Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Kararlarının Geçersizliği

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 7
Kısaltmalar 17
Giriş 19
Birinci Bölüm
ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU HAKKINDA
GENEL BİLGİLER
§1. ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN YAPISI VE İŞLEYİŞİ 23
I. Yönetim Kurulunun Anonim Şirket İçindeki Yeri ve Kurul Niteliği 23
II. Yönetim Kurulunun Yönetim ve Temsil Yetkisi 27
A. Yönetim Yetkisi 27
1. Genel Olarak 27
2. Yönetim Yetkisinin Devri 32
3. Yönetim Kurulunun Komite ve Komisyonlar Kurması 35
4. Yönetim Yetkisinin Kullanılmasında Sınırlar 36
B. Temsil Yetkisi 37
1. Genel Olarak 37
2. Temsil Yetkisinin Kullanılma Şekli 39
3. Temsil Yetkisinin Devri 41
4. Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması 42
C. Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri ve Yönetim Kurulu Kararlarının Hükümsüzlüğü Arasındaki İlişki 45
§2. YÖNETİM KURULU TOPLANTILARI VE YÖNETİM KURULU KARARLARI 46
I. Yönetim Kurulu Toplantıları 46
A. Toplantıların Özellikleri 46
B. Toplantıların Yapılma Şekli 47
1. Klasik Yöntem 47
2. Elden Dolaştırma Yoluyla Karar Alınması (TTK m. 390/4) 48
C. Toplantı ve Karar Alma Süreçleri 50
1. Toplantıya Davet 50
2. Toplantıya Katılım 52
a. Genel Olarak 52
b. Toplantıya (Yetkisiz) Üçüncü Kişilerin Katılımı 52
3. Toplantı Gündemi 53
4. Toplantının Yürütülmesi 54
5. Toplantıda Oy Verme Şekli 54
6. Yetersayılar 54
II. Yönetim Kurulu Kararları 55
A. Yönetim Kurulu Kararlarının Hukukî İşlem Niteliği 55
1. Yönetim Kurulu Kararlarının Dava Konusu Olması 55
2. Hukukî İşlem ve Türleri 56
3. Yönetim Kurulu Kararları Açısından Değerlendirme 58
B. Yönetim Kurulunun Karar Dışındaki Hukukî İşlemleri 60
C. Yönetim Kurulu Üyesinin Oy Kullanması ve Yönetim Kurulu Kararı Arasındaki İlişki 62
İkinci Bölüm
YÖNETİM KURULU KARARLARININ YOKLUĞU
§3. HUKUKÎ İŞLEMLERİN YOK HÜKMÜNDE OLMASI 65
I. Yönetim Kurulu Kararları Dışındaki Hukukî İşlemler Açısından 65
II. Yokluk Yaptırımının Konusu Olması Bakımından Yönetim Kurulu Kararları 66
§4. YÖNETİM KURULU KARARLARININ YOKLUĞUNA YOL AÇAN SEBEPLER VE YOKLUĞUN İLERİ SÜRÜLMESİ 69
I. Kanunî Düzenlemenin Bulunmaması ve Kıyas İhtiyacı 69
II. Yönetim Kurulu Toplantılarının Yapılmasına İlişkin Usul Kurallarına Aykırılık 70
A. Yönetim Kurulu Toplantısına Çağrı Yapabilecek Kişiler 71
B. Toplantıya Çağrının Şekli ve Toplantı Gündemi 74
C. Toplantı Tutanağı 76
D. Elden Dolaştırma Yoluyla Karar Alınması 77
E. Yönetim Kurulu Toplantılarında Oy Hakkı 79
F. Toplantı ve Karar Yetersayılarına Aykırılık Halinde Yokluk 81
1. Toplantı Yetersayısı 81
2. Karar Yetersayısı 82
3. Yokluğa Sebep Olabilecek Hukukî Sakatlıklar 84
G. Toplantı ve Müzakerelere Katılma Yasağının İhlâli Halinde Yokluk 86
H. Tüzel Kişilik Kazanmadan Önce Yapılan İşlemler Bakımından Yokluk 89
III. Yönetim Kurulu Kararlarının Yokluğunun Tespiti Davası 90
Üçüncü Bölüm
YÖNETİM KURULU KARARLARININ BUTLANI
(KESİN HÜKÜMSÜZLÜK)
§5. YÖNETİM KURULU KARARLARININ BUTLANLA BATIL OLMASI 93
I. Genel Olarak 93
II. İsviçre ve Alman Hukuklarında Durum 95
A. Temel Düzenlemeler 95
B.Art. 714 Hükmünün Amacı 96
III. Butlan Hallerinin Sınırlandırılması İhtiyacı 97
IV. Yönetim Kurulu Kararlarının Genel Hükümlere Göre Butlanla Batıl Olması 102
A. Genel Olarak 102
B. Emredici Hükümlere Aykırı Yönetim Kurulu Kararları 104
1. Emredici ya da Tamamlayıcı ve Yorumlayıcı Hukuk Kuralları ve Bu Kuralların Butlan Yaptırımı İle İlişkisi 104
2. Şekil Şartına Aykırı Hukukî İşlemlerin Geçerlilik Durumu 106
3. Ehliyetsizlik Sebebiyle Sakatlanan Hukukî İşlemlerin Durumu 108
4. Muvazaa 108
5. Yönetim Kurulu Kararları Açısından 109
a. Kanuna Aykırı Kararlar 109
b. Özel Olarak: Yönetim Kurulunun Mahkeme Kararlarına Aykırı Kararlar Vermesi 110
C. Ahlâka Aykırı Yönetim Kurulu Kararları 111
1. Genel Olarak Ahlâka Aykırılık ve Hukukî Sonuçları 111
2. Yönetim Kurulu Kararları Açısından Değerlendirme 115
D. Kamu Düzenine Aykırı Yönetim Kurulu Kararları 116
1. Genel Olarak Kamu Düzeni Kavramı 116
2. Yönetim Kurulu Kararları Açısından Kamu Düzeni 118
E. Kişilik Haklarına Aykırı Yönetim Kurulu Kararları 118
1. Genel Olarak Kişilik ve Kişilik Hakları 118
2. Anonim Şirketler Özelinde Tüzel Kişiler Açısından Kişilik Hakları 120
F. Konu Bakımından İmkânsız Yönetim Kurulu Kararları 121
1. Genel Olarak İmkânsızlık 121
2. Yönetim Kurulu Kararlarının İmkânsızlık Sebebiyle Hükümsüz Olması 123
V. TTK’ya Göre Butlan Sebepleri 124
A. Emredici Hükümler İlkesi ve Bu İlkenin Yönetim Kurulu Kararlarıyla İlişkisi 124
1. Genel Olarak 124
2. Emredici Hükümler İlkesine Getirilen Eleştiriler 125
3. Yönetim Kurulu Kararları Açısından İlkenin Anlamı 126
B. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Kararlar 128
1. Eşitlik Kavramı 128
2. Mutlak Eşitlik–Nisbî Eşitlik 128
3. TTK m. 357 Hükmüyle Kabul Edilen İlke ve Yönetim Kurulu Kararlarıyla İlişkisi 129
4. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Yönetim Kurulu Kararları ve Genel Kurul Kararlarının Tabi Olduğu Farklı Hukukî Rejim 132
5. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Ancak İptal Edilebilir Yönetim Kurulu Kararları 133
6. Eşit İşlem İlkesine Aykırılık Gerekçesiyle Batıl Yönetim Kurulu Kararlarına Örnekler 134
7. Nisbî Eşitliğe Aykırı Ancak Batıl Olmayan Yönetim Kurulu Kararları 135
C. Anonim Şirketin Temel Yapısına Uymayan Kararlar 136
1. “Anonim Şirketin Temel Yapısı” Kavramı 136
2. TTK m. 391/1–b ve TTK m. 447/1–c Hükümlerinin Farklılığı 139
3. Anonim Şirketin Tanımına Aykırı Kararlar 139
a. Anonim Şirketin Sermayesi Belirlidir 140
b. Anonim Şirketin Sermayesi Paylara Bölünmüştür 141
c. Anonim Şirkette Malvarlığı İle Sınırlı Sorumluluk Geçerlidir 142
i. Malvarlığı ve Sermaye Ayrımı 142
ii. Malvarlığı ile Sınırlı Sorumluluk İlkesine Aykırılık 143
d. Anonim Şirketlerde Tek Borç İlkesi Geçerlidir 143
4. Pay Sahiplerinin Hakları ve Borçları Düzenine Aykırı Kararlar 143
5. Anonim Şirketin Organsal Yapısına Aykırı Kararlar 144
6. Anonim Şirketler Hukukuna Hâkim Diğer İlkelere Aykırı Kararlar 145
a. Çoğunluk İlkesi 145
b. Tek Borç İlkesi 146
i. Genel Olarak ve İstisnalar 146
ii. Pay Sahiplerinin Sınırlı Sorumluluğu ve Yönetim Kurulu Kararları 148
iii. Sınırlı Sorumluluğun Sadece Şirkete Karşı Olması 148
c. Devletin İlgilenmesi İlkesi 149
d. Kamuyu Aydınlatma İlkesi 151
i. Genel Olarak 151
ii. Şirketlerin İnternet Sitesi Kurma Yükümlülüğü 151
iii. Halka Açılma Sürecinde İzahname İle İlgili Yükümlülükler 152
iv. Diğer Kamuyu Aydınlatma Belgeleri 153
e. Hakların Başkalarına Zarar Vermeden veya En Az Zarar Verecek Şekilde Kullanılması İlkesi 154
f. Diğer Temel İlkeler 155
D. Sermayenin Korunması İlkesine Aykırı Kararlar 155
1. Sermayenin Korunması İlkesi Anlamında Malvarlığı ve Sermaye Ayrımı 155
2. Sermayenin Korunması İlkesinin Yönetim Kurulu Tarafından İhlal Edilmesi 156
a. Genel Olarak 156
b. Özel Olarak: Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisap Ya Da Rehin Olarak Kabul Etmesi 158
c. Iskat Sonucu Şirkette Kalması Gerekli Tutarların İadesi 161
d. Kendi Paylarını Taahhüt 161
e. Menkul Kıymet İhracı ve Sermayenin Korunması İlkesi 161
E. Pay Sahiplerinin Haklarını Etkisizleştiren Kararlar 162
1. Genel Olarak 162
2. Müktesep Hak–Vazgeçilemez Hak Ayrımı ve Yönetim Kurulu Kararları 164
3. Pay Sahiplerinin Malî Haklarını İhlâl Eden Kararlar 165
a. Kâr Payı Hakkı 166
b. Bedelsiz Payları Edinme Hakkı 166
c. Tasfiye Payı Hakkı 167
d. Rüçhan Hakkı 167
e. Önerilmeye Muhatap Olma Hakkı 168
4. Pay Sahiplerinin İdarî Haklarını İhlâl Eden Kararlar 169
a. Genel Olarak 169
b. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı 170
c. Genel Kurul Toplantılarında Temsil Edilme Hakkı 171
5. Pay Sahiplerinin Koruyucu Haklarını İhlâl Eden Kararlar 171
6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Katılım ve Kontrol Haklarını Etkileyen Kararlar 173
F. Genel Kurulun Devredilemez Yetkilerini İhlâl Eden Kararlar 173
1. Anonim Şirketlerde Organların Devredilemez Yetkileri 173
a. Yönetim Kurulu Açısından 173
b. Genel Kurul Açısından 176
c. Yönetim Kurulunun Genel Kurul İle İstişarede Bulunması 179
2. Genel Kurulun Devredilmez Nitelikteki Yetkilerinin Kullanımına İlişkin Kararlar 180
3. Genel Kurulun Devredilmez Nitelikteki Yetkilerinin Devrine İlişkin Kararlar 181
VI. Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanının Tespiti Davası 181
A. Davanın Hukukî Niteliği 181
1. Genel Hatlarıyla Dava Türleri 181
2. Yönetim Kurulu Kararlarının Hükümsüzlüğü İçin Açılacak Dava 182
B. Dava Şartları 184
1. Davanın Görüleceği Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 185
2. Davanın Taraflarına İlişkin Dava Şartları 186
3. Dava Konusu Uyuşmazlığa İlişkin Dava Şartları 186
C. Butlanın Tespiti Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 188
1. Görevli Mahkeme 188
2. Yetkili Mahkeme 189
D. Butlanın Tespiti Davasının Tarafları 189
1. Davacı 190
a. Genel Olarak 190
b. Yargıtay Uygulaması 191
c. Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Durum 192
d. SPK ve TB’nin Davacı Olması 192
2. Davalı 193
E. Butlanın Tespiti Davasında Süre 193
1. Kural 193
2. İstisnalar 194
a. Sermaye Artırım Kararına Karşı Açılacak Butlanın Tespiti Davası Bakımından Süre Sınırı 194
b. Sermaye Piyasası Kanunu’na Tabi Bazı İşlemler 194
c. Ticaret Siciline Tescilin Gerçekleşmesi ve Aradan Uzun Bir Sürenin Geçmiş Olması 195
d. Butlan İddiasının Hakkın Kötüye Kullanılması Olarak Değerlendirilmesi 195
F. Butlanın Tespiti Davası Neticesinde Verilen Hükmün Etkisi 198
1. Kişi Yönünden 198
2. Zaman Yönünden 199
a. Geçmişe Etkili Olan Tespit Hükümleri 199
b. Geçmişe Etkili Olmayan Tespit Hükümleri 200
Dördüncü Bölüm
YÖNETİM KURULU KARARLARININ İPTAL EDİLEBİLİRLİĞİ
§6. GENEL OLARAK İPTAL EDİLEBİLİRLİK 203
I. Yönetim Kurulu Kararları Dışındaki Hukukî İşlemler Açısından İptal 203
II. İptale Konu Olmak Bakımından Yönetim Kurulu Kararları 204
III. Yönetim Kurulu Kararlarının İptal Edilebilirliğinin Kısa Tarihçesi 205
§7. SERMAYE TÜRÜNE GÖRE YÖNETİM KURULU KARARLARININ İPTAL EDİLEBİLMESİ 207
I. Yönetim Kurulu Kararlarının İptali Konusunda Genel Kabul 207
II. Kayıtlı Sermaye Sisteminde 209
A. Genel Olarak 209
B. Halka Açık Anonim Şirketlerde 210
C. Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerde 213
D. Yönetim Kurulu Kararlarının İptali Davası 215
1. Taraflar 215
2. Dava Açma Süresi 216
3. Genel Kurul Kararlarının İptaline Dair Hükümlerin Uygulanabilirliği 217
4. İptal Hükmünün Etkisi 218
5. HAAO’larda Yerine Getirilmesi Gerekli Bazı Usulî İşlemler 218
III. Esas Sermaye Sisteminde Yönetim Kurulu Kararlarının İptal Edilememesi 219
IV. Yönetim Kurulunun Şirket İçi Hukukî İlişkiler Bağlamında Verdiği Bazı Kararların Mahkemelerce Ele Alınması 220
A. Yönetim Kurulu Üyesinin Bilgi Alma ve İnceleme Talebinin Reddine Yönelik Yönetim Kurulu Kararı (TTK m. 392/4) 221
B. Yönetim Kurulu Başkanının Bilgi Alma ve İnceleme Talebinin Reddine Yönelik Yönetim Kurulu Kararı (TTK m. 392/5) 222
C. Azlığın Genel Kurulun Toplantıya Çağrılmasını Talep Etmesi Halinde Yönetim Kurulunun Bu Talebin Reddine Dair Kararı (TTK m. 412) 223
D. Bir Pay Sahibinin Genel Kurul Toplantıları Dışında Bilgi Alma ve İnceleme Hakkının Kullanılmasına Yönelik Talebinin Reddi Hakkındaki Yönetim Kurulu Kararı (TTK m. 437/5) 223
E. Yönetim Kurulunun İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulunu Toplantıya Davet Konusunda Ağır Davranması (TTK m. 454/2) 224
F. Nama Yazılı Pay Devirlerinin Reddine İlişkin Yönetim Kurulu Kararlarının Yargısal Denetimi 224
Beşinci Bölüm
YÖNETİM KURULU KARARLARININ ASKIDA HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
§8. GENEL OLARAK ASKIDA HÜKÜMSÜZLÜK VE YÖNETİM KURULU KARARLARINDAKİ GÖRÜNÜMÜ 225
I. Askıda Hükümsüzlük Yaptırımının Özelliği 225
II. Yönetim Kurulu Kararlarında Durum 226
A. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu Onayına Tabi Yönetim Kurulu Kararları 226
B. Kuruluştan Sonra Devralmada Genel Kurul Onayı ve Tescil Şartı 226
C. HAAO’larda Bazı Kararların Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin Onayına Tabi Olması 227
D. Banka Yönetim Kurulu Kararları ve Toplantı Tutanağı 228
E. Şirketle İşlem Yapma Yasağı Halinde Askıda Hükümsüzlük 228
F. Şirket Sözleşmesiyle Askıda Hükümsüzlük Halleri Öngörülmesi 229
G. Askında Hükümsüzlüğün İleri Sürülmesi 229
Altıncı Bölüm
YÖNETİM KURULU KARARLARININ GEÇERSİZLİĞİNDE
ÖZEL DURUMLAR
§9. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAM VE SINIRLARI İLE YÖNETİM KURULU KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ 231
I. Temsil Yetkisinin Kazanılması 231
II. Temsil Yetkisinin Sınırları 232
III. Temsil Yetkisinin Aşılması Durumunda İlgili Hukukî İşlemin Akıbeti 234
§10. KISMÎ BUTLAN VE DEĞİŞTİRİLMİŞ KISMÎ BUTLAN YAPTIRIMLARININ YÖNETİM KURULU KARARLARINA UYGULANMASI 236
I. Butlan Türleri Hakkında Genel Açıklamalar 236
A. Mutlak Butlan 236
B. Kısmî Butlan 236
C. Değiştirilmiş Kısmî Butlan 239
II. Yönetim Kurulu Kararları Açısından 240
§11. YÖNETİM KURULUNUN ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMESİNE AYKIRI KARARLAR VERMESİ 242
§12. TASFİYE MEMURLARI VE KAYYIM TARAFINDAN VERİLEN KARARLAR 244
§13. ISKAT KARARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 248
§14. TEK KİŞİLİK YÖNETİM KURULU KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 253
§15. GENEL KURUL KARARLARININ BUTLANININ TESPİTİ DAVASINA İLİŞKİN TTK M. 448–451 HÜKÜMLERİ YÖNETİM KURULU KARARLARININ BUTLANININ TESPİTİ DAVASINDA UYGULANABİLİR Mİ? 254
§16. HÜKÜMSÜZLÜK SEBEBİNİN AYNI ZAMANDA BİRDEN FAZLA DERECEDE HUKUKA AYKIRI OLMASI 256
§17. YÖNETİM KURULU KARARLARINA KARŞI HÜKÜMSÜZLÜĞÜN TESPİTİ DAVASINDAN BAŞKA AÇILABİLECEK DAVALAR – ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI 257
Sonuç 261
Kaynakça 265
Kavram ve Madde Dizini 275