BİRİNCİ BÖLÜM ARABULUCULUK KAVRAMI, TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRLERİ, ARABULUCULUĞA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER, ARABULUCULUĞUN AVANTAJLARI, DEZAVANTAJLARI VE AŞAMALARI §1. GENEL OLARAK 21 §2. ARABULUCULUK KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 25 A. Arabuluculuğun Tanımı ve Özellikleri 25 B. Arabuluculuğun Tarihsel Gelişimi 31 §3. ARABULUCULUĞUN TÜRLERİ 37 A. Geleneksel Arabuluculuk-Modern Arabuluculuk 37 B. İradi Arabuluculuk-Zorunlu Arabuluculuk. 37 C. Hak Temelli Arabuluculuk-Menfaat Temelli Arabuluculuk 39 D. Kolaylaştırıcı Arabuluculuk-Değerlendirici Arabuluculuk 40 E. Aktif Arabuluculuk-Pasif Arabuluculuk 40 §4. ARABULUCULUĞA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER 41 A. İradilik İlkesi 42 B. Eşitlik İlkesi 47 C. Tarafların Hâkimiyeti İlkesi 50 D. Arabulucunun Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı İlkesi 55 E. Gizlilik İlkesi 58 §5. ARABULUCULUK YÖNTEMİNE BAŞVURUNUN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLI YÖNLERİ 67 A. Avantajları. 67 I. Zamandan Tasarruf Sağlaması 68
II. Masraftan Tasarruf Sağlaması 69 III. Sürecin Esnek Olması 70 IV. Taraflar Arasındaki Mevcut İlişkilerin Geleceğe Taşınmasına İmkân Tanıması 71 V. Uzman Kişinin Arabulucu Olması 72 VI. Tarafların Sürece Doğrudan Katılımı ve Hâkimiyetin Kendilerinde Olması 73 VII. Yargı Yollarına Başvuruyu Kısıtlamaması 73 VIII. Gizliliğin Korunabilmesi 74 IX. Toplumdaki Barışın Korunmasına ve Uzlaşı Kültürünün Kazanılmasına Hizmet Etmesi 74 X. Mahkemelerin İş Yükünü Azaltması 75 B. Dezavantajlı Yönleri 75 §6. ARABULUCULUK SÜRECİNİN AŞAMALARI 79 İKİNCİ BÖLÜM ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİ §1. İRADE BEYANI VE HUKUKİ İŞLEM KAVRAMLARI 83 A. İrade Beyanı 83 B. Hukuki İşlem 84 §2. SÖZLEŞME KAVRAMI 87 A. Sözleşmenin Özellikleri 88 I. Sözleşmede En Az İki Tarafın Bulunması 88 II. İradelerin Karşılıklı Olarak Açıklanması 89 III. İradelerin Birbirine Uygun Olması 89 B. Sözleşme Türleri 90 I. Genel Olarak 90 II. Kanunda Düzenlenmiş Olup Olmamaları Açısından 90 III. Zaman Açısından 92 IV. Edim İlişkisi Açısından 92 §3. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI 95 A. Tanımı 95 B. Unsurları 99 §4. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 101 A. Genel Olarak 101 B. Arabuluculuk Sözleşmesinin Niteliği 104
İçindekiler 11 §5. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞ AŞAMALARI 109 A. Asıl Sözleşmeyle Beraber veya Sözleşmenin Yapılması Esnasında 112 B. Uyuşmazlık Ortaya Çıktıktan Sonra 114 C. Uyuşmazlık Sonrası Dava Açıldıktan Sonra 116 §6. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 121 A. Genel Olarak 121 B. Öneri 121 C. Kabul 122 D. Ehliyet 124 §7. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİ 129 A. Sözleşmenin Konusu 129 I. Yabancılık Unsuru Taşıyan Hukuk Uyuşmazlıkları 129 II. Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilecekleri İş veya İşlemlerden Doğan Hukuk Uyuşmazlıkları 130 B. Sözleşmenin Şekli 140 C. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk 142 D. Arabuluculuk Sözleşmesinde Yetki 145 E. Arabuluculuk Sözleşmesinde Gizliliğin Açıkça Düzenlenmesi 148 F. Sözleşmeden Doğan Masrafların Belirlenmesi 150 G. Arabulucu Kişinin Tayin Edilmesi 152 I. Arabulucu Kişinin Nitelikleri 154 II. Arabulucu Kişinin Sözleşmeden Doğan Hakları 157 III. Arabulucu Kişinin Sözleşmeden Doğan Yükümlülükleri 159 §8. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN BAĞLAYICILIĞI SORUNU 163 §9. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN SÜRELERE ETKİSİ 169 A. Dava Açılmadan Önce Arabuluculuğa Başvurulması 169 B. Dava Açıldıktan Sonra Arabuluculuğa Başvurulması 171 §10. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 173 A. Tahkim Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 173 B. Hakem-Bilirkişilik Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 176 C. İbra Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 179 D. Sulh Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 181
§11. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 185 A. Arabuluculuk Sözleşmesinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi 185 B. Arabuluculuk Sözleşmesinin Taraflarından Birisinin Ölümü veya Fiil Ehliyetini Kaybetmesi 186 C. Tarafların Karşılıklı Olarak Sözleşmeyi Sona Erdirmeleri 187 D. Arabuluculuk Sözleşmesinin Feshi 188 I. Taraflardan Birisinin Arabuluculuk Toplantılarına Katılmaması veya Toplantılardan Çekilmesi 188 II. Taraflardan Birisinin Arabuluculuk Sözleşmesinde Belirlenen Masrafları Ödememesi 189 III. Arabuluculuk Sözleşmesinde Sır Saklama Yükümlülüğün Açıkça Düzenlenmesi Durumunda Bu Yükümlülüğe Aykırı Hareket Edilmesi 189 IV. Taraflardan Birisinin Sözleşmeye Konu Uyuşmazlığın Çözümü İçin Devlet Yargısına veya Tahkim Yoluna Başvurması 190 E. Arabuluculuk Sözleşmesinin İptali 190 I. Yanılma 191 II. Aldatma 192 III. Korkutma 193 IV. Aşırı Yararlanma 195 F. Arabuluculuk Sözleşmesinin Geçersizliği 196 I. Genel Olarak Kesin Hükümsüzlük Halleri 196 II. İmkânsızlık 197 III. Ahlâka aykırılık 197 IV. Emredici Hükümlere Aykırılık 198 V. Kişilik Haklarına Aykırılık 198 VI. Şekle Aykırılık 199 SONUÇ. 201 EK 1- MODERN ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİ ÖRNEĞİ 205 KAYNAKÇA 209
