Anonim Şirket Özelinde Devralma işlemlerinde Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğu
Dr. Zahide Altunbaş Sancak
Anonim Şirket Özelinde Devralma İşlemlerinde Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğu başlıklı bu eserde, Alman ve İsviçre hukukunda uzun yıllardan beri tartışılan, satıcının ayıp sorumluluğunun hisse devri yoluyla şirket devralmalarında ne ölçüde uygulama bulabileceği meselesi ele alınmıştır. Her yıl ülkemizde onlarca devralma işlemi yapıldığı halde, satıcının TBK'nın satım hükümleri çerçevesinde ayıp sorumluluğu yalnızca birkaç esere konu edilmiştir. Hisse satım sözleşmesinin en çok müzakere edilen klozlarını içeren satıcının beyan ve tekeffülleri ile bunların ihlali halinde sorumluluğu konularında hala Anglo-Amerikan hukukunun etkisi sürerken bunların TBK'daki karşılıklarını araştırma ihtiyacı doğmuştur. Bu kapsamda eserin ilk bölümünde satıcının sorumluluğunun ne zaman işletmenin ayıplarına uzanabileceği sorusu tartışılmış, ikinci bölümünde hisse devirlerinde ayıp kavramı ile satıcının sözleşmedeki beyan ve tekeffüllerinin hukuki niteliği irdelenmiş, üçüncü bölümünde TBK'nın satıcının ayıp sorumluluğuna dair getirdiği kanuni şartların hisse devirlerinde uygulaması ele alınmış ve son bölümünde alıcının ayıptan doğan seçimlik hakları ile genel hükümlerden kaynaklanan talepleri, bunların yarışması meselesiyle birlikte incelenmiştir. Anılan konular, satıcının ayıp sorumluluğuna dair öğretide ve mahkeme kararlarında sunulan genel tanım ve tartışmalardan öte, şirket devralmaları özelinde alıcı ile satıcı arasındaki sözleşmesel ilişkinin özellikleri dikkate alınarak irdelenmiştir. Bu çalışmanın nihai amacı, TBK'nın ayıp hükümlerinin hisse devri yoluyla şirket devralma işlemleri bakımından en elverişli düzenlemeler olduğunu savunmak değil, Alman ve İsviçre hukukunda yıllardan beri tartışılan meseleleri Türk hukukuna taşımak ve böylece ilgili konularda farkındalık yaratarak yeni tartışma konularına zemin hazırlamak ve uygulamada halen Anglo-Amerikan etkisinde hazırlanan hisse satım sözleşmelerinin TBK'nın satım kurallarına uygun şekilde nasıl kaleme alınabileceği konusunda uygulamacılara yön göstermektir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HİSSE SATIM SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ, UYGULANACAK HÜKÜMLER VE KONTROL DEVRİ
1.1. DEVRALMA YÖNTEMLERİ: SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİ VE AYIP HÜKÜMLERİNİN UYGULANABİLİRLİĞİ
1.1.1. Konuya Giriş
1.1.2. Ticari İşletme Devri: Sözleşmenin Niteliği ve Ayıp Hükümlerinin Uygulanabilirliği
1.1.3. Hisse Devri: Sözleşmenin Niteliği ve Ayıp Hükümlerinin Uygulanabilirliği
1.1.4. Ara Sonuç
1.2. SATICININ İŞLETMENİN AYIPLARINDAN DA KANUNEN SORUMLU OLDUĞU DURUM: KONTROL DEVRİ
1.2.1. Konuya Giriş
1.2.2. Hisselerin Tamamının Satımı
1.2.3. Hisselerin Tamamına Yakınının Satımı ve "Kontrol" Devri
1.2.4. Bazı Özellikli Durumlar
İKİNCİ BÖLÜM
HİSSE DEVİRLERİNDE AYIP KAVRAMI İLE HİSSE SATIM SÖZLEŞMESİNDE SATICININ BEYAN VE TEKEFFÜLLERİ
2.1. KONUYA GİRİŞ
2.2. HİSSE DEVİRLERİNDE AYIP VE MUHTELİF GÖRÜNÜMLERİ
2.2.1. Ayıp Kavramına Genel Bakış
2.2.2. Hisse Devirlerinde Ayıbın Görünümleri
2.3. GENEL OLARAK: HİSSE DEVİRLERİNDE AYIBIN TÜRLERİ VE ZAPT İHTİMALİ
2.3.1. Hisse Devirlerinde Sübjektif Nitelikler
2.3.2. Hisse Devirlerinde (Bulunması Beklenen) Objektif Nitelikler
2.3.3. Hisse Devirlerinde Zapt İhtimali
2.4. ÖZEL OLARAK: HİSSE SATIM SÖZLEŞMESİNDE SATICININ BEYANLARI VE TEKEFFÜLLERİ
2.4.1. Satıcının Beyan ve Tekeffüllerinin Amacı
2.4.2. Satıcının Beyan ve Tekeffüllerinin Konusu
2.4.3. Beyanlar ve Tekeffüllerin Hukuki Niteliği
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SATICININ AYIP SORUMLULUĞUNUN YASAL ŞARTLARININ HİSSE DEVİRLERİNDE UYGULANMASI
3.1. KONUYA GİRİŞ
3.2. AYIBIN HASAR VE YARARIN GEÇİŞ ANINDA MEVCUT OLMASI
3.2.1. Genel Olarak Hasar ve Yararın Geçişi
3.2.2. Hisse Devirlerinde Hasar ve Yararın Geçiş Anı
3.2.3. Kapanış Ön Koşulları ve Hasar ve Yararın Geçişine Etkisi
3.3. ALICININ AYIBI BİLMEMESİ VEYA BİLEBİLECEK DURUMDA OLMAMASI (TBK m. 222)
3.3.1. Hükme Genel Bakış
3.3.2. Hükmün Hisse Devirleri Açısından Önemi
3.3.3. Due Diligence ve Satıcının Ayıp Sorumluluğuna Etkisi
3.4. ALICININ GÖZDEN GEÇİRME VE AYIBI BİLDİRME KÜLFETLERİNİ YERİNE GETİRMİŞ OLMASI (TBK M. 223)
3.4.1. Genel Olarak Gözden Geçirme ve Bildirim Külfetleri
3.4.2. Hisse Devirlerinde Gözden Geçirme ve Bildirim Külfetleri
3.4.3. Gözden Geçirme ve Bildirim Külfetlerinin Uygulanmadığı Hal: Satıcının Ağır Kusurlu Olması (TBK m. 225)
3.5. SATICININ SORUMLULUĞUNUN SÖZLEŞME İLE KALDIRILMAMIŞ VEYA SINIRLANDIRILMAMIŞ OLMASI
3.5.1. Sorumluluğun Sözleşme ile Kaldırılması veya Sınırlandırılması
3.5.2. Hisse Satım Sözleşmelerinde Sorumluluğu Sınırlayan Kayıtlar
3.5.3. Sorumluluğu Kısıtlayan Sözleşme Kayıtlarının Geçersiz Olduğu Hal: Satıcının Ağır Kusurlu Olması (TBK m. 221)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ALICININ AYIPTAN DOĞAN SEÇİMLİK HAKLARI VE GENEL HÜKÜMLERDEN KAYNAKLANAN TALEPLERİ
4.1. KONUYA GİRİŞ
4.2. ALICININ AYIPTAN DOĞAN SEÇİMLİK HAKLARI ve ZAMANAŞIMI
4.2.1. Genel Olarak
4.2.2. Alıcının Seçimlik Hakları
4.2.3. Ayıp Sorumluluğunda Zamanaşımı
4.3. ALICININ GENEL HÜKÜMLERDEN KAYNAKLAN TALEPLERİ VE BUNLARIN AYIP HÜKÜMLERİ KARŞISINDAKİ DURUMU
4.3.1. İrade Bozuklukları Temelinde Sözleşmenin İptali
4.3.2. Genel Borca Aykırılık Temelinde Tazminat
SONUÇ
KAYNAKÇA
