Anonim Şirketlerde Gayri Maddi Hakların Sermaye Olarak Konulması

Konu Başlıkları

-	Anonim Şirketin Malvarlığında Gayri Maddi Haklar
-	Gayri Maddi Hakların Sermaye Olarak Taahhüt Edilmesi Ve Bu Taahhüdün İhlaline Bağlanan Sonuçlar

 

İÇİNDEKİLER

 

ÖNSÖZ V

 

KISALTMALAR XVII

 

GİRİŞ 1

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

ANONİM ŞİRKETİN MALVARLIĞINDA

 

GAYRİ MADDİ HAKLAR

 

1. Sermayenin Bir Unsuru Olarak Gayri Maddi Haklar 7

 

1. Şirket Sermayesinde Gayri Maddi Hakların Önemi 8

 

1. Sermayenin Şirket İçin Önemi 8

 

2. Şirketin Kuruluşuna Uygulanacak Usul Bakımından

 

Gayri Maddi Hakların Önemi 17

 

3. Ayni Sermayenin Kavramsal Sınırlarının Belirlenmesinde

 

Zıt Kavram Yöntemi- Nakdi Sermaye 19

 

4. Ayni Sermaye Konusu Olarak Gayri Maddi Haklar 21

 

1. a) Fikri Hakları da İçeren Üst Kavram Olarak

 

Gayri Maddi Haklar 21

 

1. b) Gayri Maddi Hakların Hukuki Niteliği 22

 

b1) Fikri Mülkiyet Olarak Kabul Edilmesi 22

 

b2) Mutlak Hak Olması 26

 

5. Gayri Maddi Hak Olarak Kabul Edilme Koşulları 30

 

1. a) Belirlenebilirlik 31

 

1. b) Üzerinde Kontrol Sağlanması 32

 

1. c) Gelecekteki Ekonomik Yarar 33

 

6. Gayri Maddi Malların Ayni Sermaye İçindeki Tasnifi –

 

Finansal Varlıklar ve Gayri Maddi Varlıklar Ayırımı 34

 

1. Sermayeye Konu Olabilecek ve Olamayacak

 

Gayri Maddi Haklar 36

 

1. Ayni Sermaye Olarak Kabul Edilme Koşulları 36

 

1. a) Nakden Değerlendirilebilir Olması 37

 

1. b) Devredilebilir Olması 40

 

1. c) Rehin, Hapis, Haciz, Tedbir, İnhisari Lisans

 

Gibi Külfetlerle Yüklü Olmaması 44

 

1. d) Şirketin Amacı ile Bağlantılı Olması Sorunu 52

 

2. Sermayenin Fiilen Oluşturulmasında Gayri Maddi

 

Hakların Gerçekliğinin Önemi 55

 

3. Gayri Maddi Hakların veya Kullanım Hakkının

 

Sermaye Olarak Konulması 59

 

1. a) Hakkın Özünün Sermaye Olarak Konulması 60

 

1. b) Kullanma Hakkının Sermaye Olarak Konulması 62

 

1. c) Sermaye Olarak Konulan Gayri Maddi Hak

 

Üzerinde Üçüncü Kişiler Lehine Lisans Tanınmış

 

Olması Halinde, Şirketin Lisans Sözleşmesine Taraf

 

Olup Olmayacağı Sorunu 65

 

1. d) Lisans Hakkı Sahibinin, Lisanstan Doğan Hakkını

 

Sermaye Olarak Koyup Koyamayacağı Sorunu 66

 

4. Sermaye Olarak Konulabilecek Gayri Maddi Haklar 68

 

1. a) Fikir ve Sanat Eserleri 68

 

1. b) Marka 72

 

b1) Genel Olarak Markanın Sermaye

 

Olarak Konulması 72

 

b2) Ortak Marka ve Garanti Markasının

 

Sermaye Olarak Konulması 75

 

1. c) Patent ve Faydalı Model 79

 

1. d) Endüstriyel Tasarım 83

 

1. e) Entegre Devre Topoğrafyaları, Bitki Çeşitleri

 

ve Islahçı Hakları 84

 

1. f) Know-How 85

 

1. g) Alan Adları ve Sanal Ortamlar 90

 

5. Sermaye Olarak Konulamayacak Gayri Maddi Unsurlar 92

 

1. a) Ticaret Unvanı 92

 

1. b) Emek ve İtibar 95

 

1. c) Müşteri Çevresi (Good Will- Şerefiye) 97

 

1. d) Coğrafi İşaretler 98

 

6. İleride Üretilecek Fikri Haklar 99

 

1. Gayri Maddi Hakların İşletme İçinde Meydana

 

Getirilmesi veya Dışarıdan Edinilmesine Göre

 

Değerlemeye Tabi Tutulması ve Aktifleştirilmesi 100

 

1. Gayri Maddi Hakların (Maddi Olmayan Duran

 

Malvarlığının) Finansal Tablolardaki Yeri 100

 

1. Gayri Maddi Hakların Türk Muhasebe Standartları

 

İçindeki Yeri 101

 

1. a) TTK Sisteminde Finansal Tablolara Uygulanan

 

İkili Sistem : VUK-TMS 101

 

1. b) Gayri Maddi Hakların Raporlanması Bakımından

 

VUK - TMS Karşılaştırılması 105

 

2. Şirket Muhasebesi ve TTK Bağlamında

 

Gayri Maddi Haklar 108

 

1. a) Muhasebeleştirmede Gayri Maddi Hakların

 

Ölçülmesinin Önemi 108

 

1. b) Dürüst Resim İlkesi ve Gayri Maddi Hakların

 

Muhasebeleştirilmesinin Önemi 110

 

1. Fikri Hakların Muhasebeleştirilmesi ve Aktifleştirilmesi 112

 

1. İşletme İçinde Meydana Getirilen Gayri Maddi

 

Hakların Aktifleştirilmesinin Yasak Olması Kuralı

 

ve Sınırları 113

 

2. İşletme İçinde Meydana Getirilen Gayri Maddi

 

Hakların Muhasebeleştirilmesi Sorunu 115

 

1. a) Gayri Maddi Hakların Muhasebeleştirilmesi Sorunu 115

 

1. b) Maliyet Bedeli Üzerinden Muhasebeleştirme Kuralı 116

 

3. İşletme İçinde Meydana Getirilen Gayri Maddi

 

Hakların Muhasebeleştirilmesi ve Aktifleştirilmesi 117

 

1. a) Gayri Maddi Hakların Aktifleştirilmesi 117

 

a1) Patent Örneği Üzerinden Genel Olarak

 

Gayri Maddi Haklar 118

 

a2) Markalar 119

 

a3) Fikir ve Sanat Eserleri 120

 

1. b) Aktifleştirilmede İzlenecek Yol 121

 

4. Gayri Maddi Hakların İşletme Dışından Edinilmesi

 

Durumunda Aktifleştirilmesi 122

 

5. Sonraki Dönemlerde Yapılacak Yeniden Değerleme ve

 

Bunun Sermayeye Aktarılması Sorunu 122

 

1. Gayri Maddi Hakların Aktifleştirilmesi Yasağı,

 

Anlamı ve Sebebi 125

 

1. Aktifleştirme Yasağının Anlamı ve Sebebi 126

 

2. Aktifleştirme Yasağının Sebeplerinden Biri Olarak

 

Gerçekleşmemiş Kârın Dağıtılması Tehlikesi 129

 

3. Gayri Maddi Hakların Güncel Değerinin Raporlanacağı

 

Yer- Dipnotlar Bölümü 132

 

1. Gayri Maddi Hakların Değerlemesi 134

 

1. Gayri Maddi Hakların Değerlemeye Tabi

 

Tutulmasının Önemi 134

 

2. Değerlemenin Kullanım Alanları 135

 

3. Gayri Maddi Hakların Değerlemesindeki Zorluklar 136

 

4. Değerleme Yöntemleri 138

 

1. a) Finansal Değerleme Yöntemleri 138

 

1. b) Davranışsal Değerleme Yöntemleri 140

 

1. c) Karma Değerleme Yöntemleri 141

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

GAYRİ MADDİ HAKLARIN SERMAYE OLARAK

 

TAAHHÜT EDİLMESİ VE BU TAAHHÜDÜN

 

İHLALİNE BAĞLANAN SONUÇLAR

 

1. Gayri Maddi Hakların Kuruluşta Ayni Sermaye

 

Olarak Taahhüt Edilmesi ve İfası 144

 

1. Esas Sözleşmenin Hukuki Niteliğinin Fikri Hakların

 

Sermaye Olarak Taahhüdü ve İfası Üzerindeki Etkisi 144

 

1. Esas Sözleşmenin Sözleşme Tipleri İçinde

 

Sınıflandırılması 144

 

2. Kurucuların Şirket Kurma İradesiyle Bir Araya

 

Gelmelerinden, Şirketin Tesciline Kadar Geçen

 

Süreçteki Hukuki İlişkiler 146

 

3. Esas Sözleşmenin Hukuki Niteliği 148

 

1. a) Sözleşme Görüşü 149

 

1. b) Objektif Norm (Statü) Görüşü 149

 

1. c) Çifte Karakter Görüşü ve TTK md. 340’ın Getirdikleri 151

 

4. Esas Sözleşmenin Tescil Edildiği Anın, Taahhüt Edilen

 

Sermayenin İktisap Edilmesi Bakımından Nitelendirilmesi 157

 

5. Esas Sözleşmenin Çifte Karakterinin Ayni Sermaye

 

Koyma Borcuna Etkisi 163

 

1. Sermaye Koyma Taahhüdü 165

 

1. Niteliği, Tarafları ve Şekil Şartı 166

 

1. a) Hukuki Niteliği 166

 

a1) Türk Hukuk Sistemi 167

 

a2) İsviçre Hukuk Sistemi ile Karşılaştırma 169

 

1. b) Sermaye Koyanın Taahhüt Sırasındaki Tasarruf Yetkisi 171

 

1. c) Şekil Şartı 176

 

c1) Esas Sözleşmede Yazılı Olması 176

 

c2) Sicile Tabi Fikri Hakların Sicile Şerh

 

Konulması ve Etkisi 176

 

2. Gayri Maddi Hakların Sermaye Olarak Konulma

 

Sürecinde Değerlemeye Tabi Tutulması 182

 

1. a) Değerlemenin Önemi 182

 

a1) Gayri Maddi Hakkın Gerçekliği ve Geçerliliğinin

 

Belirlenmesinin Önemi 183

 

a2) Sermayenin Belirlenmesi Bakımından Önemi 184

 

1. b) Mahkeme Nezdinde Değerleme – Bilirkişi Raporu 188

 

b1) Bilirkişilerin Seçimi 188

 

b2) Bilirkişi Raporunun Mahkeme Tarafından

 

Onaylanması ve Rapora Karşı İtiraz 189

 

1. c) Değerin Esas Sözleşmede Belirtilmesi ve

 

Raporun Kuruluş Belgesi Olarak Sicil

 

Dosyasına Konulması 193

 

1. Sermaye Koyma Borcunun İfası - Şirketin

 

Gayri Maddi Hakkı İktisabı 194

 

1. Muacceliyet ve İfa Kavramlarının Konumuz

 

Bakımından Önemi 195

 

2. Gayri Maddi Hak Taahhüdünün Muacceliyeti 196

 

3. Gayri Maddi Hakların Şirket Tarafından İktisabı 199

 

1. a) Genel Olarak Ayni Sermayenin Şirketin

 

Mülkiyetine Geçmesi Anı 200

 

1. b) Sicile Bağlı Olan Gayri Maddi Haklar Bakımından

 

İktisap Anının Tespiti 206

 

b1) Yürürlükteki Düzenlemelere Göre 207

 

b2 ) Sınai Mülkiyet Kanunu Tasarısı’na Göre 210

 

b3) Sicile Tescil Talebi ve Etkisi 212

 

1. c) Fikir ve Sanat Eserleri Bakımından Devrin Şekli

 

ve Gerçekleştiği Anın Tespiti 213

 

1. d) Fikir ve Sanat Eserleri Dışındaki Tescil Edilmeyen

 

Fikri Haklar Bakımından Devrin Şekli ve Hakkın

 

Edinimi Anı 215

 

4. Esas Sözleşmenin İmzalanması ile Şirketin Ticaret

 

Siciline Tescili Arasındaki Süre İçerisinde Gayri

 

Maddi Hakların Devri 216

 

1. a) Esas Sözleşmenin İmzalanması ile Ticaret Siciline

 

Tescili Arasındaki Askı Süresinde Fikri Hakların

 

Üçüncü Kişilere Devrinin Sonuçları 216

 

1. b) Askı Süresinde Alınacak Tedbirler 219

 

5. Sermaye Koyma Borcunda Zamanaşımı 220

 

1. İrade Sakatlıkları ve Fiil Ehliyetinden Yoksunluğun

 

Sermaye Taahhüdü Üzerindeki Etkisi 221

 

1. İrade Sakatlıkları 221

 

1. a) Şirketin Ticaret Siciline Tescilinden Sonra Ortaya

 

Çıkan İrade Sakatlıkları Bakımından 222

 

1. b) Şirketin Ticaret Sicilinde Tescilinden Önce Ortaya

 

Çıkan İrade Sakatlıkları Bakımından 225

 

2. Fiil Ehliyetinden Yoksunluk 228

 

1. Ticaret Sicil Memurlarının İnceleme ve Re’sen İşlem

 

Yapma Yetkisi 229

 

1. Aynı Hakların Sermaye Olarak Konulması ve

 

Kanunun Dolanılmasının Önlenmesi 232

 

1. Kuruluşta veya Kuruluştan Sonraki 2 Yıl İçinde

 

Bir İşletmenin veya Ayının Devralınması

 

ve Ayni Sermaye Konulması ile İlişkisi 233

 

1. a) Kuruluşta Ticari İşletme veya Ayının Devralınması 234

 

1. b) Kuruluştan Sonraki İki Yıl İçinde İşletme veya

 

Ayının Devralınması 237

 

2. Finansal Yardım Yasağına Giren İşlemler 243

 

1. Gayri Maddi Hakların Sermaye Artırımı Sürecinde

 

Sermaye Olarak Konulması 247

 

1. Esas ve Kayıtlı Sermaye Sistemleri ve Sermaye

 

Artırımı Türleri 247

 

1. Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımı 249

 

1. Genel Olarak Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımı 249

 

2. Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımının Ön Koşulları 249

 

1. a) Nakdi Bedellerin ve Ayni Hakların

 

(Gayri Maddi Hakların) Tamamen ve Gereği

 

Gibi İfa Edilmiş Olması Koşulu 250

 

1. b) Ortaklığın Serbest İç Kaynakları Sermayeye

 

Dönüştürmüş Olması Koşulu 252

 

b1) İç Kaynakların Sermayeye Eklenmesi Şartının

 

Öngörülme Nedeni 252

 

b2) Uygulama Alanı 253

 

3. Sermaye Artırımı Sürecinde Gayri Maddi Hakların

 

Esas Sözleşmede Belirtilmesi Sorunu 256

 

1. a) İsviçre Hukukunda Ayni Sermayeye İlişkin

 

Ayrıntıların Esas Sözleşme Değişik Maddesinde

 

Yer Almasına İlişkin Düzenlemeler 256

 

1. b) Türk Hukukunda Ayni Sermayeye İlişkin Bilgilerin

 

Esas Sözleşmede Yer Almasının Gerekliliği Sorunu 257

 

b1) Esas Sözleşmenin Durum Değişikliklerini

 

Yansıtmaması 258

 

b2) Alacaklıların ve Pay Sahiplerin Menfaatlerinin

 

Korunması Bakımından Ayni Sermayenin Esas

 

Sözleşmede Yer Almasının Rolü 260

 

b3) TTK’da, Ayni Sermayeye İlişkin Sermaye

 

Taahhüdünün Mutlaka Esas Sözleşme ile

 

Yapılması Gerektiğine İlişkin Bir

 

Düzenlemenin Bulunmaması 260

 

b4) Mülkiyetin Geçişinin Sağlanması 262

 

4. Rüçhan Hakkının Kısıtlanması Suretiyle Şirkete

 

Yeni Bir Ortağın Alınması 263

 

5. Kişinin Şirketten Olan Alacağının Sermaye

 

Artırımında Sermaye Olarak Konulması ile

 

İlgili Özel Düzenlemeler 265

 

1. İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı 267

 

1. Şarta Bağlı Sermaye Artırımı ile Fikri Ürün

 

Üreten Kişilerin Pay Sahibi Olmaları İmkanı 270

 

1. Genel Olarak Şarta Bağlı Sermaye Artırımı 270

 

2. Buluş Sahiplerine ve Şirket İçinde Fikri Hak

 

Üretenlere Bedel Yerine Şirket Payları Verilmesi

 

İmkanının Tanınması 272

 

1. a) Çalışanlara Pay Edindirme Planları 272

 

1. b) İşçi Buluşlarının Ödüllendirilmesinin Alternatiflerinden

 

Birisi Olarak, Şarta Bağlı Sermaye Artırımına Katılma

 

İmkanı Tanınması 274

 

b1) İşçi Buluşu ve Buluşçunun Ücret Hakkı 274

 

b2) Ücret Yerine Pay Edinme Hakkının Kullanılması

 

İmkanı 275

 

1. Sermaye Artırımına Alternatif Olarak Şirketin

 

Kendi Paylarını İktisap Etmesi Sonucunda Buluş

 

Yapanlara Pay Vermesi 276

 

1. Sermaye Artırımı Yöntemlerinin Sorunun

 

Çözümünde Yetersiz Kalması 277

 

2. Şirketin Kendi Paylarını İktisap Etmesi ve Gerektiğinde

 

Talep Hakkı Sahibi Buluşçuya Devretmesi 278

 

III. Sermaye Borcunun Yerine Getirilmemesi Halinde

 

Başvurulacak Yollar 279

 

1. Şirkete Karşı Başvurulacak Yollar 280

 

1. Şirketin Feshi 280

 

2. Amacı Hukuka veya Ahlaka Aykırı Olan

 

Şirketin Yokluk veya Butlanı 285

 

3. Şirketin Haklı Sebeple Feshi veya İnfisah Etmesi 288

 

1. Sermaye Borcunu İfa Etmeyen Pay Sahibine Karşı

 

Başvurulacak Yollar 290

 

1. Paya İlişkin Borcunu İfa Etmeyen Pay Sahibinin

 

Sorumluluğunun Esas Sözleşmede Belirtilen

 

Değer Üzerinden Devam Etmesi 291

 

2. Ayıp, Zapt ve İmkansızlık Hallerinde Pay Sahibine

 

Karşı Başvurulabilecek Yollar 293

 

1. a) Ayni Sermaye Konulması ve Satış Arasındaki Bağlantı 293

 

1. b) Ayıplı İfa Halinde Şirketin Hakları 295

 

b1) Genel Olarak Ayıba Karşı Tekeffül 295

 

b2) Ayıbın Niteliği ve Sorumluluğun Şartları 297

 

b3) Ayıplı İfa Halinde Talepler 300

 

1. c) Zapt Halinde Şirketin Hakları 304

 

c1) Zapta Karşı Tekeffül 304

 

c2) Zapt Halinde Talepler 306

 

1. d) İmkansızlık Halinde Şirketin Hakları 308

 

d1) Yarar ve Hasarın Geçişi 308

 

d2) İmkansızlık Halinde Talepler 311

 

1. e) Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi Halinde

 

Oluşacak Zararla İlgili Olarak Şirketin TTK

 

Hükümleri Çerçevesindeki Talep Haklarının