Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafi Açıdan Alverişsiz Devletlerin Hukuki Durumu

Anıl ÇAMYAMAÇ

BİRİNCİ BÖLÜM

TANIMLAR, SINIFLANDIRMALAR VE İLKELER

1--TANIMLAR-7

I--DEVLET TANIMI-7

A--Genel Olarak-7

B--Çalışma Bağlamında Devlet Olarak Kabul Edilecek Birimler-8

II--DENİZ-10

A--Deniz Tanımına Doğrudan Yer Vermeyen Yazarların Görüşleri-11

B--Deniz Tanımına Doğrudan Yer Veren Yazarların Görüşleri-13

C--Deniz Tanımına İlişkin Ulaşılan Sonuç-14

D--Kapalı veya Yarı - Kapalı Denizler-15

1--Genel Olarak-15

2--Kavrama İlişkin Hukuk Dışındaki Branşların Tanımları-16

3--Kavrama İlişkin Tarihsel Yaklaşımlar-18

a--19 ilâ 20. Yüzyılda Hukuk Çerçevesinde Kavrama Yaklaşımlar-18

b--SSCB'nin Kapalı Deniz Tanımı-20

4--BMDHS ve -Kapalı veya Yarı-Kapalı Deniz- Kavramı-21

5--Sonuç-24

III--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLER-25

A--Genel Olarak-25

B--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere İlişkin Resmî Belgelerdeki Kavramlar-26

C--Denize Kıyısı Olmayan Devlet Kavramının Doktrinde Ele Alınışı-27

D--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Ortak Özellikleri-32

E--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Listesi-35

IV--ANKLAV-36

A--Kavramın Türkçeleştirilmesi (Terim Sorunu)-37

B--Anklav Kavramı-37

C--Anklavların Çeşitleri-38

D--Anklavların Çalışmamızla Bağlantısı-41

V--COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLET TANIMI-41

A--Doktrinde Yer Verilen Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler Tanımı-42

1--Kavramın İlk Ortaya Çıkışı, Kıta Sahanlığından Yoksun Devletler Kavramı ve Genel Gelişim-42

2--Doktrinin Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler Tanımları-44

B--Devletlerin -Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devlet- Tanımları-47

C--BMDHS'de Yer Alan Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlere İlişkin Tanım-51

D--Sonuç-53

E--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlere İlişkin Liste-54

2--DENİZE KIYISI OLMAYAN VE COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLERE DAİR SINIFLANDIRMA-56

I--COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLERE İLİŞKİN SINIFLANDIRMA-57

A--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlere İlişkin Resmî Sınıflandırma-57

B--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlere İlişkin Resmî Olmayan Sınıflandırma-58

1--Avantajsızlık Sebeplerine Dair Sınıflandırma-58

2--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere Eş Tutulabilecek Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-60

II--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERE İLİŞKİN SINIFLANDIRMA-63

A--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere İlişkin Resmî Sınıflandırmalar-63

B--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere İlişkin Resmî Olmayan Sınıflandırmalar-64

1--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Tarihî Kökenlerine Dayalı Sınıflandırma-65

2--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Coğrafî Konumlarına Göre Sınıflandırma-68

3--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere İlişkin Siyasî Sınıflandırma-69

4--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Çıkışlarının Gerçekleştiği Deniz Alanının Statüsüne Göre Sınıflandırma-71

5--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Denize Çıkış Bakımından Seçim Yapabilme Özgürlüğüne Göre Sınıflandırma-72

6--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Üye Oldukları Topluluklara Göre Sınıflandırma-73

7--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Deniz Ticaret Filosuna Sahip Olup Olmamalarına Göre Sınıflandırılması-74

8--Denize Kıyısı Olmayan Devletlere İlişkin Resmî Olmayan Diğer Olası Sınıflandırmalar-75

3--DENİZE KIYISI OLMAYAN VE COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLERİN HAKLARI VE BU HAKLARA İLİŞKİN İLKELER-78

I--DENİZLERİN SERBESTLİĞİ İLKESİ (MARE LIBERUM)-78

II--DEVLETLERİN EGEMEN EŞİTLİĞİ İLKESİ-81

III--ULUSLARARASI SERVİTÜTLER (ULUSLARARASI İRTİFAK HAKLARI)-83

IV--GEÇİŞ HAKKI (RIGHT OF PASSAGE)-86

V--İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI İLKESİ (THE PRINCIPLE OF COMMON HERITAGE OF MANKIND)-91

VI--İLKE VE KAVRAMLARA İLİŞKİN ULAŞILAN SONUÇLAR-96

İKİNCİ BÖLÜM

DENİZE VE DENİZDEN ULAŞIM

1--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN TRANSİT SERBESTİSİ VE İÇERİĞİ-99

I--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN SAHİP OLDUKLARI TRANSİT SERBESTİSİNİN GELİŞİMİ-99

A--19. yüzyıl ve 20. yüzyılın İlk Yarısında (II. Dünya Savaşının Sonuna Denk Gelen Dönem)Yaşanan Gelişmeler-99

B--II. Dünya Savaşı Sonrası Yaşanan Gelişmeler-101

1--I. DHK'ya Kadar Yaşanan Gelişmeler-101

2--I. DHK'da ve Öncesinde Yaşanan Gelişmeler-103

3--1965 tarihli Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Ticaretine Dair Sözleşme Çerçevesinde Yaşanan Gelişmeler-106

4--BMDHS-110

a--BMDHS'nin Ortaya Çıkış Sürecinde Yaşananlar ve Talepler-110

aa--Genel Olarak-110

bb--Afrika ve Lâtin Amerika'da Yaşanan Gelişmeler-111

b--BMDHS'nin Statüsü-113

5--2000 ve Sonrasında Yaşanan Birtakım Gelişmeler-115

II--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN TRANSİT SERBESTİSİNİN İÇERİĞİNİN İNCELENMESİ-116

A--Transit Devlet Kavramı-116

1--Konuyla İlgili Resmî Belgelerde Yer Alan Transit Devlet Kavramı ve Unsurları-117

a--Konuyla İlgili Resmî Belgeler Çerçevesinde Transit Devlet Tanımı-117

b--Resmî Belgelerde Yer Alan Transit Devlet Kavramının Unsurları-117

2--Genel Anlamıyla Transit Devlet Kavramı-119

3--Denize Kıyısı Olmayan Devletler Açısından Transit Devlet Kavramı ve Ortaya Çıkan/Çıkabilecek Sorunlar-120

B--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisinin İçeriği-123

1--Genel Olarak Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisi-124

2--Transit Hakkı ve Uluslararası Örf ve Âdet Kuralı Olarak Değerlendirilmesi -124

a--Maddî Unsura Dair Açıklamalar-124

b---Opinio Juris-e Dair Açıklamalar-125

3--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisinin Sözleşmeler Çerçevesindeki İçeriğine İlişkin Değerlendirme-127

a--1958 CADS'deki Düzenlemelere Genel Bakış-127

b--1965 Tarihli Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Ticaretine Dair Sözleşmedeki Düzenlemelere İlişkin Genel Bakış-128

c--BMDHS'deki Düzenlemelere İlişkin Genel Bakış-128

aa--III. DHK Esnasındaki Önerilere İlişkin Değerlendirmeler-128

bb--BMDHS m. 125'in İncelenmesi-131

cc--BMDHS X. Bölümdeki Diğer Maddelerin İncelenmesi-136

aaa--Nakliye Araçlarının Çeşitliliği-136

bbb--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisi ve Karşılıklılık İlkesi-137

ccc--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisi ve En Çok Gözetilen Ulus Kaydı-139

ddd--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisi Çerçevesinde Gümrük Resimleri, Vergiler ve Diğer Malî Yükümlülükler Karşısındaki Durumları-141

eee--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Transit Serbestisinin İçeriğine İlişkin Diğer Hükümler-143

i--Transit Trafik Kavramı-143

ii--Transit Serbestisine Dair İlgili Devletlerin İşbirliği-144

iii--Daha Geniş Transit Kolaylıkların Bahşedilmesi-144

2--LİMANLAR-145

I--LİMANLARIN ÖNEMİ-145

II--LİMAN VE DEMİRYERLERİNE İLİŞKİN TANIMLAR-146

A--Limanların Tanımı-146

B--Demiryerlerinin Tanımı-147

III--LİMANLARIN HUKUKÎ ÇERÇEVEDE SINIFLANDIRILMASI-148

IV--LİMANLARIN HUKUKÎ STATÜSÜ-150

V--LİMANLARA GİRİŞ HAKKI-150

VI--LİMANLARDA YABANCI DEVLETLERİN DURUMU-152

A--Limanlarda Yabancı Devlet Gemileri-152

B--Limanlarda Genel Olarak Yabancı Devletler-153

VII--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLER VE LİMANLARA GİRİŞ HAKKI-153

3--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN DENİZLE OLAN İLİŞKİLERİNE BAKIŞ-162

I--DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN BAYRAK HAKKI VE BU ÇERÇEVEDE GELİŞEN DENİZ FİLOLARI-162

A--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Bayrak Hakkına İlişkin Gelişmeler-162

1--I. Dünya Savaşı Öncesi Yaşanan Gelişmeler-162

2--I. Dünya Savaşından Sonra Yaşanan Gelişmeler-169

B--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Deniz Filoları-172

1--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Deniz Ticaret Filosu-172

2--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Donanmaları-182

II--ULUSLARARASI HUKUKTA GENEL OLARAK DEVLETLERİN BAYRAK HAKKININ HUKUKÎ NİTELİĞİ-189

III--HİLELİ BAYRAK DEVLETLERİ VE DENİZE KIYISI OLMAYAN DEVLETLERİN İLİŞKİLERİ-191

A--Hileli Bayrak Devleti Tanımı-191

B--Hileli Bayrak Devletlerinin Tarihî Gelişimi-193

C--Hileli Bayrak Devleti ve Denize Kıyısı Olmayan Devletler Arasındaki İlişkiler-196

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

DENİZE KIYISI OLMAYAN VECOĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLER VEDENİZ ALANLARINDAKİ HAKLARI

1--GİRİŞ-201

2--DENİZ ALANLARI ÜZERİNDEKİ İDDİALARIN GENEL TARİHÎ PERSPEKTİFİ-202

I--II. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DURUM-202

II--II. DÜNYA SAVAŞI SONRASINDAKİ DURUM-206

III--BMDHS SONRASINDAKİ DÖNEM-208

3--DENİZE KIYISI OLMAYAN VE COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLER VE BİRİNCİ GRUP DENİZ ALANLARI-210

I--İÇ SULAR-210

A--İç Suların Sınırı ve Kapsamı-211

1--Normal Esas Hatlar-211

2--Düz Esas Hatlar-211

3--Körfezlerin Ağızlarına Çizilecek Esas Hatlar-214

a--Sayısal Kriterlerin Gerçekleşmesi-214

b--Tarihî Körfezler-215

4--Nehir Ağızlarına Çizilen Esas Hatlar -218

5--Limanlar ve Demiryerlerinin İçinde Kalan Alanlar-219

B--İç Suların Hukukî Niteliği-219

C--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler ve İç Sular-220

1--Genel Olarak-220

2--Limanlar ve Demiryerlerine İlişkin Düzenlemeler-220

3--BMDHS m. 8/2-220

4--Uluslararası Nehirlerin Ağzında Yaşanabilecek Sorunlar-220

5--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Konuya İlişkin Durumlarının Değerlendirilmesi-222

6--Bosna-Hersek ve İç Sulara İlişkin Bir Değerlendirme-223

II--TAKIMADA SULARI-225

A--Giriş-225

B--Takımada Kavramı-227

C--Takımada Devleti-229

D--Takımada Esas Hatları-231

1--Genel Olarak-231

2--Takımada Esas Hatlarına İlişkin Sayısal Kriterler-231

3--Takımada Esas Hatlarına İlişkin Sayısal Kriterler Dışındaki Kriterler-232

4--Takımada Esas Hatlarının Çizilmesine İlişkin Uygulamalar ve Olasılıklar-234

a--Takımada Devletlerinin Uygulamaları-234

b--Takımada Devleti Olmayan Ada Devletlerinin Değerlendirilmesi-235

E--Takımada Suları, Takımada Geçişi ve Takımada Sularındaki Diğer Haklar-237

1--Takımada Suları-237

2--Takımada Sularından Geçiş Hakkı-239

a--Takımada Suları Geçişi-239

b--Takımada Suları Çerçevesinde Zararsız Geçiş Hakkı-243

3--Takımada Sularında Üçüncü Devletler Lehine Tanınan Diğer Haklar-243

a--Geleneksel Balıkçılık Hakları-243

b--Takımada Sularında Tanınan Diğer Haklar-245

F--Takımada Sularının ve Bu Sulardaki Hakların Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler Açısından Değerlendirilmesi-247

1--Takımada Devletleri, Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devlet Olarak Kabul Edilebilirler mi?-247

2--Takımada Sularından Geçiş Hakkı-254

3--Seyrüsefersel Haklar Dışında Olası Hakların Değerlendirilmesi-255

a--Takımada Sularındaki Geleneksel Balıkçılık Hakları-255

aa--Geleneksel Balıkçılık Hakları ve Denize Kıyısı Olmayan Devletler-255

bb--Geleneksel Balıkçılık Hakları ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-257

b--Takımada Sularındaki Kablo Döşenmesi Hakkı ve Diğer Meşrû Haklar ve Mevcut Anlaşmaların Durumları-260

III--KARASULARI-260

A--Karasularının Genişliği Sorunu-261

B--Karasularının Hukukî Statüsü-265

C--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler ve Karasularının Hukukî Durumu-268

1--Genel Olarak-268

2--Karasularındaki Seyrüsefere İlişkin Haklar-268

3--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Karasularının Genişliği Konusunda Tutumları-271

a--I. DHK-272

b--II. DHK-273

c--III. DHK-274

IV--ULUSLARARASI SEYRÜSEFERDE KULLANILAN BOĞAZLAR-276

A--Boğazlara İlişkin Tanımlar-277

B--Uluslararası Seyrüseferde Kullanılan Boğazlardan Geçiş Rejimine İlişkin Düzenlemeler-278

C--Uluslararası Seyrüseferde Kullanılan Boğazların Hukukî Statüsü-280

D--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler ve Uluslararası Seyrüseferde Kullanılan Boğazlar-281

1--Genel Olarak Boğazlarla Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler Arasındaki İlişkiler-281

2--III. DHK Çerçevesinde Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Boğazlar Konusunda Açıklamaları-281

3--Somut Bazı Boğazların Konu Çerçevesinde Değerlendirilmesi-283

a--Adriyatik Denizi-285

b--Akdeniz-286

c--Baltık Denizi-287

d--Basra Körfezi-289

e--Güney Çin Denizi-289

f--Karadeniz ve Ege Denizi-290

g--Kızıldeniz-293

h--Konuya İlişkin Son Söz-294

V--BİTİŞİK BÖLGE-294

A--Bitişik Bölgenin Tanımı-296

B--Bitişik Bölgeye İlişkin Bazı Hususlar-298

1--Bitişik Bölgenin Hukukî Statüsü-298

2--Bitişik Bölgeye İlişkin Düzenlemenin Hukukî Etkileri-298

3--Bitişik Bölgedeki Yetkilerin Kapsamı-300

4--Bitişik Bölgenin Sınırlandırılması-302

5--1958 tarihli CKBBS ve BMDHS Arasındaki Farklar-304

6--Bitişik Bölgenin Devletler Arası Uygulamada Durumu-305

C--BMDHS'yle Getirilen Yeni Bir Kavram: Arkeolojik Bitişik Bölge (m. 303/2)-306

1--BMDHS'nin Kabulüne Kadar Yaşanan Gelişmeler-307

2--BMDHS'den Sonra Yaşanan Gelişmeler ve 2001 tarihli UNESCO Sualtı Kültürel Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme-308

a--Genel Olarak-308

b--2001 tarihli UNESCO Sualtı Kültürel Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme-310

D--Bitişik Bölge ve Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-311

1--Genel Olarak-311

2--Bitişik Bölge Sınırlandırması ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-312

3--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Bitişik Bölgeleri-314

4--2001 tarihli UNESCO Sualtı Kültürel Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ve Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Durumları-315

5--2001 tarihli UNESCO Sualtı Kültürel Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Durumları-316

4--DENİZE KIYISI OLMAYAN VE COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLER VE İKİNCİ GRUP DENİZ ALANLARI-317

I--KITA SAHANLIĞI-318

A--Kıta Sahanlığının Tanımı-318

1--Jeolojik Olarak Kıta Sahanlığı-318

2--Hukukî Olarak Kıta Sahanlığı-319

B--Kıta Sahanlığının Tarihî Gelişimi-321

1--Truman Bildirisinin Öncesindeki Durum-321

2--Truman Bildirisi ve Sonrası (1945 ve Sonrası)-323

a--1958 Tarihli CKSS-324

b--BMDHS'deki Düzenlemeler-324

C--Kıta Sahanlığının Hukukî Statüsü-325

D--BMDHS'de Kıyı Devletlerinin Kıta Sahanlığındaki Hakları ve Yükümlülükleri-325

1--Genel Olarak-325

2--İki Yüz Deniz Miline Kadar Olan Kıta Sahanlıklarındaki Düzenlemeler-326

3--Dış Kıta Sahanlığına İlişkin BMDHS'deki Düzenlemeler-327

a--Dış Kıta Sahanlığında Öngörülen Haklar-327

b--Dış Kıta Sahanlığı İçin Devlet Başvuruları-328

E--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler ve Kıta Sahanlığına İlişkin Kurallar-329

1--Genel Olarak-329

2--İki Yüz Deniz Miline Kadar Olan Düzenleme-330

a--Doktrindeki Bazı Görüşler-330

b--III. DHK'daki Talepler-331

c--BMDHS'deki Kıta Sahanlığına İlişkin Düzenlemeler, Uluslararası Örf ve Adet Hukuku Bağlamında Değerlendirmeler-334

3--Kıta Sahanlığının Sınırlandırılması ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-338

4--Dış Kıta Sahanlığına Dair BMDHS Düzenlemesinin Etkileri-341

II--MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE/MÜNHASIR BALIKÇILIK BÖLGESİ-342

A--Münhasır Ekonomik Bölge-342

1--Münhasır Ekonomik Bölgenin Tanımı ve Gelişimi-343

2--Günümüzde Münhasır Ekonomik Bölgeyi Uygulayan Devletler Açısından Bu Bölgenin Önemi-345

3--Münhasır Ekonomik Bölgenin Uluslararası Hukuktaki Statüsü-346

4--Münhasır Ekonomik Bölgede Yer Verilen Haklar ve Yükümlülükler-348

a--Kıyı Devletinin Münhasır Ekonomik Bölgedeki Hakları ve Yetkileri-349

b--Üçüncü Devletlerin Kıyı Devletinin Münhasır Ekonomik Bölgesindeki Hakları-351

5--Münhasır Ekonomik Bölgedeki Yükümlülükler-351

6--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Münhasır Ekonomik Bölge Açısından Değerlendirilmesi-352

a--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Münhasır Ekonomik Bölgeye İlişkin Talepleri-353

aa--III. DHK Dışındaki Gelişmeler/Bölgesel Gelişmeler-353

aaa- Güney (Lâtin) Amerika Kıtası-353

bbb- Afrika Kıtası-354

bb--III. DHK Çerçevesinde Münhasır Ekonomik Bölgeye İlişkin Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Taleplerinin Gelişimi-356

aaa- III. DHK'daki Konuya İlişkin Temel Teklifler-356

bbb- Bölgesel Ekonomik Bölge Teklifleri-360

cc--Doktrinin Konuya Yaklaşımı-361

b--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Canlı Kaynaklara İlişkin Hakları-362

aa--BMDHS m. 69 ve m. 70'in Paralel İncelenmesi-365

bb--BMDHS m. 71 ve m. 72-370

cc--BMDHS m. 69 ve m. 70'teki Düzenlemelerin Etkileri-371

dd--BMDHS'de Belirlenmeyen Noktalar-373

aaa- Bölge ve Alt-Bölge Kavramları-373

bbb- Katılmaya İlişkin Hak Hangi Canlı Kaynaklar İçin Geçerlidir?-375

ccc- Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Devlet Kavramlarının Anlamı Bağlamında Değerlendirme-376

ddd- Hakça Temel Kavramıyla Neyin Kastedildiği?-376

eee- -Uygun Kısım- Kavramı-377

ee--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler Bakımından Münhasır Ekonomik Bölge Üzerinde Örf ve Âdet Hukukuna İlişkin Değerlendirme-377

ff--Canlı Kaynakların İşletilmesine Katılma Hakkının Somut Düzenlemeleri ve Uygulamaları-381

c--Münhasır Ekonomik Bölgeler Çerçevesinde Konunun Analizi-389

aa--Genel Olarak-389

bb--Rusya'nın Durumu-391

cc--Avrupa Birliği'deki Durumun Analizi-392

d--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Münhasır Ekonomik Bölgeye İlişkin Diğer Haklar Çerçevesindeki Durumları-394

e--Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Münhasır Ekonomik Bölgeleri-395

f--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Münhasır Ekonomik Bölgeye Sahip Olabilmelerine İlişkin Öneriler-398

B--Münhasır Balıkçılık Bölgesi-400

1--Günümüzde Balıkçılık Bölgesi Uygulayan Devletler-400

2--Münhasır Balıkçılık Bölgesinin Statüsü ve İçeriği-403

3--Münhasır Balıkçılık Bölgesinin Kapsamı-404

4--Münhasır Balıkçılık Bölgelerinin Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlere Etkileri-405

5--Münhasır Balıkçılık Bölgesi İlân Eden Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin İncelenmesi-407

III--AÇIK DENİZLER-408

A--Genel Olarak-408

B--Açık Deniz Serbestleri, Bağlı İlkeler ve Düzenlemeler-409

C--Açık Deniz Serbestileri-413

1--Seyrüsefer Serbestisi-413

2--Uçuş Serbestisi-417

3--Balıkçılık Serbestisi-417

4--Sualtı Kablo ve Boru Hattı Döşenmesine Dair Serbesti-420

5--Denizlerde Bilimsel Araştırma Serbestisi-420

6--Yapay Ada, Tesis ve Yapı İnşa Etme Serbestisi-421

D--Açık Denizlerdeki İstisnaî Kısıtlama ve Yasaklar-421

1--Deniz Haydutluğu Yasağı-422

2--Kölelik Yasağı-423

3--Narkotik Konularına İlişkin Kısıtlama ve Yasaklar-423

4--İzinsiz Radyo Yayınları-424

5--Deniz Çevresinin Kirlilikten Korunmasına İlişkin Yetkiler-425

6--Çifte Bayrak Taşıyan ve Bayraksız Gemilerin Durumu-425

7--Sıcak Takip-426

8--Meşrû Müdafâa Hakkı-427

9--Yasaklar ve Kısıtlamalara İlişkin Yeni Düşünceler-427

E--Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Açık Denizdeki Hakları ve Durumları-429

1--Genel Olarak-429

2--Serbestiler Açısından-429

a--Seyrüsefer Serbestisi Açısından-429

b--Uçuş Serbestisi Açısından-430

c--Balıkçılık Serbestisi Açısından-430

d--Sualtı Kablo ve Boru Hatlarının Döşenmesi Açısından-432

e--Denizlerde Bilimsel Araştırmalar Açısından-432

f--Yapay Ada, Tesis ve Yapıların İnşası Açısından-432

3--Açık Denizlerdeki Kısıtlama ve Yasaklar Açısından-433

IV--DENİZ YATAĞI-434

A--Giriş-434

B--Deniz Yatağının Sınırları-436

C--Deniz Yatağındaki Kaynaklar ve Deniz Yatağının Önemi-439

D--Deniz Yatağındaki Düzenlemeye İlişkin Tarihçe-442

E--Deniz Yatağına İlişkin Düzenleme ve Bu Çerçevede Deniz Yatağının Hukuksal Statüsü-444

1--Deniz Yatağına İlişkin Temel İlkeler Çerçevesinde Statüsel Değerlendirme-444

2--Otoritenin Oluşumu-444

3--Deniz Yatağının İşletilmesine İlişkin Genel Çerçeve-445

4--Öncü Yatırımcılar-446

F--BMDHS'de Yer Alan Düzenlemeyle 1994 Tarihli XI. Bölümün Uygulanmasına Dair Sözleşme Arasındaki Farklar-447

G--Deniz Yatağı Çerçevesinde Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletler-448

1--Deniz Yatağı Düzeni Çerçevesinde Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Sınıflandırılması-449

2--Deniz Yatağındaki Faaliyetlere İştirak-450

3--Deniz Yatağı Kaynakları Üzerindeki Maddî Haklar-451

4--Deniz Yatağından Elde Edilen Kaynakların Denize Kıyısı Olmayan ve Coğrafî Açıdan Elverişsiz Devletlerin Kendi Ülkelerinde Elde Ettikleri Kaynaklarla Çakışması Durumu-451

5--Otoritenin Organlarındaki Temsil Durumu-452

a--Genel Olarak Otoritenin Yapısı-452

b--Deniz Yatağı Otoritesi Konseyi-454

c--Gözlemci Devletler-456

6--Denize Kıyısı Olmayan Devletlerin Deniz Yatağındaki Kaynaklardan Yararlanmasına Muhtemel Karşı Çıkışlar-457

5--DENİZLERDE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR-458

I--GİRİŞ-458

II--1958 TARİHLİ I. DHK VE CENEVRE SÖZLEŞMELERİ-459

III--BMDHS ÇERÇEVESİNDE DENİZLERDEKİ BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR-460

A--Genel Olarak-460

B--İç Sular ve Karasuları-461

C--Takımada Suları-462

D--Münhasır Ekonomik Bölge ve Kıta Sahanlığı-462

E--Açık Denizler-463

F--Deniz Yatağı-463

IV--DENİZE KIYISI OLMAYAN VE COĞRAFÎ AÇIDAN ELVERİŞSİZ DEVLETLER AÇISINDAN DENİZLERDE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR-464

A--Uygulama Bağlamında Değerlendirme-464

B--BMDHS'deki Düzenleme (m. 254)-466

SONUÇ-469

KAYNAKÇA-475