Elektronik Ticarette Akdedilen Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicilerin Bilgilendirilme ve Cayma Hakkı

Av. Asena GÜLCE DEMİREL

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.i

TEŞEKKÜR.iii

İÇİNDEKİLER. v

KISALTMALAR CETVELİ xi

ÖZ xv

ABSTRACT .xvi

GİRİŞ. 1

BİRİNCİ BÖLÜM

ELEKTRONİK TİCARET KAVRAMI, ELEKTRONİK TİCARETTE

AKDEDİLEN SÖZLEŞMELERİN MEVZUATI, TARAFLARI VE

MESAFELİ SÖZLEŞME KAVRAMI HAKKINDA

GENEL DEĞERLENDİRME

ELEKTRONİK TİCARET KAVRAMI5

Elektronik Ticaretin Tanımı.5

Elektronik Ticarette Akdedilen Sözleşmelerin Unsurları9

Sözleşmelerin Elektronik Ortamda Yapılması Zorunluluğu .9

Tarafların Fiziken Bir Araya Gelmemesi Gerekmesi10

Sözleşmenin Konusunun Ticari İşlem Olması Gerekmesi 11

ELEKTRONİK TİCARETTE AKDEDİLEN SÖZLEŞMELERE

İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER 12

III. ELEKTRONİK TİCARETTE AKDEDİLEN SÖZLEŞMELERİN

TARAFLARI.15

Tüketici/Alıcı.15

Tüketici Kavramı 15

Tüketici Kavramının Unsurları .16

Ticari veya Mesleki Amaç16

Gerçek veya Tüzel Kişi Olma.20

Hareket Etmek23

Tüketici Kavramının Tüketici İşlemi ve Tüketici Sözleşmesi

Kavramları Kapsamında Değerlendirilmesi24

Tüketici İşlemi24

İçindekiler

vi

Tüketici Sözleşmesi 25

Alıcı ve Tüketici Kavramlarının Karşılaştırılması 26

Satıcı/Sağlayıcı 27

Satıcı Kavramı.27

Satıcı Kavramının Unsurları27

Ticari veya Mesleki Amaç 27

Gerçek veya Tüzel Kişi Olma.29

Mal Sunma veya Mal Sunan Adına/Hesabına Hareket

Etmek29

Sağlayıcı Kavramı.31

Sağlayıcı Kavramının Unsurları31

Ticari veya Mesleki Amaç 31

Gerçek veya Tüzel Kişi Olma.32

Hizmet Sunma veya Hizmet Sunan Adına/Hesabına

Hareket Etme 33

Aracı Hizmet Sağlayıcı/Elektronik Ticaret Aracı Hizmet

Sağlayıcı 34

Tüketici Hukuku Kapsamında Aracı Hizmet Sağlayıcı

Kavramı.34

Aracı Hizmet Sağlayıcı Kavramı ile Elektronik Ticaret Aracı

Hizmet Sağlayıcı Kavramının Elektronik Ticaret Hukuku

Kapsamında Karşılaştırılması35

Aracı Hizmet Sağlayıcı Kavramının Tüketici Hukuku ve

Elektronik Ticaret Hukuku Kapsamında Karşılaştırılması37

MESAFELİ SÖZLEŞMENİN KAVRAMI, KAPSAMI VE

UNSURLARI BAKIMINDAN İNCELENMESİ39

Genel Olarak39

Mesafeli Sözleşme Kavramı41

Mesafeli Sözleşmelerin Kapsamı Dışında Bırakılan Sözleşmeler.44

Mesafeli Sözleşmenin Unsurları46

Sözleşmenin Bir Tarafının Tacir Diğer Tarafının Tüketici

Olması Zorunluluğu 46

Uzaktan Sözleşme Kurulmasını Sağlayan Bir Sistemin Var

Olması Zorunluluğu 46

Sözleşmenin Uzaktan İletişim Araçları Kullanılarak

Yapılması Zorunluluğu49

Sözleşme Kurulma Aşamalarında Tarafların Fiziken Bir

Arada Bulunmama Zorunluluğu51

İçindekiler

vii

İKİNCİ BÖLÜM

ELEKTRONİK TİCARETTE TÜKETİCİNİN

BİLGİLENDİRİLME HAKKI

GENEL OLARAK 55

BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ

NİTELİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ .58

Sözleşme Öncesi Bilgilendirme Yükümlülüğünün Niteliği 59

Sözleşme Sonrası Bilgilendirme Yükümlülüğünün Niteliği61

III. BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN TÜRLERİ62

Sözleşme İfa Edilmeden Önce Yapılması Gereken Bilgilendirme

Yükümlülüğü.62

Sözleşme İfa Edildikten Sonra Yapılması Gereken Bilgilendirme

Yükümlülüğü.64

BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI.66

Tüketici Hukuku Bakımından Bilgilendirme Yükümlülüğünün

Kapsamı.66

Bilgilendirme Yükümlülüğünün Kapsamına Dair Genel

Bilgiler 66

MSY m. 5’te Ele Alınan Bilgiler.71

Satıcı/Sağlayıcıya İlişkin Bilgiler.71

Satıcı/Sağlayıcının Sorumluluğundaki Bilgiler71

Aracı Hizmet Sağlayıcının Sorumluluğundaki

Bilgiler .72

Mal veya Hizmete İlişkin Bilgiler 73

Mal veya Hizmetin Bedeli ve Ek Masraflara İlişkin

Bilgiler74

Tüketici Hukukundaki Düzenlemeler 74

Elektronik Ticaret Hukukundaki Düzenlemeler.76

Ödemenin Nasıl Yapılacağına İlişkin Bilgiler 77

Cayma Hakkının Kullanımına İlişkin Bilgiler77

Teknik Koruma Önlemlerine İlişkin Bilgiler78

Uyuşmazlığın Çözüm Yollarına İlişkin Bilgiler .79

İletişimin Kuruluş Amacına İlişkin Bilgiler .79

Elektronik Ticaret Hukuku Bakımından Bilgilendirme

Yükümlülüğünün Kapsamı79

BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE

GETİRİLMESİ USULÜ.82

İçindekiler

viii

BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE

GETİRİLMESİ HUSUSUNDA UYULMASI GEREKEN

SÜRELER86

Tüketici Hukukumuzdaki Düzenlemelerin AB Hukuku ile

Mukayeseli Değerlendirilmesi.86

Elektronik Ticaret Hukukumuzdaki Düzenlemeler .89

VII. BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE

GETİRİLDİĞİNE DAİR TEYİT ALINMASI ZORUNLULUĞU

ve BU ZORUNLULUĞUN YERİNE GETİRİLMEMESİNİN

SONUÇLARI.89

VIII. ARACI HİZMET SAĞLAYICILARIN SORUMLULUĞU

KAPSAMINDA YER ALAN BİLGİLENDİRME

YÜKÜMLÜLÜĞÜ 92

Tüketicinin Satıcı/Sağlayıcı Hakkında Bilgilendirilmesinde Aracı

Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri 92

Tüketici Hukuku Kapsamındaki Yükümlülükleri92

Elektronik Ticaret Hukuku Kapsamındaki Yükümlülükleri 95

Aracı Hizmet Sağlayıcının Sözleşmenin İfasında Kullanılan

Platform Hakkında Tüketici ve Hizmet Sağlayıcının

Bilgilendirilmesi Maksadıyla Yapılması Gereken Bilgilendirme

Yükümlülüğünün İçeriği97

BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE

GETİRİLMEMESİNİN SONUÇLARI.99

Tüketici Hukuku Kapsamındaki Sonuçları99

Elektronik Ticaret Hukuku ve Genel Hükümler Kapsamındaki

Sonuçları103

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ELEKTRONİK TİCARETTE TÜKETİCİNİN

CAYMA HAKKI BAKIMINDAN KORUNMASI VE

BUNA DAİR YÜKÜMLÜLÜKLER

GENEL OLARAK.105

Cayma Hakkı Kavramı 105

Cayma Hakkının Özellikleri 106

Cayma Hakkının Amacı.109

CAYMA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ.110

Bozucu Yenilik Doğuran Hak Olması110

Emredici Nitelikte Olması .113

Kanunda Düzenlenen Özel Bir Dönme Hakkı Olması Görüşü115

İçindekiler

ix

Kanaatimiz. 116

III. CAYMA HAKKININ BENZER KAVRAMLAR İLE

KARŞILAŞTIRILMASI  117

Dönme Hakkı ile Karşılaştırılması 117

Fesih Hakkı ile Karşılaştırılması . 119

Geri Alım Hakkı ile Karşılaştırılması 120

İptal Hakkı ile Karşılaştırılması. 122

CAYMA HAKKININ KULLANILMASI ve KULLANIM

SÜRESİNE İLİŞKİN BİLGİLER . 123

Cayma Hakkının Kullanılması 123

Cayma Hakkının Kullanımında Hasarın Geçişi ve Malın Özenli

Saklanması Yükümlülüğü 127

Cayma Hakkının Kullanım Süresi. 131

Tüketicinin Cayma Hakkına Dair Bilgilendirilmesi ve Buna

Aykırılığın Sonuçları . 139

TARAFLARIN CAYMA HAKKININ KULLANILMASINA

İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. 141

Satıcı/Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcısının Yükümlülükleri. 141

Tüketicinin Yükümlülükleri 145

CAYMA HAKKININ KULLANILMASININ YAN

SÖZLEŞMELERE ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. 147

Yan Sözleşme Kavramı . 147

Tarafların Cayma Hakkı Kullanılması Akabinde Yan Sözleşmeler

Bakımından Yükümlülükleri . 148

Satıcı/Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcıların Cayma Hakkı

Kullanılması Akabinde Yan Sözleşmeler Bakımından

Yükümlülükleri. 148

Tüketicilerin Cayma Hakkı Kullanılması Akabinde Yan

Sözleşmeler Bakımından Yükümlülükleri  149

VII. CAYMA HAKKININ KULLANILMASININ İSTİSNASINI

OLUŞTURABİLECEK DURUMLARIN

DEĞERLENDİRİLMESİ  150

Hali Hazırda Cayma Hakkının Kullanılmasına İstisna Oluşturan

Durumlar . 153

Fiyatı Finansal Piyasalardaki Dalgalanmalara Bağlı Olarak

Değişen ve Satıcı/Sağlayıcının Kontrolünde Olmayan Mal ve

Hizmetlere Dair Sözleşmeler  153

Tüketicinin İstekleri veya Kişisel İhtiyaçlarına Göre

Hazırlanan Mallara Dair Sözleşmeler. 154

İçindekiler

x

Çabuk Bozulabilen veya Son Kullanma Tarihi Geçebilecek

Malların Teslimine Dair Sözleşmeler155

Tesliminden Sonra Ambalaj, Bant, Mühür, Paket Gibi

Koruyucu Unsurları Açılmış Olan Mallardan İadesi Sağlık ve

Hijyen Açısından Uygun Olmayanların Teslimine Dair

Sözleşmeler .156

Teslimden Sonra Başka Ürünlerle Karışan ve Doğası Gereği

Ayrıştırılması Mümkün Olmayan Mallara Dair Sözleşmeler157

Malın Tesliminden Sonra Ambalaj, Bant, Mühür, Paket Gibi

Koruyucu Unsurları Açılmış Olması Halinde Maddi Ortamda

Sunulan Kitap, Dijital İçerik ve Bilgisayar Sarf

Malzemelerine Dair Sözleşmeler 157

Abonelik Sözleşmesi Kapsamında Sağlananlar Hariç, Süreli

Yayınların Teslimine Dair Sözleşmeler.159

Belirli Bir Tarihte veya Dönemde Yapılması Gereken

Konaklama, Eşya Taşıma, Araba Kiralama, Yiyecek İçecek

Tedariki, Eğlence ya da Dinlenme Maksadıyla Yapılan

Zaman Değerlendirilmesine Dair Sözleşmeler160

Elektronik Ortamda Anında İfa Edilen Hizmetler ya da

Tüketiciye Anında Teslim Edilen Gayrimaddi Mallara Dair

Sözleşmeler .160

Cayma Hakkı Süresi Bitmeden Önce Tüketicinin Onayı ile

İfasına Başlanan Hizmetlere Dair Sözleşmeler.161

Henüz Yürürlükte Olmayan Cayma Hakkının İstisnasını

Oluşturan Haller.162

Kara Yolları Trafik Kanunu’na Göre Tescili Zorunlu Olan

Taşınırlar ve Kayıt ya da Tescil Zorunluluğu Bulunan

İnsansız Hava Araçlarına Dair Sözleşmeler 162

Tüketiciye Teslim Edilmiş Olan Cep Telefonu, Akıllı Saat,

Tablet ve Bilgisayarlara Dair Sözleşmeler 162

Canlı Müzayede Şeklinde Açık Artırma Yolu ile Akdedilen

Sözleşmeler .163

Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunda Satıcı ya da Yetkili Servis

Tarafından Kurulum ya da Montajının Yapılacağı Belirtilen

Mallardan Kurulum ya da Montajı Yapılanlara Dair

Sözleşmeler .164

SONUÇ 165

KAYNAKÇA .179