H. Burak GEMALMAZ
Dr. Öğr. Üyesi Volkan ASLAN
Araş Gör. H. Hilal YILMAZ
Elinizdeki çalışma, Anayasa Mahkemesinin iş ve sosyal güvenlik hukukunu ilgilendiren önemli bireysel başvuru kararlarının bir araya getirilmesi suretiyle hazırlanmıştır. Birinci bölümdeki temel esaslar dışında kararlar analiz edilmemiş, sadece nakledilmiştir. Kitapta ağırlıklı olarak kararlara yer verilse de bireysel başvurunun temel özelliklerini hem genel hem de iş hukukuna özgü özellikleriyle açıklamayı yararlı bulduk. Bu amaçla, kararlar okunurken bireysel başvuruya ilişkin genel konulara bakılmasına ihtiyaç duyulması veya iş ve sosyal güvenlik hukukuna ilişkin bireysel başvuruların temel konularında genel bilgiye ihtiyaç duyulması halinde başvurulacak bir bölüme kitabın başında yer verdik. Temel esasların hemen ardından kararlara yer verdik. Tam bu noktada, kitaba aldığımız kararların nasıl seçildiği ve nasıl nakledildiği hakkında bazı hususları açıklamak gerekiyor. Seçilen kararlar kural olarak, ele aldıkları konularda öncü diyebileceğimiz, ilkesel standartlar içeren kararlardır. Bu kararlar -yine kural olarak- kronolojik sırayla nakledilerek içtihadi birikimin evrimi gösterilmek istenmiştir. Diğer yandan iş ve sosyal güvenlik hukukunun her boyutunu ilgilendiren kararlara çalışmada yer verilmesine gayret edilmiştir. Bunların bir kısmı, iş ve sosyal güvenlik hukukuna özgü olmayıp her hukuk disiplini veya yargılama bağlamında görülebilecek adil yargılanma hakkı özelindeki kararlar iken, diğerleri iş ve sosyal güvenlik hukuku bakımından özellik arz eden kararlardır. Bu durumu gösterebilmek amacıyla kitabın başında iş ve sosyal güvenlik hukuku kavramları temelinde bir kararlar anahtar kelimeler listesi hazırlanmıştır. Böylelikle insan hakları hukuku ve bireysel başvuru yargılamasına uzak fakat iş ve sosyal güvenlik hukuku disiplinine aşina olanların kararları takip edebilmesi kolaylaştırılmak istenmiştir. İnsan haklarına ilişkin standartlar hukukun tüm alanlarını ilgilendirmektedir. Bu nedenle bireysel başvuru kararları da belirli bir hukuk alanıyla sınırlı değildir. Bu çalışmanın bir özelliği de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinin üç farklı ana bilim dalından akademisyenlerin bir araya gelerek her birinin kendi bakış açısını ortaya koymuş olmasıdır. Bu durum ülkemizde pek rastlanabilir bir tablo değildir. Bu yönüyle kitabın, disiplinlerarası nitelikte farklı çalışmalara öncülük edeceğini umuyoruz.(ÖNSÖZDEN)
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU BAĞLAMINDA BİREYSEL BAŞVURUNUN TEMEL ESASLARI
I. Giriş
II. Bireysel Başvuru ile İlgili Birimler
III. Bireysel Başvurunun Yapılması
IV. Kabuledilebilirlik Koşulları
A. Zaman Bakımından Yetki
B. Yer Bakımından Yetki
C. Kişi Bakımından Yetki
D. Konu Bakımından Yetki
E. İdari ve Yargısal Başvuru Yollarının Tamamının Tüketilmiş Olması Koşulu
F. Başvuru Süresi
G. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksunluk
H. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
V. Esas Hakkındaki İnceleme
A. Genel Olarak
B. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Rejimi
C. Olağanüstü Hal İşlemleri Sebebiyle Anayasa'nın 15. Maddesi Yönünden Yapılan İnceleme
VI. Esas Hakkındaki Karar
VII. İş Uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesinin İhlal Kararı Sonrası Yeniden Yargılama
A. Anayasa Mahkemesi Hangi Hallerde Yeniden Yargılamaya Hükmeder?
B. Yeniden Yargılama Usulü ve İş Yargısındaki Görünümü
VIII. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması, Mükerrer Başvurular ve Düşme Kararı
IX. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bağlamında Önem Arz Eden Hak ve Özgürlükler
A. Özel ve Aile Hayatına Saygı Hakkı
B. Sendikal Hak ve Özgürlükler
C. Adil Yargılanma Hakkı
D. Sosyal Güvenlik ve Mülkiyet Hakkı
E. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı
X. KAYNAKÇA
A. Makaleler, Kitaplar ve Çevrimiçi Kaynaklar
B. Mahkeme Kararları
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNA İLİŞKİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI
I. BİREYSEL İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN KARARLAR
A. İŞVERENİN YÖNETİM YETKİSİ + İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ v. ÇALIŞANIN ÖZEL HAYAT BAĞLAMINDA KİŞİSEL VERİLERİNİN KORUNMASI
B. İŞVERENİN YÖNETİM YETKİSİ + GÜVEN İLİŞKİSİ v. ÇALIŞANIN ÖZEL HAYATININ KORUNMASI
C. ÇALIŞANIN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ v. GÜVEN İLİŞKİSİ İLE SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ
D. EŞİTLİK VE AYRIMCILIK
E. MOBBING (PSİKOLOJİK TACİZ)
F. İŞ KAZASI HALİNDE YÜKÜMLÜLÜKLER
G. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ TALEBİ
H. FESİH SÜRECİNDE GEÇERLİ NEDENLER + KIDEM TAZMİNATI
I. FESİH SÜRECİNDE GEREKÇELİ KARAR HAKKI + ESASLI İDDİALARA CEVAP VERİLMESİ GEREKLİLİĞİ
J. AYNI KONUDA KARARLAR ARASI UYUMSUZLUK VE YETERİ KADAR GEREKÇELENDİRİLMEDEN FARKLI KARARLAR VERİLMESİ
K. BELİRSİZ ALACAK
II. TOPLU İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN KARARLAR
A. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ
B. SENDİKAL AYRIMCILIK
C. SENDİKAL EYLEMLERDEN ÖTÜRÜ DİSİPLİN CEZASI
D. SENDİKAL EYLEM NEDENİYLE İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİ VEYA EYLEMİN SUÇ OLUŞTURMASI
E. GREVİN ERTELENMESİ
F. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ UYGULAMASI
G. AYNI KONUDA KARARLAR ARASINDA UYUMSUZLUK VE YETERİ KADAR GEREKÇELENDİRİLMEDEN FARKLI KARARLAR VERİLMESİ
III. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNA İLİŞKİN KARARLAR
A. EKSİK ÖDENEN AYLIKLARIN TAHSİLİ TALEBİ
B. SOSYAL GÜVENLİK PRİM BORÇLARI NEDENİYLE TAKİP
C. SOSYAL GÜVENLİK ALACAKLARININ DÜŞÜK HESAPLANMASI VEYA DEĞER KAYBINA UĞRATILMASI
D. MAHKEME İLAMININ SGK TARAFINDAN YERİNE GETİRİLMEMESİ
E. SOSYAL GÜVENLİK YARDIMLARININ ÖDENMEMESİ/KESİLMESİ/AZALTILMASI
F. HATALI/HAKSIZ YAPILAN SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİNİN GERİ ALINMASI
G. İŞYERİNİN GİRDİĞİ TEHLİKE SINIFININ DEĞİŞMESİ / HATALI TAHSİL EDİLEN PRİMLERİN İADE EDİLMEMESİ
H. AYNI KONUDA KARARLAR ARASINDA UYUMSUZLUK VE YETERİ KADAR GEREKÇELENDİRİLMEDEN FARKLI KARARLAR VERİLMESİ
I. MESLEK HASTALIĞI
J. DOĞUŞTAN/SONRADAN KAZANILAN TÜRK VATANDAŞLIĞI
KAVRAM DİZİNİ