Anonim Ortaklıkta Rüçhan Hakkı

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Teşekkür 7
Kısaltmalar 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
RÜÇHAN HAKKI KAVRAMI:
Tanım ve Terminoloji, Düzenlendiği Yer, İşlevi, Türleri, Nitelik ve Özellikleri ile Benzer Kavramlardan Farkı
I. TANIM VE TERMİNOLOJİ 19
A. Tanım 19
B. Terminoloji 21
II. DÜZENLENDİĞİ YER 23
A. Türk Hukuku’nda 23
1. 6762 Sayılı (Eski) Türk Ticaret Kanunu’nda 23
2. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda 24
3. Sermaye Piyasası Kanunu’nda 28
B. Mehaz İsviçre Borçlar Hukuku’nda 30
C. Alman Hukuku’nda 32
D. İspanyol Hukuku’nda 35
E. AB Yönergeleri’nde 38
III. İŞLEVİ 40
IV. TÜRLERİ 44
A. Kaynağı Yönünden 44
1. Kanuni Rüçhan Hakkı (TTK m. 461) 44
2. Sözleşmesel Rüçhan Hakkı 45
a. Genel Açıklama 45
b. Esas Sözleşmesel Rüçhan Hakkı 45
c. Ortaklığın Pay Sahipleri veya Üçüncü Kişilerle Yaptığı Sözleşmeden Doğan Rüçhan Hakkı 48
3. Genel Kurul Kararından Doğan Rüçhan Hakkı 49
B. Bağımsızlaşması Yönünden (Soyut – Somut Rüçhan Hakkı) 51
C. Yöneltildiği Kişi Yönünden 55
1. Doğrudan Rüçhan Hakkı 55
2. Dolaylı Rüçhan Hakkı 55
V. NİTELİK VE ÖZELLİKLERİ 58
A. Sübjektif ve Nispi Bir Hak Olması 58
B. Kullanımının Yükümlülük Teşkil Etmemesi 59
C. Mali Hak Niteliğinin Ağır Basması 61
D. Kural Olarak Müktesep Hak Niteliğinde Olmaması 63
E. Somut Rüçhan Hakkının Devredilebilir Bir Hak Olması 65
1. TTK m. 461/f. 4 Hükmü 65
2. Esas Sözleşmedeki Bağlam Hükmünün Rüçhan Hakkının Devrine Etkisi 69
VI. TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ÖNGÖRÜLEN BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 73
A. İç Kaynaklardan Sermaye Artırımında Bedelsiz Pay Edinme Hakkından 73
B. Şartlı Sermaye Artırımında Önerilmeye Muhatap Olma Hakkından 75
İkinci Bölüm
RÜÇHAN HAKKININ KULLANILMASI
I. GENEL AÇIKLAMA 81
II. KULLANMA ŞARTI: SERMAYE ARTIRIMI KARARI VERİLEN TOPLANTIDA HAKKIN KISITLANMAMIŞ OLMASI 85
III. HAKKIN KULLANILDIĞI ARTIRIM TÜRÜ, KULLANIMIN KONUSU OLAN PAYLAR VE BU PAYLARIN İHRAÇ BEDELİNİN BELİRLENMESİ 91
A. Hakkın Sadece Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımında ve Bu Artırımda Çıkarılan Yeni Paylar İçin Söz Konusu Olması 91
B. Elinde Bulunan ve Yeni Çıkarılacak Payların Türü ve Niteliği Ne Olursa Olsun Her Pay Sahibinin Rüçhan Hakkını Kullanabilmesi 94
C. Yeni Çıkarılacak Payların “İmtiyazlı” Olmasının Bir Özellik Arz Edip Etmediği 95
D. Yeni Çıkarılacak Payların İhraç Bedellerinin Belirlenmesi 98
IV. HAKKI KULLANMA USULÜ 103
V. HAKKI KULLANMA YETKİSİ OLANLAR 108
A. Pay Sahipleri 108
B. Pay veya Pay Senedi Üzerinde İntifa veya Rehin Hakkı Bulunması Halinde Hakkı Kullanacaklar 109
1. İntifa Hakkı Bulunması Halinde 109
2. Rehin Hakkı Bulunması Halinde 112
C. Esas Sözleşme veya Genel Kurul Kararı Gereğince Hakkı Kullanabilecekler 113
1. Genel Açıklama 113
2. Esas Sözleşme Gereğince 114
a. Rüçhan Hakkında İmtiyazlı Payların Sahipleri 114
b. Rüçhan Hakkı Veren İntifa Senetlerinin Sahipleri 117
3. Genel Kurul Kararı Gereğince 122
D. Devri Kanun veya Esas Sözleşme ile Sınırlandırılmış Nama Yazılı Paylardan Doğan Rüçhan Hakkını Kullanma Yetkisinin Kime Ait Olduğu 123
E. Elinde Kendi Payları Bulunan Anonim Ortaklığın Rüçhan Hakkını Kullanabilip Kullanamayacağı Sorunu 125
F. Elinde Ana Ortaklık (Holding) Payları Bulunan Yavru Ortaklığın Durumu 129
G. Ana Ortaklık Pay Sahiplerinin Yavru Ortaklığın Sermaye Artırımında Rüçhan Haklarının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 130
VI. HAKKIN KULLANDIRILMASI USULÜ 131
A. Yönetim Kurulunun Hakkın Kullanım Esaslarını Bir Karar İle Belirlemesi 131
B. Kararın İlan ve Tescil Edilmesi 134
C. Kararda Hakkın Kullanımı İçin Süre Verilmesi 140
1. Genel Açıklama 140
2. Süresinde Kullanılmayan Rüçhan Haklarının Akıbeti 142
Üçüncü Bölüm
RÜÇHAN HAKKININ KISITLANMASI VE HAKKIN İHLALİ HALİNDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR
I. HAKKIN KISITLANMASI 151
A. Genel Açıklama 151
B. Kısıtlamanın Usuli Kuralları 154
1. Sermaye Artırımı Kararı Verilen Toplantıda Kısıtlama Kararı Alınması 154
a. Kararın Alınma Zamanı ve Yeri 154
b. Yetkili Organ 157
c. Uyulması Gereken Yetersayı 160
d. Kısıtlama Gerekçesinin Kararda Gösterilmesi Gerekip Gerekmediği 165
e. Kısıtlama Hususunun Gündemde Yer Alması Gerekip Gerekmediği 166
2. Kısıtlamanın Yönetim Kurulunca Bir Rapor ile Açıklanıp Bu Raporun Tescil ve İlan Edilmesi 169
C. Kısıtlamada Uyulması Gereken İlkeler (Maddi Şartlar) 173
1. Haklı Sebebin/Sebeplerin Varlığı 173
a. ETTK’daki Durum 173
b. 6102 Sayılı TTK’ya ve SerPK’ya Ait Genel Açıklama 175
c. İleri Sürülen Sebeplerin Hangi Hallerde “Haklı Sebep” Niteliği Kazandığı 180
aa. Ortaklık Menfaati 180
bb. Gereklilik 183
cc. Ortaklığın Büyüme Stratejisi 184
dd. Sosyal Düşünceler 185
d. Haklı Sebep Teşkil Eden Haller 185
aa. TTK m. 461’de Örnek Olarak Gösterilen Haklı Sebepler 185
aaa. Genel Açıklama 185
bbb. Halka Arz 188
ccc. İşletmelerin, İşletme Kısımlarının, İştiraklerin Devralınması 190
ddd. İşçilerin Ortaklığa Katılması 193
bb. Diğer Haklı Sebepler 195
aaa. Şartlı Sermaye Artırımı 196
bbb. Borçların İtfası 199
ccc. Ortaklığın Finansal Durumunun Düzeltilmesi 201
ddd. Değiştirme veya Alım Hakkı Veren Menkul Kıymet Çıkarılması 201
eee. Ortaklığın Finansman İhtiyacı 203
fff. Pay Sahiplerinin Kaynak Yetersizliği 204
ggg. Pay Sahibi–Yatırımcı Çevresinin Genişletilmesi 205
2. Hakkın Kullanılması ile Hiç Kimsenin Haklı Görülmeyecek Şekilde Yararlandırılmaması ya da Kayba Uğratılmaması Gerekliliği 206
a. Genel Açıklama 206
b. Hakların En Az Zarar Verecek Şekilde Kullanılması İlkesine Uyulması 207
c. Eşit İşlem İlkesine Uyulması 212
D. Hakkın Esas Sözleşme ile Kısıtlanmasının Mümkün Olup Olmadığı 216
II. RÜÇHAN HAKKININ İHLALİ HALİNDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 221
A. Genel Açıklama 221
B. Hakkın Kullandırılmasında ve Kısıtlanmasında Söz Konusu Olan Usuli Kurallara Aykırılık Halinde 222
C. Hakkın Kısıtlanmasında Uyulması Gereken İlkelerin–Maddi Şartların İhlali Halinde 231
D. Hakkın Fiilen Kısıtlanması Halinde 237
E. Kayıtlı Sermaye Sisteminde 242
Sonuç ve Değerlendirmeler 247
Kaynakça 257
Kavram Dizini 269
Özgeçmiş 271