Anonim Şirketlerde Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasına Karşı Çoğunluğun Korunması
İÇİNDEKİLER
ÖZGEÇMİŞ 6
SUNUŞ 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR LİSTESİ 21
GİRİŞ 25
BİRİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETLERDE AZINLIK KAVRAMI VE HAKLARI İLE AZINLIK PAY SAHİPLERİNİ KORUYAN DİĞER DÜZENLEMELER
ANONİM ŞİRKETLERDE AZINLIK KAVRAMI 29
Kavramın Ortaya Konması Açısından Anonim Şirketlerde Çoğunluk İlkesi 29
Azınlık Kavramının Değişik Anlamları 33
Teknik Anlamda Azınlık Kavramının Belirlenmesi 37
Oransal Azınlık. 39
Nominal Azınlık 43
Fiili Azınlık 46
ANONİM ŞİRKETLERDE AZINLIK HAKLARI 46
Azınlık Haklarının Tanımı ve Hukuki Niteliği 47
Azınlık Haklarının Diğer Pay Sahipliği Haklarından Farklılıkları 51
ANONİM ŞİRKETLER HUKUKUNDA AZINLIK HAKLARININ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ 55
TÜRK TİCARET KANUNUNUN AZINLIK HAKLARI SİSTEMİNDE
MEYDANA GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 61
Azınlık Hakları Listesinin Genişletilmesi 61
Azınlık Haklarına Yönelik Yapısal Değişikliklere Genel Bakış 62
Azınlığın Hisse Senetlerini Rehin Olarak Tevdi Etme
Zorunluluğunun Amacı ve Kaldırılması 63
Zorunluluğun Düzenlenme Şekli 63
Zorunluluğun Karşıladığı İhtiyaca İlişkin Görüşler 65
Görüşlerin Değerlendirilmesi 68
Ara Sonuç. 70
MEVZUATIMIZDAKİ AZINLIK HAKLARININ TANITIMI 73
TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN AZINLIK HAKLARI 74
Denetçinin Görevden Alınması ve Yeni Denetçi Atanması Talep
Hakkı 74
Hükmün Düzenleniş Şekli ve Amacı 74
Hakkın Dava Yoluyla Kullanılmasına İlişkin Özellikler 77
Genel Kurulu Toplantıya Çağırma veya Gündeme Madde
Eklenmesini Talep Hakkı 83
Hükmün Düzenleniş Şekli ve Amacı 83
Azınlığın Talebini Yönetim Kuruluna İletmesi 86
(1). Talebin Kabul Görmesi 88
Talebin Reddedilmesi Üzerine Azınlığın
Talebini Dava Yoluyla İletmesi 90
Finansal Tabloların Müzakeresinin Ertelenmesini Talep Hakkı 92
Hükmün Düzenleniş Şekli ve Amacı 92
Hakkın Kullanım Şekli ve Sonuçları 93
Özel Denetçi Atanmasını Talep Hakkı 102
Hükmün Düzenleniş Şekli ve Amacı 102
Özel Denetçinin Atanması İçin Gerekli Şartlar 104
Özel Denetçi Atanması Talebinin Genel Kurulca Reddinden
Doğan Azınlık Hakkı 109
Nama Yazılı Pay Senetlerinin Bastırılmasını Talep Hakkı 114
Haklı Sebeple Feshi Talep Hakkı 117
Hükmün Düzenleniş Şekli ve Amacı 117
Hakkın Dava Yoluyla Kullanılmasına İlişkin Özellikler 121
SERMAYE PİYASASI KANUNU KAPSAMINDA AZINLIĞIN KARAR
TASLAĞININ GÖRÜŞÜLMESİNİ TALEP HAKKI 129
YÖNETMELİK KAPSAMINDA AZINLIĞIN BAKANLIK TEMSİLCİSİ GÖREVLENDİRİLMESİNİ TALEP HAKKI 131
AZINLIK PAY SAHİPLERİNİ KORUYAN DİĞER DÜZENLEMELER 133
Azınlığın Kuruluştan ve Sermaye Artırımından Sorumlu Olanların
Sulh ve İbralarını Engelleme İmkanı 133
Genel Kurul Kararlarının Alınmasında Ağırlaştırılmış Yeter Sayı Halleri 139
Azınlığın Yönetim Kurulunda Temsil Edilmesi 142
Birikimli Oy Sistemi 147
Şirketler Topluluğunda Pay Sahibinin Satma Hakkı 150
Sermaye Piyasası Kanununda Azınlığı Koruyan Düzenlemeler 152
Ayrılma Hakkı 153
Satma Hakkı 158
Pay Alım Teklifi Zorunluluğu 161
Azınlığı Koruyan Bütün Düzenlemelerin Teknik Anlamda Azınlık
Hakkı Olmadığının Tespiti 163
LİMİTED ŞİRKETLERDE AZINLIK HAKLARININ DÜZENLENİŞ BİÇİMİ VE KONUNUN ELE ALINIŞINA ETKİSİ 165
İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETLERDE AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASINDAN KAYNAKLI YAPTIRIM SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASININ YAPTIRIMA BAĞLANMASINI GEREKTİREN NEDENLER 173
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılması Yoluyla Oluşacak Menfaat İhtilaflarının Önüne Geçilmesi 173
Azınlık Pay Sahiplerinin Şirket Yönetimine Yönelik Tehdit Unsuru Oluşturmalarının Engellenmesi. 178
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasından Kaynaklanan Masraf ve
Zaman Kayıplarının Azaltılması 180
Azınlık Hakkının Kullanımının Neticelerinin Öngörülebilirliğini Sağlamak 182
Temel Amaç: Şirket Menfaatinin Korunması 184
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASININ DENETİMİ 189
Azınlık Haklarının Hakkın Kötüye Kullanım Denetimine Tabi
Olduğunun Tespiti. 189
Kötüye Kullanılan Azınlık Hakkının Sonuç Doğurmasının Şirket Organlarında ve Mahkemede Engellenmesi 192
Hakkın Yöneldiği Muhatapça Yapılan Değerlendirmenin Önem Arz Etmemesi 196
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASINDAN KAYNAKLI
Yaptırım Sisteminin Belirlenmesi 201
Kötüye Kullanılan Azınlık Haklarının Yaptırıma Bağlanmasına İlişkin Görüşler 201
Azınlık Kararlarının Geçersizliği veya İptali Görüşü 201
Pay Sahibinin Sadakat Yükümlülüğü Görüşü 204
Olgu Organ Sorumluluğu Görüşü 207
Azınlığın Şirketten Çıkarılması Önerisi 212
Genel Olarak Azınlığın Şirketten Çıkarılması 212
Azınlığın Haklarını Kötüye Kullanmasının Yaptırımı Olarak Şirketten Çıkarılması 216
Haksız Fiil Sorumluluğu Görüşü 223
Azınlığın Hakkını Kötüye Kullanmasının Yaptırımının Normatif
Görünümü 226
6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Dönemi 226
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Dönemi 231
Mevcut Hukuk Sisteminde Etkin Sorumluluk: Haksız Fiil
Sorumluluğu 236
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASINDAN KAYNAKLI HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN GENEL ESASLARI
HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 241
Genel Olarak Hukuka Aykırılık Kavramı 241
Azınlık Haklarının Hukuka Aykırı Kullanılması 248
Genel Olarak Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramları 248
Hakkın Kötüye Kullanılması İlkesinin Anonim Şirketlerde İşlerliği 253
Azınlık Hakları Özelinde Hakların Dürüstlük Kuralına Uygun Kullanılması (TMK m. 2/1) ile Kötüye Kullanılma Yasağının
(TMK m. 2/2) Birlikte İncelenmesi Gerekliliği. 255
Çoğunluğun Azınlığa Karşı Korunmasında TMK m. 2’nin
Koruma Normu Olarak Kabulü Zorunluluğu 258
Azınlık Hakları Özelinde TMK m. 2’nin Koruma Normu
Olarak Kabul Edilmesine Yönelik Argümanlar 263
Azınlık ile Şirket/Bireysel Pay Sahibi Arasında
Ekonomik Temasın Varlığı 263
Dürüstlük Kuralının Koruma Normu Olarak
Düzenlenmesine Yönelik Girişim 265
, Şirket ve Bireysel Pay Sahiplerinin TMK m.
2’nin Koruma Alanında Yer Alması 266
Ara Sonuçlar 270
Azınlık Hakları Özelinde Hukuka Aykırılık Denetiminin Yöntemi: Azınlık Hakkının Düzenlenme Amacına ve Şirket Menfaatine
Aykırı Kullanılıp Kullanılmadığının Tespiti 273
Hakların Sakınılarak Kullanılması İlkesi ve Tamamlayıcı Rolü 279
Genel Olarak 279
Hakların Sakınılarak Kullanılması İlkesinin Anonim
Şirketlerdeki Görünümü ve Uygulama Alanı 280
Azınlık Haklarının Sakınılarak Kullanılması Gerekliliği 282
Dava Yoluyla Kullanılan Azınlık Haklarında Hukuka Aykırı Davranış 284
Azınlık Hakkının Dava Yoluyla Kullanılmasında Dava
Hakkının Kötüye Kullanılabileceğinin Tespiti 284
TTK’nın 451. Maddesinin Dava Yoluyla Kullanılan Azınlık Haklarında Uygulanabilirliğinin Tartışılması 291
Azınlık Haklarının Ahlaka Aykırı Kullanılması 296
Azınlık Haklarının Kullanılması Açısından Hukuka Aykırılığı Önleyen
Sebep Olarak Özel Hukuka Dayanan Yetkinin Kullanılması Sorunu 299
ZARAR UNSURU 303
Genel Olarak Zarar Kavramı 303
Maddi Zararın Tazmini 304
Şirketin Zararının Tazmin Edilebilirliği 307
Zarar Gören Pay Sahiplerinin Doğrudan Zararlarının Tazmin Edilebilirliği 307
Zarar Gören Pay Sahiplerinin Dolayısıyla Zararlarının Şirket
Lehine Tazmin Edilebilirliği 308
Pay Sahiplerinin Dolayısıyla Zararlarının Tazminine
Olumsuz Yaklaşım 312
Pay Sahiplerinin Dolayısıyla Zararlarının Tazminine Olumlu Yaklaşım 313
Yaklaşımların Konunun Ele Alınışına Etkisi 315
Şirket Alacaklılarının Zararlarının Tazmin Edilebilir Olmadığının Tespiti 316
Manevi Zararın Tazmini 318
Zarar Gören Pay Sahiplerinin Manevi Zararı 319
Şirket Tüzel Kişiliğinin Manevi Zararı 320
NEDENSELLİK BAĞI UNSURU 327
Genel Olarak 327
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılması İle Oluşan Zarar Arasındaki Nedensellik Bağı 328
KUSUR UNSURU 329
Türk Hukukunda Kusur Kavramı ve Türleri 329
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasından Kaynaklı Sorumluluk
İçin Kusurun Hangi Oranda Gerçekleşmesi Gerektiğinin Tespiti 331
AZINLIK HAKLARI BAĞLAMINDA HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 335
Azınlığın Açacağı Görevden Alma Ve Yeni Denetçi Atanması Davası Yönünden Sorumluluk Doğurabilecek Haller 336
Azınlığın Genel Kurulu Toplantıya Çağırma ve Gündeme Madde
Ekletme Hakkı Açısından Sorumluluk Doğurabilecek Haller 340
Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması Talebinin Yönetim Kurulu
veya Mahkemece Reddi Halinde 340
Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması Talebinin Yönetim Kurulu
veya Mahkemece Kabulü Halinde 344
Gündeme Madde Ekletme Talebi Açısından Değerlendirme 346
Azınlığın Finansal Tabloların Görüşülmesini Ertelenmesini İsteme
Talebi Halinde Sorumluluk Doğurabilecek Haller 348
Azınlığın Özel Denetçi Tayini Talebi Yönünden Sorumluluk
Doğurabilecek Haller 358
Azınlığın Nama Yazılı Pay Senetlerinin Bastırılması Talebi Yönünden Sorumluluk Doğuran Haller 364
Azınlığın Açacağı Haklı Sebeple Fesih Davası Yönünden Sorumluluk Doğurabilecek Haller 368
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASINDAN KAYNAKLI HAKSIZ
FİİL SORUMLULUĞUNUN UNSURLARINA İLİŞKİN KARAR TAHLİLİ 379
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI NEDENİYLE AÇILACAK TAZMİNAT DAVASI
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 383
TARAFLAR 384
Davacı Taraf 384
Şirket 384
Pay Sahipleri 386
Davalı Taraf 391
AZINLIĞIN BİRDEN FAZLA PAY SAHİBİNDEN OLUŞMASI İHTİMALİNDE MÜTESELSİL SORUMLULUK 393
Dış İlişki Açısından 393
İç lişki Açısından 396
ZARARIN VE TAZMİNATIN BELİRLENMESİ. 398
ZAMANAŞIMI 401
Haksız Fiil Kaynaklı Taleplerde Zamanaşımı Süreleri 401
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasından Kaynaklı Taleplerde Zamanaşımı Süresinin Tayini 403
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 406
Görevli Mahkeme 406
Asliye Ticaret Mahkemelerinin Görev Alanı ve Ticari Davaların Tayini 406
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasından Kaynaklı Taleplerin
Ticari Dava Niteliği 407
Yetkili Mahkeme 411
Özel ve Genel Yetkili Mahkemelerin Belirlenmesi 411
Haksız Fiilden Doğan Davalarda Yetkili Mahkeme 411
Ortak Yetkili Yer Mahkemesi Tayini ve Kesin Yetki Olup
Olmadığının Tespiti 412
Azınlık Haklarının Kötüye Kullanılmasından Kaynaklı Tazminat Davalarında Davalı Tarafın Niteliğine Göre Yetkili
Mahkemelerin Belirlenmesi 414
TAZMİNAT DAVASINDA YARGILAMA USULÜ 417
TAZMİNAT DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ 418
AZINLIK PAY SAHİPLERİ ALEYHİNE AÇILACAK TAZMİNAT DAVASINDA MUHTEMEL USUL HUKUKU SORUNLARI 421
Azınlık Pay Sahiplerinin Pasif Dava Ehliyeti ve Mecburi Dava
Arkadaşlığı Sorunu 421
Azınlık Hakkının Dava Yoluyla Kullanılması Halinde Davanın
Reddinin Tazminat Davasının Özel Dava Şartı Olup Olmadığı 427
Davada Azınlığın Paylarının Geçici Hukuki Korumalara Konu Olması 431
Yargılama Süresinde Azınlık Paylarının Üçüncü Kişilere Devrinin
Davaya Olası Etkileri 435
Azınlık Hakkının Kötüye Kullanıldığı İddiasının Her Türlü Delille
İspatının Mümkün Olması 437
Davanın Pay Sahibi Tarafından Açılması Halinde Davanın Şirkete
İhbarı Gerekliliği 441
Azınlık Aleyhine Açılan Davaların Birleştirilmesinin Gerekli Olup
Olmadığı Sorunu 444
Tazminat Davasının Belirsiz Alacak Davası Niteliği Hakkında Değerlendirmeler 448
Azınlığına Karşı Açılacak Tazminat Davasında Arabulucuya
Başvurunun Dava Şartı Niteliği 452
AZINLIK HAKLARININ KÖTÜYE KULLANILMASINDAN KAYNAKLI TAZMİNAT SORUMLULUĞUNA NORMATİF NİTELİK KAZANDIRMA
GEREKLİLİĞİ 455
AZINLIK HAKLARI SİSTEMİNE İLİŞKİN KODİFİKASYON ÖNERİSİ 462
SONUÇ. 471
KAYNAKÇA 479
