Anayasa Yargısı Bireysel Başvuru Yolunda Kişilik Haklarının Korunması
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ v
İÇİNDEKİLER vii
KISALTMALAR xi
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARI KAVRAMI VE GÜVENCEYE ALINMASI
1.1. Kişilik Hakkı Kavramı 7
1.1.1. Kişi ve Kişilik Kavramı 7
1.1.2. Kişilik Hakkı 8
1.1.3. Kişilik Hakkının Temel Hak ve Özgürlüklerdeki
Konumu 10
1.1.4. Kişilik Haklarının Niteliği 13
1.1.4.1. Evrensellik 14
1.1.4.2. Doğuştan Sahip Olma 16
1.1.4.3. Bireysellik 16
1.1.4.4. Mutlaklık 17
1.1.4.5. Dokunulmazlık 18
1.1.4.6. Devredilmezlik/ Vazgeçilmezlik 18
1.1.4.7. Çoğunlukla Özgürlüklerle İlgili Olma 19
1.1.4.8. Temel Hak Olma 21
1.1.4.9. Devlete Karşı İleri Sürülebilir Olma 22
1.2. Kişilik Haklarının Kapsamı 26
1.2.1. Yaşam Hakkı 27
1.2.2. İşkence, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muamele Yasağı 32
1.2.3. Köle Kılınmama ve Zorla Çalıştırılmama Hakkı 38
1.2.4. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı 41
1.2.5. Hak Arama ve Adil Yargılanma Hakkı 49
1.2.6. Suçta ve Cezada Yasallık İlkesi 60
1.2.7. Özel Yaşama ve Aile Hayatına Saygı 62
1.2.8. Düşünce, Vicdan ve Din Özgülüğü 70
1.2.9. İfade Özgürlüğü Hakkı 74
1.2.10. Örgütlenme ve Toplanma Özgürlüğü 78
1.2.11. Evlenme ve Aile Kurma Hakkı 82
1.2.12. Mülkiyet Hakkı 84
1.2.13. Etkili Başvuru Hakkı 87
1.2.14. Ayrımcılık Yasağı 89
1.3. Kişilik Haklarının Sınırlandırılması 91
1.3.1. Sınırlama Sistemi 91
1.3.2. Sınırlamaya İlişkin Güvence Ölçütleri 92
1.3.2.1. Hukukilik 93
1.3.2.2. Meşru Amaç 94
1.3.2.3. Ölçülülük 95
1.3.2.4. Hakkın Özü ve Demokratik Toplum Düzeni 97
1.3.2.5. Diğer Anayasal Güvenceler 99
1.3.3. Kişilik Haklarının Korunması 100
1.3.3.1. Kamusal Kaynaklı Müdahalelere Karşı Koruma 101
1.3.3.2. Özel Hukuk İlişkilerinden Kaynaklanan Müdahalelere Karşı Koruma 102
1.4. Kişilik Haklarının İhlallerine Karşı Anayasa Mahkemesine Başvuru 103
1.4.1. Anayasa Mahkemesi İptal Başvurusu 104
1.4.2. Anayasa Mahkemesi İtiraz Yolu 104
1.4.3. Bireysel Başvuru 105
İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASI KAPSAMINDA ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU
2.1 Bireysel Başvuru Kavramı ve Tarihsel Gelişimi 109
2.1.1. Bireysel Başvuru Kavramı ve Tanımı 109
2.1.2. Bireysel Başvurunun Tarihsel Gelişimi 110
2.2 Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Haklar Bakımından
Kişilik Hakları 112
2.2.1. Anayasa, AİHS ve Onun Ek Protokollerinde Yer Alan Haklar 113
2.2.2. Anayasa ve Türkiye’nin Taraf Olmadığı Ek Protokollerde Yer Alan Haklar 113
2.2.3. Anayasa’da Yer Alıp AİHS’de Yer Almayan Hakların Durumu 115
2.2.4. Türkiye’nin Taraf Olmadığı Ek Protokollerinde Yer Alıp Anayasa’da Açıkça Yer Almayan Hakların Durumu 116
2.3. Bireysel Başvurunun Nitelikleri 117
2.3.1. Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargı Yolu Olması 117
2.3.2. Bireysel Başvurunun İkincil ve Olağanüstü Kanun Yolu Olması 118
2.3.3. Bireysel Başvurunun Temel Hak ve Özgürlüklerin İhlaline Karşı Tesis Edilmesi 119
2.3.4. Bireysel Başvurunun Kamu Gücü İşlem, Eylem ve
İhmallere Karşı Yapılması 119
2.4. Bireysel Başvuru Yolunda Kabul Edilebilirlik Koşulları 120
2.4.1. Kişi Bakımından Yetki 121
2.4.1.1. Başvuru Ehliyeti 121
2.4.1.1.1. Gerçek Kişiler 122
2.4.1.1.2. Tüzel Kişiler 124
2.4.1.2. Mağdurluk Statüsü 126
2.4.1.3. Temsil 128
2.4.2. Konu Bakımından Yetki (Rationa Materiae) 129
2.4.3. Zaman Bakımından Yetki (Ratione Temporis) 130
2.4.4. Yer Bakımından Yetki (Ratione Loci) 132
2.4.5. Kabul Edilebilirliğin Usule İlişkin Kriterleri 133
2.4.5.1. Başvuru Yollarının Tüketilmesi 133
2.4.5.2. Başvuru Süresi 138
2.4.6. Esasa İlişkin Kabul Edilebilirlik Sebepleri 140
2.4.6.1. Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmama 140
2.4.6.2. Anayasal ve Başvurucu Açısından Önemli
Olma 143
2.4.7. Bireysel Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılmaması 146
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ NİTELİĞİ VE İCRASI
3.1. Genel Olarak 149
3.2. Bireysel Başvuruya İlişkin Verilebilecek Kararlar 150
3.2.1. Kabul Edilebilirlik Aşamasındaki Kararlar 150
3.2.2. Esas İnceleme Aşamasındaki Kararlar 151
3.2.2.1. Hakkın İhlal Edilmediği Kararı 153
3.2.2.2. Hakkın İhlal Edildiği Kararı 153
3.2.2.3. Düşme Kararı 155
3.2.2.4. Tedbir Kararı 156
3.3. Bireysel Başvuru Kararlarının Niteliği ve Etkileri 159
3.3.1. Kararların Niteliği 159
3.3.2. Kararların Etkileri 161
3.4. Bireysel Başvuru Kararlarının İcrası 163
3.4.1. İhlal Kararlarının İcrası 164
3.4.1.1. Mahkemeden Kaynaklanmayan İhlal Kararlarının İcrası 165
3.4.1.2. Mahkemeden Kaynaklanan İhlal Kararlarının
İcrası 166
3.4.1.2.1. Yargılamanın Yenilenmesi 167
3.4.1.2.2. Tazminata Hükmetme 169
3.4.1.2.3. Genel Mahkemelerde Tazminat Davası Açma
Yolu Gösterme 171
3.4.2. Tedbir Kararları 172
3.4.3. Pilot Kararlar 173
SONUÇ 175
KAYNAKÇA 181