Anonim Ortaklıkta Oy Hakkında İmtiyaz ve Sınırları

ÖNSÖZ 

KISALTMALAR13

GİRİŞ17

§ 1.OY HAKKI19

I.OY HAKKININ TANIMI, ÖNEMİ, HUKUKİ NİTELİĞİ VE
 ÖZELLİKLERİ19

A. Oy Hakkının Tanımı ve Önemi19

B.Oy Hakkının Hukuki Niteliği21

C.Oy Hakkının Özellikleri23

1. Oy Hakkının Vazgeçilmez Hak Niteliğinde Olması23

2. Oy Hakkının İtibari Değere Göre Kullanılması25

3.Oy Hakkının Genel Kurulda Kullanılabilmesi30

4.Oy Hakkının Pay Sahibine Bağlanıp Bağlanmadığı
Hususu33

5.Oy Hakkının Bağımsız Bir Şekilde Kullanabilmesi 37

6.Oysuz Pay Sahibi Olmaz İlkesi 37

7. Finansal Durumun Düzeltilmesi Sırasında Oy Hakkının Korunması41

8. Oy Hakkının Kural Olarak Yaygın Etkili Oy Verilerek Kullanılabilmesi43

9.Oy Hakkının Paydan Ayrı Olarak Devredilememesi44

10.Oy Hakkının Şarta Bağlı Olarak Kullanılamaması46

II.OY HAKKININ DOĞMASI47

A. Türk Ticaret Kanunu’nda47

B. Sermaye Piyasası Kanunu’nda52

III. OY HAKKININ KULLANILMASI55

A.Oy Hakkına Sahip Olan Kişiler55

B. Oy Hakkının Pay Sahibi Tarafından Kullanılması57

C.Oy Hakkının Temsilci Tarafından Kullanılması61

IV. OY HAKKININ KULLANILMASINA İLİŞKİN
 SINIRLAMALAR66

A.Yasa İle Öngörülen Sınırlamalar66

1.Oy Hakkından Yoksunluk66

a.Genel Olarak (TTK 436/1)66

b. Yönetim Kurulu Üyelerinin İbra Edilmelerine
İlişkin Genel Kurul Kararında Oydan Yoksunluk
(TTK 436/2)69

c. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Oy Hakkından Yoksunluk75

d. Oy Hakkından Yoksun Kişinin İptal Davası Açıp Açamayacağı83

2.Oy Hakkının Donması85

B. Anasözleşme İle Öngörülen Sınırlamalar (TTK 434/2)86

1. Hükmün Öngörülüş Amacı86

2. Anasözleşme Hükmünün Kuruluşta veya Sonradan
Kabul Edilebilmesi91

3. Oy Hakkının Sınırlandırılmasında Anasözleşme
Hükmünün İçeriği92

4. Tek Bir Paya Sahip Olan Ortağın Oy Hakkının Sınırlanıp Sınırlanamayacağı95

5. Anasözleşmede Oy Hakkında Öngörülen Sınırın Aşılmasının Sonucu 96

C.Oy Sözleşmeleri İle Öngörülen Sınırlamalar99

§ 2. GENEL OLARAK İMTİYAZ 101

I. İMTİYAZ KAVRAMI101

II. İMTİYAZIN TANINMASINA İLİŞKİN TEMEL İLKELER104

A. İmtiyazın Paya Bağlı Olması Kuralı104

1. Belirli Grupların Yönetim Kurulunda Temsil Edilmesinin (TTK 360) İmtiyazın Paya Bağlanması İlkesine Bir İstisna Oluşturup Oluşturmadığı 108

2. TTK 360 Uyarınca Azlığın Belirlenmesi Sorunu115

B. İmtiyazın Ancak Payların Bir Kısmının Diğerlerine Oranla  Üstün Hak Tanınarak Oluşturulabileceği118

1. Üstün hak kavramı118

2. Üstünlüğün Adi Paya Nazaran Olmasının Zorunlu Olup Olmadığı122

3. Kanuna Nazaran Üstünlüğün İmtiyaz Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği122

4. İkincil Yükümlülüklerdeki Farklılığın Üstünlük (İmtiyaz) Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği128

5. TTK 434/2 Uyarınca Oy Hakkının Sınırlandırılmasının
Oy Hakkı Sınırlandırılmayan Pay Sahipleri Açısından
Bir Üstünlük Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği129

C. Üstünlüğün Paydan Kaynaklanan Pay Sahipliği Haklarına İlişkin Olması130

1. Kanunda Öngörülen Pay Sahipliği Haklarına Tanınan Üstünlük131

2. Kanunda Öngörülmeyen Pay Sahipliği Hakları133

a. Tahvil Talep Etmede İmtiyazlı Hakkı Tanınması133

b. İntifa Senetlerini Talep Etmede Öncelik134

c. Ortaklık Tesislerinden Yararlanmada İmtiyaz Hakkı Tanınması134

d. Bazı Ortaklara Her Ay Şirket Mizanının
Gönderilmesi135

e. Belirli Pay Gruplarına Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı Tanınması136

f. Önalım, Alım, Geri Alım ve Özellikle Öncelik
Hakkının İmtiyaz Olarak Tanınıp Tanınamayacağı137

g. Veto Hakkının İmtiyaz Olarak Tanınıp
Tanınamayacağı144

D. Anasözleşmede Öngörülmesi Zorunluluğu146

E.İmtiyazların Belirli Olması Zorunluluğu (Belirlilik İlkesi)151

F. İmtiyazların Özel Korunmadan Yararlanması153

III. İMTİYAZ TÜRLERİ153

A. Yönetime Katılma Haklarında İmtiyaz153

B.Kar Payında İmtiyaz159

C. Tasfiye Payında İmtiyaz162

D.Rüçhan Haklarında İmtiyaz162

§ 3. OY HAKKINDA İMTİYAZ165

I.OY HAKKINDA İMTİYAZ KAVRAMI165

A.Genel Olarak165

B.Tanımı167

II. OYDA İMTİYAZLI PAYLARIN BENZER KAVRAMLARDAN
 FARKLARI168

A.Özel Kategori Paylar168

B.Altın Pay170

1. Tanımı ve Öngörülme Amacı170

2. İmtiyaz Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği171

3. Türk Hukukunda Altın Pay Öngörülüp
Öngörülemeyeceği171

C.İntifa Senetleri173

D.Oydan Yoksun Paylar178

E.Müktesep haklar180

F.Birikimli Oy183

III.OY HAKKINDA İMTİYAZ TANINMASININ NEDENLERİ VE
 GEREKLİLİĞİ184

A.Oy Hakkında İmtiyaz Tanınmasının Nedenleri184

1.Yabancılaşmaya Karşı Şirketin Korunması184

2.Pay Alım Tekliflerine Karşı Şirketin Korunması188

3.Şirket Yönetiminde Etkinliğin Sağlanması ve
Korunması189

4.Kamu Yararının Korunması191

5.Oy Hakkında İmtiyaz ile Azınlığın Korunması Sorunu193

6.Sermaye İhtiyacının Karşılanması193

7.Oy Hakkında İmtiyazın Ortakların Yönetime
Katılmalarını Teşvik Ettiği ve Böylece Güç Boşluğunun Ortadan Kalktığı İddiası194

8.Kurumsallaşma195

B.Oy Hakkında İmtiyaz Düzenlemesinin Gerekliliği196

IV. OY HAKKINDA İMTİYAZ TANINMASININ KOŞULLARI199

A. Oy Hakkında İmtiyaza İlişkin Bir Hükmün Anasözleşmede
Yer Alması Zorunluluğu199

1. Anasözleşme Hükmünün Amacı ve Şekli199

2. Oy Hakkında İmtiyazın Kuruluş Aşamasında Tanınması200

3. Oy Hakkında İmtiyazın Kuruluştan Sonra Tanınması202

a. Halka Kapalı Anonim Ortaklıklarda202

b. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda203

c. Oy Hakkında İmtiyazın Kuruluştan Sonra Tanınmasının Diğer Pay Sahiplerinin Menfaatlerini Özellikle Müktesep Hakları Zedelemesi Sorunu206

d. Yatırım Ortaklıklarında İmtiyazlı Payların Oluşturulması207

4. Oy Hakkında İmtiyazın Oluşturulmasında ve Kaldırılmasında Gerekli Olan Yetersayılar211

a. Oy Hakkında İmtiyazın Oluşturulmasında211

aa.Halka Kapalı Anonim Ortaklıklarda211

1. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda213

b. Oy Hakkında İmtiyazın Kaldırılmasında216

1. Halka Kapalı Anonim Ortaklıklarda216
2. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda217

B.  Oyda İmtiyazın Ancak Eşit İtibari Değerdeki Paylara Farklı Sayıda Oy Hakkı Verilerek Tanınabilmesi 217

C. Bir Paya En Çok On Beş Oy Hakkı Tanınabilmesi221

D. Oy Hakkında İmtiyaz Tanınan Payların Bedellerinin
Tamamen Ödenmiş Nama Yazılı Pay Olması Zorunluluğunun
Bulunmaması221

V. OY HAKKINDA İMTİYAZ TANINMA YÖNTEMLERİ223

A. Oy Sayısında (Doğrudan) İmtiyaz Tanınması224

B. Oy Gücünde (Dolaylı) İmtiyaz Tanınması226

C. Değişken (ya da Oransal) Oy Hakkı Sağlayan İmtiyaz227

D. Gerçek Olmayan İmtiyaz 229

1. Bedelleri Tamamen Ödenmiş Paylar229

2. Şirketin Finansal Durumunun Düzeltilmesi Sırasında
İtibari Değeri İndirilen Paylar (Sanierungsaktie)231

VI. OY HAKKINDA İMTİYAZIN SONA ERMESİ233

§ 4. OY HAKKINDA İMTİYAZIN SINIRLARI VE BU SINIRLAMALARA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI236

I. OY HAKKINDA İMTİYAZIN SINIRLARI236

A.  Yasa ile Getirilen Sınırlamalar236

1. Oy Hakkında İmtiyazın Tanınma Yöntemi Açısından236

2. Oy Hakkında İmtiyazlı Paya En Çok Onbeş Oy Hakkı Tanınabilmesi (TTK 479/2)237

a. eTK Döneminde Öğreti Tarafından Oy Hakkında İmtiyazda Bir Sınırın Bulunmamasına Yönelik Olarak Getirilen Eleştiri ve Öneriler237

b. Oy Hakkında İmtiyazın Sınırlanmasına İlişkin
TTK 479/2 Düzenlemesine Yönelik Eleştiriler239

c. Şirkette Yönetim Kontrolünün Sağlanmasında Nesnel Bir Sınır Olarak TTK 479/2 Düzenlemesi243

d. İstisna Edilme Kararı (TTK 479/2)245

e. Oyda İmtiyazın Sınırlanmasına İlişkin Olarak Yürürlük Kanunu 28. Madde ile Getirilen Sınırlamalar249

f. SerPK Mevzuatında Oy Hakkında İmtiyazın Sınırlandırılması250

3. Anasözleşme Değişiklikleri251

4. İbra Kararı254

5. Sorumluluk Davası Açılması Kararı256

6. Sermayesinin Yarısından Fazlasına Devletin Sahip Olduğu Anonim Şirketlerde İmtiyaz Tesis Edilememesi
(TTK 478/4)258

7. Karar Yetersayısının Sermayeye Göre Hesaplanmasının Öngörüldüğü Durumlar260

8. Azınlık Haklarının Kullanılması Açısından262

9. Oy Sayısının Anasözleşmeyle Sınırlandırılması
(TTK 434/2) 262

10. Oy hakkında İmtiyaz ile Belirli Grupların Yönetim Kurulunda Temsiline İlişkin İmtiyazın Çatışması263

11. Oy Hakkında Yoksunluk ve Donma264

B.Anasözleşme İle Getirilebilecek Sınırlamalar264

II. SINIRLAMALARA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI265

§ 5. OY HAKKINDA İMTİYAZIN KORUNMASI268

I. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU KAVRAMI268

II. İPSÖK’ÜN ÖNGÖRÜLME AMACI VE İPSÖK
 KARARLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ269

III. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİNİN HAKLARININ İHLAL
 EDİLDİĞİ DURUMLAR270

A. Anasözleşme Değişiklikleri ve Özellikle Esas Sermaye Artırımları270

B. Kayıtlı Sermaye Sisteminin Kabulü ve Sistem İçi Sermaye Artırımları273

C. Şartlı Sermaye Artırımı275

D. Yapısal Değişikliklerde İPSÖK Kararının Gerekli Olup Olmadığı275

IV. İPSÖK’ÜN TOPLANMASI VE KARAR ALMASI278

A.İPSÖK’ün Toplantıya Çağırılması278

B. İPSÖK’ün Toplanması281

C. İPSÖK Toplantısı Yapılmasına Gerek Bulunmayan Haller281

D.İPSÖK’ün Karar Alması282

V. İPSÖK KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ284

SONUÇ289

YARARLANILAN KAYNAKLAR295